Alþýðublaðið - 16.10.1928, Blaðsíða 2

2
A L P Y Ð U B L A Ð IÐ
Athugið ódyra varninginn í Vörusalanum, Klapparstíg 27.
I
Heilbrigt viðskiftalíf(í)
/ _______
Útgáfufélag Morgunblaðsins dautt.
Hvað hafa hluthafar þess fengið mikið
eftirgefið hjá bönkunum.
Nýtt útgáfufélag stofnað með 131 pús. kr. höfuðstól.
Um 20 miljónum kxóna er tal-
ið, að bankarnir báðir hafi tapað.
Ætla þó margir, að enn vanti
talsvert á, að öll kurl séu koimiri
til grafar.
Hvað hefir orðið af þessu fé?
Hverjir eru mennirnir, scm bank-
arnir trúðu fyrir öllirm þsssum
milljónum?
Hvað eftir annað hefir þess ver-
ið’ krafist hér í blaðinu, að birt
yrði skýrsla um töp og eftirgjaf-
ir bankanna beggja. Almenningur,
sem nauðugur viljugur verður að
greiða töpin, á héimtingu á að fá
vitneskju um þetta. Stjórnar-
völtlin h-áía þó jafnan skel't
skollaeyrum við þessari sjálf-
sögðu kröfu.
Otgáfufélag Morgunblaðsins,
aðalblaðs íhaldsflokksins, hafði
um skeið mikið fé handa á milli.
Danskir og íslenzkir „grosserar“
létu þúsundir eftir þúsundir til
* blaðsins. Þeir Lögðu fram stofnféð
og greiddu reksturshallann.
Hverjir voru jressir menn?
Hvaðan fengu þeir féð?
Sumir voru Danir, búsettir í.
Danmörku og ráku hér seLstöðu-
verzlun. Einn þeirra er vitað um,
að hann Jrrafist þess að fá að
ráða ritstjórn blaðsins fyrir fjár-
framlög sín. Skift var þá um rit_
stjórn að viijá hans. Danskur
kauþmaður, búsettur hér, var for-
maður félagstos. Hann og flestir ■
hinna liiuthalanna höfðu veltufé
Sítt að láni frá bönkunum hér.
'Banka'rnir voru þannig beinlínis
látnir Leggja frarn fé til að greiða
með útgáfukostnað „Morgunblaðs-
tos“.
Hvað hafa hluthafar í Útgáfu-
félagi Morgunblaðsins fengið mik-
ið eftirgefið hjá bönkunum? Og
hvað mikið af því fé hafa þeir
Lagt til útgáfu blaðsins?
Þannig spyr almenningur, sem
nú er látinn borga töpin með
okurvöxtum.
Þetta, ásamt með mörgu fleiru
fróðlegu, kærni í Ijós, ef birt yrði
skýrsla um töp bankanna og
eftirgjafir.
íi ..
Nú er látið heita svo, að Út-
gáfufélag Morgunbiaðsins, hið
gamla, sé úr sogunni. ÆfdferMs-
skýrsla þess var svo ófögur, að
jafnvel Valtýr blygðaðist sín fyrír
'hana. — Valtýj gekk svo um í
vetur og keypti það, sem hann
gat náð í af þetoi hlutabréfum
í féLaginu, sem talið var að, ís-
lendingar ættu og, að því er hann
sjálfur segir, lika þeim, sem Dan-
ir áttu. Hver féð lagði fram til
þessara kaupa hefir eigi; feirrgist
upplýst enn. Mælt er, að Valtýr
hafi fengið bréfin flest fyrir 10
til 15% af nafnverði.
Síðan er stofnað nýtt útgáfu-
félag með 131 þúsund króna höf-
uðstöL Tilkynning um það er í
Lögbirtingablaðinu síðasta svolát-
aaidi:
„Samkvæmt tilkynningn * til
hlutaféiagsskrántogar, sem er
dagsett í Reykjavík 20. júní 1928
og móttekin sama dag, er skrá-
sett H/f. Árvakur. Heimili fé/ags-
ins og varnarþtog er í Reykjavík.
Tilgangur félagsins er að styðja
frjálst viðskiptaiíf og eg efla
heilbrigðan hugsunarhátt i öllum
pjóðfélagsmálum, og yfir höfuð
að beita sér fyrir hverju pvi,
er miðar til sannra framfara i
hvivetna.(LeturbreytingAlþýðubl.)
í þessum tilgangi gengst félagið
fyxir hlaðaútgáfu. Dagsetntog
samþykta félagstos er 16. marz
1928. Stofnendur: Garðar Gíslason
stórkaupmaður, Laufásv. 53, ’Rvífc,
Hallgrimur Benediktsson, stór-
kaupm., Thorvaldsensstræti 2,
Rvík., Lárus Jóhannesson, hrjm.,
Laufásvegi 10, Rvík, Hallgrímur
A. Tultoius, stórkaiupmaður, Gimli,
Rvík, Guðmundur Ásbjörnsson.
kaupm., Njálsg. 30, Rvík, Valtýr
Stefánsson, ritstjóri Valhöll, Rvík.
— Stjómendur: Garðar Gíslason,
stórkaupm., Laufásv. 53, Rvík,
Hallgrímur Benediktsson, stór-
kaupm., Thorvaldsensstr. 2, Rvík,
Valtýr Stefánsson, ritstjóri, Val-
höll, Rvík. — Varastjómandi: Jes
Zimsen, kauprn., Hafnarstr. 23,
Rvík. Firmaritun: Undirskrift
tveggja stjórnenda er skuldbind-
andi fyrir féiagið gagnvart öðrum.
Hlutafjárhæðto er kr. 131,000,00
og upphæð hvers hlutar kr. 500,00.
— Hlutafjársöfnun er lokið og
alt hlutaféð greitt. Hlutabréfin
hljóða á nafn. . . .“
Eitt hundrað þrjátíu og eitt þús-
und krónur. Það sýnist ekki vera
hörgull á skotsilfri hjá íhaldtou
nú. Hiutaféð er alt greitt, stendur
þar. Það stóö nú reyndar líka í
tilkynntogunni frá Sh-ell
Af 6 stofnendum eru 4 stór*
kaupmenn, eða 3 stórir og einn
sniár, 1 hæstaréttarlögmaður og
1, bara einn, ritstjóri. 2 af stofn-
endunum eru i stjórn H/f. Shell
á íslandi og varastjórnandi er
umboðsmaður fyrir D. D. P. A.,
hið gamalkunna steinolíufélag.
Það er svo sem eðlilegt, að
„Mgbl.“ sé ant nm hag íslenzku
bændanna og verkamannanna í
Rússlandi(!).
Jón Þorláksson, Magnús Guð-
mundsson, Ólafur Thors og Jón
Olafsson sjást ekki meðal stofn-
endanna.
Hvemig stendur á þessu?
Skammast þeir sín fyrir „Mgbl.“,
eða skammast „Mgbl:“ sín fyrir
þá?
Og því er Jóni Kjartanssyni
ekki lofað að vera með ?
Barnaskólinn nýi.
Han-n mun vera stærsta hús á
landinu. Grunnflötur hússins er
um I5OO fermetrar, 'en það er 2
hæðir . auk kjallara. Kenslustofur
eru 20, hver ætluð 30 börnum.
Auk þess er, í húsinu hannyrða-
stofa, smíðasaiur, teikni-salur, 2
leikfimiissalir, salur tll að sýna í
kvik- og skugga-myndir, safna-
herbergi og salur fyrir náttúru-
fræðikensiu; enn fremur sikóia-
eidhús og íbúð fyrir umsjónar-
mann og skólastjóra. Skólalæknl,
tannlækni 0g hjúkrunark-onu skól-
ans eru ætluð sérstök herbergi.
Böð eru þar bæði heit og köld,
auk þess sundlaug með volgu
vatni, þar sem börnunum verður
kent sund. Húsið verður alt hit-
að með heitu jarðvatni. Glugga-
rúður allar eru úr sérstakri teg-
und glers, sgm ultra-fjóliuihLáir
geislar fara auðveldlega í gegn
um, en þeir eru, ssm kuinnugt er,
afar þýðtogarmiklir fyrir heilsu
allra, og þá ekki síst barnanna.
Skólahúsið er nú komið undir
þak. Galt bæjarstjórn risgjöldto
á laugardagskvöldið var meö mið-
degi-sverði á Hötel Tsland. Auk
þeirra, sem unnið hafa að bygg-
ingunni, 0 g bæjarstjómartonar
sétu 'boðið fræðslumálastjóri og
blaðamenn. Voru gés-tir alls um
100. Fór veizian vei fram, og
sfcemtu menn sér hið bezta.
Mikið Vantar enn á, að húsið
sé fullgert. En búist er við, að-
hægt verði a-ð byrja þar kens-lu
næsta haust.
Gert er ráð fyrir', að: húsið
kosti fullgert ásamt með lagfær-
ing á lóðinni og götum, sem að
liggja, um 900 þúsund króniur.
Þar af hefir bæjarsjóður lagt fram
500 þúsund, hitt mun vera tilætl-
un-in að taka að láni.
Barnaskólann hér sækja >nú um
2000 börn, og er leigt húsnæði
til að kenna í h. u. b. 1/4 hluta
þeirra út í bæ. Þegar Barnaiskóli
ReykjaVíkur var stofnaður fyrir
6
66 árum var hann í 3 deíldum og
(plötur frá kr. 1,85)
meðan birgðir endast
í grammófón-
kaupumþessa
daga fylgja 2
piötur ófeeypis.
Hijóðfærahiísið.
nemendur 60. Nú eru déil dirnar
69.
Tímamir breytast.
Skólamái
eftir
Hallgrím Jónsson, kennara
við barnasköla Reykjavíkur.
I.
Fósturskólar.
Yngstir nemendur i surmum
ensku barnaskólunium em að etos
tveggja, þriggja og fjögurra ára
að al-dri. Gæta fóstrur og kenslu-
konur barna þessara. Skóiastof-
urnar eru stórar og bjartair. Marg-
ir munir eru inn-i. Þar eru bekkir,
borð og rúm. Eru þessi húsgögn
með veggjunum, svo a-ð svigrúm
sé á miðju gólfi. Þarna iami eru
leikföng mörg, kubbar, brúður,
vagnar, spaðar og hitt og arrnað..
Sandur er þar í kössu-m, og er
hann mikið notaöur.
Svona ungiir nemendur þ-urfa að
fá sér dúr, meðan á skölatíma
stendur. Eru lausarúm handa
þeim, haglega gerð.
Skólatim-i -ex frá klukkan níu
að -morgni, þangað til klukkan
fjögur ef-tir hádegi.
Fylgja verður yrigstu börnunum
í skólann og h-eim aftur. Gem
það eldri systkini þeirra, þjón-
ustufóik eða nágrannabörn.
Þessum li-tlu nemu-m u-ngbarna-
deildanna er. sint eins og börnum
á béztu heimilum og að siumu
leyti betur.
Er hl-é verður á leikjum og
starfi, fá börnin hressiingu. Sum.
eru mötuð á h-unangi, en önnur
fá sér hrauðbita eða ávexti. Þaiu,
sem þyrst eru, drekka sér mjólk-
ursopa. En -ein sofa í litlu rúroun-
um og safna kröftum.
Hér verður gesturton ekki var
við óánægju. Öil börnin h-afa nóg
að starfa. Lei-tast er við að fuli-