Vísir - 28.05.1953, Blaðsíða 7

Fimmtudagmn 28. mai 1953
VlSIR
Bláskógaheiði
fyrir þeirri viðleitni, sem uppi
virðist vera um að dylja hið
rétta nafn heiðarinnar.
Það hefur þegar komið í ljós,
að þrátt fyrir allar sögulegai
sannanir um nafn heiðarinnar,
og sem eru í fyllsta samicemi
við frásagnir kunnugra m=,ua
þar um, sem eg minnist frá
æsku minni, er nú svo komið
að hinn síendurtekni feluleíkur
með nafn heiðarinnar hefur
orðið þess valdandi, að öllum
þorra yngra fólks er gjörsam-
lega ókunnugt um hið rétta
nafn hennar. En eins og áður
segir, getur fjölfarið landsvæði
ekki haldist nafnlaust til
lengdar, enda fór svo, að jafn-
framt því, sem bílferðir hófust
um heiðina, var farið að gefa
henni nýtt nafn, og kalia hana
„Kaldadal“.
Kaldidalur.
Eins og flestum ætti að vera
kunnugt, er Kaldidalur aðeiiu
skarðið, eða sváeðið, milli suð-
ur enda Oks, og ÞórisjökuIIs,
og því með öllu óviðkomandi
Bláskógaheiði, getur í hæsta
lagi talist liggja að henni, og
er því augljóst hve fjarstætt
það er, að fara að uppnefna
Bláskógaheiði, eða einhve.n
hluta hennar með þessu nair.i.
Uppruna þessarar nafngiftar
mun mega rekja til þess tíma
er fyrst tókst að brjótast með
bíl á milli byggða um Blá-
skógaheiði og Kaldadal — lík-
lega á síðari hluta þriðja tugs
þessarar aldar. Þetta þóttu á
sínum tíma allmikil tíðindi og
góð, því að hverri nýrri leið,
sem opnaðist fyrir þetta nýja
samgöngutæki, var að vonum
fagnað. Nafnið Kaldidalur varð
því um tíma á hvers manns
vörum, og vandist fólk smám
saman á, að nota það nafn
fyrir alla leiðina, þar sem eng-
inn varð til að andmæla því, eða
leiðrétta, og er algengt að heyia
fólk telja sig hafa farið norður
á Kaldadal, ef það hefur komist
eitthvað norður fyrir Sand-
kluftir. Síðast í fyrra sumar
heyrði eg fólk’ segja frá því,
að það hefði farið í berjamó
norður á Kaldadal, en hafði
reyndar aðeins komist norður í
Tröllhálsbrekkur.
En jafnframt því, sem fundið
er að þessu fáranlega uppneím
á Bláskógaheiði, verður einnig
að taka það fram, að almenn-
ingur, sem eklti þekkir hið
rétta nafn heiðarinnar, af á-
stæðum sem áður eru nefndar,
hefur óneitanlega nokkra ai'-
sökun fyrir uppnefninu, þvi að
sjálf vegamálastjórnin virðist
hafa lagt blessun sína yfir það,
með því að merkja leiðina að
heiðinni, og yfir hana, með
nafninu „Kaldidalur ‘.
Á vegamótum austun Þing-
vallá er vegamerki, sþln bendir
á veg þann, sem liggur til
norðausturs með fram Ár-
mannsfelli. Á merkinu stendur
nafnið: „Kaldidalur“, ekki að
það sé leiðin til Kaldadals með
t'ilgreindri vegalengd eins og
fólk'hefur vanizt á að sjá og
lesa sér til leiðbeiningar ,anr.-
arsstaðar við þjóðvegi lahdsins,
heldur aðeins nafnið eitt án
nokkura skýringa. Végáiherki
eru auðvitáð fyfst'-%:'• h'réhi.4
gerð fyrir ókunnuga •. egfar-
endur, en af þeim verður þess
naumast vænst, að þeir skilji
þetta merki á annan hátt en
þann, að hér byrji Kaldidalur.
Enda mun það vera algengt í
farþegabílum, sem fara þarna
um á norðurleið, að heyra radd-
ir um, að nú sé verið að leggja
á Kaldadal, og hafi nokkur
efast um réttmæti þeirrar á-
lyktunar, þá hlýtur sá efi að
hverfa þegar hún sést staófest
og undirstrykuð_ með samskon-
ar vegamerki hjá Meyjasæti
við Kofmannaflöt, sem synir
að ennþá haldi leiðin áfram um
Kaldadal.
Hér. er gengið út frá því, að
engir aðrir en vegamálastjórn-
in og trúnaðarmenn hennar.
hafi myndugleika til að sctja
leiðarmerki við þjóðvegi-lands-
ins, og þar af dregin sú álykt-
un, að þessi vegamerki ’-'áfi
verið sett upp með hennar vit-
und og samþykki. En hvernig
sem á þessari vegamerkijgu
stendur, verður það ekki /arið,
að hún er röng, og gcfur vcg-
farendum rangar upplysingar
um þá lejð, sem þeir eru að
fara, og tel eg víst að það sé
almenn ósk, og krafa, allra
þeirra, sem leiðina þekkja, að
þetta verði leiðrétt áður en
næstu .sumarferðir byrja u»
þessar slóðir.
En fullnægjandi leiðrétting í
þessu efhi getur aðeins náðst
með því, að nafnið „Bláskóga-
heiði“ fái sinn rétta sess á
kortinu, og þar með í meðvit-
und allra vegfaxenda, ,sem um
hana fara, og gæti fyrsta leið-
réttingin farið fram á pann
hátt, að áðurnefndum vega-
merkjum. verði breytt þannig,
að á spjaldið hjá Þingvöhum
sé letrað: Til BIáskógaheiðar“,
en á hitt spjaldið, hjá Meyja-
sæti, sé letrað aðeins. „Blá-
skógaheiði“, sem sýni að þar
hyrji sjálf heiðin. Nafn heiðar-
innar mætti stimpla á kortin,
með vel gerðum gúmmístimpli
þar til því yrði komið við að
prenta þau á sínum stað, sam-
kvæmt því sem áður er sagt.
Bláskógaheiði, vegna h<ns góða
haglendis, sem þar var að haia
fyrir hestá ferðamanna, en vi’1
það þurftu áningarstaðir alUaf
að miðast. En til þess að nafnið
geti verið áfram á kortinu, í
þessari merkingu, verður það
að standa í sínum stað,
þvert yfir sandinn milli Lága-
íells og kvíslarinnar, frá vestri
lil austm-s, og þá að sjálfsogðu
með viðeigandi smáletursskýr-
ingu innan sviga. Grashrekk-
urnar sunnan í Tröllhálsi, á-
samt móum þeim, sem að þeim
liggja, og sem að mestu eru
lyngmar, heita einu' nafni
Tröllhálsbrekkur. Það er þess
vegna ekki rétt að staðsetja
naínið Ormavellir í þessum
móum, eins og kortið sýnir, því
að þar hefur það aldrci átt
heima.
Eg minnist síðustu leifa
Ormavalla frá fyrstu ferðum
mínum um heiðina, sem mun
hafa verið nokkru fyrir, 1,890.
Voru það tvær allstórar „torf-
ur“ skammt fyrir sannan Kvísl-
iná. Þær voru vaxnar grasi að
ofan, og var slangur af stóo-
hrossum þar á beit. Var gang-
ur upp á þær þó ekki, greiður
fyrir hrossin, því aðeins á viss
um stöðum gátu þau komist
upp, á öðrum stöðum voru þær
svo háar, að fullorðin hross
gátu staðir undir brúnum
þeirra. Faðir. minn, og aðrir
rosknir bændur, sem höfðu alið
allan aldur sinn við heiðina, og
farið um hana margar ferðir á
hverju ári, sögðu mér, að i
ungdæmi þeirra hefði verið
þarna allstór samfeld gras-
slétta, en útjaðrar hennar þó
víða orðnir sandorpnir. Að það
hefði alltaf verið einkennandi
fyrir graslendi þetta hvað stóð-
hross afréttarins hefðu ,,sótt
þangað, og haldið sig þar allt
sumarið. Að sagnir væru um
það, að fyrr á öldum hefði þar
verið eftirsóttur áningarstaður
fyrir langferðamenn.
Kosningaskrifstofur
Sjáifstæðisflokksins
KOSNINGASKRIFSTOFUR Sjálfstæðisflokksins eru í Sjálf-
stæðishúsinu, uppi, sími 7100, og í Félagsheimili V. K., Vonar-
stræti 4, 2. hæð, sími 7100 og 2938.
Skrifstofan í V.R. sér um allt, er varðar utankjörstaðaatkvæða-
greiðslur og eru menn beðnir að hafa samband við þá skrifstofun
um þau mál, er varðar þá kosningu.
Kosningaskrifstofurnar eru fyrst um sinn opnar sem hér segir:
í Sjálfstæðishúsinu frá kl. 9 til 7 og í V. R. frá kl. 10 til 7.
í skrifstofunum eru gefnar upplýsingar um kjörskrá og annað„-
er við kemur kosningunum og undirbúningi þeirra.
Það er mjög áríðandi, að fólk athugi, hvort það er á kjörskrás
einkum það, sem fIutt hefur milli kjördæma frá síðasta manntalL
ATH.: Kærufrestur vegna kjörskrá er
útrunninn 6. júní n.k.
Þá eru það vinsamleg tilmæli til þeirra Sjálfstæðismanna, sem
eru á förum úr bænum og munu dvelja utanbæjar á kjördegi, að
þeir tilkynni það skrifstofunni í Vonarstræti 4 sem allra fyrst.
Kosningaskrifstofa Sjálfstæðisflokksins á Keflavíkurflugvelli
er við Flugvallarbúðina, opin frá kl. 9 til 7 daglega.
Kosningaskrifstofa Sjálfstæðisflokksins í Árnessýslu er hjá
Sigurði Ól. Ólafssyni h.f., Selfossi, sími 119.
Sjálfstæðismenn. Kosningabaráttan er Uafin. Hafið samband
við kosningaskrifstofur flokksins og veitiö þeim aðstoð ykkar.
Örnefni á Bláskógaheiði.
Samskonar mistök, sem hafa
átt sér stað um nafn heiðar-
‘nnar, hafa einnig komið fram
við staðsctningu nokkuria
■fornra örnefna á heiðinni, og
vil eg leyfa mér að benaa hér
á nokkrar leiðréttingar, sem
á því þarf að gera, og mun eg
i því efni fara eftir áðurnefnd-
um heimildum í frásögn kunn-
ugra manna, sem eg minnist
frá æsku minni, og kemur þá
fyrst til athugúnar Ormavellir.
Fyrr á tímum var grasslétta
ein mikil með þessu nafni norð
an Lágafells, milli þess og
kvíslarinnax, sem á þessum
stað heitir Sanavatnskvisl, eða
nánar tiltekið lieitir hún þéssu
nafni á leið sinni um sandana
frá austurenda Tröllliáls til
Sandvatns. — Nú er grasslétta
þessi horfin, og , með henni
einnig örnefnið „Ormavellir“,
en í þess stað' komin þar örfoka
sandauðn. Nafnið geíur því
raunverulega ekki lengur átt,
rétt á sér á kortinu, nema þá
sem minnismerki um horfinn
gfóðurreit, sem fyrr á öidum
Var’Vel þekktur áningástaður
langferðamanna, sem fóru um
r
Islenzk tónverk
í Þýzkafandi.
Þann 30. apríl voru haldnir
hljómleikar í Köln með verk-
um frá Danmörku, Noregi,
Svíþjóð, Finnlandi og íslandi.
Kom Hallgrímur Helgason þar
fram fyrir íslands hönd með
fjórar tónsmíðar.
Dagblaðið „Freie Presse“ í
Köln segir m.' a. um hljóm-
leikana: „í inngangsorðum
sínum benti prófessor dr. Paul
Mies á, hvernig með eins
mannsaldurs millibili, fyrst
dönsk, síðan norsk, sænsk,
finnsk, og að síðustu íslenzk
tónlist hefði sem öldukast far-
ið . sigurf ör um tónlistaheim
Þýzkalands. Meðal hinna nor-
rænu tónskálda hefðu fyrst og
fremst Grieg og Sibelius öðlazt
átthagarétt meðal okkar.
Með méistaralegum yfir-
burðum flutti Mies þarnæst
sónötu eftir Hallgrim Helgason,
einskonar tilbrigði við íslenzkt
þjóðlag. Þunglyndisblær sem
bærist í grunntóni hinna nor-
rænu tónsmíða kom bezt fram.
í sönglögum eftir Grieg (Ljósar-
nætur, Haustblær og Söngur
Sóleyjar) og Hallgrím Helga-
son (Smalastúlkan, Nú afhjúp-
ast ljósin og Maríuvísa)“.
„■ ■pMjggjirr
Pappírspokagerftin h.f.
ÍVitastíg 3. Allsk.pappírspokar
^Mwrðvinnu-
bnxur
í ýmsum litum fyrir ungar
telpur.
I<?acjnat' ídiöndaÍ li.j.
Á kvöldTÖkunni
Enski kvennamorðinginn John
Christie var handtekinn fyrir
nokkru á götu í London, en
þá hafði hans verið leitað víða
af Scotland Yard lögreglunni.
Það var gotulögregluþjónninn
Thomas Ledger, sem rakst á
Óhristio óg handtók hann.
Myndin er af Ledger.
Móðirin var kaþólsk og mjög
strangtrúuð. Marta litla var sex
ára og sagði við mömmu sína:
„Þegar eg verð stór ætla eg að
giftast presti.“
„Hvað er að heyra til þín,“
sagði móðirin stórhneyksluð.
„Veiztu ekki að prestarnir mega
ekki gifta sig?“
„Hvaðan koma þá allir litlu
kórdrengirnir?“ sagði Marta.
Það var vetur í Danmörku,
en tunglsljós og blæjalogn.
Piltur og stúl-ka -gengu feaman
og leiddust ög námu staðár við
blikandi stöðuvatn.
„Elsku vinur,“ sagði hún og
horfði á haun. „Finnst þér ekki
augun í mér vera eins og stjörn-
úr?“ '
„Jú, elskan mín,“ sagði hartn.
„Og finnst bér ekki tennurn-
ar í mér vera eins og perlur?“
„Jú, yndið mitt,“ sagði hann.
„Og finnst þér ekki, elskan
mín, að hárið á mér sé eins og
lýsigull?“
„Jú, ástin mín,“ ságði hann.
’ „Elsku vinur minn,“ sagði
hún. „En hvað það er yndislegt
að þú skulir vera svona skáld—
legur í hugsun!“
úm Mmi
Einu sinni var ....
í bæjarfréttum Vísis 28. maf
1919 stóð meðal annars þetta:
Haraldur Árnason
kaupmaður hefur látið breyta
litlu húsi, sem stendur á lóð'
prestaskólans gamla, sem nú er
eign hans, í sannnefnt skraut-
hýsi, þó lítið sé, en sjálfur kall-
ar Haraldur það skemmu og
notar það til þess að sýna í
varning sinn. Auk þess er hann
að láta setja kvist á aðalhúsið,
í sama stíl og skemmuna, og
verður
prýði.
að þessu hin mesta
Þá var þessi auglýsing:
Þú, sem tókst skófluna um
miðdegi á laugardaginn, í port-
inu á Klapparstíg T C, ert beð-
inn að skila henni strax. — Jón
Hannesson.