Vísir - 14.09.1953, Blaðsíða 4

TlSIR
Mánudaginn 14. september 1953
WÍSXXi
D A G B L A Ð
Ritstjóri: Hersteinn Pálsson.
Auglýsingastjóri: Kristján Jónsson.
Skrifstofur: Ingólfsstræti 3.
Útgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Afgreiðsla: Ingólfsstræti 3. Sími 1660 (fimm línur).
Lausasala 1 króna.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Lofuðu Bretar SpánverjuRi
afhendiitp Gíbrajtarvirkis?
Teiuplewood lávarður (Sir Samnel
iiuare) ueitar jiví. eii i raiicu
segir baiin skrökva.
Endurskoðun skattalaganna.
FuIItrúar erlendra ríkja í
Madrid ræða nú mjög ummæli
þau, er Franco, þjóðhöfðingi
Spánverja, viðhafði í ræðu á
„Gibraltar-deginum“ 4. ágúst,
en þá minnti hann á loforð, er
hann kvað Breta hafa geiið á
sínum tíma um að Spánverjar
skyldu endurheimta kletta-
virkið.
TtTönnum eru nú kunn þau mál, sem stjórnarflokkarmr hafa Á tyeim stöðum j ræðu sinni
iT1 samið um að ley£a fyrst og fremst á Þeim Þingum’ sem minntist Franco á gömul loforð
íramundan eru, eða meðan þeir verða saman í stjórn. Meðaú um Gibraltai% annars vegar
þeirra er endurskoðun á lögum um skatta og útsvor, og er loforð konunga og ríkisstjórna,
enginn efi á því, að því er almennt fagnað, að það mál skuli genl undirrituðu hátíðiega slik
nú eiga að taka til athugunar. I þvi sambandi er rétt að hafa , f ð , -ld kki hi
það í huga, að stjórnarflokkrnir eða ríkisstjórnin fyrir þeirra r’ minnti Franco ’á loforð>
hönd nefnir það fyrst þeirra mála, sem áherzlan mun einkum j gem Bretar ei„a að hafa gefið
verða lögð á, og eru það þó allt mikil nauðsynjamál, sem'^ . styrjdldinni sem leið
flokkarnir hafa samið um, eins og menn hafa séð og.heyrt í
sambandi við sjórnarskiptin.
Skattar allir eru orðnir svo þungir, að einstaklingar og
f'yrirtæki eiga fullt í fangi með að standa í skilum að þessu
leyti, enda er svo komið að hið opinbera gerist æ harðdrægara
á viðskiptum við borgarana, er einhver dráttur verður á greiðslu.
Hitt er enn alvarlegri afleiðing, að nær engir -—■ hvorki ein-
staklingar né fyrirtsr - geta lagt neitt fyrir, svo að sparnaður
reiður yfir þessu, og birti bréf
í „Times“, þar sem hann segist
ekki hafa gefið slíkt loforð,
enda ekki verið í umræddu
hófi. En Spánverjar eru ekki af
baki dottnir, og vísa til blaðsins
„Times“ sjálfs frá 3. október
1941, en þar eru taldir gestir í
hófi þessu, m. a. Sir Samuel
Hoare, Churchill, Eden og
fleiri. Segja Spánverjar, að
menn þessir geti borið vitni um,
hvort Sir Samuel hafi verið
þarna staddur eða ekki. Auk
þess geti gestgjafinn sjálfur,
hertoginn af Alba, borið um
þetta. Við þessu þagði Temple-
wood (Sir Samuel).
um að skila aftur Gibraltar.
Engum dettur í hug að rifja upp jjmmæli
gömul loforð konunga um þetta j
efni, en hitt finnst Spánverjum nxinningum
verra, ef Templewood lávarður churchills.
(Sir Samuel Hoare) neitar nú'
að hafa gefið slíkt loforð í hófi,
sem haldið var í spænska sendi
haustið 1941
Hoare harð-
neitar öllu.
Franco hefir áður vikið að
þessu loforði Templewoods (Sir
Samuels), í maí 1949, er hann
er margfalt minni, en hann þyrfti að véra. Atvinnuvegirnir geta herrabústóðhum í London
engum sjóðum safnað, og fyrir bragðið verður að reka þá að
miklu leyti með lánsfé, sem er þeim að sjálfsögðu þung byrði
vegna vaxtakostnaðar, sem slíku fylgir. Er þetta svo kunn og
margsögð saga, að þess gerist ekki þörf að énduftaka hana'hér.
I»ví hefur löngum verið haldið fram, að ríkið ætti erfitt með
að missa af einhverju tekna þeirra, sem það hefur haft undair-
farin ár — jafnvel þótt ekki væri nema um lítinn hluta að
xæða, því að svo mikið væri búið að gera ríkinu að greiða ár-
.lega með allskonar lögum, að ekki yrði neinu um þokað í þessu
efni. Það er auðvitað rétt, að ríkið þarf á miklu fé að haida,' selti Cortes (spænska þingið),
en það verður heldur ekki hrakið, að greiðslugetu borgaranna en Þú las hann upp skeyti her-
yrði senn ofboðið, ef enn ætti að halda áfram að gera auknar togans af Alba, frá 2. október
fjárkröfur á hendur þeim, og þegar svo er komið, þá er aðeins 1941, en hertoginn var þá sendi-
um einn kost að ræða — budda borgaranna verður að ráða, og herra í London. Þar segir, að í
xíkið verður að taka upp lífsvenjubreytingu, það er að segja, hófi, sem haldið hafi verið í
■gera iTiinni fjárkröfur. j sGndiViGrrsbustHðriuTn., hnfi þs—
Það er ætlunin, að endurskoðuninni á lögunum um skatta og verandi Sir Samuel Hoare gef-
■útsvör verði lokið á næsta Alþingi og mun borgurunum þykja ið þetta fyrrgreinda loforð.
harla gott, að svo skjótt skuli eiga að vinna þetta verk. Missi Templewood(Hoare) varð ofsa
hið opinbera miklar tekjur, sem verða ekki teknar með öðru
móti, verður að gera alvöru úr því, sem talað hefur verið á
undanförnum áriim um sparnað í opinberum rekstri. Alþýða
manna hefur löngum verið hvött til þess að spara og leggja fé
iil hliðar, en það hefur ekki verið auðhlaupið að því, eins og
þegar er sagt, enda er það skylda hins opinbera að ganga á
undan með góðu fordæmi í þessu efni, en það hefur það ekki
gert, og er því ekki við því að búast, að menn hlaupi upp til
handa og fóta — jafnvel þótt eitthvað væri hægt að spaia.
Ef fyrir hendi er vilji hjá hinu opinbera til að draga úr út-
ígjöldum eins og hægt er, þá mun hann bera árangur, því að
menn geta allt, sem þeir vilja. Gangi svo ríkið á undan og þá
munu þegnarnir feta í fótspor þess.
I stríðsendurminningum
Churchills, öðru bindi, er
Eden ráðlagt að minnast ekk-
ert á Gibraltar í viðræðum sín-
um við Spánverja, vegna þess.
að ef Bretar ynnu stríðið, væri
ástæðulaust að fjalla neitt um
það mál, en ef Bretar töpuðu,
væri það sjálfgert að þeir
misstu Gibraltar.
Nú hefur brezka stjórnin enn
neitað því, að nokkurt loforð
hafi verið gefið um afhending
Gibraltar, en þó segir Franco
í ræðu sinni, að enda þótt Bret-
ar skiluðu Gibraltar aftur,
gætu þeir notað virkið, ef til
styrjaldar kæmi, en þetta þyk-
ir benda til þess, að Spánverj-
ar vilji ganga í bandalag við
Breta.
'argt er shrétiÓ\
a mmn $
Eða kannske moskusrottu í
Bandaríkjamenn eru 'þjóða
fjáðastir um þessar mundir,
og hafa skattayfirvöld jafnvel
ekki við að taka af þeim aurana.
Afleiðing þessa er rneðal ann-
ars sú, að menn gera nú
' skringilegar mátaræðístil rauni r
"t'rá því liefur verið greint í blöðum hér, að sænskir templarar þar vestra, leggja sér margt !;il
•*- sé því ekki andvígir, að leyfð verði bruggun sterkara öls munns, sem aldrei hefir verið
þar í landi, en heimilt hefur verið til þessa. Þar í landi hefur'reynt þar vestra, og þykir það
ekki verið leyft að brugga eins sterkt öl og til dæmis í Dan- 1 bezt, sem innflutt er af því tagi.
mörku, þar sem mest mun drukkið af öli á Norðurlöndum, og. Slyngir kaupsýslumenn græða
mun styrkleiki sænska ölsins hafa verið eitthvað svipaður og' að sjálfsögðu mikið á þessu, og
sá, sem leyfður er hér, en í íslenzkti öli hefur alkolhol-innihald' eru því ólatir við að finna ný-
verið sára^ítið. j meti. 'En það er býsna erfitt að
Það fer ekki hjá því, að þessi afstaða sænskra bindindissam-
taka veki nokkra athygli úti um heim, því að Reglan mun vera
öflug og áhrifamikil í Svíþjóð, en auk þess mun helzti for-
vígismaður heimssamtaka templara vera sænkur maður. Skoðun
Svía hlýtur að grundvallast á því, að ölið sé ekki eins hættulegt
og sterkari drykkir, sem seldir eru í Svíþjóð, enda þótt þar hafi
verið og sé enn viðhaft skömmtunarfyrirkomulag, sem af leiðir,
að me:..i í i aðeins að kaupa ákveðið magn sterkra drykkja í
verzlunum eða veitingahúsum.
í sambandí við þetta væri fróðlegt að heyra álit íslenzkra
templara varðandi bjórinn —• bruggun og neyzlu. Væntanlega
lætur Reglan til-sín, heyra um þetta mál, því skoðanir hennar
snerta alla þjóðina að því er þa'3 'Varðafí ••'• *•'■•• :ií
fullnægja eftirspurninni.
Það gerist til dæmis æ vin-
sælla, að menn eti kjötið af
skörltormum og smokkfiski, en
sníglar mega heita daglegt
„braítð“ hjá 'sumum. Þá græðc.
menn mikið á að selja niður-
soðnar moskusrottur — og
skinnin af þeim eru líka verð-
mæt — og'eru þær í hlaupi með
allskyns kryddi. Engisprettur
og steiktir hanakambar — nið-
ursoðnir að sjáífsögðu — þykja
einnig mesta lostæti. Er einna
erfiðast að fullnægja eftir-
spurninni etfir hanakömbunum.
Hafrarót er jurt, sem vex að
vísu vestan hafs, en í Evrópu
er hún kölluð „aspargus fátækl-
ingsins". Ráðsnjall kaupsýslu-
maður hefir fundið upp á því
að senda hafraræturnar niður-
soðnar í dósum til Bandaríkj-
anna, og þær seljast eins og sæt-
indi. Kostar dós með 20 rótum
12 krónur.
Mönnum finnst yfirleitt ekkí
varið í orma, en Mexíkó-menn
selja til Bandaríkjanna „agaVe'í
orma, sem- mörgum þykir lost-
æti hið mesta með „hanastél-
um“ — en auk þess má fá nið-
ursoðinn kaktus — að sjálf-
sögðu án þyrna.
Það eru margar ástæður fyr-
ir þessu, en hin helzta mun
vera sú, að fiölmargir amerísk-
ir hermenn, sem verið hafa í
öðrum löndum, hafa kynnzt
því, sem það þykir gómsætt, bg
kynna svo þetta fyyir vinuxn.
sínum, þegár þeír snúa hpirh.
Þegar EG fékk þann
stÓRA..
„Nú getur hann rignt, þó það
kæmi ekki dropi úr lofti í sum-
ar, þegar manni var þægð í
því,“ sagði kunningi minn við
mig fyrir nokkrum dögum.
„Það er nú ekki víst að öll-
um hefði verið þægð í því þá
heldur,“ svaraði eg.
„Mér er alveg sama,“ sagði
hann, „þetta er bölvað órétt-
læti af náttúrunni. Eg var þrjá
daga í Miðfjarðará og tvo daga
í Laxá í Kjós og hafði einn 6
punda upp úr krafsinu.“
Eg kvaðst hafa innilega sam-
úð með honum og spurði, hvort
hann gæti ekki bætf sér þetta
upp með því að fara eitthvað í
sjóbirting. Eg hefi heyrt að
þeir væru að fá hann sumir hér
og þar á landinu. Eg hefi t. d.
nýlega hitt mann, sem ætlaði
alla leið austur í Skaftá og
vissi til að þar hefði fyrir
skömmu fengizt dágóð veiði.
Mér hefði líka verið sagt, að
þeir væru til þar upp í 20 pund.
„Áttu við þá, sem þeir hafa
misst?“ spurði hann.
Eg kvaðst hafa það fyrir satt,
að þeir hefðu stundum veiðzt
þar svona stórir, og þá gæti
hann sagt sér sjálfur, að þeir
misstu væru a. m. k. 25—30
pund.
„Jæja, viltu kom með austur
um helgina? spurði hann. „Það
gæti varla orðið vera en það,
sem á undan er gengið hjá mér.“
Eg þakkaði fyrir vinsamlegt
boð, en kvaðst, því miður, ekki
geta tekið því í þetta sinn.
„Eg verða að komast eitthvað
og fá svolitlar sárabætur, ann-
ars tel eg þetta ár bara ekki
með í minni veiðimannsævi,“
sagði vinur minn um leið og
hann kvaddi.
Það gæti óneitanlega verið
góð uppbót á lélega laxveiði, að
fá góða veiði af vænum sjóbirt-
ingi í lokin, í því sambandi hef-
ir mér stundum dottið í hug,
hvort ekki væri hugsanlegt
að rækta laxakyn, sem gengi
ekki upp fyrr en síðast í ágúst
eða í september. Raunar eru til
ár á landinu, sem fiskur gengur
ekki í neitt að í'áði fyrr en um
þa'ð leyti, en það er eigi að síð-
ur bannað að veiða þar lengur
en til 15. september. Veiðitím-
inn er því ekki nema vika eða
hálfur mánuður. Þetta eru smá-
ár, sem verða svo vatnslitlar
í þurrlcatíð, að fiskurinn gengur
ekki í þær fyrr en fer að rigna
á haustin. Þar sem svona hag-
ar til, ætti að leyfa veiði til 1.
okt. að minnsta kosti. Það er
óneitanlega hart fysir menn,
sem hafa sumar þessar smá-ár
á íeigu, að fá ekki bein úr þeim
allt sumarið og mega svo ekki
renha í þær nema nokkra daga
eftir að fiskur er kominn í þær.
Veiðilöggjöf okkar þarf lag-
færinga og breytinga við í
ýmsum 'atriðum. Þetta er eitt
af því, sem athuga þyrfti næst
þegar henni verður breytt.
V. M.
Auk þess er erfitt að fá stálkur
til húsverka vestra, eins og
víðar, svo að húsfreyjurnar
leita aðstoðar í dósamatnum, til
að létta sér heimilisstörfin.
Loks er svo það, að þar eins
og víðar vill hver kona vera
.fTpmrj,grannkonús sinni —^ frú
■Smith,.jvei’a fremri 'frú Jones.