Vísir - 15.06.1953, Blaðsíða 4
Vf SIR
Mánudagimv 15. júní 195E.
niiwi»riS /Pi m QMMk
flSXE
DAGBLAÐ
Ritstjóri: Hersteinn Pálsson,
Auglýsingastjóri: Kristján Jónsson.
Skrifstofur Ingólfsstræti 3.
Útgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Afgreiðsla: Ingólfsstræti 3. Símar 1660 (fimm línur).
Lausasala 1 króna.
FélagsprentsmiSjan h.f.
Skylt er skeggið hökunni.
TNTafi einhver verið t vafa um hið nána samband milli komm-
únista og þjóðvarnarmanna — þrátt fyrir það að helzta
stefnuskráratriði beggja er hlutleysi sem eina vörn landsins —
tók Þjóðviljinn af öll tvímæli í þessu efni á laugardaginn. í
tvídálka rammagrein á 3. síðu blaðsins er hinu nána sambandi
milli þessarra flokka lýst á þessa lund: .. meðan blaðið
Frjáls þjóð barðist gegn hernáminu, urðu ritstjórarnir að
leita til Finnboga (Rúts Valdimarssonar, þingmanns og fram-
bjóðanda kommúnista) um efni í allar stærri greinar og' að allt
það, sem blaðið skrifaði að gagni um þau mál, var frá honum
runnið. Það er einnig alkunna, að þeir, sem affi Frjálsri þjóð
standa lögðu á það öfurkapp að fá Finnboga sem aðalframbjóð-
anda sinn . . . . “
Ætti ekki að þurfa frekar vitnanna við - í þessu efni, og
þetta sannar einnig, að þeir, sem hverfa frá kommúnistum og
hafa kannske hugsað sér að kjósa þjóðvarnarmenn, styðja í
rauninni sína fyrri foringja áfram. Munurinn er einungis sá á
þessum flokkum, að kommúnistar vilja varnarleysi íslands, til
þess að það geti o-ði'i kommúnismanum auðunnin bráð, en
þjóðvarnarmenn eru s.o steinblindir, að þeir halda, að varnar-
leysi og hlutleysi sé hið eina, sem tryggt getur íslenzku þjóð-
inni líf. Eru þó dæmin um hið gagnstæða deginum ljósari.
Enginn maður, sem óskar þess raunverulega, að íslenzku
þjóðinni verði langra lífdaga auðið, má því kasta atkvæði á
þessa. flokka i kosningunum.
Uppgjöf í Austur-Þýzkalandi.
T7- omst Grotewok! svo að orði, að það væri reginfirra að
ætla að reyna með lagafyrirmælum að skipa mönnum
a.ð gerast marxistar." Þessi setning stóð í einu Reykjavíkur-
blaðanna á laugardaginn. Það var Þjóðviljinn, sem svo tók til
-orða, og má segja, að þar höggvi sá, er hlífa. skyldi, því að
hvarvetna í ríkjum kommúnista eru allir óalandi og óferjandi,
sem beygja sig ekki í duftið fyrir einræðisherrunum, er miða
■oll lög sín við það, að menn verði marxistar.
Kúvending kommúnista í A.-Þýzkalandi í síðustu viku er
uppgjöf af þeirra hálfu. Þeir lofa bót og betrun gagnvart að
heita má öllum, og me6 þessu eru þeir að reyna að stöðva
flóttann vestur á bóginn, þvi að ella horfir til landauð'nar
austur þar. Betri lýsing á því, að marximinn er helstefna, hefur
aldrei verið gefin, og hennar var sízt að vænta af vörum
kommúnista -sjálfra, en er þeir kveða upp slíkan dóm yfir sér,
er það einungis sönnun þess, að þeir eru farnir að óttast af-
Jeiðingar stefnu sinnar og stjórnarhátta. Þeir hafa. ekki hemil
á alþýðu manna — ekki einu sinni þótt þeir hafi í rauninni
ölJ ráð liennar í hendi sér. Þeir sjá fram á, að harðstjórn komm-
únismans ber ekki hinn ætlaða árangur, og þess vegna breyta
þeir til. En undanhaldið ráknar í rauninni eklci stefnubreyt-
ingu. Þetta er aðeins „stund milli stríða“ .— aðeins hlé, sem
kommúnistastjórnin gerir, með'an hún er að leita óbrigðulla
iáða. Þegar þau verða fundin að hennar dómi, verður það úr
■sögunni að það sé „reginíirra að ætla að reyna að skipa mönn-
um að gerazt marzistar.“
Hinn frjálsi heimur getur fagnað því, að kommúnistar hafa
lýst yfir þessu, en hann verður eftir sem áður aö vera minn-
ugur þess, að marxistar munu ekki taka upp neitt sem líkist
lýðræði, þótt þeir hafi rekið sig á í Austur-Þýzkalandi.
Vilja þeir ekki verja hann Emil?
TTndarlegt er það, með Alþýðublaðið, að það skuli vera al-
gerlega-ófáanlegt til að benda á einhver jd^fni ujn.dugnað
Emils Jónssonar, meðan hann hafði iðnaðarmálin á sinni könnu
í samfleytt fimm ár eða á tímabilinu frá 1944—49.
En'þar sem því verður með engu móti trúað að óreyndu, gefst
Alþýðublaðinu nú kostur á að svara sex spunringum í þessu
efni. Þær eru þessar:
Hvað gerði Emil fyrir iðnaðjnn árið 1944?
Hvað gerði Emil fyrir iðnaðinn árið 1945?
Hvað gerði Emil fyrir iðnaðinn árið 1946?
Hvað gerði Emil fyrir iðnaðinn árið 1947?
Hvað gerði Emil fyrir iðnaðinn árið 1948?
Ijvaí gerði Emil.fyrir iðnaðinn árið 1949?
Sþurningarnar eru svú éinfaldai', að jafnvel éinfeldningar
ættu að geta svarað þeim.
Auðið verður að framleiða sement
hérlendis fyrir kr. 340 smálestina.
■ - >
Ræða Olafs Thors áfvioniunála-
ráðherra u>m verksmi5| LjiiáSi j,
Hér fer á eftir ræða atvinnu-j framleiða 75 þúsund smálestir
málaráðherra, Ólafs Thors, um
sementsverksmiðju rikisins.
Allt frá því að Jón heitinn
Þorláksson verkfræðingur, síðar
forsætisráðherra, upp úr síð-
ustu aldamótum fyrstur ís-
lendinga hóf athugun á því,
hvort tiltækilegt þætti að frEmi-
leiða sement á íslandi, hafa
framsýnir menn haft áhuga
á ári. Hægt er að bæta annarri
vélasamstæðu við og tvöfalda
með því afköstin, en sements-
notkun íslendinga iicf'U’
mest orðið 74 þusund
smáléstir á ári, en er nú
um 45 þúsundir smálesta. Mun
notkun sements án efa vaxa
og jafnvel margfaldast við hio
mikla verðfall. sem í vændum
fyrir málinu. Til framkvæmda er, eftir að verksmiðjan hef jr
h.efur þó eigi komið Jyr- en í tekið til starfa.
fyrra, að hafinn var undirbún- J Miðað við verðlag á síðasta
ingur að byggingu sements- ári myndi sementsverksmiðja
verksmiðju á Akranesi. Um sem framleiðir 75 þúsund smá-
þennan langa drátt veldur að lestir á ári kosta 76 millj. kr„
mestu, að menn greindi á um, Dg er þjjj- af helmingur erlend-
hvort slík framleiðsla yrði arð.-; ur kostnaður. Standa vonir til
vænleg við þau skilyrði, sem þesSj að Alþjóðabankinn veiti
kunn voru. En í þessum einum; fan til erlendu þarfanna og
þurfa að fara saman góð hafn- myndi þá séð fyrir afganginum
arskilyrði, auðveldir aðdrættir eftir öðrum leiðum. Verður þó
hráefnis og þá fyrst og ^ enn eigi með vissu um þetta
fremst skeljasands og líparits sagt, þótt ríkisstjórnin ha“fi
— og loks ódýrt afl til vinnsl- unnið og vinni nú kappssmlega
unnar. að málinu.
Enda þó þessum skilyrðum Bregðist þær vonir verður að
væri þá enn ekki fullnægt sam- sjá málinu borgið á annan hátt.
þykkti Alþingi árið 1947 heim- Það ætti að reynast auðið, jafn
ild til handa ríkisstjórninni um arðvænlegt fyrirtæki sem hér
byg'gingu sementsverksmiðju, ræðir Um.
sem framleiddi 250 smálestir af ^ram að þeásu hefur" Alþingi
i■ sementi á dag. Var sements- veitt alls 4,2 milljónir krójia ih
verksmiðj unni þá helzt fyrir- ; undirbúnings maisins, þar af 4
hugaður staður á Vestfjörðum
og afkomuhorfurnar ekki glæsi
milljónir á þessu og sl. ári. Hef -
ur atvinnumálaráðuneytið, en
legri en svo, að talið var, að í undir það heyrir þetta mál> ekki
járnum stæði, hvort verðdag á
íslenzku sementi yrði sam-
keppnisfært við aðflutt sement.
hikað við að festa þetta fé í
fyrirtækinu, enda þótt enn sé
ekki endanlega gengið frá lán-
Vai Ljarni Ásgeirsson sendi tökunni. Verkfræðilegan und
herra Islands í Osló þá at- irbúning undir þyggingu verk-
vinnumálaráðherra, svo sem smiðjunnar hefur Árni Snævarr
kunnugt er. Hafði hann mikinn verkfræðingur annast í sam-
ráði við formann verksmiðju-
stjórn sementsverksmiðjunna1',
en hana skipa þeir Jón E. Vest-
dal verkfræðingur, forma&m',
Helgi Þorsteinsson fram-
kvæmdarstjóri og Sigurður
Símonarson bæjarfulltrúi á
Akranesi.
Með í förinni eru aux þess
ýmsir ágætir menn og þeiria
á meðal sá maðurinn, sem á síð-
ari árum hefur fylgt þessu máli
hvað fastast eftir, en það er
Pétur Ottesen, alþingismað i ■. i
Eg skal að þessu sinni ekki
orðlengja um þær mikiu vonir
sem tengdar eru við sentents-
verksmiðjuna. En auðsæM, er
að nær helmings verðlækkuti
á sementi er mikið hagsmuna-
mál allra þeirra mörgu manna,’
sem af mikilli þörf en lítilli
fjárhagsgetu glíma við þann
vanda að eignast þak yí'ir
höfuðið. En auk þessa mun
reyndin sanna að ódýrt sement
leiðir til heppilegrar þróunar á
ýmsum sviðum. Nefni eg sern
dærni aðeins vegagerðina.
Eg treysti því að eftir um það
bil tvö ár taki semintsverk-
smiðjan til starfa, land' og ]ýð
til blessunar, og þakxa oitum
sem veitt hafa málinu brautai-:
gengi jafnt á erlendi.m sem
innlendum vettvangi.
Músið
Sekís 6
er'til sölu og laust til íbúðar.
Upplýsingar í Selás 7, eftir
kl. 7, á kvöldin.
áhuga fyrir sementsverksmiðj -
unni.
stjórnarinnar, en greindum
En nú er það, að snögglega fjárveitingum hefur aðallega
skapast ný viðhorf í málinu. j verið varið til að gangj frá
Sjómenn á Akranesi vekja at- . hafnargarði og bryggju fyrir
hygli á þvi, að á botni Faxa- Akranesbæ, til byggingar sand-
flóa sé ótæmandi lind skelja-
sands, sem auðið muni að hag-
gevmsluþróar, og íoks hafa
verið greiddar 800.000 krónur
nýta til sementsgerðar. Þriggja;upp í kostnað við starfrækslu
manna nefnd, sem vann uo hins nýja sanddæluskips, sem
rannsókn málsins undir for- leigt hefur verið frá Danmörku
ystu Jóns E. Vestdals verk- (og ætlað ér að dæli upp á þessu
fræðings greip þessa hugmynd ’ sumri og flytji í þró á Akra-
á lofti, hóf rannsókn á henni og nesi, a. m. k. um 100.000 smál.
komst að þeirri niðurstö'ðu, að af sandi. Skip þetta er nú komið
hér væri fundin rétt og hag- hingað til lands og hefúr, sem
kvæm lausn sementsgerðarinn- kunnugt er, þegar tekið til
ar, enda yrði fengið sanddælu- j starfa. Hefur að reynst betur
skip til að sækjá sandinn út í
flóa.
Um svipað leyti komust menn
að raun um, ,að' í Hyalfirði er
gnægð líparits. Þptt nú einsýnt,
að.hentast yrði- að reisa sem-
éntsverksmiðjuna á Akranesi,
enda eru þar góð hafnarskilyrði
og kostur ódýrs rafmag'ns. Hef-
ur þannig tekizt að sameina
en björtustu vonir stóðu til, og
eru nú á bak brotnar allar efa-
semdir margra ág'ætra manna,
jafnt íslenzkra sem erlendra,
um að auðið yrði að dæla sand-
inum upp með þessu hætti.
Mun nánar skýrt frá starfi
skipsins af öðrum hér á eftix,
en í dag hafa umboðsmenn
blaða og útvarps farið með því
þrjú áður nefnd höfuðskilyrði ( út í Faxaflóa til þess að kynn-
þar
fyrir arövænlegri sementsgerð,
og standa nú bjartar vonir tii
að aúðið muni að framleiða
sement fyrir 340 kr. smálest-
ina, en innflutt sement kostar
nú tæpar 600 kr. smálestin.
Hinni fyrirhuguðu verk-
smiðju á Akranesi er .ætlað ao
ast vinnubrögðunum þar af
eigin raun.
Stýrá þeirri för þeir menn.
* i ý
sem á vegum ríkisstjórnarinnar
mest hafa anaast framkvæmdir
í málinu, þeir Gunnlaugur
P. «iem, s íc rif s (of u st jór j í at-
vinnumáláráðunéytinu, og
r r
Arnesingafélagii
(Fram af 8. síðu)
mikið af mörkum í fémunum,
miðað við þau verkefni, sem þar
bíða og hljóta að verða unnin
fyrr eða síðar. Eitt hinna sögu-
legu tákna staðarins er skóla-
verðan, sem nú er í rústum. —
Hefur félagið ákveðið að endúr-
reisa hana og hefur falið hinum
snjalla og þjóðlega listamanni,
Guðmundi Einarssyni frá Mið-;
dal, að gera uppdrátt og likan
af vörðunni, er byggt sé á sögu-
legum upplýsingum.
Elzta átlhagafélagið.
Minningarsjóður Árnesinga,
er stofnaður var í tilefni af frá-
falli síra Árna Sigurðssonar,
fríkirkjuprests, hefur fengið
staðfestingu stjórnarvalda á ár-
inu. Stanfsemi hans er því eigi
enn komin á fullan rékspöl,
enda er stjórn hans ekki full-
skipuð samkvæmt reglugerð.
Árnesingafélagið er stofnað
28. maí 1934 og er því elzta
átthagafélag Landsins. Ákveðið
hefur verið að minnast tvítugs-
afmælisins á .næsta Árnésinga-
móti og vanda til þess eftir föng
um.
Stjórn .féíggsins, var. gll eþd-
'lukosin, en haná skipa þessir
menn: Hróbjartur Bjarnason,
formaður, Guðni Jónsson, ritai’i,
Guðjón Vigfússon, gjaldkeri,
Jón Guðlaugsson og Þorlákur
Jónsson meðstjórnendur.