Vísir - 17.12.1953, Blaðsíða 4

VÍSIR
FimmtudfLginn l7. desember 15>53
Hlaðbúðarbækur.
Þær eru tvær nýlega út
komnar, báðar næsta athyglis-
verðai’, þó að lítið verði hér
frá þeim sagt, og fremur skrif-
að til að minna á þær.
Önnur er endurmínningar
Steingríms Arasonar, og nefn-
ist: Eg mann þá tíð. Ekki verð-
ur hjá því komizt að finna að
þeim titli, og ekki honum ein-
um, heldur þeirri tízku, sem
hann apar, en hún er sú, að
taka braglínur úr alkunnum
kvæðum og gera þær að heiti
bóka, stundum á hinn aula-
legasta hátt. Er tími til kominn,
að sá skrípaháttur sé niður
lagður, og það skyldu rithöf-
undar hafa í huga, að þar sem
bókmenning er mest, er það
skilyrðislaus krafa forleggjara
að titill bókar segi eftir því
sem unnt er frá efni hennar
eða ætlunarverki, og líka að
hann sé ekki lengri en þörf
krefur. Til fyrirmyndar í þessu
efni og öðrum þeim, ar lúta að
starfi forleggjarans, er ekki
unnt að vitna til fremri fyrir-
myndar en Clarendon Press,
sem gerir um þetta strangar,
alveg ófrávíkjanlegar kröfur.
Þegar um þýddar bækur ér að
ræða, vérður stundum að gera
sér að góðu langan titil, því að
föst regla á það að vera, að
hadla upprunalega titlinum ef
þess er kostur, en það er vitan-
lega stundum ekki unnt svo að
sæmilega fari. En með þessari
einu undantekningu eiga langir
bókatitlár ekki að eiga sér stað.
Þetta var nú að hálfu útúr-
dúr og sjá það allir. En hér
verða að öðru leyti ekki að-
finnslur við bók Steingríms,
því að þeirra gérist ekki þörf.
Þær örfáu athugasemdir, er
géra hefði mátt við málfar hans,
er nú um seinan að gera; hann
á þess ekki lengur kost að bætá
í einu né neinu um verk sín.
Það bíður olckar allra að svo
verði.
Ekki gát bók frá H'éh'di
Steingríms um ævi hans orðið
öðruvísi en góð. Hann var sá
öðlingsmaður, sem alltaf og í
öllu vildi álta gott af sér leiða.
Mátti nálega segja að það væri
honum ástríða, og betri ástríðú
getur enginn maður haft. Með
þessu er það ekki sagt, að allt
það, er hann barðist fyrir af
góðum hug, hafi verið til bóta;
því var hiklaust neitað af ágæt-
urn mönnum, og líklega mundi
svo enn. En ekki er þetta hon-
um til lasts. Enginn er sá, að
honum missjáist ekki í' ein-
hvérju. En það mun óyggjandi,
að fyrir þeim dómstóli, sem að
lokum dæmir um verk okkar
og vilja. verður af éngum meira
heimtað en að hann hafi stöð-
uglega af góðum hug leitað
sgnnleiks og réttlætis. Og í
þéirri leit ætla ég 'áð Stein-
gýímur Arason hafi verið s|að-
fastur.
Hann var hlýr maður og
skemmtilegur í viðkynningu
óg munnleg frásögn hans var
nærri með ágætum. Hann var
naumast að sama skapi ritfær
og nokkuð flatneskjulega kafla
er að finna í bók þessari. Aftur
éru svo aðrir, og alls ekki fáir,
sém enginn maður mun lésa
ósnortinn. Margt er þar fróð-
légt og laerdómsríkt. -Mjög: fer
þýí fjarri að bókin sé þung-
lýndisleg eða raunaleg; hún
er mikiu nær því að véra gláð-
vær. En hitt er líka víst, að hún
sýnir mikið af alvöru lífsins.
Þarna ritar maður, sem skilur
það til hlítar, að lífið er ekki
leikur, heldur rammasta al-
vara. Bak við glaðværðina má
alltaf finna til aivörunnar.
Glaðværðin verður aldrei að
gáska.
Hin bókin er eftir Bjöm Jóns-
son Blöndal og nefnist Vina-
fundir. Þetta er þriðja bók
hans á fáum árum og líklega
önnur hin bezta. Hann er al-
gerlega sérstæður maður í bók-
menntum okkar. Hann hefir
gáfu til að skilja sítalandi nátt-
úruna umhverfis okkur og þýða
mál hennar. í erlendum bók-
menntum er ekki lítið af bók-
um, sem frægar eru fyrir það,
að höfundar þeirra áttu þessa
gáfu og neyttu hennar. En hún
gefst aðeins fáum útvöldum og
til þess að öðlast hana mun það
óumflýjanlegt skilyrði, að mað-
urinn sé mannkostum búinn.
Svo er t. d. um hinn heimsfræga
Jim Corbett, höfund þriggja
bóka, sem (svo er fyrir að
þakka) allmargir Islendingar
heifa lesið; en þær þrjár bækur
eru: Man-Eaters of Kumaon
(sögð vera til í óprentaðri
þýðingu á íslenzku, eftir lækni
einn), The Man-Eating Leo-
pard of Rudraprayag, og My
India; svo var einnig að sögn
um W. H. Hudson, er ritgði
Green Mansions og svo marg-
ar aðrar alkunnar bækur.
Þéssi bók Bjöms Blöndals er
um líf dýra (einkum sálarlíf
þeirra), allt frá fuglum og liús-
dýrum niður til fiska og skor-
kvikinda. Eg held að hyggnir
foreldrar, sein bókina lesa,
skoði ekki léngi huga sinn um
að láta lestur hennar verða eitt
atriði í uppeldi barna sinna.
Og hamingjan hjáípi því barni,
sem ekki les þessa bók með
góðu geði. Sálarlíf þess mun
varla með öllu heilbrígt.
Um éfni hennar verður hér
ekki frekar rætt. En þarna er
höfundur, sém ekki á að hlífa
við aðfinnslúm; hahn er maður
til að taka á móti þeim. Hann
ritar móðurmál sitt af þéirri
snilld, sem nú er fátíð á þess-
um hörmulegu dögum málspill-
ingarinnar. En ékki er stoltið
meira en það, að í stað þess að
taka sér til fyrirmyndar for-
eldra sína og borgfirzkt bænda-
fólk, hefir hann lotið að því, að
tína upp mola þá, er í svo ríku-
legum mæli falla af borðum út-
varpsamlóða og blaðáskrifara.
Sem betur fer er ekki-mikið um ■
þetta, en þ.etta grugg ætti alls
ekki að finnást í háns silfur- 1
tæra máli. Er Birni, miðaldra
manni, svo aftur farið að hann
muni ekki lengur hvaða for-
setning var með hverju bæjar-
nafni í nágrenni hans þegar
hann var að alast ypp?, Undan-
tekningarlítið leggur hann nú
bæina í Prókrústesarsæng út-
vai’psins og þess alstaðarná-
læga „að“ hangir þar við þá.
Og hvenær heyrði hann borg-
firzkan mann hefja mál sitt á
atviksorðinu „er“?Þetta tvennt,
og ýmislegt fleira, sem tilgreina
mætti, ér naumast til að
hneykslast á þegar klaufarnir
skrifa, en í máli Björns Blön-
dáls er'það’fjál’ska'særandi.
Þarna eru tvær góðar bækur.
Sú. J.
Af ávöxtunfim skulu bér þekkja þá.
Jf & l m ú w © x t i #® n £ m*
4*
Cjrcenineti
ciiiróo íií:
m
Asparagus
toppar og heill.
Súpu Asþaragus.
Olivin olía ög Saladölía.
Olívur fýiltar.
Sveppar.
Piparrót.
Perlulaukur.
Blandað gfænmeti.
Libbý’s.
Mayonnaise.
Sandwicli Spread.
Salad Cream.
Belgbaunir.
Grænar baunir,
4 tegundir.
Vítamoh og ÍVIaggi
kjötkraftur.
Súrar Gúrkur.
Pickles í édiki og
sinnepssósu.
Capers.
Kryddsósur, margar teg,
Rauðrófur.
Hunang,
ekta býflugnahunang.
Gulrætur.
Blómkál.
r gg ii ma n i r
ITÖLSK úrvals EPLI
VlNBER, sæt og saíaraikil,
APPELSÍNUR — MELÓNUR
M ANDARÍNUR — GRAPEALDIN — SÍTRÓNUR
Korilekt ruslnur — Döðlur, pk. ög lausar.
Spánskar Pea Nut — Fíkjur.
K E R T I glæsilegasta
úrval borgarinnar.
SPIL — KNÖLL
STJÖRNULJÓS
Enskt kex
Cocktail,
Blandað, súkkulaði
i fallegum skrautöskjum,
nentugum til jólagjafa.
Koníektöskjur — Freyju, Lilju, Nöa.
Ávaxtasafar
Drjúgir og hressandi.
Grape
Appelsín
Ananas
Epla
Sítrónu
Allt í jólabakstunnn og til konfektgerðar.
Nýtt rauðkál.
Hjá okkur eru það þér,
sem segið fyrir verkum.

Nýjar Péturs-
Við'sem nú érum órðinmið-
aldra eigum minningar um
bjartar ánægjustundir, sem
voru um leið sáningartími,
sánnir vordagar með dögg og
sól.
Þetta voru kvöldstundir, sem
við fengum smábækur til lestr-
ar. Bækur, sem geymdu margT
ar smásögur. Hver sagá var
líkt og perla á festi, og hafði
hver perla marga blikfleti, sem
unnt var. að njóta af heilum
hug. Við kölluðum þessar sögur
einu nafni FetúrssögUr, af því
að einhver Pétur, — lörigu
séirina fengum við að ‘vita, að
hann var einu sinni. biskup yfir
íslandi, — hafði gefið þær út.
Og í rauninni voru. þessar
sögur okkar sunnudagaskóli,
eihn sterkasti þátturinn í okk-
ar siðfágun og trúarmótun.
Nú hefur annar Pétur gefið
út aðrar sögur, svipaðar að efni,
í sama tilgangi. Það er sr. Pétur
Sigurgeirsson sóknarprestm' á
Akureyri. Hann er nú þegar
orðinn þjóðkunnur fyrir. úhugá
sinn og störf til eflingar trúar-
Iegu uppeídi í simun stóra
söfnuði.
Og sannarlega eru þessar
sögur gott innlegg í þann sjóð,
sém áuðgá þárf til jþess áð véitá
æskunni. þann manndóm,
drengskap og fófnfýsi, ;sém við
öll óskum eftir að njóta. Og
mun sá auður ekki verða þjóð-
inni bezti bankinn til menning-
ar um alla framtíð?
Þessar nýju Péturssögur
nefnast Litli Hárlokkur ög
fleiri sögur.
Sjálfsagt skyggja margar
háværar auglýsingar á svo lát-
laust nafn, sem biskupssoliur-
inn hefur valið bókinni sinni.
En viljir þú gefa barninu
þínu bók, sem göfgar þess instu
og æðstu þrár, þá vérða það
'ékki sízt þessar nýju Péturssög-
ur, sem þú átt áð velja.
ííeykjavík, Í5. des. 195:-!.
Áréllús Nídsson, -•