Vísir - 23.12.1953, Blaðsíða 7

]
Miðvikudaginn 23. desernber 1953
VfSIR
TH. BMITH:
SatmMmrím,
kynni marka tímamót í ,ævi
hans, — en alla tíð síðan hefur
sá félagsskapur verið hans hjart
ans barn, og honum hefur hann . |jver er megintilgangur
helgað líf sitt.
Hvenær hefur þú starfið
hér heima?
Eg fór heim árið 1897. í Dan-
mörku hafði ég kynnzt starfi
og vinnubrögðum KFUM og af-
í Prestaskólann hér, og útskrif-
Fyrir ofan Menntaskólann og inn af Amtmannsstíg stendur
myndarlegt tvílyft hiis ó háum kjallara. Oft sjóst fjölmennir
hópar barna og unglinga streyma að þessu húsi og úr, og oft
á kvöldin, einkum á sunnudögum berst 'þaðan sálmasöngur.
Hvert niannsbarn veit, að þetta er hús K.F.U.M. og K., og þeir
skipta þúsundimi, sem þar hafa sótt samkomur einhvern tíma
ó ævinni, líklega tug'þúsundum frá því er þetta hús var reist
fyrir tæpum fimmtíu ármn. Rosknir borgarar og ráðsettir eiga
þaðan ljúfar minningar, menn úr öllum flokkum og stéttum
liafa lagt þangað leið sína á bernsku- og æskuárunum, og þratt
fyrir margvísleg sjónarmið og allt, sem síðan kann að hafa
drifið á daga þeirra, eiga þeir þó sammerkt í því, að þeir hafa
einhvern tíma verið í hópi „drengjanna hans séra Friðriks“.
Þegar talið berst að K.F.U.M., leitar hugurinn strax til séra
Friðriks Friðrikssonar, hins þjóðkunna barnavinar og menn-
ingarfrömuðar, stofnanda K.F.U.M. og leiðtoga mn 55 ára skeið.
Að öllum öðrum íslendingum ólostuðum telur höfundt’.r
Samhorgaraþáttanna semtilegt, að séra Friðrik sé vinsælastvr guðfræðingur sóttí ég aldrei
og vinflestur allra nuJifandi islehdingt. Séra FdSrik hefur u1”' brauð, en að.beiðni lands-
tnarkað éafmáanleg spor í uppeldismálei ji ; m íslendinga, Hann stj.órnarinnar lét-ég vígjast til
er ljúfmennið, lærdómsmaðmLnu, iihtn .kri?>ilegí leiðtogi og ^ess a® a® ^r guðsþjón-
harnavinurinn, sameinaðir í einni persómi. Það hrásí heidur ekki,
að hann tæki mér vel, er ég liitti hann að máli í K.F.U.M.-
tiúsinu fyrir fáum dögmn.
það mikil bygging á þeirri tíð. drcngirnir, scm dvelja í búð-
Arkitekt var Einar Erlendsspn. um þessum á hverju sumri. f
Var vel vandað. til hússins i starfinu hafa vitanlega skipzt á
hvívetna, en árið 1936 var svo skin og skúrir. En ég hef fulla
byggð viðbygging, svo að nú ástæð’u til þess að vera þakk-
er húsið allmiklu rýmra en í. látur með árangurinn vegna
upphafi og betri skilyrði til fé- \ starfs KFUM.
lagsstarfsins. Þá skemmdist’ Árið 1923 hófst sumarstarf-
gamla húsið nokkuð af bruna ið í Vatnaskógi, en hinn mikli
á sínum tima, en var éndur- í vöxtuv þess á síðari árum. er
byggt, eins og þú veizt. j að þakka fórnfýsi drengjanna
j og piltanna, sem þar hafa dval-
j ið, og hinum framúrskarandi
i áhuga KFUM fyrir því og ekki
KFIJM^ í ö ^
’ ! sízt hve lánsamir vér höfum
Hann er sá að safna drengj- veng með forgöngumenn. Af
um og ungum mönnum um mörgum skal ég aðeins nefna
Guðs orð á kristilegum grund- Árna Sigurjónsson og sr. Magn-
velli, ef orða má þetta svo í Runólfsson, sem ég vár svo
sem stytztu máli. Allt var þetta lánsamur að fá að eftifmanni
smátt í byrjun, en fljótlega, sem framkvæmdarstjóra fyrir
j eða sama vor og KFUM var KFUM. j>að hefði orðið minna
reð að hrinda af -stað slikum stofnað, bættist stúlknadeild úr þessu öllu ef slíkra sam-
felagsskap her heuna. En fyrst við> KFUK. - Fyrst framan af verkamanna hefði ekki notið
ei að segja fia þvi, að eg ,or var aðeins Yngri deild hjá okk- við og fjölda margra annarra.
ur, en síðan kom Aðaldeildin, i
aðist þaðan árið 1900. Forstöðu- sem við nefndum áðan, 17 ára.
maður skólans var Þörhallur
piltar og eldri. Haustið 1908
Bjarnarson, síðar biskup, enj sfofnuðum við Yngstu deild,.j
meðal kennara minna var Jón 10_14 ára, Unglingadeild 141
Helgason, sem einnig varð bisk-
up. En enda þótt ég útskriíað-
A annarri hœð í. K.F.V.M.~
fiúsmiL býr séra Friðrik Frið-
riksson. Látlaus málmplata á
hurðinni ber nafn hans, og þar
drep eg á dyr. ,jKom inn“, er
anzað hrjúfmn, en þó mildum
rómi. Séra Friðrik stendur upp
úr siól sínum, tekur út úr sér
vindíltnn, sem er óaðskiljanleg-
vr förunautur hans, brosir við
mér og segir: „Vertu velkominn
góði, Eg man vel eftir þér, hefi
jylgzt ni.eð þér síðan þú varst
'hér, — að vísu ekki frá ári til
árs, en þá áttir heima í Mið-
strœtinu, var það ekki, og varst
í 5. sveit?“
Jú, það kemur heim, og þó að
liðin séu ein 25 eða 26 ár síðan
eg sótti fundi í K.F.V.M., finnsi
mér allt i einu, að það hefði
getað verið í gœr. Ekki sýnist mér
Isera Friðrik hafct breytzt, og eg
segi honum það. „Jœja, eg er
orðinn nokkuð gamall, én kunn-
ingjar mínir segja, að eg hafi
lítið breytzt undanfarin tiu ár
eða svo,“ segir hann brosandi.
hinn 25. viaí' árið, 1S68. Hann
varð því hálfnírœður í vor, en
þess sér siður en svo nierki. Hin
grœskulausa kímni er hin sama,
góðvildm Ijómar enn úr auguiu
hans/ og það er enginn elli-
hstuhald í holdsveikraspítal-
anum í Laugarnesi, og það hafði
ég með höndum í 8 ár. Þá hætti
ég vegna siyaxandi starfa i
KFUM og K.
KFUM stofnað.
Eg fðkk í lið með mér um
50 drengi á 'fermirigaráldn, og
bragur^ á því sem hann secnr, stofnaði KFUM 1899. Samstarfs
minnið ótrúlégt. j rnenn fékk ég.síðar, er við stofn
Foréldrai' hans voru Friðrik nðum aðaldéildina, er svo var
Péturs$on bóndi og stniður að nafnd, fyrir unglinga 17 ára og
Háisi og Ouðrún Pálsdóttir frá e]dri. Þá komu til liðs við mig
Efstalandskoti í Öxnadal, en Helgásbri, síðar biskup, og
hún var sonardóttír hins mœta ^okltru síðar Knud Eimsen, sém
—17 ára sama ár, og síðar bætt-
ist við Vinadeildin, fyrir 7—10
ára drengi. Síðan uxu ýmsar.
greinar út frá meginstofninum,
svo sem trúboðsfélög, sem síð-
ar urðu sjólfstæð. Þá stofnaði
ég nokkurs konar skátafélag í
sambandi við KF.UM> árið 1913,
sem nefnt var Væringjar, en
knattsyrnufélagið Valur var
stofnað á vegum félagsins 1911.
;.Enda þótt tengslin séu nú að
inestu rofin, hefur alltaf véri’ð
allnáið samband milli okkar,,
Váv kvíðafullur.
Eg var erlendis í 6 ár meðan
ófriðurinn geisaði, og var satt
að segja hálfkvíðinn er ég ætl-
aði að koma heim. Eg vissi svo
lítið um, hvernig félaginu hefði
reitt af.á meðan, en ég gladd'st
fljótt er ég sá, að starfið stóð
með blóma. Eg hef nefnilega
, verið sérlega heppinn með sam-
j starfsmenn. Ahnars hef ég orðið
j var mikils velvilja hjá öllum
! almenningi, en hins vegar má
! segja, að ekki séu allír sama
1 sinnis um félag'ið af trú-
enda fór Valur til Danmerkur
árið 1931 sem KFUM-félag, en
anlegum ástæðum. Nú má segja,
í að mikil samkeppni sé um unga
fólkið. Áður mátti heita, að við
í KFUM værum einir um hit-
ég sleppi Val ekki meðan ég, „ , ,
, ,, , , una umalla unglraga i bænum.
lifz, þvi að hann var nutt oska-' T
. , Nu er oldm onnur, og .ymis fe-
arn' j lög, svo sem íþi’óttafélög, menn-
! ingarfélög og þar fram eftir
Gíæsilegasta starfið. | götunum, laða einnig unga fólk
Síðan hóí'st svo mjög mikil- j ið til sín. En ég er eiginlega
manns ca bamatí J- Þáröar álla «8 var asmherjí minn og «1» Httnr i atarfceml okhar, hrærSur ytir þvg hvo vel viS
Zl ÁÍT Zí ZtZ vinur meðan hann HM. Af —bMaata.tih, en i>a» tel éí, hóldum ho.nnn. E», o.nr »g eg
Akureyri. Faðir hans lezt, er sr. samstai'fsmönnum í byrj . . _
Friðrik var á 12 ári, ocj tók hann un má nefna Stefán myndskdra Vlð elgurn skala FVatna
þá að'vinna fyrir sér-sém smálíEiríkspon, Guðmund Gamalíels- s 'o®1* en ^ai__5T55 , «
i Refasveit í Húnavatnssýslu. son bókbindara og að ógleymd- ™enn,vli,’■ en 1 , a nai .1 J *,
Hann fermdist í Höskuldsstaða- . um sira Bjarna, en hann Varð 1111 a scr sumai u 11
fljótlega formaðut KFUM eftir
kirkju á Skagaströnd
árið 1882.
28. maí
nu g'læsilegasta viðfangsefni sagði áðan, samstarfsmenn min
ir hafa alla tíð verið ágætir, og
er margra að minnast, t. d. síra
Sigurbjörns Þorkels-
i Kald- sonar, Hróbjarts heitins Árna-
arseli. Þeir skipta hundruðum, Framh. á 11. síðu.
"■ Séra Friðrik braitiskráöist
stúdent frá Lœrða skóianum í
Reykjavik suviarið 1893. Auk sr.
Friðríks■'eru enn á lifi af þéssum
, stúdenta árgangi þeir Jórt Her-
| mannsson, fyrrum tollstjóri,
i Ingólfur Jónsson Borgfir&ings
é viiðju gólfi er grúi tímárita ög
ýmislegra frœðibóka. Þaö er
lœrdómssnið, menningurbragUr
«' öllu þar iuni, andrúmsloftið
ef þrungið viti, reynslxt ög góö-
rild.
■ Hér verðtir fcnið stutt!C[,a i/l’r■
að hann gerðist prestur árið
1910, og það hefur hann verið
síðan, og ein helzta stoð þess
og stytta, ásamt Knud Zimsen.
KFUM var stofnað í Framfara- i
félagshúsinu .sem svo hét, á
Vesturgötu 51, en það hús stend
ur enn. Svo urðum við húsnæð-
islausir er .meðlimum ijölgaði,
,, Inni hjá síra Friö'rik eru raðir, m
bóka i háum hillúm. á langborði 0({ Ma^nus Arvbjorwson-n Sél- | og árið 1901 fór' ég til Hafnar.t j
' -fosst.. Sertf Fnðnk for utan,. til j og hjálpaði KFUlVjj þar, okkur til .j
panmerjcur, eins og þá var; ál - þess éignpst þak ýfir, höfuð- i
'gengast, bjð á Garði, og lctgtíi iðj og 'árið 1902 keyptum við •
stund á m&ijráidi. Hann larigaði Melátedshús, beint á móti Presta '
iil þcss að veróa lceknir. en háfoi skólanum (Haraldarbúð),
ekki ctfni á því, -§~ námið var of
langt.
en'
það hús var g, bak .við ;þar seni
nú er Útvegsbankimi. Svo seld- j
um við barikanum (ísiands-
banka) húsið,' en byggðtum á í einriÁDanmerfsurferð sinni varð sérii Friðrik santskíþa lieíra
ái'unuin 1906—07 húsið, sem Sveini Björnssyni forseta á Gpllfossi. A niilli ■ þéírra sitúr Jwr
u 'við nú erum staddir i, óg' þótti
SigúrÓsson skipstjóri.
Sprwy-Ænvai StgktawkmmsmB*
Jfe Air-Wick :
uudraeiínitd er nauð^ulegl á.. Iiverfsi IteisMÍII
■á j.