Vísir - 08.05.1953, Blaðsíða 4
vJ&W
DAGBLAÐ
Ritstjóri: Hersteinn Pálsson.
Skrifstofur Lngólfsstræti 3.
Otgeíandi: BLAÐAÚTGÁFAN VtSIR H.F.
Afgreiðsla: Ingólfsstræti 3. Símar 1660 (fimm línur).
Lausasala 1 króna. > j v
Félagsprentsmiðjan h.f. \ | i
Rauði kross ísiands.
í- dag er mikill hátðis- og sóknardagur í starfi Rauða kross
íslands, og sennilega. er hið sama upp á teningnum í ’starfi
fjölmargra Rauða kross-félaga um heim allan. Þennan dag
fyrir 125 árum fæddist sá maður í heiminn, er varð frumkvöðull
og foringi þessarra samtaka, sem sennilega hafa látið leiða
af sér meira gott fyrir fleiri menn en nokkur annar félagsskapur
í heiminum, og eru þó vissulega til margvísleg félög, er hafa
mannúðarmál á dagskrá hjá sér.
Hver getur sagt sér það sjálfur, að Henri Dunant varð ekki
fyrstur manna, til þess að koma auga á það böl, sem styrjöldum
fylgja. Um það hafa menn vitað, frá því að menn fóru fyrst
að berast á banaspjót, en hann varð þó manna fyrstur til þess
að láta sér ekki nægja vissuna um, að eitthvað þyrfti að gera —
hann tók sig til og framkvæmdi það, sem gera þurfti. Síðan eru
liðnir áratugir og mannsaldrar, og á þeim tíma hefur Rauða
krossinum vaxið svo fiskur um hrygg, að það land mun ekki
til í heiminum, þar sem hann hefur ekki komið við sögu, til
þess að hjálpa sjúVvm og særðum mönnum, hvort sem hörm-
ungarnar hafa duniú yfir vegna styrjalda eða þær hafa verið
af völdum náttúruhamfara.
Það er oft sagt — að minnsta kosti hér á landi — að við
íslendingar megum ekkert aumt sjá, við séum ævinlega reiðu-
búnir til þess að hlaupa undir bagga með þeim, sem eiga um
sárt að binda af einhverjum ástæðum. Þetta er að mörgu
leyti rétt, því að við erum oft rausnarlegir, þegar til okkar er
leitað, svo að segja má, að flestir láti þá eitthvað af hendi rakna
í samræmi við efni og ástæður. Þó er það hverju orði sannara,
að félagar eru hvergi nærri nógu margir í Rauða krossi íslands,
og ætti það þó ekki að flæma menn frá þátttöku að krafizt sé
hárra félagsgjalda. Þau eru einmitt mjög lág, og enginn þarf aö
finna til fyrir greiðslu þeirra.
En Rauði krossinn er eitt þeirra félaga, sem vinnur starf
sitt í kyrrþei, og þó verður aldrei hlé á. Menn gera sér kannske
ekki grein fyrir því, live margar ferðir sjúkrabifreiðir félagsins
fara á ári hverju, en það mun ekki fjarri- lagi, að þær sé í
gangi allan sólarhringinn. Og félagið starfar á öðrum sviðum
einnig, þótt það auglýsi ekki starfsemi sína eða hafi hátt um
hana. En öll kostar starfsemin fé, og vitanlega þeim mun m'eira,
sem hún verður víðtækari og krónan verðminni. Þess vegna er
RKI nú meiri nauðsyn en nokkru sinni, að menn bregðiist
vel við, þegar á þá er heitið að ganga í lið með félaginu í mann-
úðarstarfi þess.
Dagurinn í dag — 8. maí — er ekki afmælisdagur Rauða
krossins, en þó má að vissu leyti líta á hann sem s'líkan, þar
sem hann er fæðingardagur föður þessarra samtaka. Þess vegna
geta líka þeir, sem vilja gerast liðsmenn Rauða krossins og
hugsjóna hans notað daginn, til þess að færa honum einskonar
afmælisgjöf, og kærkomnust yrði félaginu sú, að sem flestir
gerðust félagar. Með hverjum félagsmanni vex Rauða kross-
inum ásmegin — styrkur til þess að láta gott af sér leiða í þágu
almennings í landinu, láta meira g'oít af sér leiða í dag en í
gær, og enn meira á morgun enn í dag.
Fór jsai í taugarnar á fieím?
PTpíminn var á dögunum að nöldra eitthvað út af því, að
fulltrúar á landsfundi Sjálfstæðisflokksins höfðu samþykkt
þá tillögu Jóns frá Akri í lok fundarin's að endurkjósa alla þá
menn, sem áttu að ganga úr' miðstjórninni að þessu sinni. Hefur
hann allt á hornum sór í þessu efni, og er raunar ekki áð furða,
því að eining Sjálfstæðisflokksins er það, sem ■ Framsóknar-
flokkurinn óttast mest.
En Tímanum skál á það bent í þessu sambandi, að hefði
aðeins einn fulltrúi á landsfundinum verið því andvígur, að
þessi háttur væri hafður á kjöri manna í miðstjórnina, hefð’i
kosning þeirra verið látin fram fara með venjulegum hætti.
Óeiningin var hinsvegar ekki meiri en svo, að allir voru þessu
samþykkir.
Og það má einnig benda Tímanum á það, að þótt Fram-
sóknarmenn sé allrá manna vanastir að láta handjárna sig i
öllum málum, mega þeir ekki dæma aðra eftir sjájfum sér í
því efni. Kosningin í miðstjórnina var einmitt tákn þess,
að full eining ríkir- innan- fýíkinga Sjálfstæðisflokk.sins, og
verða Framsóknarmenn að kyngja því, hvort sem þeim líkar
betur eða verr, en gremja þeirra er skiljanleg — og verður þó
'strgter Bhriijð
?>y
Ts'úarisi'ögð iiogi-indíána í S.-Ameyflkn
eru m|ög
epn „skiljanlegri eftlr kosningar'.
I Santa Marta-fjöllunum í
Kolumbíu norðanverðri (S,-
Ameríku) býr kynkvísl Indí-
ána, er nefnast Kogi-Indíónar,
■ Vísindamaður einn, sem þar
hefur dvalið um fjögurrá ára
skeið, skýrir frá því, að þar sé
flestir siðir manna frábrugðnir
því, sem þeir sé annars staðar.
Karlmönnum er t. d. kennt það
frá blautu barnsbeini, að kon-
urnar sé tákn alls hins illa í
heiminum, pg eru það helztu
fræðin, sem prestar kynkvísl- j
arinnar kenna drengjunum.
Prestarnir kenna einnig. að
ekkert sé eftirsóknarvert nema ’
iðjuleysi, fáfræði og — að óska,
sér einkis! En því miður verður
ekki komizt af án kvennanna,
því að þær sjá karlmönnunum
fyrir viðurværi.
En konurnar hafa eiiimitt
lært að hagnýta sér næringar-
þörf karlmanna til þess að
minna þá á skyldur þeirra.
Iijón búa ekki saman í kofa,
og maðurinn sér elcki konu sína
á daginn, fyrr en hún lætur
súpu hans á flötina fyrir fram-
an kofa hennar. Sé hún honum
reið vegna einhvers hirðuleysis
hans, fær hann enga súpu, og
hann fær ekkert að eta, fýrr en
hann kemur til hennar og heitir
henni að vera hlýðinn og auð-
sveipur. Þegar konan verður
svo barnshafandi, þarf maður-
inn ekki að sinna skyldustörf- j.
um sínum gagnvart henni og
getur þá setið næturlangt á
skrafi við félaga sína, en slík- 1
um málfundum stjórna prest- j
arnir.
En þótt Kogi-karlarnir teiji.
konuna óumflýjanlega bölvun,
Eflum Hnífsdais-
söfnunina.
Um leið og við þökkum öllum
þeim, gömlum Hnífsdælingum
og öðrum, einstaklingum og
fyrirtækjum, sem þegar hafa
lagt skerf til söfnunarinnar —
viljum við hér með beina þeim
vinsamlegu tilmælum til þeirra,
er hafa hugsað sér að stýrkja
Hnífsdalssöfnunina með fjár-
framlögum eða öðru, að gera
það helzt fyrir 15. þ. m. þar eð
gert er ráð fyrir því, að söfn-
uninni ljúki þá.
Þá eru þeir allmörgu víðs-
vegar um landið, sem fengu
söfnunarlista frá nefndinni,
góðfúslega bcðfiir qð -skila þóin>.‘
Úm'miðján m’áriuðihn. '
Að sjálfsögðu mun söfnunar-
nefndin og Hnífsdælingar,
heima, þrátt fyrir framanskráð
tilmæli, veita mótttöku með
þökkum hvers konar gjöfum,
sem af óviðráðanlegum ástæð-
um kunna að berast síðar —
og er því engan veginn um það
að ræða, að eftir 15. maí verði
of seint gott að gjöra í þessu
eíni. ' t , j , * ; . ..
í söfnuaaifþilínd HiílfsBCknia;.;
Baldvin Þ. Kristjánsson,
Elísabet Iljartardóttír og'
Páll Halldórsson.
er það þó; þáttur í trú þeirra,
að það sé kvenlegur andi, sem
stjórnar heiminum — og e. t. v.
er það eðlileg trú. Til þessa
anda hvería allir eftir dauðann,
og til þess að vera æ reiðubú
inn til að deyja, telja þeir það
sjálfsagt að gera ekkert, vita
ekkert og óska einkís.
Kogi-Indíánar halda, að
spænskir varakonungar ráði
landinu enn, og í samræmi við
trú sína vita þeir ekkert um
það, sem gerzt hefur í heimin-
um undanfarin 150 ár. En karl-
mennirnir láta sér breytingar
í léttu rúmi liggja. Þeir fylgj-
ast aðeins með því, hvort súpu-
diskurinn er settur út fyrir á
réttum tíma, og konurnar hug-
leiða, hvort rétt sé að svipta þá
nú skattinum einu sinni enn.
frjáSsum íþróttum
Júníóramót í frjálsum íþrótt-
um verður háð á íþróttavellin-
um í Reykjavík þann 20. þ. m.
Keppa þar drengir 16 ára og
vngri og verður keppt í eftir-
töldum gi'einum: 60 metra
hlaupi, 600 metra hlaupi, há-
stökki, langstökki, kúluvarpi,
kringlukasti og 5X80 meti'a
boðhlaupi.
Leikfélag Hafnarfjarðar hef-
ur að undanförnu sýnt norska
gamanleikinn Skírn, sem segir
sex, eftir Oskar Braaten, við
fádæma góðar undirtektir á-
horfenda.
Vegna veikinda eins leikar-
ans, varð að fresta fyrirhugaðri
sýningu leiksins s. 1. þriðjudag,
en nú hefur tekist að fá annan
leikara, Bessa Bjarnason, til að
hlaupa í skarðið, og veitti
Þjóðleikliússtjóri góðfúslegt
samþykki sitt til þess, en Bessi
hefur starfað hjá Þjóðleikhús-
inu að undanförnu.
Bessi Bjarnason er leikhús-
gestum kunnur, m. a. vegna
meðíerðar hans ó hlutverkum
Litla Kláusar í , LitH Kláus og
Stóri Kláus“ o»' Gvendar smala
í Skúgga-Sveini.
L. H. fer um helgina leikför
að Goðalandi í Fljótshlíð, en
þar verður Skírn, sem segir sex
sýnd á laugardagskvöld. og að
Hellu á Rangárvöllum verður
leikurinn sýndur á sunnudags-
kvöld.
Fjölgar í Sambandi
g smásöluverzlana.
Aðalfundur Sambands smá-
söluverzlana var haldinn 29.
apríl s.I.
Á. árinu hafa 3 sérgreinafélög
gerzt aði.lar að S.S.: Féíag ísl.
bókaverzlana, Skókaupmanna-
félagið og Kaupmannafélag
Siglufjarðar, auk einstaklinga.
Eru nú 10- sérgreinafélög me&
tæplega 400 verzlanir innan
samtakanna.
* t
(, TrFjðfmaður S.S. var endur-
kjörinn Jón Helgason, einnig
varaformaður Kristján Jónsson
_og gjaldkeri Páll Sæittundsson.
Föstudaginn 6. mai 1953.
Utanbæjarniaður kom með eft-
irfarandi bréf til Bergmáls i gær,
og bað um að það yrði birt. Þótt
nokkuð sé umlíðið frá þvi e#
nefnd atvik áttii sér stað, eru
þau þess eðlis, að ummælin eiga
ávallt við. Og cr þvi bréfið birl
eins og Bergmáli barst það.
„Kæra Bcrgmál!
Margir sýngja í aðfinningartóm
uni útvarpið og ekki alls kostar
að ástæðulausu. Eg ætla hér að
bera fram eina aðfinningu, :,era
máske er einstök, en mér finnst
sjálfsögð.
Skortur á
háttvísi.
S.l. skírdag í útvarpsþættinum
Hlustandi velur sér hljómplötur
valdi Sigurgeir Sigurðsson bisk-
up. Þegar liann kom að hljó.8-
nemanum sagði stjórnandi þátt-
arins: „Sæll, Sigurgeir!" Biskup
bætti úr þessari glópsku og ó-
kurteisi stjórnandans með því a'ð
svara: Sæll og blessaður.
Það er
vítavert.
Þótt stjórnandi þáttarins ktinni
að vera vinur biskups gat hann
ekki leyft sér ávarpið: Sæll Sig-
urgeir! og sízt frannni fyrir al-
þjóð. Slíkt er vítavert kurteisis-
brot. Hann gat þúað biskup, ef
þeir þúast endranær, og hefði þá
verið eðlilegast ávarpið: Sæll og
blcssaður, herra biskup! En þar
sem stjórnandinn þéraði biskup
jafnaðarlegast í þættinum var
sjálfsagt að lialda þvi frá byrjun.
( Ekki að þúa og þéra á vixl. Hefði
iverið gott fyrir stjórnandahn að
minuast þessarar gömlu vísu:
} Sælir verið sér séra minn,
1 sagði ég við biskupinn.
Áftur á móti anzar hinn:
Þú átt að segja lierra minn.
i Og svo sagt
! að hætta.
Annað atriði í þes.sum þæiti
verð ég líka að minnast á. Þegar
leið að lokum þáttarins madti
stjórnandinn á þessa leið: „Eg
vil ekki láta hjá líða að vckja
áthygli yðar á því, að tíminii er
I bráðum á enda hjá okkinV‘ Þessu
ókurteisisfrumhlaupi, bjargaði
biskup með Ijúfmannlegu and-
svari, sem hans var von og visa.
Hvorugt þetta, sem hér er
minnzl á, er neitt stórmál. Og
þó. Útyarpið og starfsemi bess
eru þjqnár óg fúlltraar alþjóðar.
Ekki má til niinna ætlast en að
þeir brjóti ekki almennar kurt-
i eisisreglur, svo að öðruin sé til
ásteylingar.
Persónuleg kynni
skipta ekki máli.
Þar eiga ekkr við sérstak-
ar auglýsingar um að stjórii-
andi þátta eða fréttamenn þekki
þennan eða hinn og leyíi sér að
ávarpa þá sem drengstaula. Eirik-
um á þetta illa við og verður
áberandi, þegar um er að ræða
menn í æðstu tignarstöðum þjóð-
ielagSins. Mætti útvarpsstjóri og
útvarpsráð vel gefa því gaum, að
starfsmenn þeirra kynnti almenna
kurteisi. Á því varð misbrestur í
þetta sinn og hefur verið oftar.
Kurteisi og prúðmennska kostar
ekki peninga en fer öllum vel,
líka Ríkisútvarpinu. — Grímur“.
Þannig hljóðar bréíið frá ut-
anbæjarmanninum og finnst mér
Gáta dagsins.
Nr. 423:
Hvað er það sem stendur
kyrrt, en hleypur þó?
Svar við gótu nr. 422:
Karía.
r ................ ...