Vísir - 11.04.1953, Blaðsíða 4

Laugardaginn 11. apríl 1953.
DAGBLAÐ
| Kitstjóri: Hersteinn Pálsson.
, Skriístofur Ingólísstræti 3.
Útgeíandi: BLAÐAÚTGÁFAN VlSIR H.F.
Afgreiðsla: Ingólfsstræti 3. Símar 1660 (fimm línur).
Lausasala 1 króna.
Félagsprentsmiðjan hJ.
Bitizt um fyrsta sætíð.
'IT'orsprakkar kommúnista hóuðu í gærkvöldi á fund nánustu
•*- aðstoðarmönnum sínum hér í bæ og var fyrsta mál á
dagskrá að kjósa menn í uppstillingarnefnd -— það er að
segja að velja þá menn, sem eiga að ráða frambjóðendum
á lista flokksins hér við kosningarnar í sumar. Hefur mikið
verið starfað að tjaldabaki að undanförnu, og allt átt að fara
leynt, sem foringjarnir brugga varðandi skipun manna á list-
ann, en margt hefur síazt út. Þó er nú svo komið, að óhætt
þótti í gær að kalla menn saman og láta þá „kjósa“ uppstilling-
arnefndina.
Það má heita á hvers manns vitorði, að kommúnistar eiga
í miklum vandræðum með að ráða við sig, hverjir eigi að
vera í framboði fyrir þá á ýmsum stöðum á landjnu. Eins og
skýrt hefur verið frá í Vísi, skiptir það ekki svo ýkja miklu
máli, hverjir verða settir í framboð á þeim stöðum, þar sem
kommúnistar eru fylgislausir, en þeim mun harðari baráttan
um þau sæti, þar sem nokkur von er til þess, að frambjóðandi
þeirra fái svo mörg atkvæði, að hann fljóti á þing. Innan
flokksins eru tvær fylkingar — annars vegar þeir sem hlýða
öllu í blindni, er frá Moskvu berst af fyrirskipunum, og svo
hinir, sem eru ekki alveg eins eindregnir þjónar þess valds,
þeir, sem vilja telja sig Tito-ista, og eru það ef til vill sumir.
Harðast er vitanlega barizt hér í Reykjavík — ekki einungis
vegna þess klofnings, sem er æ að verða meira áberandi í
liðinu, heldur og af því, að hér vilja allar höfuðkempurnar
vera í framboði í tryggum sætum. Slíkum sætum fer hinsvegar
mjög fækkandi á lista kommúnista. Fylgishrun þeirra er mikið,
og ein bezta sönnun þess var hin grátklökka liðsbón þeirra,
þegar þeir hétu á alla „íslenzka“ menn að sameinast nú í eina
fróma þjóðfylkingu.
í síðustu þingkosningum fengu kommúnistar tvo menn
kjörna af lista sínum hér í Reykjavík, en sá þriðji komst í
uppbótarþingsæti. Kosnir voru þeir Einar Olgeirsson og Sigurður
Guðnason, en Brynjólfur Bjarnason flaut á. þeim inn í. þingið.
*Vjð næstu kosningar á undan hafði hann verið í framboði í
Vestmannaeyjum, og komizt einnig að sem uppbótarþingmaður,
en svo naumlega, að ekki þótti Vestmannaeyingum treystandi
til að' senda hann á þing með sama móti aftur — hvað þá
heldur sem þingmann kjördæmisins. Þess vegna var honum
troðið í þriðja sæti á listanum hér, en til þess að það mætti
verða, voru tveir af fyrri þingmönnum kommúnista — Katrín
og Sigfús —- fluttir niður, og þar með> bolað frá þingsetu
i Nú er hinsvegar myndin, sem blasir við kommúnistum. sú,
að þeir hafa aðeins von um að fá einn mann kjörinn hér, og
allsendis óvíst, hvort hann getur dregið nokkurn með sér á
þing. Þá er spurningin: Hvort er nú betri Brúnn eða Rauður —
Einar eða Brynjólfur? Hvor á að víkja? Hvor er nauðsynlegri á
þing? Hvor laðar fleiri kjósendur að listanum? En sannleik-
urinn er sá, að því, sem annar kann að laða að listanum,
hrindir hinn jafn-dyggilega frá honum. Þetta vita kommúnistar,
en af því að Moskvusinnar eru öllu ráðandi um val uppstill-
ingarnefndarinnar, er hægt að ganga að því vísu, að Einar fái
ekki að vera í fyrsta sæti. Ef fylgishrunið heldur áfram á
næstunni og fer vaxandi.
Enginn fyrir vari.
k Iþýð.ublaðið heldur því fram í gær, að greinin uni þjóð-
Björguðu lífi sínu með því að
„vega salt" í flugvélinni.
Óvenjuleg björgun fyrir snarræði
Nýlega bjargaðist brezk flug-
vél með furðulegum hætti en
hæðarstýrum hcnnar hafi verið
„læst“, og var 8 manns og
flugmanni bar með búin bráð
hætta eða bani.
Björgunin gerðist m. a. með
þeim hætti, að í þrjár klukku-
stundir urðu 8 manns að „vega
salt“ með flugvélinni, til þess
að halda henni í réttri hæð,
meðan unnið var að því að
brjótast gegnum skilrúm í vél-
inni og síðan saga sundur með
hníf, er bundinn var á stöng,
gúmmí-,,lás“ þann, sem settur
hafði vei’ið á hæðarstýrið, með-
an flugvélin sat á flugvellinum.
Flugvélin flaug upp.
Gúmmíáhald þetta hafði ver-
ið látið á stýrið til þess, að
það haggaðist ekki af vindum,
meðan flugvélin sat á vellinum.
Flugstjórinn, pólskur flugmað-
ur, „Spud“ Potocki að nafni,
sem er í þjónustu brezka flug-
hersins, veitti þessu enga at-
hygli, og af einstakri tilviljun
tókst flugvélin á loft af vell-
inum, en of seint var að reyna
að stöðva vélina, þar sem hún
brunaði áfram eftir flugbraut-
inni. Svo vildi nefnilega til, að
sérlega gott jafnvægi var á
vélinni, en annars er það geysi-
fátítt, að flugvél hefjist þannig
á loft, er ekki er. unnt að nota
hæðarstýrið.
Sjö farþegar voru í vélinni,
allt vísindamenn, því að þarna
átti að reyna ýmiskonar hita-
beltisbúnað, sem nota átti á
flugleiðinni frá Khartoum til
Nairobi.
Potocki flugmaður var ekki
af baki dottinn. Hann lét að-
stoðarflugmann taka við stjórn-
inni, en lét síðan farþegana
ganga fram og aftur um vélina
til þess að hún lækkaði ekki
flugið en flygi nokkurn veginn
lárétt. Hún var þannig látin
vega salt. Hins vegar var hægt
að beita hliðarstýrinu og þannig
var sveimað yfir Khartoum
meðan þessu fór fram.
Tók tvær klukkustundir.
Sí§an tókst Potocki
að
höggva gat á skilrúm aftast í
vélinni og loks smágat á búk
flugvélarinnar, en út um það
rak hann hníf, sem bundinn
var á skaft. Tókst honum ef.tir
tvær stundir að saga sundur
gúmmí-„lásinn“ á stýrinu, og
þá lét flugvélin aftur fullkom-
lega að stjórn. Menn fylgdust
með þessu um talstöð flugvélar-
innar, og niðri á flugvelli biðu
menn með slökkvitæki og
sjúkrabíla, ef illa skyldi til tak-
ast. Farþegarnir voru allir bún-
ir fallhlífum, en kusu heldur
að vera um borð og hjálpa til
að reyna að koma flugvélinni
heilli á húfi til jarðar á veli-
inum. Þetta var flugvél.af svo-
nefndri Víkings-gerð, eign
brezka flughersins, og vakti at-
burður þessi mikla athygli, og
var víða getið í enskum blöðum.
KVÖLÐjíaHkah

varnir íslands, er blaðið birti fyrir nokkru — þar var
aftur talað um, að íslendingar tækju varnir landsins í sínar
hendur — hafi að öllu leyti verið á ábyrgð höfundar. Með
birtingu hennar hafi engin afstaða verjð tekin með Gvlfa í
þingræðunni forðum. Birtingin hafi aðeins verið tákn- þess, að
ritfrelsi ríkti- hjá blaðinu, það væri heimkynni frjálsrar hugs-
unar.
Hefði þó verið hægurinn hjá að geta þess, að þótt greinin
væri birt, bæri ekki að líta á hana sem skoðun blaðsins eða
Alþýðuflokksins, og slíkur fyrirvari hefði losað AB-blaðið úr
klípunni fyrirfram. En nú átti Gylfi hugmyndina, og henni
hefur skotið aftur upp í málgagni flokks hans, svo að ekki er
nema eðlilegt að menn spyrji, hver sé eiginlega skoðun blaðs
og flokks. Hinsvegar virðist það alger óþarfi af AB-blaðinu að
senda þeim mæta prófessor tóninn fyrir. grikkinn, sem hann
gerði því, og kalla hugmynd hans „íhaldshugmyndina for-
dæmdu.“ Flestir^múndu a/3rrL kc svaray el þeir -værti í sþorum
Gylfa, og er bezt að hann og Hannibal eigist við um þetta
jxiál framvegis.
SUMIR FULLYRÐA, að tíð-
indi þau, sem borizt hafa aust-
an af Rússlandi síðustu daga,
séu hin merkilegustu, er gerzt
hafi síðan styrjöldinni lauk. Er
því haldið fram, að hin und-
arlegu umskipti í læknamálinu
svonefnda og í fangamálinu í
Kóreu séu aðeins undanfari
meiri og enn merkilegri tíðindi
og tákni e. t. v. alger tímamót
í samskiptum Rússa.og lýðræð-
isþjóðanna.
♦ Hinir bjartsýnustu gera
sér vonir um, að bráðlega
renni upp þeir tímar, að unnt
verði að eiga skipti við Rússa
og þar með járntjaldslöndin,
svo að eðlileg megi teljast, og
væri vissulega vel, ef svo væri.
Allt of lengi hefur skuggi of-
beldis, lögregluríkis, sk-yndi-
árása og kúgunar grúft yfix-
heiminum, og ef læknamálin
ber að skoða sem stefnubreyt-
ingu í þessum efnum, eða upp-
haf slíkrar breytingar, hafa hér
sannarlega gerzt meiri tiðindi
en dæmi eru tii síðan styrjöld-
inni lauk.
♦ En hvað sem þessu líður
er víst, að yfirlýsingar
Rússa sjálfra, eða þeirra, sem
nú ráða þar ríkjum, vekja hjá.
almenningi um heim allan ým-
islegar hugleiðmgar, og ekki
sem heppilegastar þeim, sem
streitzt hafa við að boða ti'úna
á óskeikulleik Stalins og hand-
benda hans. Hinir íslenzku er-
indrekar Stalins og klíku hans
voru ekki lengi að stimpla
læknana sem glæpamenn, sem
þegar hefðu „játað“ á sig hina
furðulegustu glæpi, og' vjita-
\ skuld var ekki um það að efast,
að hér væi'i á ferðinni stór-
^ háskalegur glæpalýður, sem
ræki erindi Bandaríkjamanna
og Breta.
♦ Nú er hins vegar upplýst,
að „játningar“ þeirra voru
fengnar með óviðurkvæmileg-
um hætti, þ. e. kui'teislega sagt,
með pyntingum, en slíkan ó-
sóma láta kommúnistar vitan-
lega ekki henda sig. En úr því
að þessar játningar voru þann-
ig til komnar, hvað þá um allar
hinar fyrri játningar í sam-
bandi við hreinsanirnar, sem
alltaf annað slagið eiga sér stað
þar eystra? Svona spyr fóllt
uppi á Islandi og annars staðar
og er ekki nema von. Hitt er
svo annað mál, að „Örvarodd-
ar“, „Argusar“ og „Lúpusar“
Þjóðviljans telja, að allt sé með
felldu, enn sýni þetta rétt-
lætjð þar eystra. Og má h.ver
trúa því sem vill.
ThS.
„Gamli“ hefur aftur í dag orð-
ið í Bergmáli. Hann hcfur nú
sent mér pistil sem svar við bréfi
Freymóðs Jóhannssonar.
S.K.T.-keppnin.
Hr. Freymóður Jóhannsson hef-
ur svarað bréfi minu og ræðir þar
um „skálar vandlætingar minn-
ar“, sem hann segir að ég hafi
ausið úr á .dögunum út af dans-
lagakeppni SIvT. Það yrði líklega
of langt mál að fara að spjalla
um þá, sem „hella úr skálum
reiði sinnar" og „ausa úr skál-
um vandlætingar sinnar", en það
mætti kannske minna á, að það
eru að jafnaði þeir, sem verða
fyrir því, að aðrir segi þeiin
meiningu sína skýrt og skorin-
ort, er skrafa raest um reiði ann-
arra, tala um sleggjudóma, ósann-
girni o. fl.
Veilurnar í svarinu
augljósar.
Yeilumar í svari Freymóðs
Jóhannsspiiár eru syo augljósar,
að i rauninni er óþarft nni að
ræða. í fyrsta lagi er það heila-
spuni lians, að eg hafi skrifað
pistil minn i reiði. í öðru lagi
hef ég viðurkennt góða viðleitni
þeirra, sem.að SKT standa, þótt
ég telji árangurinn lélegan, en
viðurkenni það, sem mér þótti
gott.
En F. J. lætur sér sæma, að
skrifa í þeim dúr, að ég' hafi verið
að níða niður þessa viðleitni. Urn
söngvarana sagði ég mína mein-
ingu, án þess að nefna nöfn. Eg
er frjáls að minni skoðun nm
þá. Hvort sem F. J. likar það bet-
ur eða verr, er Gamli cinn af
þjóðinni, lnins rödd er rödd á-
lxeyranda, hlustanda, og það cr
vist m. a. lxlutverk Bergmáls, að
hafa opnar dyr fyrir slika menn.
F. J. hefur vitanlega alveg
sama rétt, en hann má ekki
gleyma þvi, að það er „lakur
kaupmaður, sem lastar sina vöru“.
Og fullyrðingar lians um livað
muni lifa og gleðja hafa ekki
meira sönnunargildi en hlut-
lausra raanna.
„Bara, ef lúsin
íslenzk er —“
lcvað H. Hafstein, „cr þér bit-
ið sómi“. — Nei, F. J. — einkunu-
arorðin „Fyrst það, sem íslenzkt
er“ geta því aðeins komið til
mála, að það sem um er að ræða
sé boðlegt, og það er kjarni máls-
ins. Eg tel megnið af því, sem
útvarpað var á dögunum, lítt
boðlegt. En um það, sem ókomið
er, lxefi eg engan dóm fejlt, þótt
F. ,1. væni mig' um það.
JVIeiri ánægja —
meira gagn.
Og ég lield, að það muni vtírða'
öllum til meiri ánægju og að
meira gagni, einnig þeim félags-
skap, sem F. J. ber l'yrir brjósti,
ef aðeins væri útvarpað því, sem
að dómi smekkvisra manna á
ljóð og lög.er útvarpshæft. Og
seinast en ekki sízt: Það cr ó-
þörf greiðasemi að útvarpa niörg
lcvöld keppni, sem fram fer tií
að finna það sem boðlegt er. Það
ætli að nægja að útvarpa því
bezta.“
Þá held ég að þessu máli hafi
verið gerð full skil. — kr.
Gáta dagsins.
Nr. 405.
Ilvað er það, seni leikur dautt
en iifir í?
Syaé við gátu nr. 404:
Munn ©g mat.