Vísir - 05.06.1953, Blaðsíða 5

F&tudsgimr íír. •'júhi-' 1953-;'

Flug í framtíðmni :
Umhverfís förftina, en ekki á 80 dögum
hefdbr 80 sinnum í emum áfanga.
I þess þarf kfarnorkufi reyfil
ogí eitt punrf aí U-235.
Hraðiitn verðnr 4000 Rm. á klsí.
Það var áður, að almenmngur
gat og var látinn fylgjast með
ettum tæknilegum framfötum,
einkum á sviði samgangna.
Þegar Malcolm Campbell, eða
John Cobb, sem er nýiega lát-
inn, ætluðu að setja ný hraða-
met á jörðu niðri, eða þegar
íífldjarfir flugmenn settu ný
met skýrðu blöð og tímarit frá
tilraununum, og ræddu fram og
aítur bæði um mennina og
tækin, sem þeir ætluðu að
reyna — engin leynd grúfði þar
yfir neinu. Nú hvílir hin mesta
leynd yfir nær öllu slíku. það
eru nú liðin 2—3 ár siðan sem-
asia hráðametið i flugi var
opmberlega sett, en allir vita
að fram úr ví hefur verið farið
hvað eftir annað síðan, en um
þáð hefur ekkert verið birt
opinberlega. Þó mun það vera
staðreynd, að amerísk flugvel
hefur náð hraða, sem er tvo-
íaldux hraði hljóðsins!
ifiins og nu standa sakir,
munu hraðfleygustu flugvéi-
arnar vera þrýstiloftsvélarrtar,
en þær skiptast í tvo flokka:
Þær, sem fara hraðar en hljóð-
ið, og hinar, sem fara hægar.
Það er að segja, að pær lara
með 1200—1300 km. hraða á
kist., en það er líka það eina,
sem almenningur veit um þess-
ar furðuvélar.
Leyndarmáiin
miklu.
Hula leyndarinnar hvílir yfir
öllum nýjusáú flugvélunum o?
framieiðsiu þeirra. Eiginieikar
þrýstiloftsflugvélanna eiga ekki
að kvisast, en það er þó ein
flugvélartegund til, sem ennþá
meiri leynd er yfir — ef það
er þá mögulegt — en það er
kjarnorkuflugvélin.
Það er unnið að íulisnnði
kjarnorkuflugvélarinnar, og í
raunmni er unnið at smíði
tveggja. Fyrir nokkru tilkynnti
bandaríska landvarnaráðuneyt-
ið, að í smíðum væru tvær
flugvélar, sem knúnar væru
kjarnorku — en léngra var
ekki farið út í þær salcir. —
Síðan hefur verið þögn um
þetta mál, og verður það vata-
laust nokkurn tíma enn. Þrátt
fyrir það er þó vel hægt að
ræða, hvers megi væn'a ein-
hvern tíma í framtiðinn'. ög
hvaða verkefni hafi verið feng-
in í hendur hinum sly tgustu
verkfræðingum og visinda-
mönnum.
Það eru fjórar bandaiislrar
verksmiðjur, sem vinná að
smíði þessara tveggja kjarn-
orkuknúðu flugvéla. — Iíinar
voldugu flugvélasmiðjur Boo-
ing í Seattle og Consolidated
Vultee eiga að smíða boil vél-
anna og vængi, en Pratt &
Whitney og General Electric
Co. vinna að framleiðslu sjálíra
hreyflanna. Fjölmargir kunnir
sérfræðingar leggja sitt til —
og geysilegt fjármagn hefur
verið tryggt til framkvæmd-
anna.
Uraniuin
235 nefnt.
„Eldsneyti“ hreyfla flugvéla
framtíðarinnar yerður, að því
er sagt er, Uranium 235, og er
þá á ný nefndur gamall kunn-
ingi frá rannsóknarstofu kjarn-
orkuvísindanna. — Orka þessa
undarlega efnis hefur þegar
verið mæld og vegin í öllum
smáatriðum. Það hefur verið
reiknað út, að risaloftför á borð
við B-36 risaflugvirki geti með
orku úr hálfu kilogrammi af
Uranium-235 flogið 80 sinnúm
í kringum hnöttinn, um mið-
baug. í einum áfanga!
Uranium-235 er sania efnið.
BEZT AÐ AUGLYSA I VlSI &
og notað er, eftir því sem bezt
er vitað, sem skiptir eða spring-
andi kjarni í kjarnorkusprerigj-
unni, og með þessu efni er
hugsanlegt, að flugvélin geti
flogið endalaust með 4000 km.
hraða á klst., segja amerískir
vísindamenn.
Yfir Atlantshaf
á 75 mín.
Þessi umgetni hraði gerir þaö
að verkum, að hægt myndi
verða að fljúga ýfir Atlants-
hafið á klukkustund og 15 míri.
Það eru aðeins örfáir menn,
sem vita nákvæmlega hvernig
hægt er að nota orku uraniums
á hagkvæman hátt, en aftur á
móti er hægt að gera sér í.
hugarlund, að kjarnorkuhreyf 1-
arnir muni knúnir með aðferð,
er svipi til „fráspyrnukerfis“
þrýstiloftsvélanna. Það er að
segja, að orkan, sem fæst með
ltjarnorkusprengingunni, yfir-
færist með aðstoð turbínu.
Þýðing
kjarnorkunnar.
En margs ber að gæta, eins
og alltaf þegar um vísindalegar
rannsóknir er að ræða, og ýms-
ar spurningar rísa, sem kref jast
svars. Eru möguleikar á því að
smíða slíka vél? Og hver ér
hin hagkvæma þýðing þeirra?
Kj arnorkuflugvélarnar munu
verða mjög stórar og þær munu
geta flogið mjög langa áfanga,
sennilega á skömmu tíma. En
það er einmitt með tilliti til
bæði hraðans og langdrægni,
.seni kjarnoi'kan hefur úrslita-
þýðingu. Enginn annar orku-
gjafi stendur þar framar.
Það eru ýmsar takmarkanir
á möguleikum jafnvel hinna
nýjustu flugvéla. Sytja menn
sér það mark, að flugvélin eigi
að geta flogið með ákveðnum
hraða, verður hún að vera því
þyngri sem flugið á að vera
lengra. Það er einfaldlega vegna
þess, að hún verður að bera
eldsneyti til ferðarinnar. Það
er líka hægt að segja að flug-
þolið minnki ineð vaxandi
hraða, því að flugvélin notar
meira eldsneyti, ef hún flýgur
hraðar, og þess vegna getur hún
ekki flogið jafn langt. Því hlýt -
ur það að vera öllum ljóst, að
áhugi manna er mikill fýrir að
finna nýjan orkugjafa eð.a elds-
neyti, sem vegur lítið. Af þess-
um sökum hefur mönnum dott-
ið kjarnorkan í hug. Bandaríska
flugvélin „Douglas Skyrocket*'
hefur náð 2000 km. hraða á
klst. En sá galli er á gjöf Njarð-
ar,. að benzínþörfin mælist í
tonnum á mínútu hverri á þess-
hraða. Flugþol vélarinnar er
því lítið, því að það eru tak-
markanir á því, hve mikið af
eldsneyti hún getur borið.
Eitt kíló
jafngildir 1,7 millj. kílóum.
Dæmið myndi líta öðru vísi
út, ef „Skyrocket“ væri knúö
kjarnorku. Vitað er, að kíló af
Uranium-235 inniheldur jafn-
mikla hitaorku og 1,7 millj. kg.
af benzíni, og möguleikarnir
eru því ekki litlir, ef hægt er
að beizla orku þessa eina kílós.
En svo koma önnur vanöa-
mál. Sé vélin ekki sérstaklega
varin, meðan hún vinnur, þá
yrðu allar lífverur að vera í
a.m.k. 2ja kílómetra fjarlægð,
ef þær ættu að halda lífi. Þarna
kemur nefnilega nákvæmlega
það sama til greina, og þegar
gerðar eru tilraunir með k]arn-
orkusprengjur, aðeins í nokkru
minni mæli.
Þess vegna er nauðsynlegl að
verja kjarnorkuvélina, og sá
böggull fylgir skammrifi. að sú
vörn hefur ákveðna þykkt og
þyngd, sem talin er geta oroið
um 100 lestir. Og það er meiii
þyngd en á brennsluolíum
stærstu flugvéla, sem nú eru
smíðaðar.
Þar sem þyngdin verður óii
umhverfis hreyfilinn, og verð-
ur því ekki jafnað niður á allan
búkinn, gefur það vísbendingu
um að flugvélar framtíðarinnar
geti orðið all frábrugðnar nú-
tímavélum að útliti. — Þessi
vandamál eru ekki óleysanleg,
en málmfræðingar vinna nú
ötullega að því að finna efni,
sem þolir ofsalegan hita, skað-
legar geislaverkanir o. s. frv.
Margt verður
að athuga.
Það eru ótrúlega margt, sem
verður að taka tillit til, og
verður hér greint frá einu smá-
atriði. Þegar venjuleg flugvél
lendir, vegur hún talsvert
minna en hún gerði við flug
tak, því að hún hefur eytt
miklu eldsneyti. Þungi kjarn-
orkuvélarinnar er sá sami við>
flugtak og lendingu, og verði
að treysta lendingarútbúnaðinn.
frá því, sem gert hefur verid
ráð fyrir til þessa, verður hann
um leið þyngri. Frá hernaðar-
legu sjónarmiði verður þetta,
og ýms önnur vandamál, létt-
væg fundin í samanburði við
þann ávinning, sem ótakmarkað-
flugþol og mikiíl hraði hafa í
för með sér. En það gæti að-
eins orðið til þess, að kjarn-
orkuknúnar flugvélar yrðu ekki
heppilegar til venjulegs far-
þegaflugs. Þess er ekki að
vænta að farþegaflugvél, knúð
kjarnorku, verði framleidd,
fyrr en dregið verður úr þyngd
vélarskjólsins og um leið þunga
vélarinnar óhlaðinnar.
Öryggið.
Og loks er svo eitt atriði,
sem hefur mikla þýðingu,
nefnilega öryggið. Því er haldið-
fram, að flugumferðarstjórnir
séu ekki sérstaklega hrifnar af
þeim möguleika, sem er
kannske ekki mjög sennilegur,
að flugslys hafi svipaðar af-
leiðingar og lítil kjarnorku-
sprenging. er hefði ef til vill í
för með sér hættulegar geisla-
verkanir.
En sú regla er löngu sönnuð,
að framþróun er óumflýjanleg.
Farþegafluga, knúin kjarnorku,
verður einhvern tíma smíðuð.
Allir erfiðleikarnir verða þá
sigráðir. Reynsluflug kjarn-
orkuflugvélar er ekki langt
undan, en það er enn hvorki
mögulegt né leyfilegt að segja
hvenær það verður. Og ekkert
bendir til þess, að það sé jafn
fjarri nú og þrýstiloftsflugvél-
amir voru, er fyrsta flugvélin
var smíðuð.
Talitingu lokið í Æsu-
staðaprestakafli.
Talning atkvæða í prests-
kosningunum í Æsustaða-
prestakalli er nú lokið, að því
er Biskupsskrifstofan tjáði
blaðinu í morgun.
Á kjörskrá voru 280. At-
kvæði greiddu 189. Frambjóð-
andi í prestskosningunum var
aðeins einrt, sira Birgir Snæ-
björnsson, sem hefur verið
settur prestur þar undanfarið.
Var hann löglega kosinn með
187 atkvæðum, en tveir seðlar
voru auðir.
Siðan FLIK-FLAK fór að fást er erfiði við þvotta úrsöpnni
Látið þér Flik-Flak fást við þvottinn yðar. Þér þurfið
ekkert að nudda eða nugga, en þvotturinn verður
samt tandurhreinn, skínandi hvítur og blæfagur.
Það er ekkert klór í Flik-Flak — á því er
ábyrgð — og þvottinum er því engin hætta
búin, þó að-hann hreinsist svona vel.
Þess vegna er Flik-FIak líka fyrirtak til
þvotta á viðkvæmum efnum.
Auk þess þarf lítið af því, ög'eftir nota-
gildi er það ódýrast allra þvottaefna.