Vísir - 02.12.1953, Blaðsíða 5

eftii- íóngum. Einkenmlega
reýnslu hefi eg öðlazl í þeiin
efnuxn, sem riiér finnst að geti
talað U1 okka.r .kennaranna.
Maður skyldi.. aldrei feila
;i?.einn dóm yíir nemendum
sinum. Eg. - hafði. eítt, sjnn.
da-eng í skóla h.iá mér. Hönúm
gekk illa að læra að lesa< svo
illa, að foreldrar hans höfðu af
því . áhýggjur. Nú er þéssi
drengur orðinn mætur borg-
ari í ábyrgðarstöðu,’.og' er til
fyrirmyndar í starfi sinur. Þol-'
inmæði ér fyrir öllú. Kennár-
iruv. verður.að iáta' sér .bykjn.i
vaéht úm, starfíð og .böönin og
aldrei gefast upp. Við ættum
-iíka.haía það.:hua.fai.:t,.:að böm-
ekki, skipt um kenrvata
að geðþótte. JÞess yegna verð-
.um \ið aa.5Icggja okltur fram
‘llyer*iig ÍMífst hmn eiginu
iegi, kennarafcsil 1 þiun?
hemiar Pgrarni Benediktsáyni.
Miðvikudaginn. 2. desember 1953.
VÍSIR
te
Þegar skólaskyidan hefst, — barnid ier í fyrsta sihn í skóla,
sjö ára gamalt, — eru mikil tímamót í lifi þess. og rauhar ekki
aóeins í Íífí barnsins sjálfs, heldur og hjá foreldrum þess. Áftur
hafftt barnift aetíft verift úndir handaxjaSri foreldranná, sent
Jtöfftu vakaft yfir hverjú fótmáli þess, en þegar skóiabjallan
klingir því í fyrsta slnn, sleppir heimiiift af því hendinni aft
veruiegu ieyti. Uppfræðsla barnsias og þar meft uppeldi aft
verulegu leyti, er ekki lengur í höndum pabba og mömmu,
heidur einhvers kennara,. einhvers vandalauss manns, sem mi
tekur að leggja fyrstu steinana í menntunarbyggingu barnsins,
IrversH háreist, sem húu annars kann a& verða uin þaft er lýfcur.
Þaft leikur því ekki á tveim tunugum, aft starf baruakennarans
er liarla mikilvægt. Þaft er uui menntun barnsins og franitíð eins
mikil maimvirki: Undirstaðan verður að vera traust. Það Verð-
ur að vanda vei til uppfræðslu þessa einstaklings allt frá önd-
verðu, því aft einstaklingurimi býr að því alla ævi, er hann
lærði fyrst, og hann bíður hnekkj ef sviksamlega er vandað til
úndirstöftunnar.
Starf barnakeunarans er vandasamt, tíklega vandasamara
en flesta. rennur grun í að órannsökuftú máii. Vift skuiunt hafa
það hugfast, aft í augum barnsins er kennarinn ævinlega sá
hæstiréttur, sem ekkl verður áfrýjaft frá. I*ess vegna ríftur á,
að kennarinn segi aft sjálfsögftu aldrei annað við börnin en
það, sem hann getur staðið vift, en bað er heldur ckki nóg. Þaft
er ekki sama, hvernig hann segir þaft við bönxin. Engin tvö
börn eru eins, viðbrogð barna í sama bekk aldrci hin sömu,
enda þótt ýmsar meginreglur geti gilt um þau öll sem hóp.
Kennarinn verftur ævinlega aft eiga þaft vopn í fórum síuuiti,
sent ekki má slævast: Þolinmæfti. Og nauftsynlegt er, aft
kennaranum þyki gaman aft kenna, það má eklti vera
honum kvöl, því að þá nær haiut aidrei þeim tökum á þessum
litlu samborgurum okkar, sem æskileg og nauðsynleg teljast.
Aft þessu sinni ltefur höfundur Samborgaraþáttanna komift
aft máli vift þrautreyndan barnakennara, með 30 ára reýuslu í
starfi aft baki, mann Sem sérstaklega hefúr kynnt sér upp-
fræftslu hinna yngstu ReykVíkinga, og nýtur mifcils trausts á
því svifti, ísak Jónsson skólástjóra.
við þúumst, er
þaa eKKi vegna þess, að við
blaðamenn höfuð að fyrra
bragði tamið okkur að þúa
fólk, heldur vegna tíu ára
kumringsskapar okkar ísaks i
sambandi við Sumargjöf og
blaðamennsku).
Jú, það skai e'g segja þér.
Svoleiðis var, að ágætismenn-
irnir síra Magnús Helgason,
Steingrímur Arason og Ásgeir
verða þeim að .sem mestu liði.:
Börnin eru 'eins og blóm, 'sem
opnastmóti sól, en falla samán
ef kular, eða hranalega er við
þau talað. En auðvitað eru
okkur kennurum mislagðar
hendur, eins ög' gengru'.
Segftu fuér eittlrvað ..y
um Sumargjöf.
Starf mitt við Sumargjöf má
eiginlega. rekja til Steingríms
heitins Arasonai', en öimur
höfuðástæða fytír afskjptum
mínum af þeim málum er sú,
aö mér líður vel innan um
börn. Eg varð hrifinn af vinnu-
brögðum Stéingríms, og gei'ð-
ist sjálfboðaliði hjá honum.
aðarfélög, ' séni . ánnast' þass
kona-r starfsémi. án stúðnings
hins opinbera. Vafalaust er.
Laufasborg eitt allra fulikomn-
asta barnaheimiji,. sem völ ,er á.
Gott áft vinna fyrir
Eeykvíkinga.
EuuiABgoqjiBl's iáSjB giaoA ejuq
jujefg.reumg ngcq t uijuojs
sem eg' tel mér gæfu að hafa
fengið að ihna af heqdi. Réyk -.
vikingar eru vafalaust eitthvert
bezta fólk, sem hugsazt getur
í þessum efntim, og á eg þaú
jafnt við borgarana sjálfa sem
bæjaryfirvöldin. Hugsunar-
lráttúr Reýkvíkingá virðist
vera þessi: Ef þið viljið vinna
að þessu málefni skulum við
Mér var Ijós þörfin fyrr þessa aðstoða ykkur. Ög sann-
starfsemi, sem felst í því að leikurinn- ér líka sá, að öðru
veita heimilunum eða að- vísi hefði þetta ekki verið
Asgeirsson, sem. þá kenndi .við standendum hjálp við umsjá hægt. Hér hefur komið til
Kennaraskólanrt, núverandi bama nokkum hluta dags. j dæmalaus góðvilji börgaranna
.fqseti íslands, töldu mig á að Ekki til þess að taka þau sjálfra og bæjaryfirvaldanna:'
afla mér kennararéttinda. Það
varð líka úr, og vorið 1924 út-
skrifáðist eg úr Kemiaraskól-
anurn.
Þá um háustið baö Ásgeir
Ásgeirsson mig að kenna fyrir
Það kann ej til vill að láta i
eyrum sem öfugmœli, þegar
sagt er, að ísak Jónsson; sem er
með fróðustu mönnum hérlend-
is um flest það, er lýtur uð námi
smábarha, skuli aldrei hafa
setið i barnaskóla, og að reglu-
leg slcólaganga hans hafi eícki
imfist- nrr en hann var kominn
að ivitugu, — eit svona er þettu
samt. "
ísak Jónsson er fceddur hinn
31. júli árið 1898 að Gilsárteigi
í Éiðaþinghá á Héraði. Foreldrgr
hans voru hjónin Jón Þor-
steinsson gg Bagnheiður ísaks-
dótlir, sem stundaði Ijósmóður-
störf í 33 ár. ísak. fluttist með
fpreldruni slnum á l. úri,.í Loð-
mundarfjörð, 'að Seljdmýri,; i
einni afskeicktustu svéit 'þessa
lands: Svéinnihn fór aídréi i
barnaskóla, enda voru þau rnáí'
ekki; k'optin. í það horf þá, sem
'nú er talið nauðsýnlegt. og scern. -
andi inenhirigqrþjóðfélagi, éihs
og þar stcndur, — e?j, í iieimq-
húsjim lœrði hann lestuf, skrifk
reiknihg oy stufsetningu. -
„Eklci man ég, hve gamali ég
var,.þegar ég var talinn lœsff,
segir ísak, þegar ég inni hann
eftir þessu, „en það man ,ég, að
mér 'uar lojuð bók á sumqrday-
ihn. fyrsta, éf ég vceri orðinn
lces þq. Qg svo fékk ég. bókinq.
Ég.'vgr,.í:Loðviundqrftrð.i til 16
' :,.árq aldurs, en þá var ég vetrar-
\gngt á Gilsárteigi:,hfá.. .Qnnu
hálfsyst-ur minni oy._ manni
sig í forföllum við æf-
ingadeild Kennaraskólans með-
an hami sæti á þingi. Jafnframt
var eg óreglulegur nemandi hjá
af heimilunum,- heldur létta j Afleiðingin er lika svo, að við
undir með mæðrunum, ekki stöndum nú framarlega á
sízt þar sem ómegð er mik- þessu sviði, og þolum saman-
il, húsnæði ónógt og þar frám burð við flestar sambærilegar
éftir götunum. Eg fór að virrna borgir annars staðar.
fyrir Sumargjöf með Stein-
próf. Sigurði Nordál í Háskól-
anum, í tvo vetur, en tilsögn
hans varð mér ómelanleg. Hjá
honum varð kennslan svo lif-
var ég vetrarrnaður hjá: síra
Birni Þorlákssyni, alþirigismanni
á Dvergasteini i Seyðisjirði,
mætiLin vtanni og nierkum, föð-
ur Valgeirs Björnésonar hafnar-
verkfrϚings og fleiri ' kunnra
manna. Lœrði ég hjá honum is-
lenzku og ensku.
Fyrstu skólaganga mín vqr á
Hvanneyri árin 1917—19, en
þaöan ntskrifaðisl. ég búfrœð-
ingur. Ég hafði nefnilega ekki
efni á að fara í Menntaskálann
óg fór þvi þessa. leið til þess að
afla rnér menntuiiar. En svo
, vqrö ág áldrei bóndi, aðállega
végna þe.ss, að ejtir kreppuna,
sem kom í' kjöífar fýrri heims-
styrjaldarinnar, vár ■ nccr '<5-
gertegt 'að fá jahðiiœði, eridd
engir ■peningar laii'sif í bÖrikUm,
En ailt þetta hefur þó orðið
iriér til góðs, því aö þá sneri
ég 'vTiér að kennslustörfuvi, fyrst
sevj, Jarkennari i Ivó vetur,-og
siifan hef éff alla líð ýengist.við.
kegnslu. Mér finn'st, að ég.haji
kgmiét 'á.rótig hillu í lífinu'jivqð
þetta snertir, og siarfv$ veicur
viér ánœgju og hamhxgj-u:*
, Vorið 1922 sækir ísák Jóns-,
sou námskeið í Kennaráskqian-
um, og liugðist hariii uiotfæra
sér þá fræðslu i' igrlipuiri/með
.búskápnum, seni þá. vai' bfar-
■léga í húgæ hans.- Eri þá ýe.rða
míerÍEileg., jþátteskiL í. jífi hansv
• ,og þess. vegna. Legg, eg 'þesga-
íspurriiúgtetúiiltr
iíQXjÚí* álevi
vildu missa „borgirnar“. Ilér (til Norðurlanda einu sinni.
En hiirs vegar tél eg fráleitt að j er hin æskilegasta samvinna, til" Englands og Frakklands,
gleypa við sálfræðilegum, Sumarg'jafai', foreldfa og hins svo og' til Bandarikjanna
„teóríum" sem lítið snerta! oþinbera. Þegar eg var á ferð- í hitteðfyrra. — Eg hefi;
raunveruleikann. , inni í Bandaríkjunum, þótti lagt áherzlu á að kynna mér.
jmönúum athyglisvert, er eg smábarnakennslu og .alMiða,
tíeíur þú fylgzt. njeft . j skýrði.frá þessu fyrirkomulagi. þrosltandi vinnubrögft í þeim
nemendum þínum? Þar eini það einkum ýmjs safn- efnum og sömuleiðis æfinga-
Jú, eg hefi reynt að gera-.það
. glþingismqnjxi. Naut éff þar tii-
_,.^qgfig^Jijq-furken7iara.--SiðM
grími árið 1924, hefi verið í Þú rekur smáhamaskóla,
stjórn þessa félagsskapar í 25, er ekki svo?
ár, en formaður í 14 ár. j Starf mitt er þríþætt: Fyrir
j Kennáraskólann, smábama-
Farift varlega af stað. j skólann og' Sumargjöf. Eg
Fátæktin sneið okkur stakk stofnaði smábarnaskóla ár-
í byrjun, og' varð það okkur ef ið 1926, ekki vegna fordildar,
til vill að nokkru leyti til góðs, heldur vegna þess að eg taldi,
andi og skemmtileg. Bæði hafði ^ ag þar meg urðum við að [ að þar hefði eg ákveðið verk
harrn lag á ;að láta netnendurna fy,.a. 0kkur áfram til þess að að vinna, sem að gagni myndi
skilja efnið, sem um var fjall- fmna þag form, sem heppileg- koma. Eg' vildi þreifa mig á~
að, og þykja vænt um það. Eg ast þefur reynzt. Fyrst höfðum fram um lestrarkennslu og
hefi nú stundað kemislu í 30 vig dagheimiii í tvö sumur i önnur þroskandi viðfangsefni
ár. Eg' hefi einbeitt mér að því Kennaraskólanum. Svo kom bama. Þessu varð eg að ráða
starfi, en þó haft ýmisíegt rrieð örænaborg árið 1931, enþaðvar sjálfur, og því stofnaði eg skól-
höndum, sem er því skylt. Áð- fyrsta-.heimilið, sem var byggt ann. Reynslan hefur líka verið
al viðfangsel'ni mitt er og hef- ■ utan um þessa hugmynd. í dag mér hliðholl, og sýnt, að nægi-
ur verið uppeldi og kennsla J eru „borgirnar“ orðnar 3: nú eru þær átta og verið að
barna á áldririum 3—9 áfa ög "Grænaborg, Vesturborg, Tjarrir byggja nýtt skólahús fyrir’ hann"
arborg, Steinahlíð allar eign Skólinn var rekinn sera einka-
Sumargjafar. Barónsborg', skóli í 20 ár, til ársins 1946, en
Brákarborg, Drafnarborg og nú er hann einskonaj- hlutafé-
Laufásborg, sem bærinn á, lagy þ. e. sjálfseignarstofnun.
en Sumargjöf rekur. f „borg- Frá ái'inu 1932 hefi eg einnig
unum“ eru hátt á 6. hundrað. verið æfingakennari yi'ð Kenn-
nú, én stúlk- araskólann, og skoli sá ér eg
starfa um 70. veiti forstöðu, æfingaskóli'fyrir
kennsla kennaraefna.
Mikilvaegi
barnakennslunnar?
Barnakennsla er ,að nrinum
dómi ákatlega mikiivægt starf.
Það slciptir öllu máli að rétt sé j börn. daglega
byggt i upphafi, því-að á þvi i ur> aem þar
getur bókstaflega oltið lífsham- j Eg tel, að það form, sem við aldursskeiðið 6—8 árá.
ingja manna. Þú spyrð um
nauftsyh sálfræðúinar í þessum
efnum. Eg skal segja þér, að eg
álít, að öll raimhæf þekking
komi aö gagni einnig sálfræðí.
höfum nú á þessari starfsemi.j
sé rnjög iieppilegt fyrir þetta Þú hefur farift utan til
bæjarfélag, og mér þykir eldtí frekara náms, er þaft ekki?
sennilegt, að Reykvíking ,r j Eg hefi farið fjórum sinnum
nemeudum
nyja
Æflngakennsia: leak Jfónsson sýnir
(Tachistoseope, efta hraftsjá), sem nptuft er einkum til rann-
sókija vift lostrarkcnnslu, : .