Vísir - 04.06.1953, Qupperneq 4

VÍSIR
DAGBLAS
Ritstjóri: Hersteinn Pálsson,
Auglýsingastjóri: Kristján Jónsson.
Skrifstofur Ingólfsstræti 3.
Útgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Afgreiðsla: Ingólfsstræti 3. Símar 1660 (fimm iínur).
Lausasala 1 króna.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Hljóðbylgjur geta rofið þök
húsa, brotið rúður.
Flng með meira en bljóðlirada
getur valdið tjóni a inannvirkjinn.
Það, sem ritstjórinn sagði ekki.
/'TT'ins og mönnum er vafalaust kunnugt af frásögnum blaða
og útvarps, hafa hér dvalið nýlega nokkrir rússneskir
borgarar — ef nefna má það orð í sambandi við slíka menn —
á vegum útibús Voks, sem er ein þeárra útbreiðslustofnana,
;sem starfandi eru í Sovétríkjunum. Hefur útibúið — MÍR —
verið ernkar ötult við að láta gestina til sín heyra, og farið
víða með þá til að kynna þá.
í hópnum var meðal annars ritstjóri nokkur, Polevoj að
nafni, og hafði hann einkum orð fyrir flokknum og flutti hann
hér skeleggaf ræður, sem væntanlega verða hinum íslenzku
.skoðahabræðrum hans til uppbyggingar fyrir kosningarnar. Var
mjög sótzt ef.tir því, að hann næði tali af hérlendum—: það er
.að segja fleiri en „íslenzkum" — blaðamönnum, og ræddust
þedr við í fyrradag um það bil sem gestirnir voru að hverfa
.af landi brott og halda til síns heima.
Meðal þess sem Polevoj ritstjóri hafði að segja hérlendum
blaðamönnum i það skipti, var það, hversu hörmulegt hann
teldi að ,hér sæjust - 1 endir hermenn á friðartímum. Þess gat
hann hinsvegaj- ekki, nvaða erlenda hermenn mundi ekki vera
hörmulegt að sjá hér, ef ekki væru friðartímar. Hann gat þess
.auðvitað heldur ekki, að til skamms: tíma hafa landar hans,
gráir fyrir járnum, látið sjá sig á götum ýmissa borga í
Evrópu — einnig á friðártímum — og þykir þó mörgum, að
meiri ógn stafi af þeim, en þeim hermönnum, sem hér sjást á
fei-lL
Polevoj ritstjóri fagnaði því að sjálfsögðu ákaft, að íslend-
ingar skyldu berjast fyrir frelsi sínu, og mun hann þar einkum
hafa átt við hina djarflegu „sjálfstæðisbaráttu“ kommúnista,
meðal annars hina írægu andspyrnuhreyfingu gegn her í landi.
Blaðamenn biðu þess þar af leiðandi í ofvæni — en því miður
árangurslaust — að ritstjórinn skýrði frá því, hvenær rauði
herinn hýrfi. ai: götum Tallinn í Eistlandi, Riga eða Kovno, að
ekki sé taláð um fleiri borgir í grannlöndum Rússa. Um sjálf-
stæðisbafáttú þéss fólks, sem þar býr, og Polevoj ætti að vera
Eunnugra um - vegna blaðamennskustarfs síns, sagðd hann ekki
■orð.
Ritstjórinn kvartaði undan því, að hérlend — ekki islenzk —
blöð rangfærðu fréttir frá heimalandi hans, en ekki minntist
hann á það, hversu erfitt er að fá frá Rússlandi aðrar fréttir en
þær, sem birtast samkvæmt fyrirmælum í hinum opinberu
málgögnum eða þuldar í útvaxpi þar í landi í sá-stökum til-
gangi einungis.
Polevoj ritstjóri verður vafalaust kominn langleiðina heim til
.sín, þegar þetta birtist á prenti, en hann gleymir því vonandi
■ekki, að hér er mönnum frjálst að hafa skoðanir á öllum hlutum,
frjálst að lesa þau blöð, sem þá lystir, hlusta á hverja þá út-
varpsstöð, sem hugurinn girnist og tækin ná tiL, halda ræður
■opinberlega, deila á ríkisstjórnina og úthúða ándstæðingum sín-
um og hverjum þeim, sem þeim kemur til hugar, án þess að eiga
á hættu að hurðir neins Ljubjanka-fangelsis skelli í lás á eftir
þeim, áður en þeir hafa áttað sig á því, hvað yfir þá er a'ö dynja.
Þmr fundu SCiljan fyrr.
*T*að þóttu að sjálfsögðu mikil tíðdndi og góð — á vissum
stöðum — er það var gert heyrin kunnugt nýlega, að
hvorki meira né minna en tvær af skáldsögum Kiljans væru
í þýðingu aústúr í Sovétríkjunum, og væru eigi færri menn en
íjórir að glíma við þær. Og engum getum þarf að því að leiða,
að> til verksin's verður vandað eftir föngum, því að austur þar
þykir höfundurinn sjálfsagt alls góðs marklegur, enda þótt
hann hafi gert það af sér á síðasta ári að segjast aðeins vera
-vinstri sósíalisti, en það er háttur. íslenzkra kommúnista í
Svíþjóð, enda er slíkt •— auðvitað — allt annað en að vera
kommúnisti.
Hitt er leiðinlegra til afspurnar fyrir skáldið og alla að-
standendur, að Bandaríkjamenn skyldu hafa uppgötvað hann
áður en Rússar, því að þegar eru liðin nokkur ár, síðan
„Sjálfstætt fólk“ kom út vestan hafs. Hlaut Kiljan fyrir amer-' **®r haltíið kannske, að hcssi bílayfirbygging sé úr plasti, en
iskt gull, sem menn voru að krefja hann um tíund af til skamms svo er í,ví a'ð hún er úr málmi — magneshun — en hann
tíma. Vinir hans hinij- gerzku ætla þó að bæta seinlæti sitt ,er mj°g léttur, svo sem mvndin sýnir greinilega. Var yfir-
upp méð1 því að hafá tvo menh við hvoft vérk, óg;éiiiþa4,.|j^lif- hygging þessi á bíl af Allard-gerð, sem varð fyrstur i JV^oijtc
sagt, þótt það hljóti vitanlega alltaf að vera jafn-leiðinlegt Carlo-kaþþakst'rinum týrir skémmtfi. ÞaðJ tékur haÍfa’Úmmtu
Brezkir flugmálasérfræðing-
ar hafa nýlega skýrt frá því,
að hljóðbylgjur frá þrýstilofts-
flugvélum framtíðarinnar verði
i svo stei-kar, að þær kunni að
I valda spjöllum á mannvirkjum.
i „Högg“ þau sem nú heyrast
á jörðu niðri, er þrýstiloftsflug-
vél rýfur ,,vegginn“, þ. e. fer
fram úr hraða hljóðsins, eru
því aðeins smáræði í saman-
burði’ við það, sem síðar kem-
ur. Skýringin er sú, að í hvert
slcipti, sem flugvél fer fram úr
hraða hljóðsins, myndast högg-
bylgjur, sem leita burt frá flug-
vélinni á líkan hátt og þegar
skipsstefni klýfur hafflötinn. Á
leið sinni missa bylgjurnar lítið
af krafti sínum, unz þær
„brotna á ströndinni“, þ. e.
lenda á jörðinni.
Eins og nú standa sakir,
komast þrýstiloftsflugvélar að-
eins fram úr hraða hljóðsins
með því að steypa sér niður
úr mikilli hæð, en hra&inn er
venjulega orðinn minni en 1000
km., áður en flugvélin er komin
nær jörðu en 3 mílur. Hljóð- j
bylgjanna gætir því lítið enn
sem komið er, en reiknað hef-
ur verið út, að þegar flugvélar ■
komist fram úr hraða hljóðs-
•ins á íáréttu 'flugi í 1000 feta
hæð, verði höggbylgjurnar svo
sterkar. að þær nemi um 10
pundum á ferfet, en það nægir
íyllilega til að brjóta glugga
og jafnvel til þess að rjúfa hús-
þök. Verður því að setja mjög
strangar reglur um slíkt flug í
framtíðinni, og jafnvel hafa
menn gert sér í hugarlund, að
nota megi höggbylgjurnar gegn
óvinum í stríði.
I
Segja má að nú sé nýtt
tímahii að renna upp í sögu
flutningaskipanna.
Sem stendur eru Bandaríkja-
menn að láta byggja fyrir sig
málmflutningaskip í Japan,
sem verða um 60 þús. tonn að
stærð.
Áberandi er, hve slík skip
hafa vaxið frá stríðslokum, því
að ekki er langt síðan svo stor
flutningaskip voru talin mjög
óhentug. En nú er farið að líta
hlutina öðru ljósi. T.d. ér byrj-
að að byggja allt að 32 þús.
tonna olíuskip, og ýmis olíu-
félög hafa gert pantanir á enn
stærri olíuskipum. Ýmsir hafa
bent á, að erfitt muni að koma
slíkum skiptun í höfn, . en
rekstrarkostnaður mun lækka
sem því nemur og meira til.
86 bifreiðateg-
undir í Evrópu.
Þær éru alltof margar.
Efnahagsnefnd S.Þ. hefur
látið bá skoðun í ljós, að bif- I
reíðáframleiðendum í Evrópu
beri fyrst og fremst að leggja
áherzlu n að framleiða sem
fæstar gerðir bifreiða, svo að j
þær verði ekki lengur munað-
arvarningur. j
í Bandaríkjunum hefur fram- J
leiðslugeta bifreiðaiðnaðarins
verið mjög þýðingarmikill fyrir ;
stálframleiðsluna, en það stafar ■
fyrst og fremst af hinu tiltölu- ‘
lega lága verði bifreiða, svo að
almenningur á hægara með að
hagnýta sér þær. Efnahags- ’
nefndin álítur, að þar sem nú j
eru um 86 gérðir bifreiðar á
markaðnum í Sviss, sem er eini
frjálsi bifreiðamarkaðurinn í
Evrópu, og ekki er framleitt j
meira en 130 þús. bifreiðar af
neinni tegund árlega, sem er i
helmingur þess sem hliðstæð
fyrirtæki framleifa í Banda- '■
ríkjunum, þá megi með íærri
bifreiðatégundum og lægra
verði géra stálíi amleiðendum í
Evrópu.kleift að framleiða nóg
að hafa fyrr verið uppgötvaður i vestri en austri.
............... Í j ílíh’i
mínútu að festa yfirbygginguna á undirvagninn eða losa hana.
Fimmtudaginn 4. júní 195.3.
N.ú hefur bærinn verið hér um
bil kjötlaus um skeið, eða að
minnsta kosti hefur verið erfitt
að ná i kjöt í sunnuadgsmatinn,
ef luismóðirin hefur ckki verið
snemma i því. Ekkert liefur orðið
eftir, þegar kjötverzlunum liefur
verið lokað á laugardögum uni
hádegið. Þó getur kjötleysi reynd-
ar ekki verið mjög tilfinnanlegt
nú, þegar hvalveiðar 'eru hafnar
og komið er nýtt hvalkjöt á marlt-
aðinn, cn það er hreinasta lost-
æti og talið mjög næringarríkt
að auki.
Vilja dilkakjötið samt.
En samt vill allur f jöidinn held-
ur dilkakjöt í sunnudagsmatinn
en hvalkjöt, þótt mikill sé niun-
urinn á verðinu, því ekki verður
það með sanni sagt, að diika-
kjötið sé gefið á þessum tíma árs.
En þannig má það vera, að hægt
sé að fá bæði ódýrt kjöt og syo
dýrara kjöt, ef menn vilja greiða
meiri peninga fyrir sunnudags-
matinn.
Fínt hótel.
Þegar dillfakjöt var ófáanlegt í
kjötverzlunum bæjarins um dag-
inn, var mér sögð skemmtileg
saga, beint úr hegningarhúsinu.
Kunningi minn átti tal við einn
breyskan, sem sat af sér brenni-
vínssekt í hegningarhúsinu við
Skólavörðustíg. Hann spurði
manninn, hvernig fæðið væri á
þeim stað, og svarið var að það
væri prýðilegt. Þar liefði föng-
iinum verið gefið dilkakjöt
tvisvar í sönnt vikunni. Það var
ekki slorlegt að lenda í kjötsúp-
unni þar!
Mennirnir við blikkið.
Lögreglan hefur undanfarið
þurft margar ferðir á dag til þess
að smala saman drukknum mönn-
um og konuin, sem sitja á gras-
bekknum fýrir neðan hárujárns-
girðinguna, norðan Arnarhóls-
túns. Þangað vénitr komur sínar
fólk, sem virðist alla jafnan vfera
húsnæðislaust, ög situr þar að
víndrykkju. Er þetta vegfarend-
um næsta hvimleitt, enda enginn
■sónii að drukknum mönnum, vak-
andi cða sofandi úr sér ölvímuna,
í fjölsóttasta almenningsgarði
bæjarins.
Sett í „kjallarann“.
Þessir gestir við „blikkið" eru
síðan oftast fluttir beint í kjall-
arann eða séu þeir ferðafærir,
aðeins sagt að hafa sig þaðan á
brott. En geti þeir ekki greitt
sektina, sem þeir dæmast í fyrir
að vera ölvaðir á almannafæri,
fara þeir i „steiniiin" til að silja
hana af sér, og eru aldir á kjöt-
súpu. Og mér er sagt að margir
tíðustu gestirnir i „steininum“
séu svo vissir um að þangað eigi
þeir eftir að koma aftur; að þeir
geymi þar þvottinn sinn, það er
að segja þeir, sem eiga til skipt-
anna,
En er nokkúð athugavert við
þelta'.’ — kr.
ic
Spakmæli dagsins:
Flas og slys eru förunautar.
Gáta dsgsias.
Nr. 439:
Þegar fæddur enn eg er,
ekki í móðurkviði þó;
inni fallegt á eg mér,
uni eg þar með góðri ró.
Svar við gátu nr. 438:
Tjald.