Vísir - 31.10.1953, Blaðsíða 4

VISIR
Laugardaginn 31. október 1953
WXSXIS.
D A G B L A Ð
Ritstjóri: Hersteinn Pálsson.
Auglýsingastjóri: Kristján Jóxxsson.
Skrifstoíur: Ingólfsstræti 3. T|_
Útgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Afgreiðsla: Ingólfsstræti 3. Sími 1&60 (fimm línur).
Lausasala 1 króna. , ... ia^aigl
Félagsprentsmiðjan bJt.
VÍÐSJÁ VÍSIS:
Luce var að kenna
ákvörðunin um Trieste.
Hútt réð til, að Ífalir fengju Trleste.
Skemmtilegar tökir — út
Ekki verður annað róðið af tölum þeim, sem Þjóðviljinn birti
í gær um smásöluverzlunina í Ráðstjórnarríkjunum, en að
ásíandið í þeim efnum sé harla bágborið, svo að ekki sé meira
sagt. Ennfremui’ er ekki hægt að komast að annari niðurstöðu
um verðlag, en að það hafi verið býsna hátt, því að ákveðin hefur
verið mikil verðlækkun (!), svo að eitthvað hefur ríkisfyrirtækið,
sem sér um dreifingu á allskyns varningi, okrað á almenningi,
þar sem hægt er að lækka verð á mörgum vörum um næstum
jþriðjung-----og verður þó væntanlega ekki um tap að ræða
samt.
En eins og venjulega er hér allt birt í prósentutölum, svo að
engin leið er að gera sér grein fyrir því, hversu mikil hin „stór-.
fellda. aultning vöruveltunnar í Sovétríkjunum á næstu árum“
verður í raun réttri. Það er til dæmis ekki mikið að græða á því,
jþótt sagt sé, að framieiðsla einhverrar sérstakrar vörutegundar
tvöfaldist. Og þá er : a' ekki alveg sama, hvort framleiddir eru
10.000 stólar fyrir íbaa RáðstjÖrnarríkjanna eða ein milljón,
því að vitanlega er auðveldara að fjórfalda litla framleiðslu en
mikla.
Þó cr hægt að gera scr grcin fyrir því, að hlutur almennings
hefur ekki verið of glæsilegur, þegar litið er á þessar tölui',
jafnvel þótt erfitt sé að henda reiður á þeim. Rússa eiga til
dæmis að fá- þrefalt meira kjöt eftir tvö ár.en þeir fengu árið
1950. Ekki hefur skammturinn verið mikill, sem menn fengu þá,
úr því að hægt er að þrefalda framleiðsluna með vissu um, að
hún gangi út. Og ekki hafa saumavélar verið algengir gripir i
'heimilum Rússa, úr því að nauðsynlegt er að fimmfalda þá fram-
leiðslu á skömmum tíma. En tii hvers er lika að eiga saumavél,
þegar enginn bútur af efni fæst til að sauma úr, því að eih-
“bverjir hafa víst orðið útundan áðu.r, úr því nauðsynlegt hefur
reynzt að- margfalda fatnaðarframleiðsluna. Eða kannske skort-
urinn á öllum sviðum hafi verið svo mikill á undanförnum
ánjm, að þörfínni verði í rauninni aldrei fullnægt.
Þjóðviljinn boðar einnig, að á næstu þrem áram muni verða
reistar þar eystra 40.000 smásöluverzlanir. Einhvers staðar hefur
víst verið verzlunar vant, úr því að þörf er fyrir slíkan fjölda.
Er þetta þó eðlilegt og í samræmi við aðra umhyggju fyrir hinum
óbreytta borgara, því að hvaða þörf er á verzlunum, ef ekki
eru til neinar vörur, sem hægt er að selja á slíkum stöðumV
SMkt væri aðeins óþörf eyðsla á dýrmætu húsnæði og fleira.
Þessar tölur Þjóðviljans eiga að sanna lesehdum hans, hvi-
líkar geysi framfarir sé á öllum sviðum hjá kommúnistum.
Þær upplýsa raunar harla lítið, því að við ekkert er hægt að
miða, og liggur því í augum uppi, að þær eru fram settar í þeim
lilgangi fyrst og fremst að blekkja þá, sem sjá ekki við slíkum
tölvísindaframförum. En þær sanna þó; það, að þörfin fyrir
framfarir í þágu hins óbreytta borgara er gífurleg, og jaínfi’amt,
að hlutur hans hefur alltaf verið fyrir borð borinn þar cystra.
Þær sanna méð öðrum orðum það, sem jafnan hefur verið haldiö
fram.— að sæluvist sé engin fyrir austan járntjald, og að skipu-
lag kommúnismans er ófærl um að bæta hag manna þar og
a.nnars staðar.
Reglubnndnir fiskflutnmgar.
T gærkvöldi eða nóít kom annar íslenzki togarinn, sem leggur
fisk á land i Bretlandi á þessu ári, í brezka höfn. Er þá
liðinn meira en háifur mánuður, síðan rofið var löndunarbann
brezkra togaraeigenda með kofnu Ingólfá Arriarsonar með fisk
á brezkári markað, og • gengur væntanlega eins'hnúrðulaust' áð
koma þessum fiski til neýtenda í landinu og fyrsta farminum.
Æskilegt hefði verið, að unnt hefði verið að hefja nokkurn
veginn raglubundriar siglingar þegar í stað, fylgja sigrinum
eftir, svo að ekkert lát yrði á löndun annað en það, sem orsakað-
ist.af því, miklu magni væri hægt að taka við. Aflabrögð réðu
því hinsvegar að þetta var ekki, hægt, en nit mun færast i
rétt horf.
Þær fregnir berast frá Englandi at> úfgerðarmenn vilji nú fella
Jöndunai’ annið úr gildi í mánaðartíma, ef hægt sé að semja við
íslendingá. Að sjálfsögðu kemur eickert slíkt til greina. íslend-
ingar hafa. ekkert við’ brezka útgerðarmenn ,að tala um þetta
mái. Þeir byrjuSu ieikinn, og hann gengur sinn-garig: Þeir sýnöu,
■hvaoa leið þeir vildu fara, og nú er það væritanlöga úr höndum
þeirra að hafa áhrif á gang málanna. :
Enn er allt í óvissu um Tri-
este. Hinn skyndilegí leikur
stórveldanna, Breta og Banda-
ríkjamanna, á taí’Iborðinu, á-
kvörðunin um, að affienda ítöl-
um A-svæðið, kom eins og reið-
arslag yfir Júgóslava, og vakti
hvarvetna furðu, og var víða
harðlega gagnrýnd.
Óumdeilanlega var hranalega
að íarið og er engu líkara en að
hætt hafi verið á að taka á-
kvörðunina í von úm, að báðir
aðilar sættu sig við hana, eftir
8 ára stælur og hálfgert Öng-
þveiti. En Júsóslavar mótmæltu
harðlega, sem vonlegt var, og
ítalir flýttu sér að þakka, en
gleymdu ekki að taka fram, að’
þeir hefðu ekki afsalað neinum
kröfum um B-svæðið, sem
Júgóslavar stjórna. Og liðs-
ílutningar- beggja aðila hófust.,
Báðir láta alldrýgindalega..
Bretar og' Bandaríkjamenn
hafa ekki heykst á ákvörðun
sinni opinberlega, en eru auð-
sjáaniega kvíðnir, og reynt er
enn að miðla málum bak við
tjöldin, en Tito er ósveigjan-
legur og ítaiir sömuleiðis, —
þeir sleppa vitanleg'a aldrei tii-
kalli til Trieste, en það virðist
þrátt fyrir allt einhver beygur
í þeim að taka við Trieste nú,
nema tryggt sé, að ekki komi
til vopnavið'skipta. Og hvað sem
öllum yfirlýsingum Breta og
Bandaríkjamanna líður, eru
menn vantrúaðir á, að þeir kalli
burt lið sitt, fyrr en sú hætta
er úr sögunni —- en verður hún
það nokkurn tíma, spyrja hinir
vantrúuðu, er ekki þetta eiti
af hinum óleysanlegu vanda-
málum heims? Eitt af þessum
þrætusvseðum, sem sigurvegari
í styrjöld fær — eð’a alþjóðalið
verður að gæta, svo að allt fari
ekki í bál aftur.
Vandiim, sem þeim
var á höndum.
Sá vandi, er var Bretum og
Bandaríkjamönnum á höndum,
var að finna lausn, er báðir að-
ilar gátu sætt sig við. Trieste
urðu Ítaíir að láta af hendi með
friðarsamningunum eftir síðari
heimsstyrjöld, og krefst Ítalía
alls Trieste-svæðisins og studdu
Þríveldin þá kröfu 1948. ítölum
er það bæði tilfinninga- og
metnaðarmál, að fá Trieste, og
þátttaka þeirra í varnarsam-
tökunum mundi því aðeins
fást, að þeir fengju loforð' um
Trieste.
En Jugoslavar eru kaidir
karlar og vita hvers virði Jugo-
slavia væri 'VesturÝeldunum,
Framh. á 6. s'itSu.
Viija raunsæi í áfenglstnálum.
WýíS féSag stoffraað
ISsEf|?fftyeisI,
Nýiega var stofnað hér í bæ
Félag raunsæismanna uni á-
fcngismál.
Félag þetta hyggst að beita
sér fyrir farsælli lausn afengis-
málanna í landinu. Telur félag-
ið, að áfengismál landsins séu
nú komin í slíkt öngþveiti,
að ekki verði lengur við
unað, enda til athlægis á
erléndum vettvangi. Hið nýja
félag telur samtök bindindis-
manna fremur öðrum ábyrg
fyrir þessu ástandi, og muni
félagið líta á þau sem góðan og
gegnan félagsskap fyrir þá, sem
kjósa sér að neyta ekki áfengi,
en alls ekki færan um að túlka
, skoðanir hófdrykkjumanna og
j allra sízt þeirra, sem lriálpar
, eru þurfi vegna ofneyzlu á-
fengis. Hið nýja félag mótmælir
þeirri ásökun bindindissamtaka
landsins, að íslendingar séu
ekki færir um að gleðjast við
vín án þess að verða að of-
-drykkjumönnum. Félagið vill
berjast, gegn hverjum þeim fé-
lagsskap, serri reynir að heíta
eða íótum troða einstaklings-
frelsí og sjálfstæði Islendinga.
Þá mótmælir félagíð þeim mis-
skilningi, að unnt sé að lælcna
ofdryklcjumenn með því að út-
rýma áfengi úr umhverfi þeirra.
Tilgangur Félags raunsæis-
manna um áfengismál er eink-
um þessi: Að stuðla að vísinda-
legum rannsóknum á neyzlu á-
fengra drykkja í landinu. Að
kýnna landsmönnum niður-
stöður og athuganij’ erlendra
vísindamanna í þessum.efnurn
Að styojá raíuihæfár áogerðir í
áfengismálum. Að vinna gegn
fið i/ep*i$iar einsfak-
gegn offsfæki.
hverskonar ófstæki um áfengis-
mál. A5 vinna gegn skerðingu
á einstaklingsfrelsi og sjálf-
stæði manna í áfengismálum,
nema slíkt reynist óhjákvæmi-
legt.
Stjórn féiagsins er þannig
skipuð: Formaður: Bragi H.
Sigurðsson uppeldisfræðingur.
Ritari: Ragnar M. Magnússon.
forstj. Gjaldkeri: Ragnar Jó-
hannesson framkv.stj., og með-
stjórnendur Bjarni Konráðsson
læknir og Einar Þ. Guðjohnsen
stud. phil — Félagar geta þeir
íslendingar orðið, sem liafa
náð 21 árs aldri, en Ragnar
Magnússon, Austurstræti 17,
skrásetur nýja félaga.
Fyrir nokkru barst mér bréf
frá lesanda, sem tjáði sig hai’a
verið nieðlim Kvikmyndaklúbbs
Reykjavíkur, sem miklar vonir
voru tengdar við. Þessi féiags-
skapur hætti þó störfum áður
en nokkrar kvikmyndir voru
sýndar á hans vegum og liafa
mér engar upplýsingar boi'izt
um afdrif hans.
Nú er bætt úr þörfinni
Tilgangur ofangreinds klúhbs
átti að vera að sýna fræðslu-
kvilcmyndir og úrvalskvikmynd-
ir aðrar. Nú hefur verið bætt úr
iþörfinni, því stofnað hefur ver-
I ið félag áhugamanna um kvik—
! m.vndalist, og nefnist það Filmia.
Markmið þessa félagsskapar er
að gefa félagsmönnum kóst á þvi
að sjá úrvalskvikmyndir, sem
gerðar hafa verið allt frá því
er kvikmyndagerð hefst. Og
starfsemi félagsins hefsl strax á
morgun með sýningu á kvik-
myndinni Jeanne d’Arc. Þessi
mynd var sýnd fyrst árið 1928
og var þá mjög umdeild. At
ýmsum hefur myndin verið tal-
in hezta kvikmyndin, sem tekin
hefur verið.
14—15 myndir á vetri.
Samkvæmt upplýsingum for-
ráðamanna Filnliu cr ætlunin að
sýna félagsmönnum 14-—16
myndir á vetri. Hcfur félagið
náð samkomulagi við danska
kvikmyndasafnið Det danske
Filmsmuseum í Kaupmannahöfn,
sem ætlar að lána því kvikmynd-
ir með sömu kjörum og hlið-
stæðum félögum í Danmörku. —
Myndirnar til nýárs hafa verið
ákveðnar: Jeanne d’Arc, á morg-
un, eins og áður er getið, en siðan
bandaríska myndin Thc Long
Yoyage Home eftir John Ford,
er stjórnaði kvikmyndinni Þrúg-
j ur reiðinnar, þá er danska mynd-
in Heksen og Litla stulkan intp
eldspýturnar eftir Jean Renoii'.
og loks franska myndin Antoin
et Antoinette. Með aðalmynd-
unum verða sýndar stuttar
fræðslukvíkmyndir. Það er því
vel af stað farið, og ekki hætta
á að dráttur verði á sýriingum,
þegar undirbúningurinn er þefta
góður.
Eg undirritaður óska hérmeð
eftir því ,að. gerast félagi í
F.R.Á.
Nafn ......
Fæðingard. ...... Ár ....
Heimili ..............
Síini ........
Eg undirritaður óska hérmeð
eftir því að gerast féiagi í
f.r.á:
Naín .........
Faíðingard. . . .
Heimilt ......
Sími
Ar
Mikill áhugi.
Það er vilað að mikill áiuigi
ríkir fyrir því hjá mörgum, að
liér séu sýndar úrvalsmyndii’ og
fræðslumyndir, éinkum begar
vitað er að kvikmyndaliúsin eiga
crfitt liiéð að sýna slikar mynd-
ir fyrir áhugaleysi almennings,
enda ,munu þau ekki njóta sömu
kjara og þessi félagsskapur, sani
aðeins er skipaður sérstökum
áhugamönnum uni kvikmyiida-
list. Myndirnar á vegum Filiu
,verða sýndár í Tjárnarbíó, en
J»ar verða félagsskirteini afhent
á mórgun, fyrsta sýningardag-
inn, kl. 10—-12,30. Félagsgjaldið
hefur verið ákveðið mjög lágt
eða 50 krónur fyfir féíágsmann
á vetri.
Lokaorð.
Eg hef getið þessa félags ítar-
lega hér, þar sem mér íiala
borizt bréf um svipaðan félags-
skap og veit, að allmikill áhugi
er ríkjandi fyrir þvi að iiægt sé
að i’á hingað úrvalsmyndir og
sérstakar úrvalsmyndir. Eg óska
félaginu góðs gengisi 'og' þykfst
viss iim, að því nmai vegflá vcl
og njóta vinsælda. — kr.