Vísir - 05.10.1953, Blaðsíða 5

% 'Mánúdá.giiiTí‘: 5.: október 1953.
nsaiæ.
tXSIB
"■ nfii!yjiwii.i
ÍSÍitíi
fÉMumnafi

i
Menn þykjast hafa séð enn hærri
fjallstind sunnan Koko-nor-vatns.
Eigi alls fyrir löngu stakk sú
frétt upp koJUnum í heimblöð-
unum, að Everest-Í'jall, sem
þeir Hillary og Tensing gengu
á 29. maí í vor, sé alls ekki
hæsta fjall jarðar, heldur
tindur einn í Amne-Matschin-
fjallgarðinum ; Mið-Asíu, og
fylgdi það sögunni, að sá tind-
ur væri 9055 m. á hæð.
Þó eru staðhæfingarnar um
hinn nýja fjallarisa engin ný
bóla, því að liðin eru yfir 30
ár, síðan Englendingur einn
fann tind þenna, og gizkaði
hann á, áð hann væri ýfir
9000 m. á hæð. Þessi frétt féll
þó fljótt’ í gleymsku.
Árið 1944 flaug bandarísk
herflugvél yfir landamæra-
svæði Tíbets og Kína fyrir
sunnan Koko-nor-vatn. Flug-
maðurinn skýrði frá því, að
hann hafi verið í 9000 m. hæð,
en þó hafi hann séð gnæfa yfir
sér snækrýndan fjallstind. Þó
gleymdist þessi fregn fljótt,
enda þótt hún vekti mikla at-
hygli, ekki síður en sú fyrri.
Enn sem fyrr var Everest
konungur fjallanna.
200 m. hærri
en Everest.
Árið 1949 beitti bandaríska
tímaritið Life sér fyrir miklum
leiðangri. Markmið hans vai: að
kanna Amne-Matschin-fjall-
garðinn og mæla hæð hans.
Nokkru síðar gaf tímaritið
skýrslu um leiðangurinn, og
samkvæmt henni var það
engum vafa undirorpið, að
Everest væri í rauninni ekki
hæsta fjall heims. Foringi
leiðangursins staðhæfði, að
hæsti tindur Amne-Matschin
væri 9040 m. hár, eða um 200
m. hærri en Everst.
Árið 1952 rannsakaði hinn
ltunni Himalayja-könnuður
Dyhrenfurth skýrslurnar um
þetta mál mjög gaumgæfilega.
Úrskurður hans um hinn mikla
tind við upptök Hoang-Ho-
fljóts var á þessa leið: „Þetta
er fjall, sem kemur mjög mein-
leysislega fyrir sjónir, líkast
kollóttum fjöllum í Þýzkalandi
með vorsnjó“. Þá lét hann svo
um mælt um leiðangur Life:
Hinn 7. maí komust leiðangurs-
menn á hestum upp á hásléttu
í 4660 m. hæð, en þar var mæld
um 1000 metra braut. Frá endi-
mörkum þessarar brautar
mældi Clark leiðangursstjóri
hæð tindsins, en sá var gallinn
á, að hann byggði hæð þess
staðar, sem hann stóð á, á
kínverskum mælingum, _ Þess
og mælingar, geta verið óná-
kvæmar. Nákvæm mælitæki
verða fyrir margvíslegum
truflunum af veðurfafslegum
og segulmagnsástæðum. Þess
vegná er vafasamt, að telja hæð
þeirra fjalla, sem þegár hafa
mælzt yfir 8000 m. með öllu
nákvæma. Sérstaklega eru
mælingar erfiðar vegna ljós-
brotsins, sem er mismunandi
eftir árstíðum og meira segja
eftir því, hvenær á sólarhringn-
um mælingarnar eru gerðar.
T. d. getur Dyrenfurth þess, að
er fjallið Dhaulagiri í Míð-
Nepal var mælt, virtist það
lækka um 150 m. frá sólarupp-
rás til nóns, en síðan hækka
um 90 m. til sólseturs.
Ákvarðanir Life-leiðangurs-
ins um hæð Amne-Matschin
eru í mótsögn við ummæli f lug-
manna, sem þegar höfðu flogið
yfir íjallið mörgum sinnum ár-
ið 1948. Einn þeirra kvaðst af
in langt fyrir neðan hann.
Hann fór niður í 7000 m., og
enn voru þau langt fyrir neðan.
Loks í 6000 rti. hæð voru fjöll
Amne-Matschin beint fyrir
framan hann. Þess vegna sagði
flugmaðurinn: ■ Ekkert fjalla
Amne-Matschin er yfir 6000 m.
Því er það, að sápukúlan úm
hinn nýja f jallarisa er sprungin,
og virðist hann vera 3000 m.
lægri en áætlað var.
Evérest er
að hækka.
En jafnvel þó svo óliklega
kýnni að fara, að einhver tind-
ur fyndist í heiminum, sem
væri yfir 8800 m. þyrfti
Everest ekki. að vera í neinni
,,hættu“, því að sannað þykir,
að fjallið hækki. Stafar það af
landskjálftum og þar af leið-
andi bréytingum á jarðskorp-
unni. Fyrir um þrem árum urðu
miklir landskjálftar á Brama-
putra-sléttunni. — Síðan það
gerðist á Everest að hafa hækk-
að um 65 m. Þess vegna er ekki
ósennilegt, að þeir Hillary og
Tensing hafi verið í yfir 8900
m. hæð, er þeir stóðu á tindi
Everest í vor. Hugsanlegt er, að
Everest hækki á næstu 500—
600 árum svo mjög, að tindur
öryggisástæðum hafa flogið í þess nái upp fyrir 9000 metra
9500 metra hæð. Þá voru fjöll- 1 linuna.
Sænskir templarar og ölið.
?-
al-
vegna gr yafasaint, _uð ,t|ka
kvörðun Clarks, 9040 metra,
vaiiega.
Slíkar mælingar eru ævin-
'lega vafasamar. Um langan
aldur töldu menn t. d. Minyag
Kangkar, hæsta fjall Kína,
vera 9000 m. á hæð. Síðar
gengu menn á fjallið, og sam-
kvæmt nákvæmum mælingum,
reyndist það aðeins. 7587 m.
hátt. ,
Fjallið „hækkaði
> og lækkaði<(.
Ekki aðeíns ágizkanir, heldur.
Herra ritstjóri:
í forystugrein í blaði yðar
14. þ.m. er það haft eftir „blöð-
um hér“, að „sænskir templarar
séu því ekki andvígir, að leyfð
verði bruggun sterkara öls þar
í landi, en heimilt hefur verið
til þessa.“ Jafnframt óskið þér
eftir að heyra álit íslenzkra
templara varðandi bj.órinn —
bruggun og neyzlu. Eg skil
þessa ósk sem tílboð um að
ræða þetta mál í blaði yðar, og
sendi yður því eftirfarandi
athugasemdir.
1. Þeir, sem nokkuð kæra sig
um að fylgjast með þvi máli,
þurfa ekki að fara í neinar
grafgötur um afstöðu íslenzkra
templara til bruggunar og
neyzlu áfengs öls. því að um
það hafa birzt yíirlýsingar af
hálfu góðtemplarai’eglunnar á
íslandi æ ofan í æ um árabil,
og allar á eina lund — móti öl-
inu. Eg læt mér nægja að vísa
til álits Stórstúlkunnar um
áfengislagafrumvarpið síðasía,
þess er tekur til þessa atriðis,
en þar segir:
„Stórstúlkan mótmælir harð-
lega bruggun og sölu áfengs öls
hér á landi. Vísar hún um það
efni m.a. til athugasemda
Brynleifs Tóbíassonar varðandi
2. ragr. . 7,; gr. frumvarpsins
..(blsv 26—29 í athugasemdum
við frumvarpið).“:
•< í þeim athugasemdum í ér
glögglega lýst skaðvænlegum
áhrifum af sölu og neyzlu á-
fengs öls. Undir þessi motmæli
tók síðasta stórstúkuþing einu
um rómi.
2. Um afstöðu sænskra
templara til ölsins hefur Bryn-
leifur Tobíasson upplýst nokk-
uð í grein í „Timanum11 17. þ.
m., og mun sú grein einnig hafa
birzt í Alþýðublaðinu: — Þau
iiblöð hér**, sem haía viljað
fræða íslenziía lesendur run
ur til úrbóta. Eins og kunnugt
er, hefur verið skömintun á
áfengi í Svíþióð síðustú ára-
tugina — hið svo nefnda Bratts-
kerfi — og leggur hin stjórn-
skipaða nefnd til, að skömmt-
unin vei'ði afnumin, þar:. kem
hún hafi ekki náð tilgangi sín-
úm, að minnka áfengisnautn.
Tillögur þessai'ar nefndar. haía
verið sendar ýmsum aðiljum
til umsagnar, m. a. sænskum
góðtemplurum. Sænska góð-
templarareglan hefur birt um-
sagnir sínar um tillögurnai’, og
eru meginatriði þeirra umsagna
birt í blaði reglunnar, Refor-
matoi'n, hinn 13. þ.m.
Sænskir templarar eru á
sama máli og hin stjórnskip-
aða nefnd um það, að áfengis-
skömmtunin nái ekki tilgangi
sínum, heldur verki þvert á
móti öfugt, þar sem mai’gir
kaupi „sinn skammt“, er annai's
hefðu látið það vera. Of-
drykkjumennirnir liafi ráð með
að ná í áfengi utan skömmtun-
ar, enda er unnt að fá vín á
veitingahúsum án skömmtun-
arbókar. Það þurfti því ekki
að grípa til sérstakra ráðstaf-
ana til takmörkunar, svo sem
hækkunar á verði áfengis,
vegna afnáms skömmtunar-
innar. Hitt sé annað mál, hvers
slæmt ástand í áfengismálun-
um krefst, hvort sem skömmt-
un er afnumin eða ekki.
Og sænsku templurunum er
vel Ijóst, að afnám skömintun-
arinnar leysi ekki áfengis-
vandamálin í Svíþjóð, heldur | að áfengum drykkjum."
búast þeir þvert á móti við j Með þökk fyrir birtinguna.
því, að mikiir örðuléikar verði j Björn Magnússon.
henni samfai'á. Þess vegna ráða I
þeir til þess, að auka ýmist
þær hömlur á sölu áfengis, sem
fyrir eru, eða halda þeim, sem
nú gilda. Þeir eru sannfærðir
um það, að takmörkun á sölu
alls áfengis dregur úr áfengis-
nautn,: ertda þótt mismurtandi
áðferðir geti verið inisjafnléga'
árangursríkar. Um hið háá á-
fengisverð er komizt svo að
oi’ði:
„Ekki er hein ástæða fyrir
bindindishreyfingiina að bréyta
grundvallarafstöðu sinni um
það, að hátt verðlag stuðli að
bindindissemi“ (Feitletrað í
blaðinu).
í sanibandi við þetta er enn
fremur rætt úm ölið. Og þá
kemur í ljós, að Skilyrði vissra
eftirslakana í sambandi við sölu
á öli, er ekki eru álitnar lík-
legar til að auka söluna, er það,
að áfengisinnihald ölsins sé
ekki hærra en í núgildendi regl-
um, og að einkahagnaður af
ölsölu sé numinn brott.
Að lokum vil ég aðeins til-
færa ef tirfarandi málsgrein, ’
sem ætti að geta skýrt afstöðu
sænskra templara og annarra
sænski’a bindindismanna:
„Afstaða bindindishi-eyfing-
arinrtar hlýtur að vera sú, að
öll takmörkun á áfengissölu, sem
stuðla að bindindi, á að haldast,
jafnvel þótt neytöndunum
finnist hún bagaleg, þar sém
kröfur þjóðai’bindindisins hljóta
að vera þyngri á metunum fyr-
ir oss en kröfur áfengisneyt-
andanna um auðveldan aðgang
Próf í húsasmíði
afstöðu sænskra templara tii
ölsins á undan Vísi virðast vei’a
Þjóðviljinn einn, og veit ég
ekki hversvegna Vísir talar um
hann í fleirtölu, né telur sér
sæma að hafa eftir honum ó-
rökstudda flugufregn. En að
þessi fregn eigi það heiti skilið,
er þegar sýnt fx’am á i gi’ein
B.T., og styðzt enn fi’ekar af
því, sem nú verður sagt.
Undanfai’in ár hefur starfað
í Svíþjóð stjórnskipuð nefnd til
að rannsaka ástandið í áfeng-
ismálunum þar og gera tillög-
WVVVWWWVW^UVVVWWWVUVWVVV'AVWI V.VA-AWWVVAV.WMJV.VW '.VA^V.VW
byrja 11. október. — Meistarar sendi umsóknir fyr.ir þann
tíma til Brynjólfs N. Jónssonar, Bárugötu 20.
PEÖFNEFNDIN.
IMý
nyiar
SiUi & Vatdi
. ... ... U’!; ;.n-;■,;, |.þ::;v.p.. Vlv./þyÚ: Uj .’Xl.tf '-'■: '■',■■■ Þ úúár