Vísir - 02.05.1953, Blaðsíða 5

Laugardagmn 2, maí 1953
. VÍSIR

Koss í faaupfoæti: Gaman-
leikur í þrem þáttum eftir
F. Huglt Herbert. Þýðing'
Sverrir Thoroddsen. Leik-
tjöld: Konráð Pétursson.
Vinur vor Halldór Þorsteins-
son fræSir oss um það í ieik-
skránni að höfundur þessa
sjónleiks sé þó merkilegt
virðist — ekki Bandaríkjamað-
ur, heldur Englendingur. Aftur
á móti hafi hann orðið sannar-
lega hrifínn af amerískrj menn-
jngu, er hann dvaldi vestan-
hafs í orlofi sínu sumarið 1920.
Gerðist hann skömmu síðar
bandarískur ríkisborgari, flutti
aífarinn úr Evrópu og hóf að
semja skáldskap fyrir kvik-
myndafélög í Hollyvood og víð-
ar með þeim árangri að allir
vildu kveðið hafa. Skáldsögur
hefur hann einnig sett saman,
„ógrynnin öll af greinum mn
hin ólíkustu efni“, og síðast
en ekk síst „Koss í kaupbæti“,
sem nu hefux verið frum-
sýnt hér fyrir fullu húsi; fleiri
leikrit liggja eftir manninn, þó
ekki verði nafngreind að sinni.
Bezt er að taka það fram, að
ég hef litla æfingu í að dæma
leikbókmenntir og má því vera
að minn dómur verði ekki stað-
festur fyrir hæstarétti þeirra
Sigurðar, Lofts, Ásgeirs og
Indriða. og' mun ég því vel una.
En sannleikurinn er sá, þetta
leikrit er í mínum augum sann-
kallað léttmeti, hreinlega á
borð við venjulegan eldhús-
reyfara, aðeins' miðlungi vel
samið. Efnið kvað vera sótt í
heimilislíf miðstéttarfólks í
Bandríkjunum, jafnvel heimil-
islíf höfundarins sjálfs, þar
á meðal brandararnir. Siðari
heimsstyrjöld er í fullum gangi
á Miðjarðarhafinu, þar eru her-
menn í fríi og þeir ganga í aug-
un á heimasætunum. Mjög eru
þær ungar, rétt rúmlega fermd-
ar, en kveneðlið er setzt að i
þeim, eins og gengur, og þetta
veldur foreldunum armæðu í
bili. Það verða niiklir árekstrar,
heimilisfeðrum lendir saman í
slagsmálum og frúrnar segja
hver annarri sína meiningu. En
unga fólkið fer sínu fram engu
að síður, það „sver í blóði sínu“
að ekkert skuli sagt né gert'sem
komi vinkonunni eða vininum
í koll, og það heldur orð sín.
Þetta er allt sarjian gott fólk.
en aðeins svolítið taugaveiklað
og nálega gersneytt allri alvar-
legri hugsun. En hvað um þáð,
höfundurinn hefur gert það
svona úr garði, ekkert bendir til
þess að hann hafi ætlað að hafa
það öðruvísi, hann vill hafa
það svona. Og hann er ekki að
deila á neitt, hvorki þjóðfélagið
tié einstaklinginn, hann er ein-
ungis að skemmta leikhúsgést-
um og það tekst honum; mér
þótti gaman í Þjóðleikhúsinu í
gær. Samt heyrði eg tæplega
nógu vel til sumra leikaranna,
þeir báru mjög ótt á stundum,
og áttu víst líka að gera það
samkvæmt efni og anda leiks-
ins. Allir leikendurnir léku vel,
sum lilutverkin reyndar svo
lítil að ekkert færi gafst á að
sýna mátt sinn, þar á meðal
voru báðir glskhu^fti’mr, Róbert
Arnfinnsson sem liðsforingi i
flughernum og Rúrik Haralds-
son sem Jimrny Earhart. Þeir
voru aðeins fallegir ungir tnenn ;
í herklæðum. Er Haraldur:
Björnsson, sem lék Harry
Archer lögfræðing og heimilis-
föður lét ærlega til sín taka og
sýndi enn — eins og raunar
ævinlega — fullkomna tækni,
afburðaleik. Ek-ki gat eg heldur
komið auga á neinn galla í leik-
stjórn hans, hygg hún sé lýta-
laust verk.
Herdís Þorvaldsdóttir lék
dóttui'ina fimmtán ára gömlu,
Corliss, og bar leikritið uppi
með „föður sínum“. Hún sýndi
! allt sem þessi litla Ameríku-
mær áttiú sér fólgið af lifsfjöri,
ásthneigð, yndisþokka, sjálfs-
elsku og — fómarlund! Herdís
er mikil leikkona.
Sigríður Hagalín lék vinkonu
hennar Mildred og fór vel með
hlutverkið. Framsögn hennar
er skýr og röddin mjög viðfeld-
Emilía Jónasdóttir og Ólafur Mixa.
Síra Halldór Jónsson,
frá Reynivöllum:
Slæleg reikningsskil.
Unglingarnir stóðu sig einnig
prýðilega, þeir Valur Gústafs-
son og Ólafur Mixa, er ekki
annað að sjá en þar séu á upp-
siglingu góðir leikarar, og
vöktu báðir mikla kátínu á-
horfenda.
Margir fleiri leikarar koma
hér fram, alþekktir og ágætir, I
en ekki hygg eg að reynt hafi (
á þolrif neins þeirra að þessu
sinni og tel því ástæðulaust að
fjölyrða um hlutverk þeirra.
Arndís Björnsdóttir, Anna Guð-
mundsdóttir og Þóra Borg leika
allar miðaldra húsfreyjur og
Emelía Jónasdóttir þjónustu-
stúlku á óvissum aldri, Valur
Gíslason, Gestur Pálsson, Valdi-
mar Helgason og Klemenz
Jónsson fara með hlutverk eldri
kynslóðar karlkynsins. Hér
er sem sagt bruðlað með stór-
leikara í smáhlutverkum, og
skil eg ekki að þetta ágæta fólk
hafi unnið sér til hita í gær-
kvöldi, enda kalt í veðri. For-
seti Islands og frú hans heiðr-
Það var árið 1925. sem eg lét
prenta „Söngva fyrir alþýðu“
I. hefti, en framhalds sama
verks, II.—IV., síðar, alls fjögur
hefti.
Þessu upplagi öllu fól eg til
sölu og dreifingar bóksala hér
í bænum (Vík).
Siðan fyrsta heftið kom út,
árið 1925, eru liðin tuttugu og
átta ár, en engin skilagrein
koinið til mín, og því síður
nokkur eyrir.
Eg hefi alloft komið til sók-
salans og eftirmanns hans á
þessum árum og hefur þetta
jafnan borizt í tal, þó að eg hafi
helzt komið til að tylla mér
niður og fá mér stundarspjall.
Eg hefi sagt þeim að eg væri
ekki kominn til að herða á þeirn
með sölu, en getið þess að fróð-
legt væri að heyra, hvernig sal-
an gengi.
Raunar hefur sama og ekk-
ert verið gert til að auglýsa
bækurnar vegna mikils til-
kostnaðar, og vita fáir að til-
tölu, að þær séu til í söluskyni.
Af því að eg hefi til þessa
verið efnalega sjálfbjarga, vildi
eg' ekki gera bóksölunum of
mikla fyrirhöfn, og hefi tekið
þessu rólega af því að eg vissi,
að allt bíður síns tíma. Er eg
næsta þakklátur þessum mönn-
um fyrir þá alúð, sem af þeirra
hálfu hefur komið fram við mig
frá því fyrsta.
uðu leikhúsið með nærveru
sinni. Húsið var þéttskipað.
Leikendur voru margsinnis
kallaðir fram að leikslokum og
hylltir með lófataki.
p.t. Rvík, 30. marz,
Guðmundur Daníelsson.
II.
Nú hefi eg ákveðið að fela
Átthagafélagi Kjósverja sölu
og dreifingu á þessum söng-
bókum og þannig að ekki verði
árekstur vegna laga, sem gilda
um sölu og dreifingu bóka yfir-
leitt. Fær Átthagafélagið venju-
leg sölulaun, en eg 80 % af'-þeim
bókum, er seljast kynni.
Nú væri fróðlegt að reikna út,
gamaps.
Verð hvers heftis ákveð 'eg
kr. 30.00 frá deginum í dag, og
legg bann við, að þeim verði
komið í bókabúðir nema eftix-
pöntun, en seldar aðeins að
öðru leyti gegn staðgreiðslu, og
gildir hið nýja verð frá degin-
urn á morgun, sumardeginum.
fyrsta.
Geta menn snúið sér til herra.
Bjai-na Bjarnasonar rennismiðs,
fornxanns Átthagafélags Kjós-
verja, hér í bænum.
Eg get þess að sölulaunirt
eiga að ganga til félagsins og
þeim varið til tiltékinna menn-
ingarmála, sem eg hefi ákveðið
hver skuli vei'ða.
Eg hefi í höndum sönghefti
með þrem sálmalögum íslenzk-
um og kostaði það níu krónur
fyrir 4—5 árum og þykir xnér
ekki virðing minni samboðið að
selja hefti með verði sem hing-
að til hefur gilt frarn til þessa,.
kr. 3,50.
„i.
! Eg leyfi mér að óska þess að
bóksalinn afhendi Bjáma.
Bjarnasyni, er eg um gat, ölL
hin óseldu sönghefti.
Ef hallazt hefur á hann i við-
skiptum, óska eg þess, að eg fái.
að endurgreiða hallann og vicf'
fyrsta tækifæi'i, því talsvert
rnörg hefti hefi eg fengið til að
gefa vinum mínum og get ekki
látið það viðgangast, að gengið
sé á hans rétt.
Þakka eg honum mjög' vel
alla góðvild á liðnum tímum og'
óska honurn og ástvinum haris-
gleðilegs sumars og allri hinní
íslenzku þjóð.
Á vetrardaginn síðasta 1953.
Nokkuð á 2. þiísund útlendinga
hafa ákveðií íslandsferð í sumar.
Þreftán utanlandsf&rðir á ferlaáætlun
Ferðaskrifstofu ríkisins § sumar.
Herdís Þorvaldsdóttir og §igríöur Hagalín.
Vitað cr um nokkuð á annað
þúsund erlenda ferðamenn,
sem ákveðið hafa Islandsför í
sumar og þegar leitað aðstoðar.
Ferðaskrifstofu ríkisiris í sam-
bandi við ferðirnar og dvölina
licr.
l. Ferðir útlendinga á Islandi:
Margt bendir til þess að fleiri
erlendir ferðamenn sæki okk-
ur heim í sumar en áður og er |
það að sjálfsögðu afleiðing!
aukinnar landkynningar og j
bættra samgangna. Ferðaskrif-
stofa ríkisins hefir gert föl-
rriargar áætlanir um ferðalög
til íslands með hliðsjón af á-
ætlunum hinna ýmsu farar-
tækja og komið þessúm áætlun-
um á framfæri við ferðaskrif-
stofur og ferðastofnanir er-
lendis.
Auk þeirra mörgu erlendu
ferðamanna, sem nú í sumar
munu koma hingað til lands
I upp á eigin spýtur munu nokkr-
ir skipulagðir hópar koma til
íslands svo sem Caronia með
um 500 ameríska ferðamenn,
m. s. Hekla mun ltoma með f jóra
hópa brezkra ferðamanna, um
500 rnanns, um 200 manns munu
þ.oma með.Brand V. frá Norður-
löpdunum, á. ixprrænt bindind-
, ismannaþing, Islandscirkélen í
j Stokkhólmi mun koma hingað
i með Unx 50 nxanns auk franskra
og ítalskra smáhópa. Til við-
bótar þessu hafa svo margir
einstaklingar og vísindamenn.
beðið urn fyrirgreiðslu Ferða-
skrifstofu ríkisins. Um 40
manna amerískur hópur muix
koma við hér á leið sinni frá
Noregi til Skotlands, í eigim
flugvél.
II. Ferðir innanlands:
Innanlandsferðum verður
hagað líkt og áður, en þó er
um nokkrar nýjungar að ræða
og má í því sambandi nefna
ferðalög noi'ður yfir hálendið á
hestum og einnig austur í Ör-
æfi. Ilaldið vei'ður áfram hin-
um vinsælu vikúlegu feirða-
lögunx inn á Þórsmörlc og or-
lofs- og helgaferðirnar verða
með líku sniði og undanfarið.
III. Utanlandsferðir:
Þá hefir Ferðaski'ifstofa rík-
isins samið áætlanir um ferðir
íslendinga utan þetta sumar.
Verður um að ræða fjölbreytt-
ar en þó eins ódýrar ferðir og'
hægt er. Fyrsta ferðin verður
farin til Norðurlandannæ
þriggja þ. 6. júní og tekur 21
dag. Þvá ngest, vei’ðvú' skipulögði
fgrð á krýningarhátíð Breta-
drottningar ojí tekur hún að-
eins einn dag og tvær nætur-
Framh. á 7. síðu.
husiti :
Koss. í kaupbæti,
hve háir vextir væri lcomnii-
eftii' þenna tírna, ef upplagiS
hefði selt, nema að mjög litlu
leyti, eins og bóksalarnir telja
að hafi verið. Þetta er sagt til