Vísir - 08.08.1953, Blaðsíða 5

taúgarclagmn 8. ágúst 195?.
iTlsi* - nwmmv

Cjuóbjönj tCCenedillidótUr.
rökkrinu.
Duttlungasami vetur, — í
gær var jörðin hvít af snjókrap-
anum, í dag eru stóru regn-
droparnir með dularfullum
voryl, þar sem þeir falla þétt
og þungt til jarðar.
„Stelpan hagar sér eins og
umskiptingur, að standa svona
úti í rigningunni," sagði eVi ■
hússtúlkan við húsfreyjuna. —
En telpan vissi ekki hverju
konan svaraði, hún flýtti sér frá
opnum glugganum, svo hún
heyrði ekki á samtal þeirra.
Það sat ennþá eins og fleygur
í sál unglingsins, að einu sinni
hafði því verið beint að henni,
að hún stæði á hleri. — En
hamingjan hjálpi fullorðna
fólkinu, hvað það gat sér oft
rangt til og kvað upp grunn-
hyggna dóma. Dísa hafði aldrei
haft tilhneingu til þess að
standa á hleri eða kíkja í gegn
um skráargöt. Það var aftur á
móti hennar unun að hlusta á
xaddbrigði lífsins og leyfa hug-
anum að laugast í öllu lífinu
sem hún skynjaði, — og
töfraði hana, — úti í hinum
stóra geimi.
Alltaf voru ný orð og atvik
á flugferð, þau komu með svif-
léttum hraða eins og margvís-
leg fögur tónbrigði að skynjan
hennar. Það var nóg efni að
hlusta eftir, að glíma við, þó
ekki væri seilst eftir því, sem
manni var ekki ætlað að heyra.
„Hvað er þetta Dísa litla,
stendur þú hér úti allslaus í
rigningunni?“
Telpan hrökk við. Hún hafði
ekki gáð þess að forða sér nægi-
lega langt frá umferðinni. Hún
leit seinlega upp og mætti gul-
grænum augum Mettu á Efsta-
Leiti. — Það flaug margt í
í gegnum huga Mettu. Kanske
það væri satt sem sagt var, að
Dísa væri ekki fyllilega með
öllum mjalla?
„Þú ættir að halda þig inni,
auminginn þinn.“ Orðin hrutu
imdarlega köld og hörð af vör-
um Mettu.
„Eg held þú ættir ekki að
skipta þér af mér,“ anzaði telp-
an og leit beir.t framan í að-
komukonuna.
Metta leit undan. Það þýddi
engum að skipta sér af fram-
ferði Dísu. Húsmóðirin á heim-
ilinu sem hún dvaldi á, tók
svari hennar. Þess vegna gat
hún verið eins og hún vildi.
„Vesalings f&filíinij,“ tautaði
Metta um leið og hun fór.
Dísa horfði á eftir. konunni
stórum, himinbláum, skyggn-
um augum sínum. „Ræfill,“
tautaði hún. „Hvers vegna gat
ekki konukindin látið mig í
friði?“ Umsvifalaust hafði Dísa
litla gleymt regninu og mjúk-
leika þess, hún var á ný orðin
fjötruð í hversdagslegum smá-
munum. Hvað vildi þessi mann-
eskja vera að ybbast við hana
egíblanda séninn í hennar. líí?
Augun sero fyrii' svo rstuitri
stundu höfðu verið skýlaus,
flutu nú í tárum. Aldrei mátti
hún hafa friðarstund og vera
laus við afskiptasemi fólksins.
Dísa heyrði kallað á sig og
þekkti röddina. Það var Jó-
hanna, húsmóðirin, sem kallaði.
Hún flýtti sér af stað án þess
að hirða um tárin, sem runnu
af augum hennar.
Jóhanna beið í forstofudyr-
unum. Hún leit á Dísu litlu
hlýjum, dökkum augum. „Elsku
blessað barnið mitt, þú ert orð-
niður rúðurnar voru jafn aðlað-
andi og seiðandi fýrir hana og
þeir voru áðan, þegar hún var
trufluð. — Bráðlega myndi
Jóhanna ganga inn í hina stóru
eilífð. Hún myndi deyja löngu á
undan henni, þessu tötrabariii
náttúrunnar, sem fólkið leit
niður á. Dísa lagaði sig í sæt-
inu og reýndi að dylja roðann,
sem hljóp fram í kinnar henn-
ar.
Jóhanna þagði og horfði á
telpuna. Svipbirgðin fóru ekki
fram hjá henni. Hún strauk
blíðlega með mjúkri hlýrri
hylja viðkvæmni sína. „Eg veit
það, elsku Disa mín, að þér þyk
ir undur vænt um mig, en ég hendinni um hár unglingsins,
veit líka af svo mörgu, sem' lagði höfuð sitt að vanga henn-
okkur hefur farið á milli, að
þér þykir vænt um allar mann-
eskjur og vilt öllum vel.“
„Já, því miður“, samsinnti
telpan. „Eg vildi óska að það
væri á annan veg, úr því þetta
dót getur aldrei séð mig í friði
þó eg geri því ekki vitund.“
„Við skulum vera góðar, vina
in rennandi blaut og þar aðmín. Það eitt er þér samboðið
ar og hvíslaði: — „Elsku vma
mín litla, viltu lofa mér einu?
Viltu segja mér hvað það var,
sem þú „sást“ núna?
Telpan leit á Jóhönnu stórum,
einlægum augum og svaraði:
„Eins og eg sit hérna hjá þér,
þá sá eg ekki neitt.“
„Því segirðu þetta Dísa mín?
Þú átt ekki að taka svona stórt
V<WWWWWWVVWWWUWWMWWWWVWWW'JWWWWWWVWWWVWWVVWVW
LtTLA LAUGARDAGSSAGAN:
Óvenjulegur útreikningur.
Eftir Curt Helling.
Sagan hefst og endar í kaffi-j
húsinu Tivoli. Á hverjum degi
drakk herra Sander síðdegis-
kaffi þar og las kvöldblöðin,
nema á sunnudögum, sem hann
helgaði konu sinni. Hann settist
ætíð við sama borðið, þar sem
að Palm var þjónn. Palm kom
alltaf með blöðin og kaffið til
hans, án þess að inna herra
Sander eftir, hvers hann óskaði.
Þess vegna hafði herra Sand-
er aldrei ástæðu til umkvörtun-
ar, því að honum var þjónaö
sem fastagesti.
Bag nokkurn hækkaði kaffi-
bollinn úr fimmtíu aurum i
isextíu. Herra Sander yppti bara
öxlum og lagði eins og venju-
lega eina krónu á borðið.
♦
„Þér hafið ef til vill einn
eyri?“ sagði Palm, meðan hann
gaf til baka.
„Til hvers einn eyri?“ spurði ’
Sanders.
„Kaffið kostar 66 aura,“
svaraði Palm kurteislega.
„Eg hef engan eyri.“
Palm lagði 30 aura á borðið
og sagði: „Þér eigið hjá mér
fjóra aura á morgun, er það
ekki?“
,,Jú,“ sagði herra Sander, tók
hatt sinn og fór.
auki .ertu að gráta, Veiztu að
eg er ekkert sérstakt að gera
þessa stundina og mig langaði
að fá þig til að sitja hjá mér í
hlý'junni.“
Dísa litla reyndi að þurrka
sér um. augun með handarbak-
inu, en Jóhanna :greip ,hina
hendi hennar og hélt henni milli
sinna hlýju handa. — Við það
tóku tárin að streyma ört af
augum telpunnar.
„Hvað gat Metta sagt við þig
sem særði þig svona?“ spurði
Jóhanna hægt og blíðlega. „Eg
sá það út um gluggann að hún
talaði til þín.“
„Ó, eg veit það ekki,“ stundi
Dösa með grátekka. „Eg fæ
.aldrei að .vera í friði. Eg, hata
íalla néma þig,í;Jóhahna;..“ !
Konan reyndi að brosa og
„Fjandans smámunasemi,“
tautaði hann er út var komið.
Fram að þessu hafði hann borg-
að 55 aura fýrir kaffið sitt með
drykkjupeningum, en héðan i
frá varð hann bersýnilega alltaf
að borga 70 aura til þess að
vera ekki álitinn maurapúki.
Daginn eftir greiddi hann
aftur fyrir kaffibollann með
einni krónu og beið eftir því,
hvort Palm mundi taka fjóra
aurana frá í gær með í reikn-
inginn, en það fór á annan veg'.
„Ef yður stendur á sama,“
sagði Palm, „má eg þá ekki
geyma þessi fjóra aura frá í
gær til morguns, því að eg hef
nefnilega enga smápeninga í
augnablikinu.“
„Allt í lagi,“ sagði herra
Sanders.
Þriðja daginn gerðist allt með
sama hætti og fjórða daginn
varð hann enn að borga 70
aura fyrir kaffibollann. Auð-
vitað hefði hann getað komið
með smápeninga og borgað síð-
an daglega með 66 aurum. En
honum fannst það ek,ki sóma
sér að borga með koparmynt á
veitingahúsi, þrátt fyrir að
skuld þjónsins færi í taugarnar
á honum daglega.
Og þá fékk hann skyndilega
ágæta hugmynd um það,
hvernig hann ætti að ná þess-
um fjórurn aurum aftur. Eins
og venjulega kom Palm með
blöðin og kaffið, og lag'ði hvort
tveggja á borðið fyrir framan
herra Sander, en þá sagðist
herra Sander heldur vilja te í
dag. Palm uppfyllti von bráðar
þessa ósk fastagestsins, og Sand
er drakk teið, meðan hann las
blöðin. Þegar hann hafði lokið
tedrykkjunni, tók hann hatt
sinn og stikaði stórum í áttina
til dyra.
„Þér greiðið mér þá þetta
smáræði á rnorgun, er það ekki,
herra Sanders?“ sagði Palm.
„Hvað á eg að greiða?“
„Teið, sem þér drukkuð,“
„Eg greiddi yður fyrir það
með kaffinu.“
j „En hafið þér þá greitt fyrir
kaffið?“
i „Auðvitað ekki,“ svaraði
herra Sander. „Eg drakk það
alls ekki.“
Daginn eftir leitaði herra
Sander sér að öðru veitingahúsi,
og enn í dag reynir Palm að
komast til botns í þessu íurð-
anlegu reikningsdæmi.
að yera eins og þú ert, — fljót
til hjálpar.og fyrírgefningar. —
Stöðugt tilbúin þegar björtu
vinirnir þinir koma svífandi. —
Láttu aðra um smámunina eins
og þú ert vön. Lífjð er svp stutt,
eilífðin svo stór.“
Dísa varð annars, hugar,
jafnvel það að Jóhanna horfði
á hana sínum blöðu augum, fór
fram hjá skynjan hennar.
Telpan var enn annars hug-
ar þegar hún var sezt á bekk-
inn úti við gluggann Jijá Jó-
hönnu. — Já, eilífðin stór. —
Það kom kökkur í hálsinn á
telpunni þegar hún hugsaði um
þessi orð. — Og þangað myn ii1
Jóhanna fara bráðum.
Dísa litla reyndnað liarto, aí
sér. f .Þaö.i ihéltí áfram að miéna,
stóru droparnir, sem runnu
til orðá. Víst sástu eitthváð. Þú
hefir alltaf sagt mér satt.“ —
Jóhanna horði dökkum, blíðleg-
um augum sínum inn í dreym-
andi augu telpunnar. .
Dísa litla svaraði engu orði.
„Svo þú vilt ekki segja mér
það,“ mælti Jóhanna seinlegá..
j Telpan leit undan. „Það 'er
alveg satt, eg sá ekki neitt, en
j eg vissi svolítið, sem tilheyrir
stóru eilífðinni.“
| „Þú ert undarlegt barn, Dísa
mín. En mig langar lika mikið
til þess að heyra um þetta, sem
kom í hug þinn, heyra allt sem
þú sérð og veizt. Skilur þú
mig?“
. „Já, eg veit. — En sumt ef
ómögulegt að .tala um; Það , er
| ékkert jjótt við það. Mér finnst
það fegursta alltaf svo þögult.“
„Já, en Dísa, við sem tölum
um allt.“
Telpan þagði og það fór ótalt
margt í gegnum huga heimar,
sem hún vissi ein um.
„Þá hefir þú séð eitthvað við-
víkjandi mér,“ sagði Jóhanna.
„Nú veit eg það barnið gott, og
þú vilt ekki hryggja mig með
því að segja mér frá því.“
Dísa varð vandræðaleg og
fann að hún varð eitthvað að
segja. — Jóhanna, sem var
henni svo góð.
„Jóhanna, mér datt það í hug
í sambandi við orð þín um ei-
lífðina, og að þú myndir verða
á undan mér þangað, þó við
yrðum þá báðar orðnar gamlar
manneskjur.“
Dísa sagði þetta seinlega og'
horfði niður fyrir sig'. Hún
kenndi drjúgrar ánægju út af
seinustu orðunum. Henni bar
að standast mátið, að segja ekki
neitt eða alveg satt.
„Jæja, var það þetta Dísa
mín.“ Rödd Jóhöimu var efa-
blandin. „Heldurðu við verð-
um báðar gamlar manneskjur?“
„Eg veit það ekki“. Telpunni
létti þegar hún hafði sleppt
þessum orðum og þó voru þau
ekki sönn og hljómuðu undar-
lega í eyrum hennar. Hún hat-
aði þessar nærgöngulu spurn-
ingar. — Hvers vegna dembdi
hún því ekki beint framan í Jó-
hönnu sem hún vissi um eilífð-
ina og dauðann?
Augu Jóhönnu hvíldu á Dísu,
en hún spurði einskis frekar.
Telpan var fegin. Hún gleymdi
návist Jóhönnu, konunnar sem
hún þó virti og dáði fram yfir
allar aðrar manneskjur. En
jafnvel henni var ekki hægt að
segja um alla skapaða hluti.
Hún var svo óþægileg þessi
miskunnarlausa heimtufrekja
að spyrja alveg í þaula. Það
skildi alltaf eftir óþægindi og
sáran brodd í sálinni þegar
manns beztu vinir áttu í hlut
eins og núna.
Dísa stóð upp og leit út. Það
var hætt að rigna. Kvöldskugg-
arnir dönsuðu mjúklega á hvítu
fjallatindunum og smálögðust
fastara og þéttara að þeim unz
ekkert sást nema myi'krið.
Telpan fylgdist af miklum
næmleika með því hvernig
þetta atvikaðist, hvernig dimm-
an faðmaði að sér alla þessa
sýnilegu tilveru og það mjall-
hvíta var ekki lengur hvítt,
heldur bar lit skugganna, vaf-
ið örmum fjarlægðarinnar.
Veðrið var grafkyrrt, ekkert lét
til sín heyra nema sjávarniður-
inn.
Dísa litla fann að út í þessa
kyrrð bar henni að fára. Hún
var trufluð áðan, en það beið
hennar eitthvað ennþá úti. —-
Hvaða seiðmagn lokkaði hana
út með ómótstæðilegu afli?.
Hún gerði sér tæplega grein
fyrir ■ þýú i eh • léttstíg var hún
eftir stofvigólfinu, út forstofuna
og niður götuna. Hún hlustaði
á sitt eigið fótatak og steig til
jarðar með nákvæmni og við-
jkvæmni í hverju spori svo að
fótatakið varð hvíslandi í
kyrrðinni. Dísu litlu datt í hug,
' hver það væri, sem réði þessu
þýða tifi hennar eigin fóta, en í
;j sömu svifum fannst henni þetta
j barnalega og heimskulega hugs-
að. Var það ekki lyndiseink-
unin og viljinn, sehi réð hverri
smáhreyfingu, •— hvers végná
datt henni í hug að það væri