Vísir - 06.03.1953, Blaðsíða 4

1
VÍSIR
Föstudagínn 6. marz 1953
DAGBLAÐ V
Ritstjóri: Hersteinn Pálsson.
Skrifstofur Ingólfsstræti 3. £
Útgefandi: BLAÐAtJTGÁFAN VÍSIR H.F.
Afgreiðsla: Ingólfsstræti 3. Símar 1660 (fimm linur).
Lausasala 1 króna.
Félagsprentsmiðjan hJ.
Stækkun Landsspítalans.
T^að eru gleðileg tíðindi, sem gerð voru heyrin kunn um miðja
vikuna, að ætlunin skuli vera að auka svo við Landsspítal-
ann, að þar verði rúm fyrir 100 sjúklinga til viðbótar við þann
fjölda, sem þar getur notið læknisaðgerða og hjúkrunar, eins
og sakir standa. En jafnframt hlýtur þetta að vekja almenning
til umhugsunar um það, að ástandið í þessum efnum getur
ekki kallazt annað en harla bágborið, og í engu sæmilegt fyrir
það þjóðfélag, sem getur státað af eins miklum framförum á
ýmsum sviðum á undanförnum árum og við íslendingar.
Það er vitanlega virðingarvert og sjálfsagt, að fjármunum
einstaklinga og þjóðarheildarinnar skuli hafa verið varið til þess
• að afla ýmiskonar atvinnutækja, sem hin efnislega heiisa
þjóðarinnar hvílir á. Sóknin á því sviði hefur verið mikil og
skjót, en að sumu leyti um leið fyrirhyggjulaus, svo að ýmislegt
annað, sem er ekki síður nauðsynlegt, hefur lent í undandrætti,
og þar má fyrst og fremst telja sjúkrahúsmálin. Segja má, að
þar hafi verið alger kyrrstaða um langt skeið, því að þótt ein-
hver fjölgun á sjúkrarúmum hafi átt sér stað hér í bænum á
undanförnum tveim áratugum, er fæðingardeild Landsspítalans
í rauninni eina breytingin til batnaðar, sem um er talandi.
Það er kvenþjóðinni sem þakka má, að Landsspítalamálinu
var komið í höfn á sínum tíma, en hið opinbera hefur varla
gert annað en að halda í horfinu síðan. Þegar konurnar höfðu
séð málinu borgið, var það hlutverk ríkisins að halda áfram
sókninni, sem þær höfðu hafið með svo miklum glæsibrag, en
þar hefur ekki verið farið eftir hinu forna spakmæli: „Eigi
skal skuturinn eftir liggja, er allvel er róið fram í.“ Lands-
mönnum hefur fjölgað til mikilla muna á þessu tímabili, og
þörfin fyrir sjúkrarúm farið í vöxt í enn ríkari mæli, en lítið
sem ekkert bætt úr henni.
Konurnar komu einnig upp sjúkrahúsi Hvítabandsins, og
undanfarin ár hafa þær unnið kappsamlega að fjársöfnun til að
koma upp barnaspítala, og svo er komið, að þær eiga milljónir
króna í sjóði, til þess að hrinda því máli í framkvæmd eða að
minnsta kosti áleiðis. Hafa þær boðið þetta fé fram, svo að
3hið opinbera gæti þá notað það í því augnamiði, sem þær ætla
það, og jafnvel svipazt um efti.r hentugu húsi, sem hægt væri
að kaupa og nota fyrir barnaspítala. Málið mun þó enn eiga
alllangt í land, og er illt til þess að vita.
En stækkun Landsspítalans mun þó brátt verða að veruleika,
og er það mikils virði í því sambandi, að félög þau víða um
land, sem vinna gegn krabbameini, hafa tekið málið upp á
sína arma að nokkru leyti, því að þau ætla að efna til fjár-
söfnunar, til þess að komið yerði upp sérstakri deild fyrir
krabbameinssjúklinga í hinni nýju viðbyggingu sjúkrahússins.
Hið „veika kyn“ sýndi á sínum tíma, að það er furðu máttugt,
svo að ekki verður öðru trúað en að Grettistökum verði lyí't,
þegar bæði konur og karlar leggjast á eitt um að draga saman
fé handa Landsspítalanum.
En þótt mikiS framfaraspor verði stigið með því að stækka
Landsspítalann að þessu sinni, er hætt við, að síðar verði þörf
á enn fleiri sjúkrarúmum þar. Samtök einstaklinga eiga að
hjálpa hinu opinbera við að fullnægja aukinni þörf á þessu
sviði, með því að veita því aðhald með framtaki sínu og vilja
til að leggja hönd á þlóginn.
Hvað á að gera fyrst?
T-wað hefur einkennt flestar framkvæmdir hér á landi síðasta
-*■ áratuginn, að fyrst hafa menn komizt að þeirri niður-
stöðu, að þörf sé á þessu eða hinu, en síðan hefur verið um það
hugsað, hvernig afla ætti fjár til þess að meira yrði úr
en fyrirætlanirnar einar. Þetta hefur verið hægt á veltuárunum,
því að jafnan hefur verið hægt að mjólka þegnana meira eða
•eftir þörfum.
1 Nú eru veltuárin hinsvégar á enda, og gengið svo nærri
gjaldþoli þegnanna, áð þessi aðferð er varla nothæf lengur.
Hú verður að snúa við blaðinu í þessum efnum. Nú verður
fyrst að ganga úr skugga um það, hversu mikið fé sé hægt að
taka af
síðan á
að ekki sé eytt meira en aflað er. Fyrr verður ekki hægt að
koraa íjármálum okkar á .réltan. k-jöl...
MINMIIMGARORÐ
Guðmundur Gestsson,
fyrrum dyravörður Menntaskólans.
í dag verður jarðsunginn fi'á
Fossvogskirkju Guðmundur
Gestsson, fyrrum dyravörður
við Menntaskólann í .Reykjavík.
Þegar hann nú leggur upp í
hinztu för, finnst okkur mörg-
um, sem eitt sinn nutum ljúfrar
skólavistar í hinu aldna og
virðulega húsi við Lækjargötu,
að enn sé brostinn einn hlekk-
ur minninganna, sem tengja
okkur við þenna skóla. í vitund
okkar, sem sóttum þenna skóla
í æsku, var Guðmundur hluti
þessarar stofnunar, — hann
var tradition, ímynd þess gamla
og góða, sem ævinlega mátti
treysta, — vinur allra skóla-
pilta, hjálpfús og gestrisinn.
Guðmundur Gestsson gegndi
dyravarðarstöðu við Mennta-
skólann árin 1921—1940, er
hann lét af störfum fyrir aldurs
sakir. Hann varð tæpra 84 ára
að aldri, en hafði fótavist fram
á banadægur. Guðmundur var
harðduglegur maður, og hefði
það sjálfsagt ekki átt vel við
hann að eyði ævikvöldi sínu í
rúminu. En nú hefur hann
fengið hvíld, sem hann hafði
dyggilega unnið til.
Árið 1905 kvæntist Guð-
mundur Vilborgu Bjarnadóttur
afbragðs konu, sem síðar bjó
honum svo vistlegt heimili I
dyravarðaríbúðinni í Mennta-
skólanum, en þeir eru æði-
margir, sem notið hafa hlýju
og umhyggju þeirra þar.
Ýmisleg skipti áttum við
skólapiltar við Guðmund, og öft
voru störf hans erilssöm. Hjá
þeim hjónum fengum við papp-
ír, blek, blýanta, eða krít handa
kennaranum, svamp og sitthvað
fleira. Og þegar meiri háttar
Viðburðir stóðu fyrir dyrum,
árshátíðir Fjölnis, Framtíðar-
innar, dansleikir eða þess hátt-
ar, voru aðalbækistöðvar
skemmtinefndarinnar í híbýlum
dyravarðarhjónanna.
Nú eru liðin mqrg ár siðan eg
sá Guðmund. Andlátsfregn
hans í blöðunum vekur okkur
margar endurminningar, —
allar ljúfar. Með honum er
genginn góður maður og traust-
ur. Gamlir Menntaskólanem-
endur minnast hans í dag með
þökk og hlýleik.
Einn af mörgum.
Staltn...
Framh. af 1. siðu.
lega þykir andlát hans mikil
tlðindi um gervallan heim.
Gamall kunningi, ThS, hefur
tekið sig til og skrifað Bergmáli
bréf um útvarpsþáttinn „Hver
veit?“, sem Sveinn hagfræðingur
Ásgeirsson annast. Segir þar svo:
I fregnum AP-fréttastofunn-
ar fró öðrum löndum segir m.a.,
að jafnskjótt og höfuöstöðvar
Sameinuðu þjóðanna hafi feng-
ið tilkynningu um andlátið,
hafi fánar einstakra þjóða innan
samtakanna, sem eru fyrir
framan höfuðstöðvarnar, verið’hafa a
dregnir niður, en fáni Sam-
einuðu þjóðanna verið dreginn
í hálfa stöng. Á opinberum
byggingum í borginni og yíðs-
vegar um landið eru fánar
einnig í hálfa stöng.
Forvígismenn fjölda erlendra
ríkja hafa þegar vottað Káð-
Betur má,
ef duga skal.
„Eg hef gert mér far um að
hlýða á þáttinn „Hver veit?“,
eins og svo margir aðrir. Mér
þótti vel til fundið, að Sveinn
Asgeirsson skyldi hrinda þessum
útvarpsþætti af stokkunum, og
víst er um það, að við hann
voru bundin ýmis fyrirheit, þvi
að hugmyndin er ágæt. Sumir
þættirnir hafa v.erið mjög sæmi-
legir, en Sveinn hefur þvi miður
ekki lært nægilega af reynslu
þeirri, sem þegar er fengin. Það
i er mér með öllu óskiljanlegt,
hvernig á þvi stendur, að mað-
ur, sem sjálfur velur spurning-
arnar, skuli ekki vita óyggjandi
svör yið þeim. Það nær engri
átt að v.era með vangaveltur í
þessum efnum. „Mér skilst-----
„ég held“, o. s. frv. er ákaflega
klaufalegt. Spurningarnar eiga
að yera þannig, að við þeim sé
aðeins eitt svar rétt, og það á
spurningameistarinn vitanlega að
reiðum höndum.
„Viðbótin“.
Nú hefur Sveinn tekið þann
hátt upp að liáfa eins konar „við-
bót“ við sjálfan þáttinn, og er
erfitt að vita, hvað fyrir honuní
vakir með þeim tiltektum. Hún
er frá minu sjónarmiði algerlega
út i hött. Eg gat ekki komið
stjórnarríkjunum samúð sina,|þvi við að hlusta á allan þáttinn
þar á rneðal Eisenhower forseti,' á miðvikudagskvöld, en hlustaði
en hann lét þess einnig getið í hins vegar á viðbótina. Hún var
,gær á blaðamannafundi, að
hann mundi -fús til að hitta
eftirmann Stalins, hver sén"!
hann verður.
Lester Pearsen, forseti alls-
herjarþingsins, óg Tryggve Lle,
aðalritarj SÞ, hafa báðir vottað
Vishinsky samúð en hann hefur
verið kvaddur heim hið bráð-
asta og fer austur um haf á
frahska skipinu Liberté.
Hiín keypti brtíður, og bónd-
inn tafdi þær afkvæmi sín.
Ufðá b 45 iir effíir ilanðadóm.
Því virðast engin takmörk allt til að gleðja mann sinn,
sett, hversu mjög má draga því að hann væri þvílík barna-
menn á asnaeyrunum, ef þeir gæla!
„vilja láta blekkjast“. | *
í Bochum í Þýzkalandi kom j Og frá London berst fregn
það til dæmis fyrir á árinu sem | um það, að ,þar hafi Henry
leið, að kona pokkur sýndi j Hhomas Martin andazt í hárri
manni sínum brúður tvær, sem elli •—■ 93ja ára gamall. Raunar
hún var með í barnavagni, og; hafði ,,dauðadómur“
taldi honum trú um, að hann
.hefði getið við henni. tvíbura.
Og hún 'lét það ekki nægja að
blekkja mannroluna, heldur
fór hún hin ffakkasta til yfir-
valdanna, og lét þau greiða sér
styrk með börnunum, auk þess
sem hún aflaði sér annara fríð-
inda vegna þeirra.
Komst lögreglan að því af
tilviljun, að konan hafði mán-
Uðum saman gabbað eiginmann
sinn, ættingja og yfirvöld stað-
arins með „aukningunni“. Þeg-
ar hún var loks handtekin og
ákærð fyrir svik, svaraði hún
því til, að hún hefði gert þetta
hafði „dauöadómur" ver.iö
kveðinn upp yfir honum fyrir
45.. árum, en karl ,,plataði“
fnanninn með sigðina svona
rækilega.
Þegar Martin var 48 ára, féll
hann nefnilega niður á götu af
2. hæð húss eins í Manchester,
og meiddist svo illa, að læknar
sögðu, að hann gæti ekki lifað
lengur en 6 mánuði — kannske
tvö ár, ef hann færi varlega.
Þegar hann var ár um nírætt
datt hann og braut í sér 3 rif-
bein, og loks datt hann úr rúmi
sínu er hann var orðinn 93ja
ára, og handleggsbrotnaði. En
svo dó hann fáum dögum síðar.
algert lágmark þess, sem sæmi-
legt má telja að útvarpa í slik-
um þætti. Tugir þúsunda hlustaði
á þessa endemis þvælu, seni
livorki var fýndin né hugvits-
samleg.
Kaffidrykkja.
Það getur vel verið, að ein-
liver hafi gaman af að hlusta á
útvarp frá kaffidrykkju og bakk-
elsisáti, en ég er þannig gerður,
að enga skemmtun hef ég af því.
Þess konar lieila-fimleikar, sem
þarna fóru fram, voru ofboðsleg-
ir. Fáráhlegar spurningar voru
þar lágðar fyrir mannskapinn
nm tengdir og skyldleika ein-
hverra persónn, þunglamalegat-
og óraunhæfar, en þessu fylgöi
einliyer dtilarfttll kátina, sem tit-
varpshlustendur skilja ckkert í.
Góður þáttur.
Sveinn Ásgeirsson má ekki láta
þenna þátt koðna niður í hönd-
unúm á sér. I honum gefast ótal
möguleikar til þess að veita fólki
skemmtun og fróðleik, ef vel er
á haldið. Og það sýnist ekki vera
sérlega vándasamt verk að finna
góðar spurningar og leggja þær
fyriréinhverja sambærilega ltópa,
þannig úr garði gcrðar, að lilust-
endur geti jafnframt glímt við
þær heima hjá sér, prófað kunn-
áttu sína, minni eða viðbragðs-
flýti. Eg sting þesstt vinsamleg-
ast að Sveini. ,Ásgeirssyni.“
Gáta dagsins.
Nr. 379.
Tunguna hef cg á halanum
sný í augunum,
hátt með gelti hundunum
og hræðslu geri sleipnirnum.
Svar við gátu nr. 378:
Dagur og nótt.