Vísir - 06.07.1953, Blaðsíða 4
Mánux2aginn 6. júlí 1S53
-
.■ t ■' :
BAGBLAÐ í
Ritstjóri: Hersteinn Pálsson.
Auglýsingastjóri: Kristján Jónsson.
Skriístoíur Ingólfsstræti 3.
Útgefandi: BLASAÚTGÁFAN Vfem H.F.
Afgreiðsla: Ingólfsstræti 3. Símar 1660 (firoia línur).
Lausasala 1 króna.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Það sem Þjóðvifjinn lofsyngur.
Ollum mönnum öðrum en heittrúuðum kommúnistum hljóta
að þykja það í meira lagi einkennilegar fregnir, sem eru
við og við að berjast frá löndum þeim, sem eru austan megin
járntjaldsins, það er að segja þeim ríkjum, er kommúnistar
kalla alþýðulýðveldi, en þeim er — að sögn — stjórnað af verka-
lýðnum sjálfum og þá vitanlega fyrir hann. Eins og blöð
kommúnista um heim allan hefur Þjóðviljinn mánuðum og
árum saman verið að rembast við að lofsyngja þjóðskipulag það,)
sem ríkir í löndum þessum og hefur ekki getað fundið nægilega
sterk orð til þess að lýsa dásemdunum þar. Jafnframt hefur
þetta auðvitað verið óbeinn samanburður á því harðrétti og
kúgun, sem menn hafa átt að búa í lýðræðisríkjunum og m.
a. hér.
Eins og 'þegar er sagt, eru það næsta einkennilegar fregnir
sem borizt hafa frá sæluríkjum þessum síðustu vikurnar, því
að ekki verður neitt af þeim skilið annað en það, að glæpamenn
af versta tagi hafi ráðið þar næsta miklu um langt skeið. Má
fyrst nefna atburði þá í Rússlandi, sem frægir eru orðnir, þegar
það varð Ijóst, að læknar þeir, sem lágu undir ákæru um morð
og annað af því tari, væru í rauninni alsaklausir. Rússar til-
kynntu það sjálfir, a læknarnir hefðu verið ásalcaðir saklausir,
og ekki nóg með það, heldur hefðu þeir verið beittir „ólög-
legum“ aðferðum til þess að fá þá til að játa á sig ýmis ódæði.
Ekki er ein báran stök, stendur þar, og menn voru ekki
búnir að gleyma játningum Rússa um glæpsamlegt athæfi
valdamanna þar, þegar ókyrrð gerði vart við sig í Austur-
Þýzkalandi. Fyrsta sönnun hennar var það, að stjórn landsins
tilkynnti, að slakað yrði á kröfum hennar um aukin afköst í
byggingariðnaðinum. Með því hafði hún hopað á hæli fyrir
verkalýðnum, sem hún stjórnaði landinu fyrir, og gefið til
kynna, að ekki væri allt eins og það ætti að vera.
En þetta nægði þó ekki, því að verkalýðurinn gerði uppreist
eftir sem áður, og krafðist meira frelsis. Hann heimtaði írjálsar
kosningar, og með því móti gaf hann til kynna, að hann sætti
sig ekki við annað en að hann fengi sjálfur að kveða upp
dóminn yfir kommúnistum, sem stjórnað hafa landinu um 8
ára skeið í skjóli af vopnavaldi Rússa. Þessum kröfum var
svai-að á þann veg, sem allir vita. Rússar beittu hersveitum
sínum, og verkalýðurinn í Þýzkaiandi varð að beita steinum
gegn stáli þeirra.
En þótt æ berist fleiri fregnir um uppreistina í Þýzkalandi,
og það ógnarástand, sem þar ríkir nú, er sagan ekki öll sögð
með því. Nú er það komið á daginn — sem raunar mátti vita —
að kommúnistar hafa komizt að því að „illa“ hefur verið
stjórnað viðar í þjóðafangelsinu austan járntjalds. Stjórninni
í Ungverjaiandi hefur skyndilega verið breytt, og þar hefur
það einnig komið í ljós, að menn hafa orðið að þola ýmis-
konar óréttlæti af hendi hennar eða þeirra, sem farið hafa með
vald hennar. Og svo alvarlegt er ástandið þar, að sjálfur höfuð-
paurinn, Matyas Rakosi, mun nú horfinn af sviði stjórnmálanna,
og má getum að því leiða hver orsökin er.
Það hefur löngum verið eitt af aðalsmerkjum íslendinga,
^akatavneUtarím.
Það má sjálfsagt Iengi deila um, hver stétt bjóðfélagsíns sé , margir kjálkarnir, sem Eyjólf-
nauðsynlegust, — en ugglaust getum við öll verið sammála um,
að rakarar séu ekki ónauðsynlegastir hinna vinnandi stétta.
Hverjum dettur t. d. í hug að klippa sjálfan sig fyrir jólin, og
fráleitt klippum við hver annan, og allavega færist okkur það
þann veg úr hendi, að við myndum ekki endurtaka það i bráð.
Rakari nútímans er um margt ólíkur starfsbróður sínum fyrir
nokkrum öldum. í þann tið kunni rakarmn eða bartskerinn,
eins og hann var þá nefndur, ýmislegt fleira fyrir sér en að
Idippa menn og raka. Hann kunni jafnframt skil á ýmsum
læknisdómum, þekkti forkostulegar, græðandi jurtir, dularfull
grös og sitthvað fleira, sem talið var, að lækningamáttur fylgdi,
og hann þótti liðtækur til þess að taka mönnum blóð, en það
þótti um eitt skeið nær allra meina bót..
Eyjólfur rakari Jóhannsson í Bankastræti tekur mönnum
ekki blóð, og hann telur sig heldur ekki vita öllu meira um
læknisdóma en fólk flest, en hann er fyrirmyndarmaður í sinni
stétt, eins og þúsundir geta vottað, sem lagzt hafa undir hnífinn
hjá lionum, eða fengið hjá honum jólaklippinguna.
Eyjóljur Jóhannsson er nú
rúmlega sextugur aö aldri, Barð-
slrendingur aö uppruna, fœddur
hinn 3. marz árið 1892 að Kolla-
búðum í Reykhólasveit í Austur-
Barðastrandasýslu. Foreldrar
hans voru Jóhann Þórðarson,
bóndi þar, og Helga kona hans,
Guðmundsdóttir. Að Kollabúð-
um bjó fjölskyldan þar til
Eyjólfur var 7 ára, en þá flutt-
ist hún að Munaðstungu i sömu
sveit. En liðu sex ár, en nú fór
hann að Bœ í Króksfirði, og
mér vestur á ísafjörð og setti
þar upp rakarastofu. Eg hlýt
ur hefur skafið, og höfuðin,
sem hann hefur klippt.
Er ekki misjafnt að klippa
og raka menn?
Jú, það er áreiðanlegt. Skegg
situr fast á sumum, og þetta er
líkast því, að mismunandi auð-
|Velt er að slá. Stundum er það
auðvelt, rótin ekki mjög mikil,
' og þá gengur vel undan. Þetta
er eins með skeggið á mann-
fólkinu. Þá er hár ákaflega mis
munandi. Sumt fólk hefur fín-
gert hár, annað gróft og stinnt.
Engir tveir menn hafa eins hár
og skegg, hvað snertir gerð og
styrkleika, ef svo mætti segja.
Þá eru menn auðvitað mis-
munandi vel fyrirkallaðir, þeg-
ar þeir koma til að láta raka
, sig. Oft hef ég rakað menn, sem
að vera fæddur rakari, því að ]iafa verið svolítið við skál, og
ekki lærði eg neitt til þess, held j stundum talsvert, — þó ekki
byrjaði að raka, og hef gert það ^ gins oft hin síðari ár og áður
síðan, að heita má linnulaust. fyri-_ þó man ég eftir manni,
Á ísafirði var ég í eitt ár. Svo1 sem steinsvaf meðan ég rakaði
fór ég að Látrum í Aðalvík og hann. Hann vaknaði ekki fvrr
var þar í kaupmennsku eitt1 en yfir bununni í vaskinum*
sumar. Þá fór ég suður til Rvík-| Annars eru viðskiptavinirnir
ur, vann í eitt ár hjá Morten- talsvert mismunandi, eins og
sen rakara í Bankastræti 9, þar ag fíkum lætur. í stríðinu skiptu
sem Árni og Bjarni klæðskerar Bretar talsvert við mig. Þeir
eru nú, en þessu næst réðst ég voru ekki mjög kröfuharðir.
dvaldist þai fiam undii tvítugt. ^ til þeirra Sigurðar Ólafsonar síðan komu Bandaríkjamenn,
Eyjólfui póttz stl6vi7ticl tösJcuz og Kljsrtsns Ólafssonar rakara Qg þQíj* voru vandlátari on Xs~
strákur. Hann stundaöi alla al- j og vann hjá þeim til ársins 1918. lendingar gefa þeim ekkert eft-
genga sveitavinnu, smalaði, sat Þá skrapp ég til ísafjarðar aft- ir fsiendingar vilja vera snyrti
yfir fé, og stóð við slátt 8 ára ur, vann þar ýmis verzlunar-
störf, en kom svo aftur suður,
vann hjá Sigurði Ólafssyni í
Hafnarstræti og í Eimskipafé-
lagshúsinu til ársins 1923, en
8. nóvember það ár opnaði ég
eigin rakarastofu. hér í Banka-
gamall. Landbúnaðarjeppar
voru þá ekki komnir í tízku, og
fáa eða enga mun hafa dreymt
um rymjandi traktora og súr-
heysturna. Þá var notazt við
þarfasta þjóninn, eða farið á
tveim jafnfljótum.
Varla mun Eyjólf hafa grunað,
þar sem hann stóð við orfið
sitt, ungur sveinn, að hann œtti
eftir að reka rakarastofu um
áratugabil í höfuðstaðnum, og
legir, og gera þess vegna tals-
vert strangar kröfur.
Má ég spyrja þig óvcnjulegr-
ar spurningar?
Er það ekki löngu liðin tíð,
að lús sést í höfði manna, sem
stræti, og hér hef ég verið alla koma á rakarastofuna?
tíð síðan. | Það er eðlilegt, að þú spyrj-
|ir. En sannleikurinn er sá, að
Þú hefur séð mörg andlitín
um dagana?
Jú, þau eru orðin ærið mörg
slíkt kemur aldrei fyrir nú orð-
ið. En fyrstu árin, sem ég var
hér, var þetta alls ekki fátítt.
þaðan af síður, aö einhvern tíma Um dagana. Sumir koma enn Þetta finnst mér ákaflega mikl-
myndi hann geta sagt, að hann fii min, sem skiptu við mig á
gceti rakað mann á svo sem fyrsta ári fyrir þrem áratug-
ar framfarir, en sú var tíðin,
að fólk trúði því, að lúsin væri
að þeir hafa elskað frelsið öðru fremur. Þeir hafa dáð þá, sem' Hugur hans hefur varla finnst
þrem mínútum eða klippt á Um, en þeim fer fækkandi. Mér bókstaflega hollustusamleg, og
barizt hafa fyrir það, og ef til vill látið lífið, ef þess hefur gerzt fiogið langt út fyrir hina fögru
þörf. Geta „íslenzkir“ kommúnistar talizt íslendingar, meðan sveit við Breiöafjörö, og Banka-
svo margir vimr minir
þeir mæla öllu ból, sem gerist austan járntjalds? Svari hver
fyrir sig.
Skattamálin.
TT'nn'hefur ný stjórn ekki verið mynduð, þótt vika sé liðin
frá kosningum, enda hefur stjórnin ekki sagt af sér, til
þess að .rýma fyrir nýrri. Þarf þó enginn að ætla, að ekki
sé athugaðir möguleikar á því, hvernig þessum málum verður
hagað á næstunni, en um árangurinn skal engu spáð hér.
Sjálfstæðisflokkurinn hefur hinsvegar heitið því, að fram-
kvæmd skuli verða endurskoðun á skattalögunum, og fagna
menn því almennt. Það verður verkefni hinnar nýju stjórnar,
og ekki fer hjá því, að málið verði lagt fyrir hið nýja þing. I
Reynir þá á hina flokkana, hvort þeir vilja heilbrigða lausn
í þessu efni, en hún er slík nauðsyn, að ekki verður hjá því
komizt að gera hér bragarbót. j
Ekki getur hjá því farið, að hið nýkosna Alþingi fái mörg
og mikilvæg málefni til athugunar. Sennilega verða úrlausnar-
efni þess að mörgu leyti mikilvægari en þau, sem undanfarin
þing hafa þurft um að fjalla. Þjóðin hefur sýnt Sjálfstæðis-
flokknum slíkt traust í kosningunum, að hann mun hafa forustu
í málum þessum. Gangi hann fram af einbeittni og festu, getur
hann markað merkileg tímamót á þessu og næstu árum.
strœtið ■■■ hefur hann fráleitt
þekkt nema af afspurn. Höfuð-
staðurinn var í órafjarlœgö,
sveitin, kindurnar, túnið, bœr-
inn, fjöllin, — þetta var hans
heimur.
□
En það átti ekki fyrir Eyj-
ólfi Jóhannssyni að liggja að
stunda búskap á Barðaströnd.
Það var skráð í hina miklu bók,
að annar starfi og annað um-
hverfi væri fram undan, — og
árið 1911 verða þáttaskil í lífi
þessa tápmikla pilts. Hann fer
suður til Hafnarfjarðar árið
1911, hefur nám í Flensborgar-
skóla, undir öruggi’i stjórn hins
ágæta fræðimanns, Ögmundar
Sigurðssonar, og lýkur þaðan
prófi árið 1913.
Hvenær gerist þú rakari?
Það var árið 1914. Eg brá
og jafnaldrar hafa helzt úr lest-
inni, en þá leið förum við öll.
Annars finnst mér jafrigaman
að sinna nýjum sem gömlum
viðskiptavinum, þó að ævin-
lega sé gaman að fá sama fólk-
ið aftur og aftur. Maður veit
þá, að ekki hefur það verið óá-,!
nægt, og það er líka nokkurs
virði.
Þegar hér er komið sögunni,
tek ég blað og blýant, og reikna
út í snarhasti, að Eyjólfur hljóti
að hafa rakað eða klippt að
minnsta kosti 234.000 manns,
Þetta fæ ég út með því að gera
ráð fyrir, að Eyjólfur hafi stund
að iðn sína í 39 ár eða svo, 300
daga á ári, og afgreitt um 20
manns á dag til jafnaðar. Ekki
vill Eyjólfur ábyrgjast þenna
útreikning minn, en fullyrðir
þó, að ekki sé þetta fjarri lagi,
þetta skiptir vitaskuld ekki
miklu máli, en gæti vel veriðj
rétt. Þeir eru allavega orðnir
svo ramt kvað að þessari ó-
menningu, að sumir töldu þann
mann feigan, sem ekki var með
lús. Eiginlega þó'tti mér vænt
um, að þú spurðir þessarar
spurningar, því að nú er svo
Framh. á 6. síðu.
„Hann getur rakað mann á
mínútum“.