Vísir - 24.11.1953, Blaðsíða 5

Þriðjudaginii 24. nóvember 1953
v!sir
«

VIÐSJA VISIS:
M.-Evrópu-Gyðingar flýja
heim aftur frá Israel.
Segjast ekkert sameiginlegt eiga
með Asíu- og Afríku-Gyðingum.
Aö undanförnu hefur talsvert
verið rætt og ritað um árás þá,
sem herflokkur frá Israel gerði
á þorpið Kibya í Jordaníu, en
þetta mál er nú fyrir Öryggis-
ráði Sameinuðu þjóðanna.
í ályktun Þríveldanna er
árásin harðlega vítt, enda var
hún grimmdarleg, en ísraels-
stjórn ber sig illa, og segir að
Jórdaníumenn og jafnvel hin
fræga Arabahersveit Jordaniu,
geri árásir á ísrael, og' er þetta
allt fréttaefni, en það berast
líka stöðugt aðrar fréttir frá
ísrael, sem sýna vaxandi örðug-
leika þar yfirleitt, sem ekki
spá góðu fyrir framtíð þessa
nýja ríkis, sem sumir kalla
gerfiríki, er aldrei fái þrifist
um alla framtíð, í óþökk Araba,
en aðrir halda fram, að það
muni helda velli hvað sem á
dynji. Allir viðurkenna mikinn
dugnað þeirra, sem þetta land
byggja, og eru framfarir í land-
inu geysimiklar, og enginn
neitar, að Gyðingarnir hafa
sýnt, hvað þarna er hægt að
gera, og víst mun það öfundar-
efni arabisku þjóðunum, sem
vilja helzt hafa gamla lagið á
öllu. Ákjósanlegt væri, að sam-
starf tækist með Aröbum og
ísraelsmönnUm, og að hinir
fyrrnefndu lærðu af þeim, t. d.
að breyta auðninni í gróður-
lönd, segir í einni frétt um
þetta, en horfurnar eru miður
góðar.
Nú fara aftur
fleiri en koma.
Hvað sem framtíðin ber i
skauti sínu er svo komið, að
fjárhagur landsins er mjög bág-
borinn orðinn, og ýmsir inn-
flytjendur eru fegnir að komast
burt aftur. — Tiem birtir frá-
sagnir um þetta. Segir t. d. sögu
Gyðings að nafni Jodá Isenbart,
sem var kjötkaupmaður í Vín-
arborg laust fyrir seinni heims-
styrjöldina. Undi hann vel
hag sínum. Svo sameinaði
Hitler Austurríki Þýzkalandi
og Austurríkismenn urðu að
kyrja sömu haturssöngva um
Gyðinga sem Þjóðverjar. Joda
og fjölskylda hans varð að fara
úr einum fangabúðunum í
aðrar. Allir ættingjaf fjölskyld-
unnar voru drepnir, en ein-
hvern veginn tókst Joda, konu
hans og þremur börnum að
halda lífinu. En nú lá leiðin úr
einum fangabúðunum í aðrar.
. ■ . i ,-i . .. 1 ; . ■ ■ ,í , ., ■
Martröðin mikla.
Og þegar p^artröðin paikla
var á enda lyfti Jodan ásamt
milljón öðrum Gyðingum von-
glöðum augum, því að allir
gerðu þeir sér vonir um að
komast til lands forfeðranna og
mega taka þátt í að byggja það
upp.
Komu tötrum
klæddir heim.
Fyrir tæpum hálfum mánuði
var Joda. • 1 ’• öf &7 > úötralegum
Gyðinguni, sem flúið höfðu
ísrael, en verið teknir af lög-
reglu Þýzkalands, er þeir
reyndu að laumast inn í landið
— Joda og hinir voru settir í
einustu fangabúðirnar sem til
eru í landinu nú fyrir heimil
islausa Gyðinga, í Föstenwald
við Múnchén. Þar komst Joda
svo að orði;
„Þegar ég kom til ísraels var
mér sagt, að ég væri of gamali
til að vera kjötkaupmaður —
og var sendur í námuvinnu.
Við vorum ekki barðir og sætt-
um ekki misþyrmingum, en að
öðruleyti var lífið svipað og í
fangabúðum.“
„Eg er Þjóðvcrji“,
sagði annar Gyðingur, Arie
Kramer fæddur í Berlín, ,,og
nú vil ég byrja á nýjan leik,
þar sem ég varð að hætta
1933. Ég komst að því, að ég
á ekkert sameiginlegt með
Gyðingum frá Asíu og Afríku,
sem hafa flykkst til ísrael.“
Síðan Ísraelsríki komst á
laggirnar hafa 34.000 flutzt á
brott þaðan til að leita gæf-
unnar annarsstaðar.
Willy Piel:
Píanótónleikar í
Austurbæjarbíó.
Þýzki píanóleikarinn Willy
Piel hélt píanótónleika á vegum
Tónlistarfélagsins fimmtudag
og föstudag í vikunni sem leið.
Lék hann sónötu í c-dúr (op.
2. nr. 3) eftir Beethoven, Úr
heimi barnanna, op. 15, eftir
Schumann og sónötu í b-dúr
(op. posth.) eftir Schubert.
Willy Piel ræður yfir mikilii
tækni og tekur verkefnin mjög
föstum tökum. Gætir víða mik-
illar innfjálgi í leik hans, en það
dregur úr áhrifunum að áslátt-
ur hans er ekki alltaf þvingun-
arlaus.
Hljómleikar þessir munu
vera liður í kynningu þýzkrar
menningar, sem nú stendur yf-
ir. Með tilliti til þess er efnis-
skráin ekki vel valin. Hefði
verið fróðlegra að kynnast
þýzkum nútímaverkum á þessu
sviði. Er því á þessari kynningu
hinn sami galli og á konsertum
sóvétlistamannanna undanfar-
ið — of mikil áherzla lögð á
hina sígildu músík en minna
skreytt um samtimahljómlist-
ina, sem ætla mætti að almenn-
ingi léki forvitni á að kynnast,
ekki sízt þegar ætla má, að
með svonefndri menningar-
kynningu sé einkum átt við
nútímamenningu.
B. G.
Tvær nýjar bækur.
Flutningsgjöld á benzmi og olíum
hærri en áður.
Iliíxsai' kreíjasit íyrii'framgrciðslii
á ölfiim förinuin.
Vísi hafa borizt eftirfarandi
upplýsingar frá olíufélögunum.
I tileíni af umræðum þeim,
sem átt hafa sér stað á Alþingi
og í dagblöðunum undanfarna
daga varðandi verðlag á olíum,
vilja olíufélögin taka fram
eftirfarandi:
1. Lækkun á flutningsgjöld-
um frá fyrra ári hefur numið
um 50 krónum per tonn, og
I hefur sú lækkun þegar komið
neytendum til góða.
! 2. Verðlækkanir á útsölu-
verði hafa s.l. ár verið sem hér
segir:
a) Þann 20. desember 1952
i lækkaði benzín um 4 aura lítr-
inn (ca. 56 krónur per tonn) og
gasolía um 4 aura lítrinn (ca.
46 krónur per tonn).
b) Þann 16. maí s.l. lækkaði
benzín um 5 aura lítrinn (ca.
70 krónur per tonn) og gasolía
um 4 aura lítrinn (ca. 46 krónur
per tonn).
Nema lækkanir þessar sam-
t'als á benzini 9 aufa lítrínn
(ca. 126 krónur pér tonh) og
á gasolíu 8 aura lítrinn (ca: 92
>króhurfper tonn). • ’
c) Hækkun varð þann 5.
október s.l. á benzíni um 3 aura
lítrinn (42 krónur per tonn).
Stafaði hún af eriendri hækkun
í júlí s.l.
d) Þann 1. maí s.l. lækkaði
togaraoh'a um 62 krónur per
tonn.
3) Þegar ríkisstjórnin samdi
við Rússa um kaup á olíum
þaðan með samningi dags. 1.
ágúst 19531 vár sámið úm vérð
á sama grundvelli og olíufé-
lögin höfðu keypt á áður, þ. e.
lægsta heimsmarkaðsverði á
hverjum tíma. Gefur þetta
ekki tilefni til ádeilu á hvor-
ugan aðilann, sem um kaupin
hafa séð.
4) Flutningsgjöld frá Rúss-
landi eru eðlilega hærri vegna
um 20% lengri flutningsleiðai
hingað. Kom þetta ekki strax
I í Ijós vegna óvenjulegra lágra
taxta á frjálsa skipamarkaðn-
um á s.l. hausti, en búast má
við að flutningsgjöld verði all-
miklu hærri frá Rússlandi á
næstunni en samkvæmt fyrri
samningum olíufélaganna.
5) Auk ofanritaðs eru samn-
ingarnir við Rússland óhag-
stæðari að því leyti, að krafizt
er fyrirframgreiðslu á öllum
olíubirgðum, auk þess sem
nauðsyniegt er að hafa all-
miklu meiri birgðir en áður.
Velditr þetta mjög aulrinni
vaxtabyrði hjá félögunum, sem
vitanlega verður að leggja á
vöruna.
Bragi Siguvjónsson: Göng- ;
ur og réttir. Eftirsafn frá 1
hausti til haust. V. bindi. |
Bókaútgáfan NorSri. —■ 1
Akureyri 1953.
Með þessu bindi lýkur rit-
safninu Göngum og réttum.
Það hefur verið 8 ár í smíðum
og er orðið gífurlegt að vöxt-
um. Undirritaður hefur ekki
lesið í því nema kafla og kafla,
en blaðað í því og skoðað
myndirnar, sem eru margar.
og ýmsar þeirra vel teknar.
Allt er ritið vandað að ytra
frágangi, pappír, prentun og
band, en það er eins og mér
finnist einhver óhófsblær á
þessari útgáfu, of mikið af öllu.
Það er spurning hvort ekki
hefði átt að gefa þennan af-
rétta og smalamennskufróðleik
út sem tímarit, því að bersýni-
lega hefur Bragi Sigurjónsson
ekki ráðið við að gera úr þess-
um óteljandi aðsendu þáttum
neina samræmda heild, eins og
ætlast mátti til að þessi dýra
taók hefði.
En hvað um það, efnið í rit-
safninu Göngur og réttir er
mörgum íslendingum hugþekkt,
því það fjallar um sauðkindina,
sem er yndislegasta skepna
jarðarinnar, og um fjöllin.
En þeir sem rita eru misjafn-
lega ritfærir, bókin hefði orðið
betri, ef sá ritfærasti þeirra
hefði einn ritað alla bókina og
notað efnið í sínum núverandi
búningi aðeins sem hráefni, og
þá hefði hún heldur ekki orðið
svona óhóflega stór og dýr.
Jón Sigurðsson, Yztafelli:
Bóndinn á Stóruvöllum.
Ævisögvíþættir Páls H.
Jónssonar 1860—1952,
skráðir eftir sögn hans
sjálfs og öðrunt heimildum.
Bókaútgáfan Norðri. Prent
smiðjan Edda H.F.
Höfundur þessarar bókar eða
ritari, Jón bóndi Sigurðsson á
Yztafelli í Þingeyjarsýslu, er
löngu þjóðkunnur maður fyrir
ritstörf sín, svo sem bókina
Land og lýður. Frásagnarmáti
hans er léttur og oft fjörugur,
aldrei tyrfinn. En ekki veit eg
hvort Jóni er jafn sýnt um
vísindalega nákvæmni í heim-
ildakönnun og sannpröfun stað-
reynda sem f ramsetning hans. er
áferðárgóð.
Bóndinn á Stóruvöllum , er
ættar- og ævisaga góðbóndans
Páls Hermanns Jónssonar á
Stóruvöllum í Bárðardal. Hann
varð 93 ára 13. okt. s. 1. og mun
enn í dag furðulega ern bæði
andlega og líkamlega.
í formála fyrir bókinni gerir
höfundur eftirfarandi grein
fyrir innihaldi hennar og ritun:
„f bók þessari segir frá ætt-
inni, sem náði valdi á Stóru-
völlum i Bárðardal og situr þar
enn. Sagan hefst raunar með
ömmu Páls á Stóruvöllum, sem
settist á eignarjöi'ð sína 1822,
og nær því yfir 130 ár. — -—
Heimild að þessari bók er fyrst
og fi'emst sögn Páls sjálfs. Hún
er uppistaðan, sem gefur frá-
sögninni líf og lit. (Ætti að
vera ívafið, því uppistaðan £
vefnum hverfur að mestu undir
ívafið). En ívafið er af öðrum
toga. Móðir mín var uppalin I
næsta nágrenni við Pál. Hún
sagði mér margt frá bernsku-
dögum sínum, sem vai’ð fast í
minni. — — — Þá hafði eg
sjálfur undir höndum ritaðar
bækur um ættina og ábúendur
jarða allt frá Móðuharðind-
um. En mestu skiptii’, hve Páll
er geyminn á ýmis skjöl ættar
sinnar og sjálfs sín---------“
Formálanum lýkur Jón með
þessum orðum:
„Saga þessarar ættar getur
verið raunhæf mynd og tákn-
ræn af menningarþi’óun í hér-
aðinu á mestu umbyltingatím-
um, sem gengið hafa yfir þjóð-
ina.“
| Bóndinn á Stóruvöllum er
1 180 bls. prentuð á góðan papp-
j ír. Fáeinar myndir eru í bók-
inni, þar á meðal tvær heilsíðu-
myndir af Páli og konu hans
Sigríði Jónsdóttur, sem lézt á
sumarmálum 1948, tæpra 79
ára að aldri.
Guðmundur Daníelsson.
Ályktun 12. þhi^s S.l’.S.:
Sérhverjum manni verhi gert
kleift ai eignast elglB hiísnæði.
Forystufé4
ný bók.
„Forystufé“ nefnist bók,
eftir Ásgeir Jónssori frá Gottoi-p
sem er í þann vegirih að'kóiria
. , .... , ís -'.‘.ix; : i’ t r-i: ->
a mai'kaðinn.
Er hún eiriskonár eft'irmæli
eða minningarrit um forystufé
af fjárstofnum, sem liðið hafa
undir lok á tíirium mæðiveiki,
niðurskurðar og fjái'skipta.
Búnaðarfélag íslands gefur
bókina út.
12. þing S.U.S. legg'ur ríka i
áherzlu á þá staðTeynd, að eí'na- .
, hagslegt öryggi þjóðféiags-
þegnanna er eitt meginskilyrði
þess, að þeir geti lifað ham-
ingjusömu lífi. Þótt slíkt ör-
yggi beri að sjálfsög'ðu að veita
einstaklingunum með ýmis-
konar tryggingastai'fsemi og
aðstoð við þá, sem ekki geta
séð sér farboi’ða, þá telur það
þó ekki síður ástæðu til að efla
og styðja viðleitni manna til að
tfyggj a sér óg sínum með eig'in
atorku fjáfhágslegt öryggi.
; Téluf þitfgið í því sambandi
rrijög rnikilvaégt, að sérhverjuiri
atorkumanni vergi gert kleift
að eignast eigið húsnæði, þótt
hann hafi ekki yfir að ráða
miklum fjármunuxn, og sérstak-
lega telur það nauðsynlegt, að
greitt verði fyrir ungu fólki,
sem hyggur á stofnun heimilis.
Ung'um Sjálfstæðismönnum
er það ljóst, að mikill fjár-
magnsskortur hlýtur að vera
hjá þjóð, sem verður að byggja
upp öll sín mannvirki á einuni
eða tveimur mannsöldrum, eri
telja hiiis vegar,, að húsnæðis-
(eysi sé slíkt böl, ,að íbúðabygg-
•ingar verði að sitja í fyrii'rúmi
fyrir flestum öðrum framv
kvæmdum. Telja þeir meiri-
háttar lántökur erlendis mjög
konia til álita til þess að auka
íbúðabyggingar, enda er meg-
inhluti byggingarkostnaðar
víðast greiddur af lánsfé.
Þá telur þingið eðlilegt, að
stuðlað sé að því, að memi
vinni sjálfir sem mest að bygg-
jngum eigin íbúða í frístundum
sínum, ýmist svo, að þeir ,byggi-
smærri hús eða taki við íbúð-
um í sambýlishúsum óinprétt-.
uðum, og vinni siðan sjálfir að