Vísir - 14.03.1953, Blaðsíða 4

VÍSIR
DAGBLAÐ |
| >j| Ritstjóri: Hersteinn Pálsson. |{
, j#S Skrifstofur Ingólfsstræti 3.
Útgefanði: BLAÐAÚTGÁFAN VtSIR BLF.
Afgreiðsla: Ingólfsstræti 3. Simar 1660 (fimm iínur).
Lausasala 1 króna.
Félagsprentsmiðjan hJ.
Venjulegt fólk — og fri&samt.
"S^að er ekki nema eðlilegt, að venjulegt fólk verði næsta
hljött og uggandi um framtíðarhag, þegar því berast aðrar
eins fregnir með blöðúm og útvarpi og þær, sem heyrzt hafa
síðustu dagana. Fyrir fáeinum dögum var það tilkynnt, að flug-
vél hefði verið skotin niður fyrir innan landamæri Þýzka-
lands, svo sem steinsnar frá Tékkóslóvakíu, og í fyrradag var
það gert heyrin kunnugt, að önnur flugvél hefði verið skotin
niður og fimm mönnum grandað við landamerkin milli Vestur-
og Austur-Þýzkalands. í bæði skiptin hafa ráðamenn hinna
austrænu ríkja verið fljótir til þess að tilkynna, að umgetnar
flugvélar hafi verið yfir landssvæði, þar sem þeim var óheim-
•ilt að vera, og að því er síðari atburðurinn snertir, verða það
að teljast mikil meðmæli með flugvélasmíðum Breta, að:
Lancaster-flugvélin, sem þeir misstu, skyldi geta flogið í tvennu
lagi vestur fyrir Saxelfi — a. m. k. 120 km. leið — ef trúa íná
orðum Bússa.
Það hefur lengi verið grunnt á því góða milli lýðræðisríkj-
anna annars vegar og Sovétríkjanna og leppríkja þess hins-
vegar. Kalt stríð hefur verið háð um langt skeið, og menn
háfa alltaf óttazt, að það gæti orðið snögglega að „heitu stríði“.
Menn eru hinsvegar — meðal hinna vestrænu lýðræðisríkja —
orðnir svo vanir kalda stríðinu, að það er orðinn hluti af dag-
legu lífi þeirra. Svo venjulegt ástand, að menn eru hættir
að hafa svo miklar áhyggjur af því á meginlandi álfunnar, að
þeim þyki ástæða tíl þess að stofna sameiginlegan her. Sam-
býlið hefur svæft menn eins og ljúfasta vögguljóð, og það er
ekki fyrr en farið er að „skjóta föstu“, sem menn vakna við
vondan draum. Þá rennur það upp fyrir þeim, að fjandmaður-
inn bíður aðeins færis.
Þessir atburðir hljóta að vekja talsverða umhugsun meðal
venjulegs fólks, því að það er ekki nema vika síðan húsbónda-
skipti urðu í Kreml — opinberlega. Enginn þarf að ætla, að
húsbóndaskiptin hafi ekki orðið þegar, er Stalin hafði fengið
heilablóðfallið, en jafnskjótt og það var orðið, fór að komast
meiri hreyfing á viðburðina. Hinn nýi húsbóndi er sennilega
ekki eins gætinn og slóttugur og fyrirrennari hans — hann
álítur kannske að bezt sé, að vopnin tali þegar. Sé sú tilgáta
rétt, munu fleiri flugvélar fá að fylgja þeim, sem hafa þegai'
hrapáð brennandi til jarðar, og þá getur varla farið hjá því, að
gripið verði til þess ráðs að skjóta á móti — með hvaða afleið-
ingum?
Friðsamt fólk — að ekki sé nú talað um það, sem er bók-
.staflega friðelskandi — mun þó varla kippa sér upp við tíðindi
sem þessi. Það gerir sér vafalaust fulla grein fyrir því, að þau
sé einmitt óræk sönnun þess, að friðardúfan blundi ekki á
verðinum, og það hafi ekki verið að ófyrirsynju, að fylgjendur
hennar tóku sér orðið „friður“ að herópi í hinni góðu baráttu.
Það er því miður ekki svo, að öllum sé friðsemdin í blóð
borin. Flestir eru bara venjulegt fólk, sem skilur ekki, að
íriðarbaráttu þurfi að heyja með manndrápum. Það gerir sér
heldur ekki grein fyrir því, að varnarleysi sé eina, örugga
vörnin um tíma og eilífð. Og þess vegna mun þetta venjulega
fólk ekki skilja það, ef svo fer, að flugmennirnir, er unnu frið-
inum síðustu daga með þvi að skjóta flugvélarnaf tvær niður,
hljóta heiðursmerki fyrir vasklegá’ baráttu fýrir heimsfriði.
Það er heldur ekki sanngjarnt, að ætlast til slíks af öðrum en
J>eim, sem friðsamir eru.
Er Gottwald óþarfur?
*|-kau tíðindi, sem getið er hér að ofan og rakin eru til þess,
að Malenkov telji önnur ráð heppilegri til að ná heimsyfir-
xáðum en Stalin, höfðu varla borizt um heiminn, þegar það
spurðist, að ein helzta hjálparhella Stalins, Klement Gottwald,
forseti Tékkóslóvakíu, væri hættulega veikur.
Stalin var aldraður maður og því veill, en Gottwald á bezta
aldi'i og fílhraustur. Getur því ekki hjá því farið, að um það
verði bollalagt, hvort veikindi hans sé einhver tilbúningur.
Ekki að því leyti, að maðurinn sé ímyndunarveikur eða að-
eins látið í veðri vaka, að hann sé krankur, heldur hitt, að
_.júhann sé dauðadæmdmy og heppilegra þyki að láta hann verða
' Gsóttdauðan en ■ að það vdrði opinskátt, að hinn nýi húsbóncfí
vilji reka hann svo rækilega úr vistinni. Annað eins hefur átt
' ■ ^eér stað austan járntjalds.
„FESTUM í MINNI hinn
einfaldasta sannleika: Stalin
stóð vörð, trúan hljóðlátan
vörð, um líf alþýðumannsins í
heiminum, um sósíalismann,
um friðinn," Þessi orð mælti
Kristinn E. Andrésson á minn-
ingarfundi íslenzkra kommún-
ista um Stalín s. 1. þriðjudag.
♦ En það, sem Kristinn E.
Andrésson sagði ekki við
þetta tækifæri var þetta: Hann
stóð vörð, trúan hljóðlátan
vörð yfir líkömum nokkurra
helztu samstarfsmanna sinna,
svo sem þeirra Sinovievs,
Radeks og Búkharíns, er þeir
höfðu veirð teknir af lífi sam-
kvæmt skipun hans, til þess að
festa hann betur í sessi. Hann
stóð trúan, hljóðiátan vörð
heima í Kreml, meðan Trotzky,
félagi Leníns, höfuðspámanns
kommúnista, var hundeltúr
land úr landi af útsendurum
rússnesku leynilögreglunnar,
unz hann var myrtur suður i
Mexikó.
♦ Stalín stóð líka ti-úan
vörð, trúan hljóðlátdn
vörð yfir höfuðsvörðum hins
tékkneska lýðræðisríkis, og
trú varðstaða hans mun sjálf-
sagt einnig hafa náð til al-
þýðumanna í landi Masaryks
og Benes, meðan kommúnista-
leynilögi-egla í skjóli Rauða
hersins, hins friðsama, Rauða
hers, ofsótti þá, hneppti í fang--
elsi eða tók af lífi. Ættingjar
þeirra Slanskys og Clementis
munu vafalaust af heilum hug
trega hinn mikla foringja, sem
í vísdómi sínum og bróður-
kærleika sá um, að þeir skyldu
ekki kemba hærurnar.
Stalin stóð trúan vörð um
friðinn. Sú varðstaða lýsti
sér einlæglega ,í árásinni á
Finnland, og Finnar vegsama
hann fyrir að hafa svipt þá Ví-
borg og Kyrjálaeiði, og Austur-
Pólverjar hrósa happi yfir því
að hafa fengið að „hoppa þegj-
andi og hljóðalaust inn í
sósíalismann“, inn í þann frið,
sem Stalín þráði svo mjÖg, og
var svo örlátur á. Eistlendingar,
Lettar og Lítháar þakka einn-
ig þann frið, sem þeim hlauzt
af trúrri, hljóðlStri varðstöðu
Stalíns, og alþýðuménn í
Eystrasaltslöndunum sém hurfu
með óskiljanlegum hætti eitt-
hvað austur á bóginn, lofa sjálf-
sagt nafn hans dag hvem.
♦ Ekkert af þessu mælti
Kristinn E. Andrésson á
minningarfundi íslenzkra kom-
múnista um hinn látna forvígis-
manns alheimskommúnismann.
Og þó hefði hann vel getað sagt
það, því að allt er þetta satt.
ThS.
Fv. ma&ur Shirley
Tentple í fangefsi.
Höllywood (AP). — John
Agar, fv. eiginmaður Shirley
Temple, hefur verið sendur í
fangelsi, og verður þar í fjóra
mánuði.
Hann hafði verið dæmdur
skilorðsbundið fyrir að aka und
ir áhrifum víns árið 1951. —
Skyldi dómurinn falla niður, ef
hann bragðaði ekki vín í 3 ár.
Honum varð á að drekka. var
handtekinn og tekur nú út refs-
inguna.
Leitað að sprengjum í
skipum, er koma til USA.
Leifað í 1500 skipum á rúmum tveim árum.
Eitt af því, sem lýðráeðis-
þjóðunum getur stafað hætta
af, er að kjarnorkusprengjum
j verði smyglað inn í lönd þuirra
|Og látnar springa á míkilvæg-
^um stöðu, ér einræðisríkjun-
um þætti „stundin“ komin.
Méð því móti væri hægt að
lama ýmsar mikilyægar stöðv-
ar þeirra, . áður en formlegt
stríð hæfist, ög gæti það jafnvel
riðið baggamuninn, ef slíkum
aðferðum væri beitt. Óttast
Bandaríkjamenn þetta m. a„
og því hefur sérstök leit verið
framkvæmd í skipum með til-
liti til þessa frá. því ;! október
1950.
A þessu tímabiil hafa eftir-
litsmenn úr strandgæzlunni
(Coast Guard) framkvæmt
slíka sprengjuleit í 1500 skip-
um, og er leitað í skipunum, er
þau eiga 30 mílna siglingu eftir
til New York. Er raunar ekki
aðeins leitað að kjarnorku-
sprengjum, heldur og að öðrum
sprengiefnum.
Vio leitina er notazt við svo-
nefnd' Géiger-taékí,' sfent ’réýhzt'
háfa vel við slíkar athuganir.
Énda þótt léitað hafi vérið í
skipum, sem komu frá ýmsum
löndum, er leit gerð í hverju
skipi, sem kemuf frá höfn í
járntjaldslandi, og skiptir ekki
máli, undir hvaða fána skipið
siglir. Hafa leitarmenn teikn-
ingu af skipinu til hliðsjónar,
meðan þeir framkvæma léitina.
Þótt mönnum verði fyrst og
fremst hugsáð til kjarnörku-
sprengja í sambandi við slíka
leit, er þó höfð gát á öðrum
spréngjum einnig, svo sem
„blýantssprengjum", sem.mik-
ið hafa verið nötaðar við spell-
virii. Loks eru menn einhig’ á
hhotskóg eftir lækjiun, sém
hægt væri að nota í sýklahern-
aði.
Eftirlit er haft með skipum,
sem koma til allra stærstu
hafna landsins, frá Boston norð-
arlega á austurströndinni og til
Seattle, sem er nyrzt á vestur-
ströndinni. Rúmlega 4700
manns eru í eftirlitssveitum
þéim, sém gæta siglinga til
hafna þessarra og háfa 1501 skip,
•flfest lítll-tll hfííotö?' ••••>!’ !
Laugardaginn 14.marz 1&53.
Hin örugga og góða bílaþjón-
usta í bænum er að gera bæjar-
búa alvég fótalausa, lield eg, því
ekki mega bílastöðvar loka eitt
kvöld, livað þá lengur, án þess
að fram komi kvartaflir út af þvi.
Auðvitað treysta bæjarbúar mjög
á bilana i ýmsum nauðsynlegum
'erindum, og getur það þvi komið
sér mjög illa, ef ekki er hægt áð
nó i neitt farartæki i ntisjöfnu
veðri, svo að ekki ér rétt að liafa
þessi vandkvæði manna : í íliml-
ingum.
Þegar bílastöðvar
loka.
Sl. miðvikudagskvöld voru ali-
ar bilastöðvar í bænum lokaðar
eftir kl. 9,15, og var ógerlegt að
ná í bíl í Reykjavik með þvi að
hringja til stöðvanna. Hvergi var
svarað, enda engir bilar á stöðv-
I unuin. Þannig stóð nefnilega á,
að áðalfundur bilstjórafélagsins
Hreyfils var þétta kvöld, og var
þá öllum stöðvum lokað frá kl.
9,15. Mun þessi loknn vera í samn
ingum eða reglugerðum félagsins,
og þar ekki gert ráð fyrir, að
hægt sé að hafa nein vaktaskipti,
meðan fundur stendur yfir.
Fáir þó á fundi.
Nú hefur maðiir komið að máli
við mig og sagt mér, að aðeifls
70—80 bílstjórar hafi verið á tirh-
getnum fundi, af nokkrum himdr-
uðum. Þá sagðist hann einnig
vita til, að margir bilar hafi vcrið'
til taks „við staurana“, á bila-
stæðunum, eða i akstri um bæinn,
en til einskis að hringja í stöðv-
arnar eins og fyrr segir. Hélt
þessi maður þvi fram, að ekkert
væri við þvi að segja, og raunar
sjálfsagt, að þeir bílstjórar, sem
sækja vildu fundinn, gætu gert
það, en aðrir, sem vildu vinna,
mættu einnig gera það vitalaust.
Ónauðsynlegt að
loká alveg.
Eins og veðurlag hefur verið
undanfarið, getur það verið ínjög
bagalegt fyrir allan almennibg,
ef ekki er unnt að hringja i bil,
og þarf ekki að fjölyrða um það.
Þá sýnist og vera mögulegt fyrir
bilstjóra, eða stöðvarnar, að:
koma sér saman um að líafá
alltaf ákveðinn bílafjölda til taks,
þegar svona síendur á, sem þá
væri unnt að grípa til (með sím-
tali). Og ýmislegt fleira, sagði
þessi bæjarbúi við mig, þegar
hann var að finna að þvi, að svo
víðtæk og nauðsynleg þjónusta
•lægi niðri, vegna fundahalda.
Sahnleikurinn
er sá,
að bæjarbúar eru farnir að
géra ráð fyrir því, og treysta því,
að alltaf sé bægt að komast í
sainband við bílstöð, livenær sól-
arhrings sein er. Og það kynní
að verá' spurning, bvort þessa
Jjjónustu má leggja niður, jafn-
vel þótt úm aðaifund sé áð ræða
í stéttarfélaginii, frémur en að
strætisv.agnar bætti að ganga af
syipuðum ástæðum. A lierðuni
þeirra, sém stjórna þessum mál-
itm, eiris og állri alrrierinri þjón-
ustti,’ hviíir taiikil 'skylda gagn-
várt almémiiitgi, og benni má
ekki bregðast. — kr.
Gáta dagsins.
Nr. 385.
Stend eg eins og stafur á bók,
stirður í sömu skorðum,
mig sá ekki máli tók,
mælir fáum orðum.
Svar yÍS gátu nr. 384: (
Mygta.