Vísir - 23.11.1953, Blaðsíða 4

VISIB
wlsan
12 Ð A (5 S I, A Ð
Ritstjóri: Hersteinn Pálsson.
j Auglýsingastjóri: Kristján Jónsson.
Skrifstofur: Ingólfsstræti 3.
Útgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VlSIR HJ.
Afgreiðsla: Ingólfsstræti 3. Sími 1660 (fimm línurl,
Lausasala 1 króna. , i
Félagsprentsmiðjan h.f.
Stálskip smíðai hérlendis.
Isíðustu viku var lagður kjölur að fyrsta skipi, sem smíðað
er úr stáli hér á landi. Er hér um að ræða dráttarbát fyrir
Reykj avíkurhöfn. Eins og kunnugt er, er dráttarbáturinn Magni
kominn til ára sinnfi, og hefur hann unnið ómetanlegt gagn á
undanförnum árum, en síðan hann var keyptur til landsins
hefur sú breyting orðið á, að skip eru öll stærri en áður, svo
að þörf er fyrir kröftugri dráttarbát. Jafnframt á hið nýja skip
að geta gegnt öðrum störfum, því að það verður einnig búið
mjög aflmiklum dælum, svo að það getur komið að miklum
notum við slökkvistörf, ef þess gerist þörf, og er þvi aukið
öryggi við smíði þess á því sviði einnig. Loks má nota hið nýia
skip sem ísbrjót ef þarf.
Smíði hins nýja og fullkomna dráttarbáts er bvi all-merkilegt
skref í þróunarsögu Reykjavíkurhafnar, en þó er það annað,
sem er enn merkilegra í sambandi við þenna atburð. Það er sú
staðreynd, sem getið er í upphafi þessa máls — að nú er í fyrsta
skipti ráðizt í að srrr'öa "-kip úr stáli hér á landi. Skipasmíðum
hefur fleygt fram hériendis síðustu áratugina, svo sem öðrum
iðnaðargreinum. Margar skipasmíðastöðvar á landinu geta
smíðað vélbáta af þeim stærðum, sem algengastar eru hér á
landi, svo að við ættum ekki að þurfa að leita til annarra þjóða
í þeim efnum. íslenzkum skipasmíðastöðvum er heldur ekki um
megn að smíða skip, sem eru talsvert á annað hundrað lestir,
og hefði það þótt djarflegt fyrirtæki fyrir ekki mjög löngu, en
er nú orðin staðreynd.
Nú bætist það við, að ráðizt er í að smíða skip úr því efni,
sem erfiðast er við að eiga og ekki er hægt að glíma við nema
fullkomnustu tæki sé fyrir hendi. Kann því að virðast í mikið
ráðizt, en ef gerður er til dæmis samanburður á verði slíks skips,
sem smíðað væri erlendis ogvþess, sem nú er hafin smíði á hcr,
þá kemur í ljós, að innlendir verktakar eru samkeppnisfærir i
þessu efni. Lofar það vonandi góðu um framtíðina, og hefur
það væntanlega í för með sér, sem er ósk allra manna, að
dráttarbáturinn verði aðeins fyrsta skipið af mörgum, sem is-
lenzkar hendur smíða úr stáli á komandi árum.
Frá því var skýrt snemma á þessu ári, að verk þetta mundi
verða unnið innanlands. Þótt kjölur hafi ekki verið lagður að
skipinu fyrr en fyrir fáum dögum, táknar það ekki, að setið hafi
verið auðum höndum síðan. Margvíslegur undirbúningur hefur
farið fram, svo að nú verður hægt að hefjast handa af kappi.
Er gert ráð fyrir því, að skipið verði fullgert eftir rúmlega ái,
og verður ekki annað sagt en að þá miði vel, þar sem hér er um
brautryðjendastarf að ræða.
Það væri eðlileg þróun, ef Stálsmiðjan gæti tekið til við
smíði annars skips úr stáli, er smíði þessa verður lokið. Hitl
væri næstum skref aftur á bak, ef verkefnin bærust ekki, þegar
sönnur hafa verið færðar á það, að ástæðulaust ké að láta gera
slík skip erlendis, þegar íslenzkar hendur og hugvit hafa staðizt
það próf, sem hér er raunverulega um að ræða. Vonandi verður
framhaldið ekki á þann veg.
Skipavðger&ir hér á landi.
í framhaldi af því, sem sagt hefur verið hér að framan, má
■*- gjarnan bollaleggja lítið eitt um viðgerðir skipa hér á landi.
Sú var t.íðin, að ekki varð hjá því komizt að senda, öll stærri
skip landsmanna. til, útlanda, þegar um verulegar viðgerðir á
þeim var að ræða. Jféri var aðeins hægt að dytta að því, sem
smávægilegt var, og þjp.ðin varð árlega að greiða útlendingum
. mikið fé’fyrir siíka þjónustu... . :
Nú er Svo’komið, áð h£égt er’ áð tafea 'fiest’ sfeiþ' landsriianna
á land hér og gera við flesta ágalla eða framkv.æma endux-
hætur í stórum stíl. í þessu efni hefur því verið um heillavæn-
. lega þróun að ræða, og eðlilegt skref á sömu braut er, að við
getum annazt samskonar viðgerðir á öllum skipum okkar, hér
verði hægt að taka hvert skip landsmanna á land, og spai-a með
því gjaldeyri.
Þetta cr mikið hagsmunamál iðnaðarmanna, skipafélaganna
og yfirleitt allra landsmanna, er verða að skipta með sér þeim
erlenda gjaldeyri, sem fyrir hendi er hverju sinni, en hann
verður þeim mun minni, sem fleira er gert utan landsteinanna.
Það er orðið tímabært, að menn íeggi hönd á plóginn og búi sig
Undir áð hrinda þéssu þjóðþrifamáli í framkvæmd.
VIÐSJA VISIS:
„Rauia HUda" va*; fljót að yfir-
fylla fangelsi A.-Þýzkalsads.
Og þá fók hún harn&slkóla
og breytfi í f&iMrnBÍsL
Þeir, sem séð hafa Hildu
Benjamín, dómsmálaráðherra
austur-'þýzku stjórnarinnar,
telja, að engin ljósmynd
af henni sé svo slæm, að
hún sé ekki heldur fallegri en
fyrirmyndin sjálf.
Nýlega birtist grein um
þessa xnargumtöluðu en ógeð-
felldu konu í brezka tímaritinu
Everybody’s, en þaðan er eftir-
farandi útdráttur tekinn. Anna
Pauker, sem um skeið var aðal-
forsprakki kommúnistakvenna
Evrópu og ráðherra í Rúmeníu,
þótti aldrei fríð eins og ljós-
myndir báru . með sér, en í
samanburði við Hildu Benjamín
er hún eins og Marilyn Monroe.
Hún er rúmlega fimmtug,
fædd í Berlín árið 1902. Hún
hafði svart hár, sem nú er tekið
að grána, og virðist olíuborið.
Hún notar ekkert púður eða
önnur fegrunarmeðöl til þess að
leyna svörtum skegghýjung,
sem þekur efri vör hennar. Húð
hennar er gulbrún, en röddin
er með þurrum málmblæ. Þegar
hún verður æst, stamar hún.
Hún gengur í hælalágum skóm
og ullarsokkum. Augun eru
kolsvört,.
Hilda er ekki af verkamanna-
stétt, heldur dóttir opinbers
þjónustumanns, Lange að nafni.
Hún þótti ófrítt barn, erfið í
uppvexti, en fyrirtaks náms-
maður. Hún tók lögfræðipróf
við Berlínarháskóa með ágætis-
einkunn. Sennilegt þykir, að
hún hafi mjög snemma aðhyllzt
kommúnismann, en á háskóla-
árum sínum hitti hún Georg
Benjamín, sem síðar kvæntist
henni.
Þau voru ólík hjón. Hún var
hörkudugleg, en hann var blóð-
latur, og hafði naumast komið
inn í lestrarsali háskólans. —
Hinsvegar lá hún öllum stund
um yfir bókum, en hann kunni
betur við sig á íþróttaleik-
vangi, eða í mannfagnaði, en
því fylgdi að hann var ölkær
mjög. Honum tókst að ná lækn-
isfræðiprófi, en mátti ekki vera
að því að sinna því starfi sök-
um áhuga síns á stjórnmálum.
Georg Benjamín varð fyrir
barðinu á nazistum, og sat
í fangabúðum, og mun hafa lái-
izt þar. Hilda sat einnig í
fangabúðum nazista, en slapp
úr þeim og mun hafa komizt
undan til Rússlands. — Að
minnsta kosti er það víst, að
hún birtist í Berlín vorið 1945,
eftir áð Raúði herinn hafði
haldið inn í borgina, og þá var
hún klædd rússneskuní ein-
kennisbúningi.
" Nú hófst hýtt'og' gráfsilegt
tímabil Hildu Benj'ámíh.'Gérð-
ist: húrí ritári í 'svonefndri
,,dómsmáladeild“ rússnesku
hernámsyfirvaldanna í Berlín.
Þéssi deild var vitaskuld ekki
annað en einn angj rússnesku
leynilögreglunnar, og hafði
einkum því hlutverki að gegna
að ,,hreinsa“ þann hluta Þýzka-
lands, sem var undir yfirráðum
Rússa. Nú voru opnaðar’fariga-
búðir á ný, eftir að nazistar
höfðu hrakizt þaðan, og brátt
.wa • ••«.-w 'rn •
fylltust þær af öðru fólki, sem
þangað kom vegna óhemju
dugnaðar Hildu Benjamín,
sem skjótt fékk það orð á sig,
að hún þekkti ekki mannúð eða
miskunnsemi. Þótti hún ganga
svo vel fram í þeirri iðju sinni,
að hún skaraði meira að segja
fram úr hernámsyfirvöldum
Rússa. Hún kom fram sem „að-
stoðarsaksóknari“ við mörg
réttarhöld Rússa og átti þannig
beina sök á hundruðum dauða-
dóma.
Árið 1949 fór hún til „fram-
haldsnáms“ í Moskvu, og ári
siðar var hún skipuð varafor-
seti hins nýja hæsíaréttar
Austur-Þýzkalands. Þessi dóm-
stóll hefur fjallað um öll meiri
háttar pólitísk mál í landinu
undan farin þrjú ár. — Gekk
Hilda svo vel fram í starfi sínu,
að brátt urðu fangelsi Berlínar
offull, og varð þá að grípa til
þess að taka skóla til þess að
geyma fanga um stundarsakir.
Austur-Þjóðverjar kalla hana
„Rauðu Hildu“, og óttast hana
og fyrirlíta. Fyrir fáum mánuð-
um flýði bróðir hennar, sem var
rafvirki i Austur-Berhn, yfir
á hernámssvæði Vesturveld-
anna og baðst hælis sem póli-
tískur flóttamaður. Þegar hann
skýrði frá því, að Rauða Hilda
væiá systir hans, var honum
veitt vernd umsvifalaust, — því
að vitað var, að skyldleiki
þeirra myndi ekki geta bjargað
honum undan grimma dóms-
málaráðherrans, systur hans.
- Vellýgni Bjarni
Kramh. af 1. siðu.
þekktasti blaðamaður Banda-
ríkjanna, Quentin Reynolds,
var ráðinn til að semja bók um
hann.
Þeir unnu svo við bókina á
heimili blaðamannsins um hríð,
og síðan fór blaðamaðurinn
snögga ferð til Kanada, til þess
að fá nokkrar upplýsingar til
viðbótar og leggja handritið
endanlega fyrir DuPre.
Meðal þess sem DePi'e skýrði
frá var það, að hann hefði lengi
starfað með frelsisvinum í
Frakklandi á stríðsárunum, og
þótzt vera bálfviti, til þess að
geta aflað uþplýsingar, er þess
gerðist þörf. Og svo ægileg
voru þau ævintýr, sem hann
kvaðst hafa lent í, að hann
hefði orðið að leita til sálsýkis-
sérfræðings að stríðinu lolcnu,
til þess að fá bót sinna andlegu
meina.
Kona DuPres hafði alltaf
varað hann við 'þessum ævin-
fýrasögnum, því að hún vissi
sem var, að hann hafði
lengstúm verið í herbúðunt
vestut; 'við Kyrrahaf, þótt
hann' væri tim tíma í Bret-
landi, en til Frakklands
hafði hann aldrei komið.
Lolcs var blaði einu í Calgary
gefin bending' um, að DuPre
væri að gabba menn, og blaðið
sendi á fund hanns fréttaritara,
s'em hafði sjálfur verið í upp-
lýsingaþjónustu Kandahers á
stríðsárunum. -Með -. f.vrstu
spurnhxgu sinni fekk blaðamað-
urinn DuPres til að 'koma upp
um sjg, ög þá' sprakk iplá^rap.
Mánudaginn 23. nóvember 1953
Nú mun margúr gleðjast, sem
kvarta'ð liefur áður, þvi von er
á nýju síntaskránni í byrjun
næsta mánaðar. Surnir muuu
segja, að allt liefði vcrið i bezta
lagi, þótt fyrr- hefði verið. Það
cr lika mála sannast, að rnikil
óþægindi hafa verið að því fyrir
jnarga, að útgáfa simaskrárinnar
hefur tafist eins og raun er á.
Mikill fjöldi mahna, og éinkum
fyrirtækja hafa fengið simanúm-
er, sem livergi eru skráð. Og ekk-
ert hefur verið um það hugsað,
sem sjálfsagt liefði verið að gefa
út viðbæti með skránni yfir nýja
símnotendur, eða þá, scm ný,
óskrásett símanúmer hafa fengið.
| Það koslar ]jó nokkuð.
J Það lieliir aukið simakostnað
lijá mörgum, að oft hefur þurft
! að Iiringja á sinxstöðina til þess
!,að fá uppgefin símanúmer, sem
ekki fundust i skránni. En nú er
þetta sem sagt á enda, þvi til-
kynnt hefur verið að símaskráin
verði borin til nianna i byrjun
desember og líklegt að flestir
verði búnir að fá hana fyrir há-
tiðir. Vonandi verður sú hin
nýja skrá eins vel úr garði gcrð
og sú seinasta, en yfirleitt mim
form hennar liafa líkað vel. Þeir,
lesendur Bergmáls, sem skrifað
hafa dálkinum bréf og gert fyrir-
spurnir uin hvenær skráin kæmi
út, geta nú verið vissir um að
fá hana í desember.
Akureyrarútvarp.
í blöðum norðanlands hefur oft
verið rætt um það, að listamenn
nyrðra, einkum á Akureyri, kæni-
ust aldrei að útvarpinu til þess
að gefa landsmönnum kost á að
heyra til sin. Nú hefur tækifærið
verið gefið, og verður að segja
það satt, að hugmyndin cr ágæt,
og mættu og ættu aðrir bæir og
svcilarfélög að fá slík tækifæri.
En livernig licfur svo Akureyr-
ingunum tekjzt með baðstofu-
lijal sitt? Oft hefur útvarpið sem
stofnun verið gagnrýnd fyrir éfn-
ið, sem þar er flutt. Stundum
með nokkrum rétti, en þó oftar
af lítilli sanngirni. Um þessa tvo
þætti Akureyringa verður að
segja, að þeir liafa ekki skarað
fram úr og geta varla talist lial'a
lyft dagskránni þau kvöldin, senx
þeir hafa verið fluttir.
Leiklistin.
í bæði skiptin hafa Akurcyr-
ingar lagt áherzlu á leiklistina, en
mistekizt í bæði skiptin að
skemmta fólkinu, eða svo sýrist
mér. Það er ekki annað að lieyra,
en Akureyriugar eigi litlu leik-
araliði á að skipa, að minnsta
kosti eru „humorí|tarnir“ eklci
upp á marga fiskana. Það er auð-
vitað rétt, að það er ekki sama uð
hlusta á útvarpsleikrit og liorfa
á þau í leikliúsi. En þótt vera
kunni, að norðlenzku leikararn-
ir gcti verið góðir á leifesviðinu,
þá fer fjarri, að þeir flytji vel
.leikrit i iitvarpið. Þá held ég að
betra'só að lofa þaulvönum reyk-
vískiim leikurum að sjá um það
ei'ni. En þetta er á- byrjunarsligi
og. vjctaulega verða næsjtu þællir
betuí' undirbújiir, og táknræpni
fyrjr fólfeið á Akureyri. — kr.
En þegar hann var spurður,
hvers vegna hann hefði gert
þetta, svaraði hann. „Það var
engin sérstök ástæða fyrir því.
En svo urðu sögurnar svo mikl-
ar, að eg missti stjórn á þeim.“
En það má hann eiga, að hann
vildi ekki taka neitt fyrir að
gefa útgáfufyrirtækinu í New
Yoi;k eíni í bókina, sem hafði
verið pretuð í tveim upplögum,
þegar aljt konxst upp.' . 11