Vísir - 01.10.1953, Blaðsíða 5

Fimmtudaginn 1. október 1953
TfSI*
ff ati4*r §íri«*fjf:
Rabb á víð og dreif
um bækur og höfunda.
Ein af síðustu skáldsögum ' orðið ríkir vegna útgáfu og út-
Ernest Hemingways hlaut
undarleg örlög.
breiðslu b óka í þeirra eigin
heimalandi. Til þess að höf-
Samkvæmt upplýsingum frá undur verði ríkur verða verk
útgefanda hans; varð Hem-
ingway fyrir slysi i febrúar-
mánuði 1949, er hann var á
veiðiferð suður á Ítalíu. Hafði
brot úr patrónu farið upp í
auga hans, en þetta var ekki
athugað fyrr en um seinan, eða
ekki fyrr en slæm ígérð hafði
búíð úm sig í höfði hans. Óx
ígerðin með þeim hraða að
læknar töldu rétt og skylt að
leiða Hemingway í allan sann-
leika um það, að honum væri
Hfshætta búin. Hemingway
vann um þetta leyti að miklu
ritverki um síðustu styrjöld og
fyrir það hafði útgefandi einn
.1 Hollywood boðið honum 300
þúsund dollara. Hann hætti við
þetta ritverk sitt, er læknamir
tjáðu honum álit sitt, en byrj-
aði rétt á eftir á nýrri skáld-
sögu, sem á allan máta var
miklu veigaminna verk.
Thomas Merton, ungur þagn-
armunkur úr þagnarklaustrinu
Notre-Dame frá Getsemane i
Bandaríkjunum, færir munka-
reglu sinni árlega á aðra mill-
jón dollara fyrir bækur þær
sem hann skrifar. Hann hefur
getið sér frægð sem rithöfundur
og bók hans „Fjallið í sjö hæð-
um“ sem kom út 1948, var
ein af þ'remur mest keyptu
bókum Bandaríkjanna það ár.
Leikritið „Boðun Maríu“ eft-
ir Paul Claudel, sem leikið var
í Vatikaninu í tilefni ársins
helga 1950, hefur frá því er það
kóm út 1892, verið leikið rneir
en 30.000 sinnum víðsvegar um
heim.
Franslíi x’ithöfundurinn Jean
Paul Sartre, hefur nú. orðið í
árstekjur, samkvæmt nýútkom-
inni alfi-æðibók um samtíðar-
menn, um 54 milljónir fi-anka,
eða sem næst 2 millj. íslenzkra
króna. Sjálfur hefur Jean Paul
Sartre haldið því fram að hann
sé mest lesni höfundur í Þýzka-
landi. Þetta er þó ekki stað-
reynd. Samkvæmt öruggum
heimildum um þýzkar útgáfur
á frönskum ritum, er bersýni-
legt að skáldsaga Frakkans
Claude Anet „Ariane“ hefur
hans að verða þýdd á erlendar
tungur og ná útbreiðslu meðal
framandi þjóða. Nýlega hefur
Parísai-blaðið „La Bataille“
birt skrá yfh- upplög og tekjur
frægi*a höfunda. Þar er þess m.
a. getið að sakamálasaga Leslie
Charteris: „Dýrlingurinn" var
gefinn út í samtals 3M> milljón
eintaka, en af þeim voru 2
milljón eintök seid í Frakk-
landi einu.
George Bernard Shaw hefir
löngum verið talinn auðugur
og tekjuhæstur allra seinni
tíma höfunda. Hinir miklu
skattar sem hann hefur orðið
að bera staðfesta þetta að
meira eða minna ieyti. Árið
1944 sagði Shaw: „Margir telja
mig vera milljónamæring, en
eg telst ekki til þeirrar mann-
tegundar“. Samtímis þessu
kærði hann yfir 20 þúsLUxd
sterlingspunda tekjuskatti sem
á hann var lagður. Árið 1948
taldi hann sig naumast hafa
lengur til hnífs og skeiðar
vegna þess að ríkissjóðurinn
heimtaði af sér 147 sterlings-
pund fyrir hvert eitt pund, sem
hann fái í höfundai-laun. Þrátt
fyrir þetta sýnir arfleiðsluskrá
hans, að hann var enginn fá-
tæklingur, enda var jafnan
talið að Shaw væri enginn við-
vaningur á sviði fjármála né
léti hlunnfara sig í þeim. Hann
seldi aldrei einkarétt á leiki-it-
um sínum né ritgerðLim og
hafði fyrir bragðið stórlegar
tekjur af þeim á ái'i hverju.
Eignir Shaw námu við dauða
hans 367.233 pundum, af því
fóru svo í erfðaskatt og önnur
útgjöld 246.219 pund, þannig'
að til ráðstöfunar kom frá hans
hálfu ekki nema rösklega 121
þúsund steiiingspund.
Bernard Sliaw hafði sérstöðu
að því leyti, að heimsstyrjöldin
hafði nær engin áhrif á út-
breislu verka hans, eins og.
flestra eða jafnvel allra ann-
arra höfunda samtíðarinnar..
Meira að segja gáfu Þjóðverjar
rit hans út í miðju stríðinu og
náð mestri útbreiðslu. Þvínæst ’ léku leikrit hans. Höfundar-
laun hans fyrir þessi verk voru
lögð á banka og biðu hans þar
til að stríðinu loknu. Á 90. af-
mælisdegi sínum gaf Shaw út-
gefanda sínum í BretJandi leyfi
til þess' að gefa út 9 leikrita
sinna í alþýðuútgáfum. Rösk-
lega 1 miHjón eintaka seldust
með þessu móti og hafði Shaw
ákveðnar tekjur af hverju ein-
taki sem seidist. Meira að segja
í ársbyrjun 1951 naut harxn
2500 sterlingspunda vikulegra
tekna fyrir sýningar á tveimur
g'amanieikjum Iráns í Amerrku.
Það var ekki að furða þótt hann
kallaði síðasta leikritið sitt
„Of nriklir peningar".
Það mun ekki á allra vitorði
kerniir „Pensées“ eftir 'Pascal,
og þykir það sæta nokkrum
undrum lrvílíkri útbreiðslu báð-
ar þessar bækur hafa náð. f
þriðja sætinu kemur svo bók
Nóbelsverðlaunahöfundarins
André Gide „Symphonie past-
orale“, sem þó hefur náð öllu
meiri frægð sem kvik-
mynd heldur en sem bók. Á
eftir þessum þremur höfundum
koma svo Sartre, Balzac, Emile
Zola, Romain Rolland, Paul
Claudel, Bernanos, Saint-
Exupéry, Victor Hugo, Moliére
o. s. frv. Sannleikurinn er sá
að í höfuðdráttum hefur bók-
menntasmekkur Þjóðverja tek-
ið miklum stakkaskiptum frá
og tók að skrifa. Nú hefur hann
hlotið heimsfrægð og skáldsög-
ur hans eru gefnar út í milljón-
um eintaka.
Þegar Somerset Maug'ham
var 77 ára að aldri. tók hamr
saman yfirlit um tekjur sínar,
er hann hafði hlotið fyrir rit-
störf. Þær námu 750.000 ster-
lingspundum, eða rúmlega 30
milljónum króna Auk þess
mun hann hafa .verið einhver
hamingjusainasti maður, sem
sögur fara af á þessari öld.
Þegar skáldkonan Hedwig
Courthsmahler lézt á 84. ald-
ursári fyrir þremur árum, hafði
hún skrifað nær 200 skáldsögur
er* samtals höfðu komið út í 23
milljónum eintaka. Talið er að
lesendur bóka hennar hafi a.
m. k. verið 100 milljónir að
tölu.
Af þýzkum nútímahöfundum
hafa bækur dr. Karls Alozs
Scnenzinger læknis náð mestri
útbreiðslu. Hann er ættaður ffá
Neu-Ulm í Bayem og er* 65 ára
gamall. Skáldsaga hans „Ani-
lin“ kom út í 1.6 milljónum
eintaka og önnur saga eftir
hann „Málmur“ var gefin út
í 1 millj. eintökum. Af eldri
höfundum á Karl Mag metið
og hefur komizt í 10 milljón
eintök, eða þó öllu betur. Af
öðrum mikið seldum bókum
má nfna „Kvendýrlinginn og
fíflið hans“ eftir Agnes Gunther
em kom út í 1.3 millj. eintökum,
„Tveir menn“ eftir Richard
Voss í 1.1 millj. „Sonur skógar-
bóndans“. eftir Peter Rosegger
í álíka stóru upplagi, „Budden-
brooks“ eftir Thomas Mann í
2 millj. „Varúlfur“ eftir Her-
mann Löns í 1 millj., „Það er
óhætt að segja frá því“, eftir
Sporerl í 1 millj. og „Fórnar-
gangan“ eftir Binding“ í 850
þús. eintökum, svo .aðeins
nokkrir hinna helztu séu nefnd-
ir.
Yfirlýsing
frá Stérstúkui
Islands.
Vegna samþykktar Kven-
félagasambands íslands, sem
birt var í útvarpi hinn 18. þ.m.,
um að skora á Stórstúku ís-
lands að taka húseignir Góð-
templarareglunnar, Jaðar og'
Fríkirkjuveg 11, til afnota fyrir
áfengissjúklinga, og vegna ann-
ara radda í sömu átt, er fram
hafa komið, vill stórstúkan
taka fram eftirfarandi atriði,
jafnframt því, sem hún þakkar
aðrar samþykktir landsþings
Kvenfélagasambandsins í á-
fengismálum, og öruggan
stuðning kvenfélaganna við
málstað Reglunnar:
1. Stórstúkan átti á sínum
tíma þátt r stofnun og stjórn
drykkjumannahælisins í Kumb
aravogi og síðar í Kaldaðar-
nesi, og lagði til þess stórar
í fjárhæðir, en það var lagt nið-
! ur gegn vilja stórstúkunnar.
2. Húseignin á Fríkirkjuvegi
11 er að mestu leyti í leigu til
hins opirrbera, og hefur ekki
fengizt losuð úr leigu þrátt
fyrir það, að Reglan hefur
brýna þörf fyrir húsnæðið til
sinna eigin afnota. í kjallara
hússins er fundarsalur fyrir
stúkurnar , og yrðí allt starf
þeirra stúkna að leggjast niður,
ef hans missti við.
3 Húseigin að Jaðri er leigð
Reykjavíkurbæ til skólahalds
fyrir drengi, er ekki eiga sam-
leið með öðrum börnum r skóla,
mikinn hluta ársins, en notuð
yfir sumarmánuðina sem dval-
arheimili og samkomustaður
bæði fyrir reglufélaga og aðra,
sem þess óska, og að nokkru
fyrir námsskeið fyrir unglinga-
NYKOMIÐ:
Kápuefni
Verð kr. 38,75 pxj. metr.,
einnig odýrt og gott fóður.
Skólakjólaefni 1,40 mtr. á
breidd, vérð frá kr. 36,75
pr. metr.
Alltaf eitthvað nýtt.
Verzlunin Snót
Vesturgötu 17.
regluna. Húsin eru reist í þess-
um tilgangi af reglufélögum, að
miklu leyti í sjálfboðavinnu, og
hefur stofnunin aldrei fengið
einn eyri af þeim opinbera
styrk sem veittur hefur verið
til starfsemi Reglunnar.
4. Fyrir nokkru hafði Góð-
templarareglan í Reykjavík
ráð á húseign, sem boðin var
fram til hælis fyrir dryltkju-
menn, en það tilboð var ekki
þegið af þeim aðiljum, sem með
það mál fóru af hálfu hins
opinbera.
5. Góðtehrplar-areglan leggur
fyrst og fremst áherzlu á það,
að vernda menn frá því að
verða ofdrykkjumenn, og telur
einu öruggu leiðina til þess
vera, að menn hafni algjörlega
allri áfengisnautn. Til þess að
styðja menn í þeirri viðleitni,
býður hún fram félagsskap
sinn, húseignir og alla hjálp,
sem hún hefur völ á. Hún telur
hins vegar, að það sé fyrst og
fremst hlutverk ríkisins sem
selur mönnum áfengi, að bæta
fyrir það tjón, sem af því hlýzt,
að lækna þá, sem sýkjast af
áfengisnautn vegna áfengis-
sölunnar.
F.h. Stórstúku íslands,
Björn Magnússon,
stórtemplar.
Námsflokkar
Reykjavíkur
verða settir í dag í Sam-
komusalnunr Laugavegi
162 kl. 8,30 síðdegis.
Pappírspokageröin W
Vttastig 3. AUik.papptrepokMtS
dnAmundiir (íaniaSíelssobb,
bóksali
andaðist í Landakotsspítalanum miðvikudag-
inn 30. sept., 1953
ASstandendur.
Hjartkær eiginmaður minn og faðir,
Ari K. Ejjólfssnn
verkstióri,
andaðist í Lundúnum 26. september.
Ingunn Sveinsdóttir og börn.
WWVVVWUVWVWVWWkAiVli^UWVWWW^
Reykjavík - Hafnarfjörður
því fyrir stríð, eklci aðeins að hinn nafntogaði höfundur
gagnvart frönskum bókmennt- Archibaid Joseph Cronin þjáð-
um, heidur og einnig gagnvart ist af magasári og varð að fá
enskum og amerískum höf- fn frá læknisstörfum um lengri
undum. ' tíma. Til þess að hafa eitthvað
Sá tími virðist véra um garð fyrir stafni og sér til aíþrey-
genginh, er rithöfundar gátu ingar, greip hann til pennans
breytast ferðir um Kópavogsh repp sém hér segir:
Kl. 6,30 13 18,30
— 7,15 14 19 '
— 8 15 20
— 9 16 21
— 10 17 22
— 11 17.30 23,15
— 12,15 18 24
i og 18,30 fer vagninn fyrst út Kársnesbraut, eri allar
?
inn Nýbýlaveg'. _ .. ..............Ív
■ ' .... n.t. \