Vísir - 21.09.1953, Blaðsíða 5

Mánudáginn 21. september 1953.
T ! 8IH
TH. SMITH :
XXIII
HúAðwinrim.
Til hinna nýju stétta, sem hér hafa risið með vaxandi bygg'ð
«g stórborgarbrag, má telja húsverðina. Það er ekki fyrr en í
tíð þeirrar kynslóðar, sem í dag er tæpast komin á miðjan
aldur, að hér rísa svo stór hús eða merkileg fyrirtæki, að þörf
er talin á sérstökum manni til þess að hafa á hendi vörzlu
húss eða mannvirkis, þar sem hún væri aðalstarf. Aðeins
örfáar opinberar stofnanir, svo sem Alþingi, Stjórnarráð, Hinn
almenni menntaskóli í Reykjavík og bankarnir höfðu tii
skamms tíma sérstaka starfsmenn, sem önnuðust húsvörzlu.
Síðan hefur þetta breytzt, eins og alkunna er, og nú má
segja, að húsverðir bæjarins myndi sérstaka stétt. Eins og að
líkum lætur, veljast einkum til slíkra starfa menn, sem eru
kunnir að áreiðanleik, útsjónarsemi og hagsýni. En jafnframt
Því, sem góður húsvörður vcrður að vera traustur og áreiðan-
legur, þar sem honum er oft og einatt falin gæzla mikiila
verðmæta, þykir oftast heppilegt, að slíkir menn kunni sitthvað
fyrir sér, eigi marga strengi á sinni hörpu, geti sjálfir ráðið
fram úr ýmsu, sem að höndum ber, án þess að þurfa að kveðja
til iðnlærða menn eða sérfræðinga. Svo hefur og verið raunin
á, og margir húsvarðanna myndu vafalaust geta tekið undir
með Stephani G. er liann kvað:
„Löngum var eg læknir minn,
lögfræðingur, prestur,
smiður, kóngur, kennarinn,
kerra, plógur, hestur.“
Hinsvegar eru þeir flestir svo hlédrægir, a. m. k. þeir, sem
undirritaður hefur haft kynni af, að þeir myndu ekki sjálfir
taka sér í munn ofangreind orð góðskáldsins. í hópi liinna hlé-
drægu en traustu húsvarða cr tvímælalaust Guðmundur
Magnússon, sem annazt hefur húsvarðarstörf í sendiráði Dana
í stórhýsinu hvíta við Hverfisgötu, en við hann verður rabbað
í Samborgaraþættinum í dag.
Krabbe, sem þá var vitamála-
stjóri, var beðinn að útvega
mann til húsvörzlu. Gunnar
Brynjólfsson, sonur síra Bryn-
jólfs á Stað, vann á vitamála-
skrifstofunni, og kom hann mér
á framfæri við Krabbe, og síðan
var eg ráðinn. Böggild sendi-
herra, sem var ágætismaður,
var hér stutt eftir að eg tók
að vinna í sendiráðinu, en síð-
an tók fræðimaðurinn Fontenay
við, og var hér í 22 ár, þá C. A.
C. Bruun, sem var hér í 2 ár,
og loks núverandi sendiherra,
frú Bodil Begtrup. Eg hefi því
verið húsvörður í danska sendi-
ráðinu hér í tíð fjögurra sendi-
herra. Það er víst bezt að taka
það fram strax, að eg hefi verið
fjarska heppinn með húsbænd-
ur, þó að þeir hafi verið ólíkir
hver öðrum, eins og gerist og
gengur.
Starf yðar er margþætt,
er 'það ekki?
Eg fæst við ýmislegt. Fyrst
þegar eg kom annaðist eg hesta
sendiráðsins, en Böggild sendi-
herra hafði gaman af útreiðar-
túrum. Síðan komu bílarnir, og
nú er eg líka bílstjóri sendi-
ráðsins. Annars geri eg hreint
í skrifstofunum, sé um garðinn,
fer með skjöl um bæinn, ,,upp-
varta“ þegar gestir eru, en það
er oft, eins og gefur að skilja,
einkum á sumrin. Þá hefi eg að
sjálfsögðu vörzlu hússins með | sagt. En einu sinni kom það þó
Guðmuiidur Magnússon er
sextugur og nokkrum mánu'ðum
betur. Hann er fœddur í Noröur-
húsi í Höfnum hinn 14. febrúar
árið 1893, sonur þeirra Guð-
rúnar Jónsdóttur og Magnúsar
Jónssonar, en þau voru hjú hjá
síra Brynjólfi Gunnarssyni
presti þar. Þegar Guðmundur
var á öðru ári, fluttist síra
Brynjólfur að Stað í Grindavík
og foreldrar Guðmundar með
honum. Þar ólst hann upp til
18 ára aldurs. Ekki hlaut hann
aðra frceðslu en þá, sem veitt
var í heimahúsum, en hún var
þó traust, enda þótti síra Bryn-
jólfur ágœtur uppfrœðari, en
foreldrar Guðmundar ásríkir og
kenndu honum allt það, er þau
bezt vissu, að honum mœtti að
gagni koma.
Átján ára gamall flyzt Guð-
mundur að Kalmanstjörn, og
tekur að stunda þar sjóróðra
hjá Ólafi Ketilssyni útgerðar-
manni, en formaður hét Jón
Jónsson, duglegur sjómaður og
árœðinn. Farkosturinn var átt-
œringur, en Bolinder-vél, Tux-
ham eða June Munktéll, létu
þeir félagar afskiptalausar. Þeir
reru út undir Reykjanesröst á
vorin, annars djúpt út af Kal-
manstjörn, — veiddu á fœri og
línu. Aflanum var skipt í 12
staði, og munu oftast hafa
komið þetta 6—8 skippund í
hlut. Venjulega var lagt upp í
birtingu, en komið að landi, ef
allt var með feldu, upp úr há-
deginu. Hinsvegar var oft ekki
búið að gera að aflanuin eða
beita fyrr en seint á kvöídin,
svo að vinnudagurinn varð ein-
att langur. Frá Kalmanstjörh
reri Guðmundur í 5 ár.
Guðmundur var þó eklci með
öllu laus við sjóinn eða skyld
störf, þvi að um skeið reri hann
frá Norðfirði, var þrjú sumur á
sild fyrir Norðurlandi, en eitt
sumar við vitabyggingu í
Reykjarfirði.
En árið 1921 hefst nýr þáttur
í œvi Guðmundar Magnússonar.
Hann flyzt til Reykjavikur og
ræðst húsvörður til sendiherra
Dana í hinu myndarlega, þrí-
lyfta steinhúsi við Hverfisgöt-
und, sem þá þótti með glœsileg-
ustu húsum bœjarins, og er
raunar enn.
□
Tæpast mun Guðmund hafa
rennt grun í, að nú væri hann
að hefja ævistarf sitt, er hann
gekk fyrst á fund Böggilds,
fyrsta sendiherra Dana á ís-
landi, eftir að ísland varð sjálf-
stætt ríki samkvæmt sam-
bandslögunum. En örlagadís-
irnar höfðu þó afráðið það, svo
að ekki varð um þokað, enda
,,er þetta víst í ættinni“, segir
Guðmundur, „því fóreldrar
mínir voru í 20 ár hjá síra
Brynjólfi, en ég er: búinn að
vera í 32 ár í sendiráðinu.“
í hettunni í sendiráðinu?
Já, þau eru orðin 32 árin,
sem eg hefi unnið þar, eins og
eg sagði yður áðan. Þetta er
langur tími, sem þó hefur verið
furðu fljótur að líða, en ætli
manni finnist það ekki alltaf,
eftir því, sem aldurinn færist
•yfir? Svo stóð á'ráðnihgu nknríí
í þetta starf, að Thorvald
snemma gaman af söng og
hljóðfæraslætti. Það var tii
orgel heima hjá Ólafi Ketils-
syni á Kalmanstjörn, oj* lék
dóttir hans á það. Eg hafði
fjarska gaman af að hlusta á
hana spila. En eg hefi annars
verið í karlakórnum „Fóst-
bræðrum", sem áður var
kenndur við K.F.U.M., í 30 ár,
er þar enn og syng annan
tenór, og hlakkaði alltaf til að
koma á æfingar. Það er min
bezta skemmtun. Eg fór tví-
vegis í söngför með kórnum, til
Noregs árið 1926 og Danmerltur
1931. í Noregi sungum við í
Ósló, Bergen, Þrándheimi og
Haugasundi, og var alls staðar
vel tekið og aðsókn ágæt. Til
Danmerkur fórum við í boði
kórsins „Bel Canto“. í Kaup-
mannahöfn var okkur kórfélög-
unum dreift niður á heimili
manna, eg man að eg bjó hjá
Ágústi Flygenring, sem þá bjó
í Höfn. Þetta var á norrænu
söngmóti, og þótt frammistaða
íslendinga góð, og margir töldu
okkur næstbezta (en Svía
bezta). Þótti okkur það góður
vitnisburður. — „Fóstbræður"
eiga nú, að mér finnst, líklega
beztu bössum á að skipa, sem
til eru í íslenzkum karlakórum.
Þetta eru traustir bassar t.d.
Hallur, Gísli Pálsson, Ágúst
Bjarnason og bræðurnir Krist-
inn og Ágúst Hallssynir. Ann-
ars hefur kórsöngur hér æ meiri
hnigið í þá átt, að undirleikur
sé hafður með, og þá er vitan-
lega auðveldara að syngja.
Hefur aldrei hvarflað
að yður að fá aðra vinnu?
Það get eg eiginlega ekki
höndum, dytta að ýmsu og hefi
umsjón með, að hlutirnir seu á
sínum stað, og þar fram eflir
götunum.
Var ekki oft
fjarska gestkvæmt?
Mikil ósköp. I sendiráðið
hefur komið fjöldi gesta, tigin-
borinna sem annarra góðra
gesta. Kristján 10. konungur
kom þangað þrisvar í minni tíð,
1926, 1930 og siðast árið 1936.
Hann var ákaflega blátt áfram
og vingjarnlegur, sýndist mér.
Þá komu hingað stundum for-
sætis- og aðrir ráðherrar Dana,
er þeir voru í heimsókn hér.
Það sópaði t.d. að Stauning,
þegar hann var hér á ferðinni,
en hann var sérlega elskulegur
og alþýðlegur maður, sem
ævinlega þakkaði það með
virktum, sem fyrir hann var
gert. Fontenay sendiherra var
mikill lærdómsmaður, sem var
sýnt að sinna gestum, enda tal- 1
aði hann mörg tungumál, m. a.
íslenzku ágætlega, ensku,
frönsku og þýzku, en auk þess.
arabísku, enda sérmenntaður í
þeim fræðum. Háhn vár mikið
fyrir bækur, og átti mikið og
gotf bókasafn. Hann háfði fá-
gætan áhuga fyrir íslenzku
máli, enda ritaði hann talsvert
um það, m.a. kveðskap Jónasar
Hallgrímssonar, og mun sú
ritgerð hafa vakið talsverða
athygli fræðimanna.
fyrir, að eg fór frá sendiráðinu
í sex mánuði. Síðan eru mörg
ár. Þá stóð nefnilega til að ráða
barnlausan húsvörð, en við átt-
um tvo stráka. Þá hætti eg að
sjálfsögðu, en á meðan voru
nýir menn teknir í starfið. Eftir
hálft ár eða svo komu þó boð
til mín um áð taka aftur við
starfinu, þó að drengirnir mínir
fylgdu með. Svona gengur það.
Eg hefi annars alltaf kunnað
vel við mig í þessu starfi. Eg
hefi verið lánssamur og hepp-
inn með húsbændur. Starfið er
þó dálítið bindandi, — eg þarf
eiginlega helzt alltaf að vera
við. Þó er fólk liðlegt og gefur
mér frí, þegar því er að skipta
og um það er beðið. Og úr því,
sem komið er, tel eg ekki lík-
)egt að eg taki að mér annað
starf. Mér þykir líka gaman að
blómum, en garður sendiráðsins
er fallegur, og þar ér gaman að'
dunda við blómin og sjá um
grasflötina.
Hvað mynduð þér gera,
ef þér væruð orðinn
ungur r. ný?
Það -er erfitt að svara svona
spurningu. Eg held að eg myndi
þá reyna að læra eitthvað. Mér
hefur alltaf fundizt eg hafa
farið á mis við mikið, þar sem
eg gat ekki sótt skóla. En þetta
hefur nú gengið blessunarlega
samt. Konan mín og drengirnir
mínar hafa alla tíð reynzt mér
vel, og eg hef verið farsæll,
þegar á allt er litið. Og það
gladdi mig hvað mest, að dreng-
irnir mínir voru báðir duglegir
í skóla og hafa komizt vel
áfram,
□
Guðmundur Magúnsson er
kvæntur ágætiskonunni Heigu
Jónsdóttur, frá Kollafossi i
Miðfirði í Húnavatnssýslu. —
Synir þeirra tveir eru síra
Magnús í Ögurþingum, og Pét-
ur verkfræðingur, en hann út-
skrifaðist frá Verkfræðiháskól-
anum í Höfn í vor, og starfar
nú hjá Sameinuðum verktök-
um. Og svo er dóttir þeirra,
Ragna, sem nú er 10 ára.
Guðmundur er maður trú-
hneigður, og heíur starfað í
félagsskapK.F.U.M.-manna hér
í borg um áratugi. Þar hefur
hann unnið að málum þeirra
samtaka, hávaðalaust og af
hógværð og lítillæti.
í þrjátíu og tvö ár hefur
hann gætt sendiherrabústaðar-
ins við Hverfisgötu. Þeir, sem
bezt ' þekkja til Guðmundar,
vita, að það starf hefur hann
rækt af frábærri samvizkusemi
og trúmennsku. — Hann er
kurteis, stilltur vel, óáreitinn
og hlédrægur. Mér þykir senni-
legt, að hann hafi aldrei kastað
rýrð á stétt sína, né sé líklegur
til þess héðan af.
Nýkomnar
Káputölur
stórar og smáar .í glæsilegu
úrvaU
H. Toft
Skólavörðuslíg 8. Sírrt: 1035.
Mér er sagt,
að bér stundið söng
í frístundum yðar.
Það ér vist alveg rétt, en .í
fulllibmnu hófi þó. En sann-
leikurinn er sá, að eg hafði
Guðmundur sinnir margháttuðum störfum, auk húsvörzlpnnar,
m. a. sér liann um blómagarðinn fagra umhverfis sendiherra-
bústaðinn. ,