Vísir - 24.06.1953, Blaðsíða 4

v!sir
Miðvikudaginn 24. júr
i'jj OAGBLAÐ
j Ritstjóri: Hersteinn Pálsscn.
Auglýsingastjóri: Kristján Jónsson.
Skrifstcfur Ingólfsstræti 3.
Útgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Aígreiðsla: Ingólfsstræti 3. Símar 1660 (ilmm límix).
Lausasala 1 króna.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Ekki Emil, heldfur fbkkurhtn.
Alþýðublaðið hefur ekki treyst sér til að svara spurningum
þeim, sém Vísir lagði fyrir það ekki alls fyrir löngu um
það, hvað Emil Jónsson hefði eiginlega gert fyrir iðnaðínn í
landinu, meðan hann hafði þau mál á sinni könnu sem ráð-
herra á árunum 1944—49. Vitað var, að hann hafði tvívegis
borið fram frumvarp um iðnfræðslu, en um fleira var ekki
kunnugt, og mönnum lék eðlilega forvitni á að heyra meira um
afrek þingmanns og ráðherra.
En eðlilega hefur farið lítið fyxir svarinu hjá Alþýðublaðinu.
Það hefur hvergi sést og er því í nákvæmlega réttu hlutfalii
við afrek Emils. Þau voru heldur engin, og ættu iðnaðarmenn
ekki síður að hafa það hugfast við þessar kosningar en aðrir.
I Alþýðublaðinu í gær er þó klykkt út í leiðara með svo-
felldum orðum: „Og þær ályktanir geta ekki orðið nema á
þann veg, að þeir kjósi gegn stjórnarflokkunum í þessum kosn-
ingum, en styðji þann flokk, sem aldrei hefur hvikað í stuðningi
sínum við málefni iðnaðarins.“ j
Úr því að svo digurbarkalega er talað, er ekki úr vegi aðj
spyrja Alþýðublaðið, hvað Alþýðuflokkurinn sem heild hafi.
gert fyrir iðnaðinn, nvsðan hann hafði aðstöðu til og maður úr
þeim flokki var ráðherra iðnaðarmála. Ef svör fást ekki, verður i
að líta svo á, að sá flokkur hafi „aldrei hvikað í stuðningi sínum
við málefni iðnaðarins“ með því að gerá ekki neitt. Og það er
sönnu nær.
Fjölmargir bændur viíja fá
jeppa frá ísrael.
Innnniningnr þeirra hefur dregízf.
Úthlutunarnefnd jeppabifreiða því, að bifreiðirnar komi með
mun koma saman í lok þessa Vatnajökli í þessari ferð, koma
mánaðar, til athugunar á um- þær ekki fyrr en einhvern tíma
sóknum bænda um jeppabif- í ágúst
reiðar þær, sem leyfðm- hefur
verið, innflutningur á, og vænt-
anlegar eru í sumar.
Að því er Vísir hefur fregnað
mun mikill fjöldi fyrirspurna
og umsókna hafa borizt um bif-
reiðir þessar, en ekki er hægt
að segja nákvæmlega um f jölda
umsókna, fyrr en nefndin hef-
ur tekið þessi plögg til athug-
unar.
Eins og áður hefur verið getið
hér í blaðinu er hér um 42
Willys-jeppabifreiðir að ræða,
sem fluttar eru hingað frá
Israel, og verða um 10 þús. kr.
dýrari, að því er ætlað er, en
samskonar bifreiðir keyptar
beint frá Bandaríkjunum. —
Munu þær kosta 40—42 þús.
krónur óyíirbyggðar, en með
blæjum.
Táknræn mynd.
T^að var táknræn mynd, sem Vísir birti á fyrstu síðu í gær,
•*- en hún var af kápusíðu tímarits, sem kommúnistar i
Búlgaríu gefa út. Á siðunni trónaði myrid af sjálfum Stalin,
og fjallaði heftið yfirleitt allt um hann eða mannvirki, sem
bera nafn hans í Búlgaríu.
Enginn má þó halda, að útgefandi tímarits þessa sé kom-
múnistaflokkurinn rússneski. Útgefandinn er vitanlega
búlgarski kommúnistaflokkurinn, sem er jafn búlgarskur í
Búlgaríu og sá „islenzki“ hér á landi. Og með kápusíðunni og
efninu er vitanlega verið að sanna, hversu þjóðlegir þeir eru
þarna í Búlgaríu. Er furða, að sálufélagar þeirra „íslenzkir1'
skuli ekki vera fyrir löngu búnir að gefa út samskonar rit með
mynd Stalins og öllu efni um hann, og eru þeir harla miklir
eftirbátar félaga sinna í Búlgaríu og sennilega víðar austan
járntjalds. En þó er heldur reynt áð láta Þjóðviljann bæta úr
þessu, enda er hann blaða „íslenzkastur“ eins og allir vita.
Fylgið hefur verið að hrynja af kommúnistaflokknum her
síðustu mánuðina, og þeim mun hraðar, sem undirlægjuháttur
hans við Rússa hefur orðið greinilegri. En svo eru foringjarnir
svínbeygðir, að þeir treystast ekki til að snúa baki við þeim
húsbændum, sem búa þeim tortímingu sem flokki hér á landi
með fyrirskipunum sínum. í A.-Þýzkalandi neita kommúnistar
landslýðnum um frjálsar kosningar, en hér á landi teljast þær
meðal undirstöðuréttinda almennings, og þann rétt munu menn
nota á sunnudaginn til þess að veita kommúnistum réttláta
ráðningu.
Tækifæri Sjálfstæðisflokksins.
■jVTýju flokkarnir tveir leggja sig nú mjög eftir því að birta
’ niðurstöður í ýmsum prófkosningum,. sem fram hafa farið,
að sögn, ihnan ýmissa fyrirtækja og stofnana. Ekki ber þeim
þó alveg saman um niðurstöðurnar nema að því leyti, að Sjálf-
stæðisflokkurinn. á mestu fylgi að fagna meðal almennings, og
eru það raunar engin ný sannindi. * j
Fátt er svo með öilu illt, að ekki boði nokkuð gott, segir
spakmælið, og þótt það sé sjaldnast til heilla, að flokkar sé
margir, því að það er afleiðing hættulegrar sundrungar í
þjóðlífinu, gefur það þó stærsta flokknum betri aðstöðu en ella. j
Úrslitin í prófkosningum þeim, sem nýju flokkarnir skýra
frá um þessar mundir, sýna ótvirætt, að upplausnin nær ekki
til hans, og að klofningur er í öðrum flokkum. Þess vegna er'
sérstök ástæða til að ætla, að Sjálfstæðisflokkurinn geti náð!
því marki, sem hann hefur sett sér í þessum kosningum — að
ná hreinum meirihluta á löggjafarsamkundu þjóðarinnar. J
En þeíta getur því aðeins orðið, að allir sjálfstæðismenn,
leggist á eitt — starfi saman sem einn maður og verði órjúfandi
heild á sunnudaginn, Bregðist enginn, mun ekki standa á sigrin- |
^etta» °§ einkum þeir, sem sízt
viljSBÍwrfésía*'sRtífaft-lr stítórra landsmála, og kjóse:ndúf éigaíaS
sýna, að sá ótti er ekki ástæðulaus. i
Innflutningur
dregst.
Upphafleg'a gerðu menn sér
vonir um, að bifreiðarnar yrðu j
fluttar inn í þessum mánuði, en
af því verður ekki. Þær komaj
hingað í fyrsta lagi seint í júlí
með Vatnajökli, en hann lagði
af stað í fyrrinótt áleiðis til
Haifa. Mun það a.m.k. vera til
athugunar, að hann flytji bif-
reiðirnar í þessari ferð.
Vatnajökuls er tæplega að
vænta fyrr en um 25. júlí. —
Hann fór frá Austfjörðum í
nótt með fullí'ermi af hraðfryst-
um fiski, sem hann tók til við-
bótar því, er hann hafði tekið
á Vestfjörðum, hér í Flóanum
og í Vestmannaeyjum. Hann
lestar 800 tonn. Verði ekki af
Sr. Einari Sturíaugssyni
boðið tiE Kanada.
Síra Einar Sturlaugsson á
Patreksfirði fer vesíur um haf
til Kanada í boði Manitoba-
háskóla í sumar.
Eins og áður hefir verið get-
ið, gaf síra Einar Manitoba-
háskóla hið mikla blaða- og
tímaritasafn sitt, og hefur hon-
um nú verið boðið vestur til
þess að vera viðstaddur, þegar
hið nýja bókasafn háskólansj
verður vígt 26. september í
haust. Mun síra Einar dveljast
vestra á vegum háskólans 15.—
30. september og flytja þá m.
a. fyrirlestur við hina nýju ís-
lenzkudeild skólans.
Síra Einar fer þó vestur fyrr,
eða í júlílok, því að Vestur-
íslendingar hafa boðið honum
að dveljast sem gestur þeirra
nokkrar vikur. Mun hann vænt-
anlega ferðast um byggðir ís-
lendinga og flytja erindi, m. a.
á Íslandingahátíðinni að Gimli
3. ágúst n. k.
GUSTAF A. SVEINSSON
EGGERT CLAESSEN
hæstaréttarlögmenn
Templarasundl 5,
(Þórshamar)
Allskonar Iögfræðistörf.
Fasteismasala.
UR RIKI NATTURUNNAR:
Mörgæsir rölta allt að
100 km. leið í leit að æti.
Þær lasta stundum \ a!8t al 6 vikur.
Enskur náttúrufræðingur, dr.
WiIIiam J. L. Sladen, er ný-
kominn frá Suðurskautsland-
inu, bar sem hann hefur dvalið
í 6 mánuði við rannsóknir á
tveimur varplöndum með 60
þús. mörgæsahreiðum.
Flutti hann með sér til
Englands gögn, sem sanna að
mörgæsirnar telja ekki eftir
sér allt að 100 km. göngu til
þess að afla sér og afkvæmum
sínum viðurværis, og stundum
svelta þær í 40 daga samfleytt.
Þegar merktir höfðu verið
um sextán hundruð fuglar, var
einkum fengizt við rannsóknir
á varpi mörgæsanna. Mörgæsa-
hjónin leggja af stað ,.til vai-p-.
landsins í lok vetrar, þegar
hafþök eru enn af ís. Síðan
vinna þau um þriggja vikna
tíma að hreiðurgerðinni og
neyta þá einskis ætis, en um
leið og kvenfuglinn hefir
verpt tveimur eggjum, leggur
hann af stað til sjávar, stundum
allt að 100 km., til þess að
ljúka föstunni með rækjuáií. J
Á meðan liggur karlfuglinn á,
eggjunum. Þegar kvenfuglinnj
kemur aftur, eftir um það bi)
2 vikur, talsvert feitari en þeg-'
ar hann fór, leggur karlfuglinn,
upp í sams konar för.
Lengsta íasta, sem. vitnsekja
fekkst um, var 42 dagar hjá
karlfuglinum og 23 dagar hjá
kvenfuglinum, en meðan á
henni stóð, smáeyddist fitulag-
lagið undir húð fuglanna, og
þeir léttust um allt að 2J/2 kg.
Kvenfuglinn vegur venjulega
um 5 kg., svo að hann getur
léttst um helming meðan á
öllu þessu stendur.
Fuglarnir koma með fæðu
handa ungunum óra leið frá
sjónum í maganum, en æla,
henni síðan ofan í þá. Er melt-
ingin mjög hæg, meðan á þeim
„flutningum" stendur eins og
gefur að skilja. — En eftir
að ungarnir ■ komast á legg, yf-
irgefa föreldrarnir þá oftast.
Varplöndin skiftast milli
„óreyndra“ foreldra, sem sýna'
hvort öðru: meiri ástarhót,
byggja lélegri hreiður og hugsa,
betur um unga sína, og hina
„reyndu“ foreldra, sem eru
duglegri. Stundum gerast karl-
fuglar, sem orðnir eru lífs-
reyndir, næsta mannlegir og
„taka fram hjá“ nieð einhverri
léttlyndri „dömu“.
Sérstakt þótti það, að hjón-
um gekk ætíð greiðlega að
finna hvort annað í 30 þús.
mörgæsa hóp. Til þess nota
fuglarnir sérstök köll og kenni-
legt flögr.
1953
í íyrrakvöld flutti Baldur
Pálmason erindi i utvarpið, sem
var eftir Benedikt Sigvaldason
og fjallaði um hirðusemi. Var
þar á margt minnst, sem menn
mættu gjarnan festa sér i buga,
og einkum þó þar sem rætt var
urn liirðuleysið víða i sveitum
landsins. Var í erindinu bent A
hve sjaldgæft það væri, að
bændur hefðu liugsun á því að
þrifa í kringum bæi sína, og léíu
oft ónýt og úr sér gengin verk-
færi, eða vélarhluta, liggja á víð
og dreif í kringum bæina.
Verkfæri á víðavangi.
Mér fannst mikið til erindis-
ins koma og það sanngjörn gagn
rýni á misfellur, sem margur
hefur tekið eftir í ferðalögmn
um sveitir landsins. Einkum
finnst mörgum það sárgrætilegt
hvernig sums staðar er farið mcð
ný landbúnaðarverkfæri, sem
keypt hafa verið dýrum dómum.
Víða virðast ekki vera til næg-
ar geymslur eða skýli yfir þau,
þegar þau eru ekki í notkun, og
liefur um það atriði áður verið
rætt i Bergmáli. Það sýnir ekki
sparneytni bóndans, sem oft er
talað um, þegar sláttuvélar,
rakstrarvélar og önnur verð-
mæt verkfæri eru látin liggja
hirðulaus úti vctur eftir velur.
Þess eru þó cíæmi.
Heima við bæ.
Algeng sjón er að sjá forn-
eskjuleg verkfæri, gömul vagn-
hjól, öxla eða því um líkt heima
við bæi í sveitum. Þessi verkíæri
bera þess oft merki, að við þeim
Jiefur ekki verið hreyft árum sam
an, en engum dottið þó til hugar,
að þau væri lítil prýði fyrir ura-
IiverHð. Það cr mála sannasf að
mörg og margvísieg störf bónd-
ans gefa honum lítið tóm til að
þrífa í kringum bæina, en sjaldn-
ast er svo búið, að hvorki scu
börn né gamalmenni, sem gætu
haft þann starfa, að hirða í kring-
unvbæina. Benedikt Sigvaldason
stakk upp á því í erindi sínu, að
gamahnennin, sem hefðu tæplega
þrek til erfiðisverkanna, hefðu
það á hendi sérstaklega að þrífa
í kringum bæ bóndans.
Batnar í bæjum.
1 Reykjavík hefur komist mjög
gott lag á allan þrifnað og hirðu-
semi í kringum Iiús, síðan það
var gert að skyldu að þrifa og
taka til í húsagörðum fyrir 17.
júní ár hvert. Hefur áróður fyrir
fegrun bæjarins átt sinn þátt í
því, hve vel liefur orðið ágengt
að koma bæjarbúum í skilning um
nauðsyn þrifnaðarins. Það er
líka svo, og það fer vel á því, að
Reykjavík er að verða fallegur
bæ. Nær allir, sem einhvern blett
eiga í kringum.hús sín, reyna að
prýða Jiann. Nær hvarvetna eru
húsagarðar þriflegir, enda rikt
eftir því gengið að svo sé. Margir
mála lnis sín á vorin og gera
með því sitt til að prýða um-
hverfið um leið og þeir viðhalda
eignum sínum. Þannig á það líka
að vera. •— kr.
Spakmæli ðagsins:
Það er sift hvað gæfa ©g
gjörfuleiki.
Gáts dagsins.
Nr. 452. ......
Á mér líta ýmsir flúr,
ekki er því að leyna,
loðintösku lekur úr,
þá lind vill eðalsteina.
Svar við gátu nr. 451:
StóII. • iicii'-’ ■ vr