Vísir - 14.04.1954, Blaðsíða 4

4
VISIR
Miðvikudaginn 14. apríl 1954.
DAGBLAÐ
Ritstjóri: Hersteiim Féisson. -f
Auglýsingasíjóri: KristjáB Jónssoa. |^]|j
Skrifstofur: Ingólfsstrœti 3.
Útgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR EJF.
Afgreiðsla: Ingólfsstræti 3. Sími 1660 (fiinm linur).
Lausasala 1 króna. \ f is.i|
Félagsprentsmiðjan h.f.
Biðlund má tíf bjargar verða.
Fyrir eigi löngu var að því vikið í þessu blaði hversu mjóg
hagur togaraútgerðarinnar íslenzku hefði farið versnandi
á síðastliðnu ári. Félag íslenzkra botnvörpuskipaeigenda hafði
þá sent blöðunum greinargerð um hag útgerðarinnar, en sam-
kvæmt henni horfði svo, að togararnir myndu stöðvast, nema
komið væri í veg fyrir það með opinberum aðgerðum. Fle.>r
allir togararnir voru reknir með miklu tapi síðastliðið ár og
mun tapið hafa orðið um eða yfir 1 millj. króna á togara, og
þáð sem af er þessu ári mun ástandið sízt hafa farið batnandi.
í greinargerð togaraeigenda kom fram sú sltoðun, að tog-
afaútgerðin yrði að fá sömu fríðindi og bátaútvegurinn hefur
fengið. Fengist framgengt kröfum um hærra fiskverð mundu
togarasjómenn og njóta góðs af. Eftir að F.Í.B. sneri sér tii
ríkisstjórnarinnar og viðræður höfðu .fram farið milli þessara
aðila, v'ar af ríkisstir;nni ákveðin sú leið, að skipuð yrði
nefnd, s'em fengi það klutverk að rannsaka bag togaraútgerðar-
jnnar, áður en endanlega yrði ákveðið hvað gert yrði til úrbóta.
Hér er um mikið vandamál og margþætt að ræða, sem
leysa verður með góðu samstarfi allra aðila, og sú athugun
sem ríkisstjórnin gerir fyrir ráð fyrir ætti að geta skapað grund-
völl farsælllegrar lausnar, ef góður skilningur og réttsýni allra
aðila verður fyrir hendi, sem ekki má efa að óreyndu.
Þar. sem sú leið verður farin, áð láta þá athugun fram fara,
sem ríkisstjórnin hefur lagt til, gefur það auga leið, að þráít
fyrir þá erfiðleika, sem togaraeigendur eiga við að stríðá, og
þrátt fyrir óánægju sjómanna á togurum, sem ríkt hefur í vetur,
er skynsamlegast fyrir þessa aðila, að sameinast um það,. að
gera sitt til að halda togurunum úti, meðan fyrrnefnd athugun
fer fram, sem allra hagur ætti að vera að væri hraðað, svo að
ráðið yrði fram úr vandanum sem fyrst og togaraeigendum
gert kleift að halda úti skipunum án tapreksturs, og sjónienr-
irnir fengið kjör sín bætt.
Þár sem athugun á togáraútgerðinni á fram að fara til þess
Bð greiða fyrir því, að hún komist á réttan kjöl og togarasjó-
menn njóti þar góðs af, verður eigi séð, að það geti orðið til
neinna bóta, nema síður sé, að reyna að knýja fram úrslit áður
en sú athugun getur farið fram. Nú hefur þao gerst, að fundur
fulltrúa sjómannafélaganna í Reykjavík, Hafnarfirði, Keflavík,
Siglufirði og Akureyri hafa gert með sér samþvkkt þess efnis
að ekki sé fært að hafá bundna samninga til 1. öesember n.k.,
og telja „óhjákvæmilegt að þeim verði sagt upp nú í voi,
með það fyrir augum að hafa samninga lausa' og ná nauðsy;.-
legum kjarabótum.“ Segír ennfremur í fundarsamþykkt uni
þetta frá 10. þ.m.: „Stjórnir og trúnaðarmannaráð viðkomandi
félaga vinni sameiginlega að nauðsynlegum undirbúningi fyrir
íiýja samninga og þá jafnframt velja þann tíma itl aðgerða, er
heppilegastur þætti.“
Væntanlega leiðir þessi samþykkt ekki . til þess, að. flanað
verði að neinú. Óskandí væri, aílra hlútá vegna, og allra aðila
vegna, að„ sjómenn eigi síður en útgérðarmenn, kæmust að
þeirri niðurstöðu, að hyggilegast sé að bíða eftir því hvað hin
ráðgerða athugun leiðir í ljós, og hverjar aðgerðir koma í ^
kjölfar hennar. Engum aðila getur verið hagur í því, að draga
4 íanginn að koma þessum málum í höfn.
Ríkisstjórnin telur sig ekki geta tekið ^ákvarð’anir í málipu,
yrir sitt leyti fyrr en að athuguninni; Ibkíjnhi, og jþar sem tdg4 j
uraeigendur geta ekki, að því er þeir hafa tilkynnt sjómönnufn
og fært rök fyrir, bætt kjör þeirra frá því sem nú er, eins og
hag togaraútgerðarinnar er komið, nema af opinberri hálfu
verði greitt fyrir henni, gætu óheppilegar aðgerðir meðan
athugun fer fram leitt til stöðvunar togaraflotans, en nokkur
biðlund kynni að geta afstýrt henni.
Vonandi tekst ekki svo hörmulega til, að í odda skerist um
þessi mál að nauðsynjalausu. Það væri allra hagur og sæmd,
ef allur togaraflotinn gæti stundað veiðar, meðan athuganir
og samningar fara fram.
En er nógur mannskapur til þess fyrir hendi? Það er
fullyrt, að svo sé. Með aðstoð Færeyinga, frænda v.orra, se
hægt að manna alla togarana, og sú aðstoð hefur þegar' verið
þegin í öllum sjávarplássum, þar sem togaraútgerð er, nema
Reykjavík vpgna afstöðu stjórnar Sjómannafélags Rej'kjavikui.
Þá afstöðu ^áína ætti stjórn félagsins að taka til endurskcð-
Unar. ■ ■ . ýVV- -'h.V ''' +
Fjöldi fólks missir atvinnu sína
vegna afstöðu Sjómannafélagsins.
Greinargerð frá Bæjarútgerðinni.
Vegna afstöðu rcykvískra
togarasjómanna að -hóta brott-
för af togurum Bæjarútgerðar-
innar ef færeyskir sjómenn
yrðu ráðnir á j»á, hefir Bæjar-
útgerðin sent frá sér eftirfar-
andi greinargerð.
Bæjarútgerð Reykjavikur
hefur í vaxandi mæli haft með
höndum stórfellda fiskverkun
í Fiskverkunarstöðinni við
Grandaveg. Hafa frá 100—300
manns unnið þar yfir aðal-
annatímann, karlar og konur a
ýmsum aldri. Meginuppistaðan
hefur verið saltfiskverkun og
harðfiskverkun. Þannig hefir
Bæjarútgerðin verið stærsti
saltfiskframleiðandinn í land-
inu tvö undanfarin ár. Hefur
verkun á saltfiski, vöskun,
þurrkun og pökkun. í stöðinm,
aldrei verið jafnmikil og síðast-
liðið ár og það sem af er þessu
ári, og skapast þannig nokkuð
jöfn og stöðug' vinna fyrir
margt fólk og auknar gjald-
eyristekjur, auk þess sem það
héfur reynst hagkvæmara fyrir
rekstur skipanna.
Vegna aflatregðu og rriikiliar
stað síðastliðin tvö ár og held
ur auka hana.
Það tókst ekki að manna
nema eitt skip til saltfiskveiða
eingöngu og þó ekki að fullu.
Aðeins nokkur tonn af salti var
unnt að setja í önnur fimm, en'
eitt lagðist í höfn vegna veik-
inda skipstjórans og manna-
leysis. Eitt er einvörðungu á
saltfiskveiðum. Saltfiskaflinn
var frá 10—84 í ferð hjá hverju
skipi að því eina undanteknu,
sem einvörðungu var á salti.
Var þá sýnt að um stórfelld-
an samdrátt yrði að ræða í
saltfiskframleiðslu Bæjarút-
gerðarinnar, þar sem svo var
ástatt í byrjun vertíðar.
1 Þegar svo var komið þótti
•illa horfa. Togararnir Egill
■Rauði, Goðanes, Austfirðingur,
ísólfur og Júní réðu til sín
færeyska sjómenn, þegar sýnt
,var að ekki var hægt að manna
.skipin með íslendingum. Geta
öll þessi skip því stundað salt-
fiskveiðar með árangri fyrir
útgerðina og fólkið, sem aflann
verkar í landi.
Tvær tilraunír voru gerðar
til þess að fá stjórn Sjómanna-
vinnu í landi við ýmsar fram-
kvæmdir og tiltölulega hærra ’ félags Reykjavíkur til að fall-
kaups, þegar tekið er tillit til ast á ráðningu færeyskra há-
fjarvistar togaramanna frá seta á skip Bæjarútgerðarinnar
heimilum, slysahættu, meiri til saltfiskveiða, Báru þær
tilkostnaðar við hlífðarföt og engán árangur, þótt sýnt væri
lengri yinnutíma, helga daga fram á það, að eitt af beztu
sem rúmhelga, hafa togara- skipum flotans mundi liggja í
Er mennirnir komu tii
Reykjavíkur, 16 alls, var þann-
ig ástatt, að b.v. Þorsteinn Ing-
ólfsson vantaði menn. Var því
horfið að því ráði að ganga úr
skugga um hversu margir ís-
lenzkir sjómenn vildu fylgja
skipinu með hina færeysku
stéttarbræður um borð. Reynd-
ust vera 24 íslendingar, sem
vildu það, að meðtöldum yfir-
mönnum. Lét skipið því úr
höfn með fulla tölu manna, eða
36, því tveir netamenn voru
eftir skildir, ef unnt skyldi
verða að manna b.v. Pétur
Halldórsson einnig, þó á ís-
fiskveiðar yrði eingöngu.
Þegar b.v. Skúli Magnússon
kom að landi að kvöldi síðast-
liðins laugardags, sagði skips-
höfnin upp starfi og tilgreindi
sem ástæðu, veru færeysku
stéttarbræðranna urri borð á
b.v. Þorsteini Ingólfssyni. Hið
sama skeði er b.v. Jón Þorláks-
son kom inn að kvöldi sunnu-
dags. Var þá ljóst að hverju
stefndi,. og var því b.v. Þor-
steinn Ingólfsson kallaður inn
af veiðum tafarlaust, þrátt íyr-
ir sæmilegan afla, og verða því
hinir Færeysku j frændur og
kollegar íslenzkra sjómanna að
yfirgefa þær fjalir, í eigu höf-
uðstaðarbúa, reynslunni ríkari.
B.v. Þorsteinn Ingólfsson
leggst því við hlið b.v; Péturs
Halldórssonar og liggur þar til
verðugs hróss ástandi þvi, er
hér ríkir, eða þar til unnt
verður áð manna hann.
Bæjarútgerð Reykjavíkur.
sjómenn vfirgefið skipin og'
léitáð sér annarar vinnu. Hefur
þetta einkum gilt þau skip, er
stundað hafa saltfiskv.eiðar að
einstökum undanteknum. Bæj-
höfn, og vinna við fiskverkun
stórminnka frá því, sem var.
í samningum þeim, sem í
gildi eru milli F.Í.B. (vegna
Bæjarútgerðarinnar og annara
arútgerð Reykjavíkur hefur, togara) og Sjómannafélags
gert ítrþkaðar tilraunir til þess ■ Pevkjavíkur, var ekkert því til
að gjöra út á saltfiskveiðar eigi fyrirsstöðu, að ráðnir væru þeir
færri en fjögur skip yfir vertíð- sjómenn, er atvinnuleyfi höfðu
ina, en ætlunin var að hafa hér, ef meðlimir Sjómannafé-
tvö að nokkru leyti á salti og lags Reykjavíkur væru ekki
ís — en tvö einvörðungu á ís-' fyrir hendi.
fiskveiðum fyrir frystihúj Það varð því að ráði, að
.Y.ar ætlunin að miða við það, stjórnarvöldin veittu Bæjarút-
sem útgerðinni er hagkvæmast, gerðinni leyfi til þess að flytja
en jafnfranit tryggja þeim inn færeyska sjómenn, 40 að
mörgu vinnu er til Fiskverk- tölu, og fá nokkra þeirra hing-
unarstöðvarinnar leituðu um að til landsins og leitast með
vinnu og viðhalda því fram- því við að manna b.v. Pétur
leiðslustarfi, sem átt hafði sér Halldórsson.
Gamla Reykjavik
efíir Áraa öla
Fyrri-bójk'Arnq Óla uin Reykjavík
hét Fortiíð1 ReyjkjiaýíÁUr. Þeir sem
eiga þá bók, verða að eignast
þessa. Allir, sem vilja kynnast
sögu Reykjavíkur lesa þessar
bækur Árna Óla. — Bækurnar eru
skemmtilega skrifaðar, að
svo
ARNI OLA
auk þess fróðleiks, sem þær hafa
að geyma, veita þær hverjum sem
les óblandna ánægju.
Gamla Reykjavík er ágæt sum-
argjöf. Gamla Reykjavík er til-
valin feMiiingargjöf. — Kostar
iííieink, Cíi krónur > góðu bandi.
Bókaverzlun Isafoldar