Vísir - 28.12.1953, Blaðsíða 4

VTSIR
Mánudaginn 28. desember 1933
DAGBLAÐ
Ritsíjóri: Hersteinn Pálsson.
, ( Auglýsingastjóri: Kristján Jónsson.
Skrifstofur: Ingólfsstræti X.
Útgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VlSIR H.F.
Afgreiðsla: Ingólfsstræti 3. Súni 1660 (fimm linur).
Lausasala króna.
Félagsprentsmiðjan h.í.
M"
Jóbgjöf öreigastjóraar.
örg og mai'gvísleg stórtíðindi hafa gerzt austur í Sovét-
ríkjunum á þessu ári, sem nú er senn liðið ,,í aldanna
skaut“. Er það og í samræmi við þá reglu, að þaðan er jafnan
nokkurra tíðinda að vænta, sem allt er á sífelldri framfarabraut!
í engu öðru ríki veraldar munu önnur eins tíðindi hafa átt sér
stað á þessu tímabili, og verður þó ekki sagt, að tíðindalaust
hafi verið í heiminum.
ii Það vakti að sjálfsögðu heimsathygli, þegar það var tilkynnt,
að Stalin væri dauðlegur eins og aðrir menn, hefði fengið slag,
og væri vart líf hugað, þótt margir læknar hefðu verið kallaðir
að sjúkrabeð hans. Höfðu þeir allir nánar gætur hver á öðrum
jafnframt því sem þeir hugðu að líðan sjúklingsins, en allt kom
fyrir ekki, því að hinn mikli einvaldur varð að sáfnast til feðra
sinna sem aðrir holdlegir menn. Annar maður tók síðan við
.völdunum að mestu leyti, þó að hann treysti sér ekki til að
hafa alla þá tauma í ,h;ndi sér, sem Stalin hafði haldið. Bolla-
lögðu menn að sjáli.i j mikið um það, hvort um einhverja
stefnubreytingu mundi verða að ræða, og í hverju hún mundi
[Verða fólgin, er hinn nýi einvaldur færi að láta málin til sín
,taka — hvort vestrænar þjóðir þyrftu enn að óttast heims-
.drottnunarstefnu kommúnista eins og áður.
Þótt það væru að sjálfsögðu mikil tíðindi, er Stalin var
allur, vakti það þó jafnvel enn meira umtal, er það var kunn-
gert, að margir læknar hefðu verið handteknir í Rússlandi.
Og það voru engir venjulegir skottulæknar, sem fyrir valinu
höfðu orðið, heldur ýmsir hinir þekktustu í þeim hópi, sem
höfðu aðstöðu til að ná til valdamanna ríkisins við störf sín.
Höfðu þeir reynzt svo trúir lækniseiði sínum, að þeir höfðu
bruggað ýmsum ágætum forvígismönnum öreigaríkisins banaráð
og jafnvel tekizt að nokkrum fyrir kattarnef, þótt að sjálfsögðu
,væri girt fyrir frekari óhæfuverk af því tagi með handtöku
þeirra. Þó fengu öreigaþjóðirnar austan tjalds ekki að búa lengi
,við þá öryggiskennd, að þessir hættulegu skálkar hefðu verið
settir undir lás og slá, því að skjótt skipast veður 1 lofti — jafn-
,vel á gresjum Rússlands og áður en varði kom það á dagir.n
og var gert lýðum Ijóst, að læknarnir væru allir saklausir.
Og enn gerðust tíðindi. Einn ástsælasti sonum kommún-
ismans, sjálfur Beria, er hafði gert sitt til að tryggja veldi
kommúnismans með fangelsunum, þrælkun og lífláti milljóna,
reyndist breyskur eins og' fleiri. Hann var handtekinn og sam-
stundis stimplaður glæpamaður í hættulegasta. flokki, og búinn
,undir líflátið. Síðan þetta gerðist eru liðnir fáeinir mánuðir, og
nafn Beria hins fallna heyrðist varla nefnt þann tíma, þar til
,um miðjan mánuðinn. Þá var tilkynnt, að málið væri að fullu
rannsakað, og mundi dómur verða kveðinn upp fljótlega í
samræmi við lög frá 1934, sem koma að góðu naldi í valda-
streitu.
. Og á aðfangadag var tilkynnt, að nú gætu sovétþjóðirnar
isofið vært um jólin, því að Beria og samstarfsmenn hans við
ýmis ódæðisverk hefðu fengið makleg málagjöld. Má af því sja,
að þótt sovét-yfirvöld líti iðkun trúarbragða heldur óhýru auga,
hafa þau þó fullan skilning á gíldi jólagjafa í eihhverri náynd.
Áttræösir í gœr:
Olafur IViagnússon.
h taipMat fsSis
Eitt merkasta skeið í sögu1
þjóðarinnar er timabilið 1874-—
1914, uppvaxtar- og starfstími
aldamótakynslóðarinnar. Sú
kynslóð ólst upp við hin erfið-
ustu skilyrði hið ytra; land og
þjóð bjó enn að margra alda
kúgun og ófrelsi. En vor var í
lofti, einna líkast því sein ís-
öld vædi að enda. Aldamóta-
kynslóðin fekk stjórnarskrána
í vöggug'jöf. Hún var stærsta
og merkasta sporið, sem stígið
hafði verið til frelsis, og veitti
landsmönnum baráttukjark og
von um aukið frelsi og fullvekli
síðar:
Aldamótakynslóðin kunni að
meta þessa gjÖf. Hún hóf bar-
áttu sína með furðulegri bjart-
sýni og atorku, en um leið
nægjusemi og sjálfsafneitun.
Og árangurinn varð slíkur, að
vafasamt er, hvort nokkur ein
kynslóð í sögu landsins hefir
skilað meira og um leið heilla-
ríkara dagsverki, nema ef vera
kynni landnámskynslóðin sjálf.
Aðeins hið sögulega yfirlit get-
ur skýrt hinum yngri aðtæður
og afrek þessara manna, sýnt,
hve afstaða var örðug og margt
ógert, en einnig, hvers vegna
afköst urðu svo mikil.
Einn fulltrúi þessarar kyn-
slóðar og um leið einn af elztu
og þekktustu borgurum Reykja-
víkjurbæjar er Ólafur Magnús-
son kaupmaður. Hann varð 80
ára í gær.
Ólafur Magnússon fæddist
að Láganúpi í Kollsvík í Barða-
strandarsýslu 27. desember
1873, sonur hjónanna Þórdísar
Jónsdóttur og Magnúsar Sig-
urðssoar, er bjuggu að Lága-
núpi, en síðar að Geitagili í Ör-
lygshöfn. Fátækt var mikil, en
heimilið þungt. Voru börnin
alls 10, Ólafur hinn fjórði í
röðinni. Varð því hver að vinna
sem hann mátti, Ólafur ekki
síður en aðrir.
Ellefu ára gamall fór Ólafur
til Ingimundar og Bríetar að
Breiðuvík í Rauðasandshr., en
fjórum árum síðar að Bæ á
Rauðasandi til Ólafs Thorla-
cíusar. Tók hann nú að stunda
sjó, fyrst matsveinn eitt ár, en
síðan háseti í tvö ár á þilskip-
inu Helgu, er var eign hins
ltunna athafnamanns, Péturs
Thorsteinssons á Bíldudal.
Reyndist Ólafur brátt fiski-
sæll og varð ásamt Sumarliða
frænda sínum aflahæstur mað-
ur á Helgú. Síðara sumarið
varð hlutúr' Ó'lafs 300‘ króntir,
og var það aleiga hans áuk
ígangsklæða, er hann kvaddí
æskuhérað sitt og fluttist til
Reykjavíkur að leita hamingj-
unnar haustið 1891, þá tæpra
19 ára. Kom Ólafur Thorlacíus
Ólafi Magnússyni í trésmíða-
nám hjá Þorkatli Gíslasyni
trésmíðameistara í Tjarnar-
götu 8, og lauk Ólafur sveins-
prófi 1894. Námsár sín bjó hann
hjá meistaranum, svo sem þá
var venja. Að loknu námi vann
Ólafur eitt ár við smíðar hjá
Júlíusi Schou steinsmið og bjó
þá hjá honum. Kaup var ekki
hátt, aðeins fæði og húsnæði.
Árið 1897 kvæntist Ólaf-
ur Þuríði Guðrúnu Jóns-
j dóttur. Hófu þau búskap sinn
í í svonefndu „stólpahúsi" við
j norðanvert Austurstræti. Þar
1 stendur nú Búnaðarbankinn.
j íbúðin var ekki stór, tvö lítil
í herbergi og aðgangur að eld-
húsi. Bjuggu þau þar móti
i hjónunum Vilhjálmi Jakobs-
■ syni skósmíðameistara og Sig-
j ríði Hansdóttur konu hans,
miklum ágætishjónum. En árið
eftir fluttust þau Ólafur í stein-
húsið á Skólavörðustíg 4.
Ólafur tók nú að stunda iðn
sína, trésmíðar, og reisti nokkur
hús í Reykjavík. Var hann
meðal annars einn þeirra smiða,
er reistu Miðbæjarbarnaskól-
ann. Ólafur hafði snemma hug
á að eignast sitt eigið þak yfir
höfuðið, og árið 1901 reisti
hann í félagi við Kristófer Sig-
Framh. á 6. síðu.
Bitanir á rafkerfi.
Oíðan nýja stöðin austur við Irafoss og Kistufoss tók til starfa
^ fyfir fáeinum vikum, hefur það nokkrum sinnum konuð
fyrir, að rafkerfið. hefur. bilað,. .og .orka. þyí verið. af skornum
skammti nokkra hríð á orkuveitukeríi Sogsins. Þó hefur ekKi
verið um stórvægilegar bilanir að ræða, en enginn veit hvao
átt hefur fyrr en misst hefur, svo að menn hafa sárt saknað
fullrar orku til. birtu og hlýju og margvísleg þægindi á heirn-
ilum og vinnustöðum.
Þær raddir hafa heyrzt meðaf almennings, að eitthvað muni
vera bogið við bilanir þessar, að ný tæki bregðist svo fljótr,
eins og hér virðist hafa orðið raunin á. Spyrja menn, hvort
einhverjir gallar hafi.komið fram á tækjum þeim, sem hér er
um að ræða. Þó má allíaf gera ráð fyrir einhverjum byrjunar-
örðugleikum, þegar um svo flókið fyrirtæki er að ræða, en ekkí
væri úr vegi, að Sogsvirkjunarstjórnin gerði almenningi grein
fyrir þessu, svo að kveðnar verði niður þær raddir, sem gætu
vakið óánægju ahnennings-að-ástæ2ulausu. ....................
margt er shrétiÓ
Hann veiðir fiðrildi með byssu.
Og laðar bráðina áil «íia með
lúðra])^.
Það þykir meira en lítið við
haft, þegar menn nota fallbyss-
ur til að skjóta á spörfugla,
eins og komizt er að orði.
Þetta á næstum við um hann
Paolo Cavanna í Piacenza á
Italíu, því að hann notar byssu,
þegar h'ann fer á fiðrildaveið-
ar, og hefir af því drjúgar tekj-
ur. Þe'tta er ekki eins broslegf
pg maður skyJdi ætla, því að
Cávanna notar ekki venjúleg-
ar kúlur eða skeyti við veið-
arnar, heldur skýtur hann lam-
andi gasi á bráðina, svo að, hann
þarf ekki íiðrildanet, sem er
hið vanalega veiðitæki.
Þrýstigasið, sem Cavanna
notar, hefir áhrif í 7—8 metra.
skotfæri. Það svæfir fiðrildin,
svo að' þáu falla til jarðar,
venjulega alveg ósködduð, en
það er ekki alltaf hægt að
komast hja skemmdum á þess.-
Jólahátíðin cr nm garð gengin
og ficstir munu hafa notið hvild-
arinnar, þessa fjóra daga, sem
menri hafa almcnnt ekki þurft að
sinn.a störf.um. Og flesfir munu
lra'fa veriS hvi’uiarþurfi eftir .
jólaan.nirriar, þvi þá hlíí'ir cng-
inn sér. Yfirleitt cr þá meira
a'ð gera hj'á iilltim, er cinliverj-
uiri störfum gegna, og svo er í
mörg önnur liorn að lita. ÞaS
vcrður að kaupa jólagjafir, hjálpa
til á hehnihmuni, og verða jafnt
karlar sem kontir að ganga að
þeím 'lörftím. — Kn svo komu
blcssuð jólin og allir gátu livilst
róícgir, ctið og sofiö.
0;i íto (i! starfa.
En svo, þegar jólahátíðinni
lýluir, hverfa nienn aftur iil
starfa. Menn cru dálitið latir í
fyrstuj því friið var Jangt og
menn gleymdu sér um stund með-
an á jólafagnaði stóð. Að þessn
sinni vöru það Stórubrandajól,
því. sunnudagur var á þriðja i
jólum og lcngdi helgina um dag'.
Blessuð jólaliátíðin er ánægjuleg,
cn stiindum livarflar það að
manni, að kannske hafi hún tais-
vert breytzt frá þvi í öndveröu.
Hin gamla helgi jólanna er smám
saman að hverfa ur hugum al-
mennings, en jólin i þess stað
að verða nokkurs konar verzlun-
ar- eða uppskéruhátíð. Allir
keppast við að bera sem mest úr
býtum í sambandi við jólin. Jóla-
mánuðurinn er helzti verzlunar-
og viðskiptamánuður ársins.
Mikið er á sig lagt.
Dagana fyrir jól liafa allir nóg
að gcra. Það eru skyldristörfin
og svo aukastörfin, sem kref.j-
ast úrlausnar. Menn eru á sífelld-
um hlaupum, yfir sig spenntir,
því allt verður að muna og engu
má gleyma. Hver stund er notiiö
til þess að búa sig undir aðal-
liátíð ársins, þótt fæstir geri sé,r
sennilega grcin fyrir hvers vcgna
svo mikið liggi á. Fólkið er bara
orðið þvi syo yant að hafa of
mikið að gera fyrir jólahátíðina,
að það iriyndi vist kunna illa við
sig, ef svo væri ekki. Það er eugu
líkara en það sé.um að gera að
spenna bogaím sem liæst.
Og þó —.
En jólin marka þó sérstök
tímamót í fásinni daglegs 'strits
fyrir alla. Og þau eru þess vegna
Jíka kærkomiri. Öllum er tilbreyt-
ingin nauðsynleg, og’ jólin er
mesta tilbreyting ársins lijá vinn-
andi fólki. Og í þeim skilningi
minná þáu á sig, og verða alltaf
öllum ógleymanleg. Þessi jól yoru
friðsæl og ánægjuleg fyrir alla
landsmenn, því þau voru tíðinda-
lítil. Ekk'ert skeði um jóládag-
ana, sem skyggði sérstaklega á
jólaliclgina, og fyrir það getuin
við.verið þakklát. —ri kr.
um skordýrum, þegar net er
notað.
Mesti vandinn : er- að komast
í skotfæri vi'ð fiðrildin, og Ca-■
vanna þarf ekki' einu sinni að
hlaupa þau uppi til þess: Hann
hefir alltaf, þegar hánn er á
veiðum, meðferðis lúður mik-
inn, sem hann þeytir, en fiðr-
ildin fljúga á hljóðið eins og
melfluga að ljósi. Og lúðurinn
er ekki aðeins til hjálpai' við að
veiða fiðrildi, því að hljómur-
inri laðar að sér yfirleitt öll
önnur skordýr líka, svo að Ca-
vanna hirðir þau einnig, þeg-
ar hann hefir þörf fyrir þau
•yjegxjia • viðskip-ta. sinn.a.. • ! . . ■