Vísir - 14.03.1953, Blaðsíða 5

Laugardagiiin . W. marz 1953.

I
síldveiðum Norðmanna o. fI. þjóða.
G. O. Sars, er kostaði 6 millióii kr.,
hefir gefíð 30 millj. kr. hagnað.
Rætt við Árita Friðrik^n.
(Iskiljrœðing.
TíftindamaÖur frá hefur fund-
ið að máli Árna Friðriksson og
spurt hann um þriðja fund
Síldarmálanefndar Norður-
landa, sem nýlega var haldinn
í Stokkhólmi, o. f 1., og svaraði
Á.F. fyrirspurnum um þessi
'éfhi, sem héi- segir:
I býfjun fyrra mánaöár sat
eg 3. fundinn í norrænu Síldar-
; málanefndinni, og var hann
haldinn í Stokkhólmi að þessu
sinni. Nefndin var sett á lagg-
irnar 1949 að undirlagi fundar,
er fiskimálaráðherrar Norður-
Janda höfðu þá með sér í Kaup-
mannahöfn. Formaður néfnö-
arinnar er fiskimálastjóri Nórð-
manna, Klaus Sunnanaa, cg
héfur hann verið það frá byrj-
un.
Vérkefni nefndarinnar er ai)
gfæða og samræma samvinnu
síldarrannsókna milli íslands.
Noregs, Danmerkur og Svíþjóð-
ar.
Mikið lagt að mörkum.
Nýir möguleikar.
Öll löndin hafa lagt mikið
fé, mikla orku, til rannsókn-
anna, einkum á síðari áruin, og
var það mál fiskimálaraðherr-
anna, er komu saman á fund
daginn eftir að Síldar.nál.'-
nefndarfundinum laUk, að vel
mætti una við árangurinn - og
halda skyldi áfram á þeirri
bráut, sem mörkuð hafði vérið.
Öll löndin hafa tekið upp merk-
ingar á síld, og hefur margt
nýtt komið í ljós um göngui;
síldarinnar, sem ekki var vitað
áður. Þá hefur einnig, eins og
lesendum Vísis er þegar kunn-
ugt, tekist að fylgja síldinni á
göngum hennar um úthafið, og
leggja þannig hornstein að
. stórbættum framtíðarmögu-
leikum til síldveiða.
Náítúruraniisöknasjóðui'
Dana.
Eigi verður ánnað ságt en að
mikilíar bjartsýni háfi gætt á
fundinum um hagnýtt gileli
síldárfannsóknanna. Virðast öii
Sviþjóð,
sem er hluífállslega minna
síldveiðum háð en hin Nörð-
urlöndin, leggur samt áherzlu
á að auka fiskirannsóknir. Má
nefna, að framlagið tii þeirra
á því fjárhagsári, sem byrjað er,
er um f jórðungi meira en næsta
fjárhagsár á undan. Þeú hafa
2 rannsóknaskip. — Á það var
lögð megin áherzla á fundinum
af Svíum og þó einkum Dönuin,
að tryggja þyrfti sem fyllsta
hotkun skipanna og sjá svo
urn, að úthaldsíími þeirra yrði
ekki óeðlilega stuttur vegna
! skorts á fjárframlagi.
Kostnaður 6 millj. —
íékjur 30 míllj.
Norðmenn hafa aukið fiskj-
rannsóknir sínar. og þá alveg
sérstaklega síldarrannsóknirnar
geisilega hin síðari ár. Árið
1950 tóku þeir hið mikla rann-
sóknaskip sitt G. O. Sars í
notkun. Hafði það kPstað um 6
millj. norskra króna. Nú halda
þeir því fram, að beinar tekjur
norska síldveiðiflotans vegna
starfsemi þessa skips séu orðnar
um 30 millj. norskra króna, og
eru þó ekki afköst þess á síld-
arvertíðinni, sem nú stendur
yfir, talin með. Þeir veita um
700 þús. n. króna til þess a<?
gera skipið út, en auk þess 130
þús. kr. til þess að gera ut
annað minna rannsóknaskip.
Auk þess er um rífleg fjárírani-
lög að ræða til alli'ar starfsemi
í rannsóknarstofnunum á landi,
til síidarmerkinga o. s. frv.
Þess má og geta, að nýlega h'afa
vérið skipaðir tvéir nýir fiski-
málaráðunautar, aðeins við
síldarránnsóknardeildina. Þá er
enn ótalið, að unnið er að siniði
riýs rannsóknaskips á stærð við
G. Ö. Sars, én enn fuilkomnará
áð útbunkði. Á það skip ein-
vörðungu að fást við síldar-
ránnsóknir.
Véiðar í uthafinu.
Eins óg lesendum Vísis er
kunnugt hófu íslendingar si.
haUst síldveiðar á hafinu miiii'
„jönðin hafa sett sér það maik, Tsj5regs 0g |siands, aðallega á
eð auka þær og aðra-r fis:ki- j Færeyjasvæðinu. Hefur
legt verið um það ritað og
ástæðulaust að fara um þao
fleiri orðum að svo komnu.
Hinsvegar er það vitáð mál, að
úthafsvciðamar eru um það
bil áð valda býitíngu í suni-
arSíldveiðúm Svíá, Færey-
inga og Norðmanna.
Færeyingar veiddu tálsvert
af síld í sált norður af eyjúnum,
en sá haéngur héfur fylgt, að
treglega héfur gengið að finna
markaði fyrir afurðirnar. Þá
er það kunnugt, að Svíar sóttu
nær allan afla sirin af íslands-
síid, sem þeir svo kalla, til út-
hafsmiðanna. Teljá þeir sl. ár
hafa verið það bczta í sumar-
síldveiðasögu Svía, en rýrastur
hafi afíinu vcrið 1950, eða réttf
áður en augu manna fóru að
opnast fyrir möguléikunum í
úthafinu. Sl. sumar tóku þeir
aðalveiðina á svæðinU norður af
Færeyjum, en veiddu þó einnig
nokkuð á Jan Mayen svæðinu.
Að því ér varðar Norðmenn
telja þeir sig einnig hafa svip-
aða sögu að segja. Fagna þeir þó
einkum þvi, að tekist hefur að
lengja sumarsíldveiðitíniann
iangt fram á haust. Þess má
geta, að heildarveiði þeina á
sl. ári nam röskum 203.000
tunnum og. gaf nær því 2J
millj. n. kr. í aðra hönd. Fengu
þeir betra verð fyrir saltsíld-
ina en um árabil áður.
Endurheimt
síldarmerkja.
Ekkert hefur frézt um endur-
heimt á merktri Norðurlands-
síld við Noreg enn sem komið
er í vetur, en í fyrravetur fund-
ust þar fleiri merki úr Norður -
laridssíld en nokkru sinni fyrr
eða 52 að tölu. —- Athygli hef-
ur það vakið, að. við Noreg
hafa jafnan fundist fleiri nierki
úr síld, sem merkt var við
Norðurland en Noreg sjalían.
sland kynnt í
Myndskreyttar greinar í víðiesnu tíraaríti.
P L A S TIC
Plast í mörgum litum og
breiddum verð frá 5,90
metrinn 1,40 á breidd.
rannsóknir svo sem kostur .er.
Danir hafa upp á síðkastið eflt
mjög rannsóknir sínar og kosta
þess kaþþs, að búa betur en
áður vár að því fólki, sem . að
þeim starfa. Þegar hefur yerið
. bætt sérfræpingum við' ^atð lið,
sem fyrir v.ar, verðurj ei»
,b.ætt nýjum.mönnum í hopinn,
áður en langt líður. Þeir hafa
nú 4 rannsókriarskip, og ei
Dana, sem íslendingar þékk,,a
vel þeirra stærst. Auk þess hafa
þeir rannsóknabát við Græn-
land, en þar starfar Dana éinn-
ig á sumrin. Þá er dönskum
fiskirannnsóknum mikil stoð áð
sjóði, sem stofnaður hefur yex-
ið til þess að efla náttúrurann-
sóknir í larxdinu, en ^ilithans
legg'ur ’ dailská ‘i;ík^i,f npjtkrar
milljónir króna á ári.
ymis-
VERZL.
v'.'i í’ ".n . i X". .i'Hj,.snir.x j • oy.i íiiv « sxr.. '.n ■, ' ot
Hér sést Eisenhower foirsétí ræða við Maxwell D. Taylor íiers-
höfðingja, sem tók við yfirstjórn 8. hersins af van Fleet.
Nóvember síðastliðinn dvaldi
hér á landi finnskur blaða-
maður og rithöfundur Viljo
Kajava að nafni.
Naut hann fyrirgreiðslu
Ferðaskrifstofu ríkisins og
Finnlaridsvina hér, ferðaðist
víða um landið, m. a. til Akur-
eyrar, og kyntist ýmsum leið-
andi mönnum þjóðarinnar í
stjórnmálum, vísindum og
listum. Var hann fulltrúi fyrir
blaðasamsteypu mikla í Hel-
sinki, sem gefur út bæði dag-
blöð og vönduð, myndskreytt
tímarit.
Þessi ágæti rithöfundur hefur
verið mjög athafnasamur nú
Undánfarna mánuði við að
kynna löndum sínum „Sögu-
eyjuna“ — skrifað fjölda
myndskreyttra greina og látið
þýða smásögur og greinar eftir
ýmsa rithöfunda íslenzka.
í stærsta og vandaðasta
myndablaði Finnlands „Suömen
Kuvalehte“ hefur V. Kajava
nú í janúar og febrúar skrifað
margar ítarlegar greinar með
fjöldamynda. Ei-u þær um ýms
menningarmál og þjóðhætti, at-
vinnuvegi og stjórnarháttu.
Eru greinarnar allar skil-
merkilegar mjög og vel byggð-
ar. Enda er hér enginn við-
vaningur á fei'ð, því V. Kajava
má hiklaust telja einn bezta
blaðamann Finnlands. Auk
þess er hann góður smásagna-
höfundur og ljóðskáld. Hefir
hann ferðast víða um heim,
til að safna verkefnum, grein-
Um og myndum fýrir blöð sín,
m. a. um nálæg Austurlönd,
Afríku og Ameríku.
Alls hafa borizt hingað 5
blöð af Suomen Kuvalethe
(Myndablað Finnlands) og er
fyrsta og önnur grein um hina
öru þróun tuttugustu aldar hér
á landi, náttúrufegurð og nátt-
úruundur íslánds — eldfjöll
og hveraoi'ku. Fylgja myndir
af gufukverum, gróðurhúsum,
háfjallaleiðum, og iðnaðar- og
menningarfyrirtækjum. Ýtar-
legar frásagnir eru um raforku
og hitaveituver og t. d. fram-
. kvæmdir að Reykjalundi, sem
höfundur telur frábært afrek
og þjóðarsóma.
í þriðja blaðinu ritar hann
um Þingvelli, er bii’tust hönum
í hinum fegursta haustskrúða,
um Bessastaði og Reykjavik og
fylgja þeirri grein margar a-
gætar myndir, t. d. af forseta-
frú DórU Þórhallsdóttur í
skautbúningi og svo forseta-
bústaðnum. f næsta blaði er
yfirlit uni, listir og fornsögu-.
legar mihjar og ýmsa Öndvégis-
menn landsins fyrr og síðar.
Myndir eru |>ar af listaverkum
eftir Einar Jónsson, Guðmund
Einarsson og J. Kjarval. Þáttur
er um Þjóðleikh. og starfsemi
þess, er V. Kajava telur vera
til fyrirmyndar. Hrósar hann
‘einnig leik margra leikara. En
svo vildi til að hægt var um
samanburðinn, t. d. var leikrit-
ið Juno og Páfuglinn leikið
samtímis í,. Reykjayíli;, ,og
Ílelsjnki.;; ,;i ...
Síðasta heftið segir frá heim-
sókn í Háskólann og samtali við
pióf. Einar 01. Sveinsson. Þá-
er sagt frá ýmsum ljóðaskáld-
um 20. aldarinnar og heim-
sókn til Halldórs Kiljans Lax-
ness, Kristmanns Guðmunds-
sonar og Guðmundar Hagalíns,
getið og einnig annara höfuð-
skálda og verka þeirra. Margar
ágætar myndir prýða einnig:
þessar greinar og eru þær eftir
ýmsa beztu ljósmyndasmiði
landsins og nokkrar þeirra
heilsíðumyndir.
Má segja að hér sé myndar-
lega af stað farið, því blaðið,.
sem birtir greinar þessar er
mesta myndskreytta blað •
Finnlands (kemur út í ca.
170.000 eínt.) og er það lesið;
af finskumælandi fólki víða um
lönd.
Nú á finnska blaðasamsteyp- -
an vandað ljósmyndasafn frá.
íslándi og ötulan forvígismann
í blaðamannastétt Finnlands
sem iríun miðla þjóð sinni a£
þeirri þekkingu er hann aflaði
sér hér á „Sögueyjunni“. En,
svo er ísland oft nefnt í Suomi-
landi.
G. E.
Ég er kongurínn
ég kem kl...
Friðrik Danakonungur er~
afburða sundmaður, og fer oft
í gufuhað hjá Statens Gymna-
stikinstitut í Nörreallé. Þar fær
hann sér eins heitt guíubað og
liann þolir, en síðan hressandi
sund í lauginni.
Konungur-
inn er vanur
að hringja
sjálfur til
ifyrirtækis
þessa og til—
kynna komu
sína. Þá segir
hann: „Þetta
er konung-
urinn. Eg
kem kl . .. . “ Þá hafa menn
allt tilbúið fyrir hans hátign.
Dag nokkurn hafði húsvörður-
inn beðið föður sinn aldraðan
að gæta símans, meðan hann
skryppi frá. Þá er hringt í sím-
ann, og einhver rödd segir:
„Það er konungurinn. Eg kem.
kl. 11“. — „Já, það er fyrir-
tak,“ svaraði gamli maðurinn,
„en þetta getið þér sagt ein-
hverjum öðrum. Nú skuluð þér
leggja símatólið á.“
Þegar húsvörðurinn kom aft-
ur, spurði hann, hvort nokkur
hefði hringt á meðan. „Nei, það
var ekkert. En einhver háðfugl
hringdi, og kvaðst vera kon-
ungurinn. En hann fékk á bauk-
inn hjá mér.“
Það má ætla, að húsvörður-
inn hafi haft hraðan á, ér hanrx
heyrði þetta.
MARGT Á SAMA STAÐ
LAUGAVEG 10 - SIMI MST;