Vísir - 24.04.1953, Blaðsíða 4

A
VÍSIK
Föstudaginn 24. apríl 1953.
D A G B L A Ð JlbÉiJEyijEiiiJ x
Ritstjóri: Hersteinn Pálsson. ^ j
Skrifstofur Ingólfsstræti 3.
Útgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Afgreiðsla: Ingólfsstræti 3. Símar 1660 (íimm linur).
Lausasala 1 króna.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Breyting á f járhagsráði.
T ögin um fjárhagsráð voru sett 1947, skömmu eftir að stjórn
^ Stefáns Jóh. Stefánssonar tók við völdum af nýsköpunar-
stjórn Ólafs Thors. Með lögunum var fjárhagsráð gert að'
voldugustu stofnun landsins og því var ætlað meira og víð-
tækara hlutverk en nokkurri einni stofnun hefur verið ætlað
fyrr eða síðar. Það átti að „samræma framkvæmdir einstak-
linga og almannavaldsins, meðan hinar miklu framkvæmdir í
íslenzku atvinnulífi standa yfir, þannig að þær verði gerð'ar
eftir fyrirfram saminni áætlun fjárhagsráðs, er ríkisstjórnin
staðfestir“. Hlutverk þess bar. talsverðan keim af stefnuskrá
þess flokks, sem stjórnarforustuna hafði, því að með fjárhags-
ráðslögunum var stefnt að algerum áætlunarbúskap í anda
Alþýðuflokksins.
Hlutverkið var því í byrjun óraunliæft og að miklu leyti
uppi í skýjunum og því óframkvæmanlegt, svo sem það, að
fjárhagsráð átti að miða störf sín við það, að öllum verkfærum
mönnum væri tryp næg og örugg atvinna, að öllum væri
tryggðar réttlátar te.jjur fyrir vinnu sína, að atvinnuvegirnir
stöðvist ekki vegna verðbólgu og dýrtíðar —- og svo framvegis.
Þetta var að sjálfsögðu óframkvæmanlegt hlutverk fyrir stofn-
un eins og fjárhagsráð. Hins vegar hafði það miklu raunhæfu
hlutverki að gegna meðan haftastefna ’ríkti í aígleymingi, i
sambandi við innílutning, skömmtun, verðlagseítirlit og fjár-
festingareftirlit. En mikil breyting hefur orðið á verkefni
þess í sambandi við stefnubreytinguna í verzlunarmálunum,
eftir að núverandi stórn tók við völdum.
Fyrir nokkrum dögum, skýrði viðskiptamálaráðherra frá því
á almennum fundi í Varðarfélaginu, að nú teldi hann tíma-
bært að gera breytingar á fjárhagsráði og sníða því stakk eftir
núverandi verkefni þess og breyttum verzlunarháttum. Lögin
um fjárhagsráð hafa „dagað uppi“ enda hefur rás viðburðanna
gert þau óraunhæf. Ráðherrann sagði að óverjandi væri að
halda fjárhagsráði g'angandi í því formi sem það er nú. Það'
væri nú allt of ,,yfirbyggt“ fyrir verkefnið sem það hefur,
en með nolckrum breytingum á stjórn og verkefni mætti spara
um 600 þús. kr. útgjöld á ári á rekstri þess. Fjárhagsráði
stjórna nú fimm menn á háum launum. Þar eru tveir skrií'-
stofustjórar, tveir fulltrúár, tveir viðskiptafrgsðingar, einn
hagfræðingur, einn lögfræðingur, einn byggingarfulltrúi, fjórir
bókarar, auk annars starfsfólks. Þó hefur fólki verið fækkað
. um 40—50 manns frá því flest var. Ráðið er því ekki of yfir-
byggt nú vegna þess að ekki hafa vefið hirt um að fækka
starfsl'ólki jafnóðum, heldur vegna hinna hröðu breytinga
sem orðið hafa á verkefni þess.
Að því á að stefna, sagði ráðherra, að allur innflutningur
komist á frílísta og íjárhagsráð jafnframt-lagt alveg niður. En
þær breytingar sem hann vill að gerðar séu nú, eru þær, að
hætt verði fjárfestingareftirliti með smáíbúðum og byggingum
í sveitum, að hætt verði skömmtun byggingarefnis, að eftirlit
með stærri fjárfestingu verði falið ráðuneyti Þegar þetta hefur
verið gert, er verkefni fjárhagsráðs aðeins leyfisveitingar fyrír
30fé af innflutningnum Stjórn á slíku verkefni væri .:hæfi-
iegast að íela tveimur mönnum Eðlileg afleíðing af. þessu
væri það að fækkað .yrði til muna starfsliði .stofnvinariimar,
en sparnaður við. það áætlaður um 600 þús. á ári, eins og
áður er sagt. Það hefur jafnan verið krafa alrhénnings að
opinberar stofnanir séu ekki reknar með meira stárfsliði eða
hærri kostnaði en brýn nauðsyn býður. Virðist því hér uth
sjálfsagða ráðstöfun að ræða. Vv
Stofnanir eins og fjárhagsráð, hljótá áð yéra .háðar;' þoim
breytingum, sem verða á verkeíni. þeírraýa', hyerjj.jm tíma. ;og
verða því að laga sig eftir þeim. Fjárhágýi'áð er' ekkí-'í■ eðli
sínu nein eilifðar-stofnun, heldur var því ætlað hiútvérk
vegna séi stakra a'ðstæðna í viðskipta- og' fjárhagsmáluni lands-
ins. Þegar þær aðstæður breýtast eða ef ekki er lengur naúð-
syn að viðhalda settu skipulagi, þá. er jafnframt komirin tími
til að breyta starfsemi stofnunarinnar. Fjárhágsráð-gegndi í
öndverðu víðtæku og erfiðu hlutverki, seni í éðli sínu hlaUt að
hafa í för með sér talsverða óvinsældir. Þeir menn sem þar
hafa stjórnað, hafa flestir ýerið hæfileikamenn, sem uhnið
hafa störf sin eftir beztu viíúnd, eir oft kánn það að orka
tvímælis og verður því háð mati hvers eins, hvað réftast áe
að gera þýg
mtú !
rúð haftanna vegna og þvi mi»niv.opinferá’íöaiaitt. sé
hefur í dagiegum störfum, því Imúw vegfior hewii
Körner, forseti
A&istixrríkis,
átfræður.
þeirri stöðu með virðuleik, unz
hann var kosinn forseti Austur-
ríkis 21. maí 1951.
Hann lifir mjög óbrotnu lífí
og er mikilsvirtur af austur-
rískri alþjóð, enda virðulegur
öldungur.
MARGTÁ SAMA STAÐ
Dr. Theodor Körner, forseti
Austurríkis, var áttræður í gær.
Hann er fæddur í Ungverja-
landi, þar sem l'aðir hans var
herforingi í, áusturríska setu-
liðinu. Körner er aðalsættar og
var einn helzti hernaðarsér-
fræðingur Austurríkis. i fyrri
heimsstyrjöld. En á styrjaldar-
árunum gekk hann í jafnaðar-
mannaflokkinn og hefir upp frá
þeim tíma verið framarlega í
hópi forustumanna Austurrikis.
Dr. Körner átti m. a. sæti í
síðustu stjórn jafnaðarmanna
áður en Dollfuss tók sér einræð-
isvald í hendur. Dollfuss lét
handtaka hann og sat hann þá
11 mánuði í íangelsi.
Þegar Rússar tóku Vínarborg,
komu helztu leiðtogar jafnaðar-
manna saman og urðu ásáttir
um að Körner yrði borgarstjóri
Vínar. Rússar samþykktu það,
enda kann maðurinn rússnesku
reiprennandi Gegndi hann
Kaupi guíi og siifur
SKARIGRIPAVERZLUN

M.s. Dronning
Alexandrine
fer frá Kaupmannahöfn 28.
apríl til Reykjavíkur um
Grænland og verður í Reykja-
vík ca. 15. maí. Flutningur ósk-
ast tilkynntur sem fyrst til
skrifstofu Sameinaða í Kaup-
mannahofn.
Skipaafgreiðsla Jes Zimsen
- Erlendur Pétursson “
Dómar manna um „LandiS
gleymda“ háfa verið allólikir. í
þessu bréfi segir „Fjölnir“ álit
sitt á leikritinu.
!
( Landið gleymda.
j „Undanfárin ár hef ég séð flest
leikrit, sem leikin hafa verið í
|Þjóðleikhúsinu og átt marga góðá
stund i musteri leiklistarinnar við
Hverfisgötu. Eins og eðlilcgt er
hafa erlendu leikritin oftast haft
: varanlegri áhrif á mig en þau ís-
lcnzku, enda engin undur þótt við
j eigum ekki neinn fjölda öndvegis
Jeikrita, þar eð Þjóðleikhúsið er
svo að segja nýtekið til starfa, cn
öll skiJyrði Iiafa verið ófullkómin
áður fyrr, svo lítt hugsánlegt var,
að nokkur islenzkur liöfundur
semdi umfangsmikið leikrit, með
tiíliti til þess að það yrði leikið
hérlendis.
Mikið listaverk
Með lándinu gféymda eftir Da-
víð Stefánsson frá Fagraskógi er
sýnilega brotið merkilegt blað í
þróun íslenz.krar leikritagerðar.
Hér er á ferðinni mikið drama,
sem krefur mikinn og fullkom-
inn útbúnað til þéss að það verði
iTntt svo vel fari. Þarna er því
ekkért smávægilegt á ferðinni.
Öllu tilliti til kotakátinu og bað-
stofubaslsgleði er sleppt. Ekkert
er miðar við lágkúruleg smá-
munasjónarniið, heldur er anda-
giftinni gefnir lausir taumar á
sem flestiun sviðum.
margt er shritiS
Eisenhower dregur krýn-
ingarkerru drottningar.
Frægur forngripur — en óþægiiegur.
yai' ákvarðanir þarf að taka.
Það er vitað um einn Eisen-
hower, sem verður i skr.úð-
göngunni þegar Elizabet II.
Englandsdi'ottning verður
krýnd, en sá merki atburður
fer fram 2. júní n. k.
Eisenhower verður einn
hinna átta hesta, sem spenntir
verða fyrir krýnmgarvagninn,
en vagn þessi er 6 smálestir,
þegar allir verða komnir í hann,
sem honum eiga að fylgjá. Hin-
ir héstarnh- heita: Cransford,
Tipperary, Teddler, MeCi-eery,
Tovey og Gráni.
Kostir
hestanna.
j Mest áherz.la er íögð á það,
’ að hestarnir séu stérkir, en auk
þess verða þeir að vera vel
tamdir, skapgóðir og vera það
eðlilegt að fafa ékki hraðar en
3ýa mdu á klst. én það verð-
, ur hraði hátíðargöngunnar.
' Hins vegar er ekki liklegt, aðí eru metin á 80 þús. punda. En
þeir gætu fariö hraðar, með ■ dýrt er að halda við hinni kon-
kerruna í eftirdragi. Hún varj unglegu kerru og hestunum,
'smiðuð árið .1761,-aW’íktestjórh- , sem. alltaf verða að.vera til
iarárurrr Georgs III. Á, þeimj taks 'i .þvi'tiUeUi, að þjúðhöfð-
tíiþá''var h«a:ie#ói^t^Qf’-beýÆa-; iKg3íekipti veríSi, þyí kostnað-
:-:gwTF' '■ jw&ktisþ.'' eir'úiinrf við-hesíhús og kerru er
.tímarwh’ erw tereyttii’. Það vwru árlega. 20. þús. pund.
meira að segja járngjarðir á
tréhjólunum.
Á met
á öðru sviði.
Nú mætti víst segja, að þetta
konunglega faraftæki eigi ann-
að met, nefnilega að vera ó-
þægilegasta farartækið, sem
nokkur konungleg persóna
verður að aka í. Kerran hefir.
hvorkj. hemla né fjaðrir, svo
hún er með afbrigðum höst, og
kæmist hún á skrið niðúr
brekku, hestlaus, þyrfti að
minnsta kosti steinbyggingu
til að stöðva hana. Að öðru leyti
hefir auðvitað verið flikkað
injög. upþ á kerruna óg reynt
að gera ýmislégt til að vel geti,
eftir .atvikum, fárið um fár-
þega.
Dýr útbúnaður.
Mikill íburður er einnig í
kerrunni og mætti til dæmís
nefna, aö aktýgi hestanna áttá
Persónurnar.
Hinn mikli ákal'i andi biftist í
gérfi Hans Egede, sem hálnar
veraldargæðum fyrir hugsjónjr,
rólegu lífi fyrir inikla baráttu,
bæn í þredikunarstól venjubund-
innar livei’sdagskirkju fyrir efa,
ógnii' og örvæntingu í gramlenzku
myrkri.
Þá cr lilulur Geirþrúðai’ ekki
minrii. Hún bikar ekki við að
hverfa með manni sinum yfir'
mikið lial’, og láta börnin laka
þátt í hinum nýju kjörum. Myndi
ekki mörg iiútímakonan, sem mið
ar flesta hluti við sém luixmstai
áreynslu og áliættu iiaia sitthvað
að læra af Geirþrúði Rask? —
Myndu ekki altmörg þjóðíélags-
vandnmát vérða smávægileg af
liugsunarháttur Egedeti.jóna nua
> rði örlitið almennari eh liann
Yrði langt mál.
Landið gleymda er raunar svo
mikið leikrit að því gerir enginn
skil i einu Bergtnálsbréfi. En eilt
er vist. Þegar ftest það sein þefur
verið í Þjóðleikhúsinu er gleymt,
Jiá minnast menn andans, sem
svífur yfir „f.amtinu gleymda11.
Bet’gmál þakkar Fjölui bréfið
og vitt samtjmis benda leSenduin
símun á: að næstsiðasta sýning
á loíkritiiiu er í kvöld. kr.
Spakmæli dagsins:
Dramb er falli næst.
Gáta dagsim
Nr. 414.
Hver er sá hyrningur,
hreyfir sér,
hefir litlar ræftur.
Matinn sá í munni ber,
í maganum ekki parið ér?
Honum stýrá hraustir tiu
bræður.
Svar y^gþtu nr. 44jt.: --