Vísir - 26.09.1953, Blaðsíða 4

▼ fSIK
Laugardaginn 26: september 1953.
k DAGBLAÐ
Ritstjóri: Hersteinn Pálsson.
j i Auglýsingastjóri: Kristján Jónsson.
Skrifstofur: -Ingólfsstræti 3. . ?
trtgefandi: BLAÐATJTGÁFAN VÍSIR H.F.
Afgreiðsla: Ingólfsstræti 3. Simi 1660 (fimm linux).
Lausasala 1 króna.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Tengsl við milljónafyrirtæki.
Kommúnistablaöið hefur nú skýrt frá því, a'ð félögin Iðja
og Dagsbrún, sem kommúnistar hafa stjórnað um all-langt
skeið, ætli að senda fulltrúa á þing alþjóðaverkalýðssambands
þess, sem trúbræður þeirra austan járntjaldsins segja íyrii
verkum. Hefur alþjóðasamband þetta bækistöðvar sínar í Vínar-
borg í Austurríki, þeim hluta borgarinnar, sem rússneskt herlið
stjórnar, og munu hernámsyfirvöldin jafnvel leggja sambandinu
húsakynni, svo að sýnt er, hversu náið sambandið er þar á milli.
Efnir sambandið til „þings“ í næsta mánuði.
Sú var tíðin, meðan kommúnistar réðu Alþýðusambandi ís-
lands, að það var aðili að þessu verkalýðssambandi kommúnista.
Það kom hinsvegar fljótt í ljós eftir stríðið, að sambandinu var
ekki ætlað annað en að vera eitt þeirra verkfæra, sem kommún-
istaflokkur Rússlands ætlaði að notfæra sér í baráttunni gegn
lýðræðisríkjunum. Varð það til þess, að verkalýðssambönd
frjálsra þjóða sögðu sig úr alþjóðasambandinu og mynduðu nýít,
sem starfandi hefur verið um nokkurt skeið. Munu nú ekki vera
í þessu alþjóðasamlu i ,i önnur verkalýðsfélög í frjálsum lönd-
um en þau, sem kommúnistar stjórna, en þau eru sárafá, og
Alþýðusamband íslands sagði sig úr lögum við þessa taglhnýt-
inga Rússa fyrir fimm árum.
Iðja er að vísu ekki lengur í Alþýðusambandi íslands, en
Dagsbrún er þar, en þrátt fyrir það finnst kommúnistum í
stjórn þess félags viðeigandi að senda fulltrúa á þing vina sinna
þar ytra og kosta til þess ærnu fé. Er auðvitað ekki við öðru að
búast af kommúnistum, en raunverulega orsökin fyrir því, að
þessi tvö félög vilja hafa svo náið samband við alþjóðasam-
bandið er sú, að það er milljónafyrirtæki — getur veitt fé til
þeirra og annarra starfsemi kommúnista hér á landi, ef þess
gerist þörf, ef vinna þarf eitthvað fyrir kommúnistaflokkana
I í þessu sambandi má minna á það, að formaður Iðju gekk j
fyrravetur fram fyrir skjöldu og bað um peningasendingu ffá
alþjóðasambandinu vegna verkfallsins, sem hér var háð í
desember. Kom svar um hæl, þar sem lofað var mikilli fúlgu,
en þegar til kom mun hún aldrei hafa borizt til landsins, eða
ekki munu verkamenn þeir, sem í verkfallinu stóðu, hafa notið
góðs af henni. Hitt vita allir, að skömmu síðar var skyndilega
hægt að stækka Þjóðviljann, enda þótt hægt væri að sýna
fram á, að blaðið gæti aldrei borið sig með þeirri fjárhagsáætlun,
sem kommúnistar birtu í því varðandi stækkun þess. Féð til
hennar kom því eftir leiðum, sem lágu ekki í augum uppi.
, Fjárþörf Þjóðiriljans er ekki leyst um alla framtíð, þott
blaðið hafi fengið eina peningasendingu frá félögum sínum og
vinum erlendis. Margra mánaða áróður stækkaðs Þjóðvilja fyrir
rAlþingiskosningarnar gat ekki stöðvað flóttann frá þeim, en
þeir gera sér kannske vonir um það, að hægt verði að hressa
!upp á fylgið, ef þeir geta haldið blaðinu út enn um hríð af
óbreyttri stærð og gefið það eins viða og þeir gera. En til þess
þarf „sambönd" erlendis, í Vínarborg, og. það getur verið gott
að hafa stjórnir Iðju og Dagsbrúnar til milligöngu, svo að ekki
beri eins á þeim ávöxtum, sem Þjóðviljinn uppsker af tengls-
unum við milljónarfyrirtæki kommúnista í Austurríki.
Breytingar fyrirhugaðar.
1> íkisstjórnin héfur skýrt frá því, að þeir þrír menn, sern
■*-*- verið hafá-í varnarmálanefn4 að.'undanförnú, hafi ,verið
leystir frá störfúm' sámkvaérrít eigin ósk, og m'á abtla, áð ekki
verði skipuð í þá nefnd á nýjan leik. Hefur það flogið fyrir, að
J:íkisstjórnin hafi í hyggju að gera einhverjar breytingar að
ibví er snertir varnamálin eða öllu heldur meðferð þeirra, og
fcendir það meðal annars í þá átt, að einum ráðherra yar falið
að fara með öll mál sem varnarliðið snerta.
Vísir getur ekkert um það fullyrt, á þessu stigi málsins,
hvernig málum þessum verður hagað framvegis', en á það hefur
verið bent fyrir nokkru hér í blaðinu, að reynslan kynni að
gefa til kynna, að gera þyrfti breytingar. Lá það og í augum
uppi, að alltaf gætu komið upp einhver mál, er ekki hefði verið
hægt a 5 sjá fyrir, er málum var skipað í þessu efni í upphafi.
Verður þó ekki annað sagt en að sambúðin við varnarliðið hafi
farið batnandi. minna verið um ýmiskonar árekstra í seínni tið
en áður, og er það harla gott. En þó mun ríkisstjórninni við
þurfa, að breyta þurfi til, og mUnu rnenn riú bíða átekta í
því éíni. - ... ...... ... ...i.
40 fulltrúar 20 keunarafé-
laga á landsþingi hér.
Þingið rætldi fjölmörg mál.
Fjórða fulltrúaþmg Lands-
sambands framhaldsskóla-
kennara var háð í Reykjavík
í Gagnfræðaskóla Austurbæjar
dagan 18.—20. þ.m.'
Nær 40 fulltrúar fi'á 20
kennarafélögum og skólum
sóttu þingið, auk nókkurra
gesta. Fyrir þinginu lágu all-
mörg mál, og eru þessi hin
helztu: Landspróf, ríkisútgáfa
námsbóka viðkomandi fram-
haldsskólum, tilhögun prófa í
gagnfræðaskólum, prófaðferðir,
einkunnardómar, orlof kennara
og möguleikar á að stofna ut- j
aníararsjóð kennara, kauptaxti |
við einkakennslu, greiðsla |
fyrir sérstaka heimavinnu
kennara, launamál kennara al-
mennt og samanburður við al-
menna daglaunavinnu, mennt-
un kennara, kennslutæki í
skólum, umgengnisvenjur og
skólabragur, nauðsyn á meira
verknámi í skóium, útvarps-
starfsemi fyrir skóla, lesstofur
í skólum.
Forsetar þingsins voru Svein-
björn Sigurjónsson, Þorsteinn
Bjarnason, Þorvaldur Þorvalds-
son. Ritarar voru Helgi
Tryggvason, Friðbjön Benónýs-
son, Jón Jóhannesson og Georg
Sigurðsson.
í landsambandið gekk Ilús-
mæðrakennarafélag íslands,
sem telur 50 félaga. Einnig
gagnfræðaskóla Akraness, auk
nokkurra eiristaklinga.
Stjórn sambandsins var end-
urkjörin, en hana skipuðu:
Helgi Þorláksson formaður,
Gunnar Benediktsson, Helgi
Tryggvason, Haraldur Ágústs-
son, Sigurður Ingimundarson,
Þingið samþykkti að fjölga um
tvo í stjórninni, og hlutu kosn-
ingu Halldóra Eggertsdóttir og
Þráinn Löve.
Máltækið segir:
„Oft veltir lítil húfa þungu
lilassi.“ Það sannast dag-
lega á smáauglýsing-
um Vísis.
Þær eru ódýrustu
auglýsingarnar en
þær árangursríkustu!
Auglýsið í Vísi.

Framh. af 1. sfðu.
Til samanburðar við þetta
allt sem talið. er voru í
Þjórsá, sem er áætlað að gefi
allt að 2ja. millj. ha. orku, má
geta þess að orka sú, sem nú
er búið að beizla í Soginu (að
meðtaldri nýju virkjuninni) er
ekki nema ca.: 75 þús. hestöfl.
Athuganir vegna
stórvirkjunar
á Austurlandi.
Á Austurlandi er annar
mælingaflokkur frá Raforku-
málaskrifstofunni, og stjórnar
Sigurður Björnsson honum.
Vinnur hann að viðbótamæling-
um og athugunum í sambandi
við áður gerðar mælingar á
Fjarðará í Seyðisfirði. En þar
hafa ítrekaðar áætlanir verið
gerðar með virkjun Fjarðará
fyrir Austfirði og Fljótsdals-
hérað í huga. Byggist virkjun
árinnar aðallega á vatnsmiðlun
og í því sambandi er gert ráð
fyrir að hækka vatnsborð Heið-
arvatns um 10 metra þegar
fram líða stundir. Samhliða
framangreindum mælingum í
Fjarðará er unnið að jarðvegs-
rannsóknum við hana og sönva-
leiðis er Sigurjón Rist að
byggja vatnsmælingastíflu í
ánni og er það töluvert ínann-
virki,
Taljð ei; að Áustfii^ir ogj
Fljótsdalshérað þurfi um 20
þúsund hestafla virkjun eins og
sakir standa. Áætlað er að úr
Fljótsdalshérað þurfi um 2
allt að 10 þúsund hestafla orku,
og þar af er sæmilega auðvelt
að gei’a 2000 ha. byrjunar-
virkjun.
Samtímis þessu het'uv verið
gerð áætlun um 2000 ha. virlrj-
un í Grímsá í Skriðdal. Sú
virkjun er að vísu rnkkíu ó-
dýrari heldur en jafnstóf
virkjun í Fjarðará, en krefst
hinsvegar lengri háspennulínu.
Kériiúf til álita 'hvorn' stáðiriri'
óigi .helduf að..„yelja.. til fyfstu
virkjunarfi'amkvæmda á Aust-
urlandi. Geta má þó þess að
um viðbótarvirkjun : Grímró
verður ekki að ræða.
í sumar hefur einnig verið
litið á önnur fallvötn á Austur-
landi með virkjunarmöguleika
fyrir augum, m.a. hefur Norð-
fjarðará verið athuguð, en í
henni virðist útilokað áð íá
virkjun sem að gagni gæti
komið.
Virkjunarmöguleikar
í Húnaþingi.
Áður en mælingaflokkur
Sigurðar Björnssonar fór aust-
ur á land, mældi hann við
Laxá og Svínavatn í Húna-
vatnssýslu í þeim tilgangi að
athuga skilyrði til fullvirkiun-
ar Laxár og miðlunarmöguleik j
úr vötnum. Áður var búið að
byggja 750 ha. virkjun frá Lax-
á, en gert ráð fyrir að -auka
megi orkuna upp í 2000 hö. —
Góðs af þessari virkjun njóta
kauptúnin á Blönduósi og
væntanlega Skagaströnd á
næstunni, en síðan dreifbýlið í
sýslunni eftir því sem efni og
ástæður leyfa.
Vestfjarða-
virkjanir.
í haust verðui' væntanlega
lokið áætlunym um virkjun
Dyrijanda og Mjþlkurár i botni
Arnárf jái'ðár. O-; •Tilgahgurinn
með þeim áætlunum er að fá
úr því skorið hvort tiltækilegt
sé að hyggja á samvirkjun fyrir
Vestfirði alla frá þessum ám.
Reynist það ógerlegt verður
leitað virkjunarmöguleika í
hverju einstöku bygfeðarlagi
eða firði með litlum vatnsafls-
eeða dieselstöðvum og í ísa-
fjai'ðarkaupstað hefir hita-
veituaflstöð komið til tals. !
• %: • V'
Smærri verftcfjni •*
’ f * * *■* ** 1
og athugamr.'
Af Veigaminni athugunum,
fárinsóknum óg framkvæmdum
má geta þess að í athugUn jer i
Margt getur komið fyrir á
langri leið, stendur þar, og ýwt-
islcgt hefur verið sagt um pðst-
þjónustuna hér á landi, snmt
satt og flest þó kannske frekar
ýkti ’En í ga?r ’ hringiii tií i»in
maður, og b’að mig fyrir fyrir-
spurn, seni eftir cr að vilt: bvoii
liann l'ær nokkru sinm svarað.
Hann varð íyrir bárðinu á scina-
gangi póstþjónustunnar, j-kki bcr
í bænum væntanlcga, heidur úti
á landi.
Ar á leiðinni.
Þessi maður, scm nefnir sig
„Austurbæing" lil aðgrciningar
frá þeim, cr búa fyrir vcstan iæk,
segir mér, að hann hafi í fyrra
nánar tiltekið 5. sept. 1952, scnt
póstkröfu til Reyðarfjarðar. Nú
leið og beið og ckkert fréttist af
kröfunni, og scndandi var Mt.nn-
arlcga orðinn sannfærður urii
að hann mýndi aldrei he.vra neitt
meira. En viti menn, þann 1 .
sept. 1953, fær hann póstkröfuna
endursenda, væntanlega vegna
þess að viðtakandi hefur ekki
viljað greiða eftir venjulegar til-
kynningar og áminningar póst-
stofunnar eystra.
Hverju sætir þetta?
Nú spyr „Austurbæingur“
hvernig á þessu standi, að póst-
krafa sé endursend eftir allan
þennan tíma. Hvort ekki herði
verið hægt að ganga úr skugga
um að viðtakandi vildi ekki sirma
kröfunni á styttri tíma cn heilu
ári? Svo hélt hann áfram. Það
gæti liæglega veriS biiiS aS
leggja fyrirtækið, sem sendi
slíka kröfu niður, cftir þeruian
tima. Og margt annað gæti kom-
iS til greina, þannig að krafan
blátt áfram dagaði uppi Iijá
póststofunni liér, þvi engin
fyndist eigandinn. Spyr sá sem
ekki veit.
Anægðir með póstinn.
Þetta simtal um póstmál gef-
ui' mér tækifæri til að b.eta
nokkrum orðum við um póstþjón
ustuna liér í bæ. Eftir að ég
reyndi aS bera hönd fyrir höfu'ð
útburðarmanna fyrir nokkru,
hringdu til mín tveir menn, og
þökkuðu fyri.r luigmyndina um
sameiginléga bréfahirðingu i
margbýlisliúsum. Þeim liafði
ekki dotlið þetta ráð í hug, en
viðurkenndu að þaS væri sjálf-
sagt að koma upp slíluim kössum
i fjölbýlishúsum. Hugmyudin
eins og liún var sett fram, var
á þá leið, að íbúar fjölbýlishúsa
kæmu sér saman um að láta gera
póstkassa á neðstu liæð hússins,
með aðskildum, merktum hólfum-
fyrir hvern íbúa, eða hverja
fjölskyldu. MeS þessu móti spör-
uðust mörg skrcf fyrir útburS-
ariqcnn og yki. öryggið á því að
bréf kæmu til skil'a, því hægt
væri að skilja bréfin þarna eft-
ir, gótt íjölskyldan eða ein-
staklingai' væri cjcki heima, þeg-
ars- pósturinn kæmi.' Kanii‘skc
merin rari.ki riú idiriérint við: Sér.
— kr.
virkjunaraukning fynr Vík í
Mýrdal, athugun á virkjunar-
möguleikum Laxár í Nesjum,
tækkun dieselrafstöðvavir.nar
á Eskifirði og undirbúningur að
byggingu dieselstöðvar á Hofs-
ós. —
Þá gat rafprkumálastici’i þess
að lokum að Vitamálaskrif-
stofan (eða Pétui’ Sigurðsson
fjp'ir-’ hennar hönd) myndi
vínná ac5 áframhaldandi Sbotris-
rannsóknum vegna fyrirhug-
áðrar sæstréngslagnar frá Spgs-
yirkjúnirini fil: Vestmannaeyja'