Vísir - 22.12.1954, Blaðsíða 3

Mi&vikudaginn 22. desember 1954
VÍSIR
3
20 ár ■ A.-lndíum
sem landstjórafrú.
Frá Laufey Friðriksdóttir Oberman
lýsir dvöl sinni þar eystrs.
Frú Laufey Friðriksdóttir Olberman er ein þeirra fáu ís-
lenzku kvenna, sem farið hefur víðar um heim og náð að
kynnast af eigin raun þjóðium af mismunandi kynflokkum og
með ólíka trú og skoðanir.
Hún hefui' hlotið þá óvenjulegu
reynslu að vera. landsstjórafrú í
Indónesíu eða nánai' tiltekið
Sumatra, Selebes og Borneo í 20
ár, þar sem innfœddir mcnn iíta
á hvítan landsstjóra seni guð,
góðan guð eða vondán eftir því
hvernig hann reynist þeim.
Frú Laufey or fœdd að Syðra-
Lóni á Langanesi, dóttir Friðriks
Guðmundssonar 'bónda og Guð-
rúnu Jakobsdóttur. Margir munu
kannast við Friðrik, en hann
íluttist til Ameríku og gáf þar
hlindur út œvisögu sína, sem var
í tveim bindum og rituð með
hlindraletri.
Að miklu leyti er frú Laufcy
alin upp hjá sóra Jóni Guðmunds
syni á Norðfirði,' en fór ung ut-
an, árið 1910, til Danmörku, Eng-
lands og og Ameríku.
Frú Laufey Oberman.
þá ríkti mikil fáiækt meðal
þjóða þessara, allskyns drepsótt
ir þjáðu þá og miklir bai'dagar
áttu sér stað á meðal liinna mis-
munandi lcynflokka. Á þeim tím-
um komu innfæddir menn oft til
Hollendinga og báðu þá um að-
stoð.
Hollendingar byrjuðu á því að
koma upp sjúkraskýlum og skól-
um og hófu síðan aö kenna þeim
nýja siði.
péir sendu námsfúsa, efnilega,
unga menn til Hollands, þar sem
þeir nómu læknisfræði, guðfi'æði,
lögfræði o. fl. og tóku þcir síðan
til stai'fa í liéimaiandi sínum."
trú, veit glögg skil á mismun
góðs og ills og veit vel hvað því
her að forðast og hvers vegna.
Annai's voru innfæddir menn
afar hjátrúarfullir og höguðu lífi
sínu eftir því. Hjátrú þeirra og
hindurvitni svipaði mjög trú ís-
lendinga á álfa, tröll og drauga
í gaiíila daga, nema hvað þeirra
hjátrú var miklu fjölþættari.
Yfii'leitt voru innfæddir afar
tryggt og gott fólk, barnalegt í sér
en mannvonska átti sér yfirleitt
ekki stað.
þegar við spurðum suma þjóð-
fiokkana um liausaveiðar feðra
þeirra var okkur svarað að sú
hefð hafi ríkt meðal þcirra frá
aldaöðli, að sá karlmaður, sem
ekki kom heim með eitt eða fleiri
höfuð úr bárdögum við óvini
sína, var talinn einskis nýtur og
enginn stúlka leit við honum.
I-Iollenzka stjórnili beitti sér
fyi'ir því að siíkt yrði bannað
með lögum.“
Hvernig likaði yður að dveija
þarna suður írá?
„Mjög vel. þarna er lífið mjög
frábrugðið því sem við Norður-
álfubúar eigum að venjast:
Landslag, loftslag, gróður og þóð-
irnar eru svo allt öðru vísi, að
erfitt er að ót.ta sig á þessu öllu
fyrst í stað.
Mörgum. finnst nokkuð licitt
þar til að hyrja með og einnig
gera sum dýr fólkinu erfitt fyrir,
en þetta venst fljótt.
Fólk lærir að ktæða sig á rétt-
an liátt, liúsin eru smíðuð með
tiltiti til hitans og þar líaga all-
ir lifnaðarháttum sínum i sanv
ræmi við hann.
Evrópufólk fer á fætur kl. 6.
árdégis og sezt þegar út á svalir,
sem umkringja allt húsið. pá
kemur þjónninn með morgun-
kaffið og fólk situr í morgun-
svalanum og nýtur fegurðarinn-
ar, sem á þessum tíma dags er
Trú og siðir.
þeir innfæddu voru fáfróðir
cins og börn, hjuggu í bambus-
kofum, klæddust iaðeins mittis-
skýlu og lifðu cins frumstæð.u
lífi og hugsast gat.
Hollcnzku em!bættismennirnii’
sáu það fljó.tt að þeir þyrftu að
byrja á því að alla þó upp eins
og'hörn. Trú og nýja siði þyrfti
að kenna þéjm smám sainan
þannig að þeir innfæddu þrosk-
uðust jafiiframt. því sem þróun-
in aúti scr stað, en orsakaði ekki
umrót og upplausn á meðal
þeirra.
Suniir embættismannanná.iþai'
á meðal maðurinn íninn, vpru
jafnvcl á móti því, að krístná þá
strax, þvi þcir virtust svo sælir
í sinum einfelldleika og frum-
stæðu trú."
„Eg er þciri'a skoðunar," hétt.
frúin áfram, „að engir heiðingj-
ar sén tii. Fólk þetta liefur síiia
Hvar kynntust þér mannin-
um yðar?
„í Englandi. Hann er hollenzk-
ur og var sendur til Indónesíu
á vegum nýlendustjórnarinnar.“
Hvenær íóruð þér til Indónes-
iu'?
„Árið 1912. Ég kom sem
snöggvast hingað heim þetta
saína ár en dvaldi þá aðeins
skamma hríð, éri maðurinn minn
kom og sótti niig. Við fórum
fyrst í kynnisför til Bataviu,, en
síðan til Sumatra.
þar var liánri fyrst sinn til-
skylda reynslutíma hjá yfirland-
stjóra Iíollcndinga á Sumatra-
eyjum en var að því loknu út-
hlutnð landsvæði í Deeli til yfir-
ráða cn það er í A-Sumatra.
þarna er afar frjó.samt land og er
i-a'ktað þar kaffi, Ie, tóbak og
állskonar krydd. parna liöfðu
lívrópu- og Ameríkumenn lceypt
stórar landspildur vaxnar þétt-
um frumskógi en breyttu þeim
síðai’ í stórar og frjósámar ekrur.
Verkamehn þeirra voru "aðallega
Kínverjar og .Javabúar, sem
þót-tu heppilcgri en innfæddir,
seni í eðli sínu eru iatir og væru-
kairir.
jgyrirkomulag i nýlendunum?
■Ég vit taka það fram, sagði frú
Ley.fey, að í upphafi fóru I-Iol-
lendingar til Indónesíu cins og
iönd þessi eru nú nefnd, émgöngu
til þess að káupa liinar eftirsóttu
nýlenduvörur, en ekki til þoss að
istjórna.
svo mikil að líkja mætti við
pai’adís.
Klukkan 8 er svo farið að hitna
í veðri og fara þá allir í bað,
borða síðan morgunmat, og
mennirnir fara til skrifstofa
sinna eða annarra staría, cn
konurnar annast heimilið. Um
hádegi koma mennimir lieini af
skrifstofunum, liádegismatur er
borðaður og allir lcggja sig til
svefns því liitinn er þó orðinn
óþolandi.
Um kl. 4 fara svo allir í bað og
drekka síðan tc og svo eru kunn-
ingjarnir heýjisóttir.
Hvíta fólkið heldui' afar mikið
hópinn. því finnst alltaf eins og
það sé útlngar meða.l þessara
fi'amandi þjóða. Innfæddir iíta
upp til Evrójufólks eius og börn
líta upp til foreldra. þeir eru
þakktátir fyrir lífið og gleyma
scint góðverkum, sein þeiin cru
gérð.“
Hve lengi voruð þér þarna
syðra?
„Við hjónin vorum nýlega kom-
in heim til Hollands þegar sti-íð-
ið skall a. Maðurinn minn var
kaliaöur í herinn og .var sendur
suður aftur, sem offursti. Elzti
sonur minn liafði þá tekið við
forstjórastorfum hjá amerísku
gúmmífélagi í Indónesíu en var
kallaður í lierann sem hollenzkur
ríkisboi'gari. Hann var tekinn til
fanga af Japönum í Burma og
sat í fangabúðum í 2 ár. í stríðs-
iokin fór liann að leitu sér að at-
vinriu og fékk síná fyrri atvinnu
og ekki nóg mcð það heldur fékk
hann grcidd full laun fvrir þau
ái', sem hann iiafði verið í hcrn-
um að berjast fyrir Holland.
Eigið þér flairi börn?
„Við áttum 5 börnj 3 drengi og
2 stúlkur. Næstelzti sonur minn
féll í stríðinu og var hann þá orð-
inn flugforingi. Yngsti sonur
minn er búsettur í Wicshaden í
þýzkalandi og fæst við verzlun-
arstörf. Eldri dóttir mín cr gift
efnafræðing, sem vinnur lijá
Lever-brothers fyrirtækinu og
voru þau fyrst í Indónesíu en nú
ferðast hann um Evrópu á vegum
þessa fyi'irtækis.
Yngri dó.ttir mín kom hingað
til Islands mcð mér eftir stríð og
tók svo mjklu ástfóstri við landið
að liún vildi endilega setjast hér
að. Hún fór einn vetur í Reyk-
hoitsskóla og síðan að kvenna-
skólanum að Varmalandi. Nú er
hún gift íslenzkum manni, Haii-
dórj ]>. Briem iðnriema og mun
því sejast iiér að fyrir fullt og
allt..“
Ætlið þér að vera hérna um
jólin?
„Nei, því miður. Ég cr á förum,
því cg hef lofáo manninum mín-
um að vera komin lieim fvrir jól
og halda jólin með honum á
heimili okkar í Ilaag.“
Við þökluim frú Leufeyju fyrir
skemrntileg og greinargóð svör
og óSkum henni góðar ferðar og
gleðilegra jóla.
Er. J.
JOLAGJAFIR
Barnanáttfót, handbroderuð J1
$

og ýmsar aðrar gjafir í
úrvali.
V erzlunin
FRAM \
Klapparstíg 37, !;
sími 2937. !;
%
Sigurgeir Sigurjónssoa
KœataréttarlðomoSur.
Sferiístofutíxnl 10—13 og 1—4
A6alstr. 8. Siml 1043 og 8095Ö.
GRE1ÐSLUSL0PPAR
Síðir og hálfsíðir
ur silki og nælon.
Nœlonblússur
Selslcapstöskur,
selskapssjöl,
kjólablóvi.
Náttkjólar, náttföt,
nœlonundirfatnaður,
mikið úrval.
TELPUKÁPUR
Telpupelsar
Telpukjólar
Telpupils
Telpunáttkjólar
Telpunáttföt
Telpuundirkjólar
úr nælon.
I
Munið að ANNIE-undiiíatnaðurinn er jólagjöf hinna vandlátu. — Fæst aðeins
Vev^slmninmi EfífÞS
Haínarstræti 4. — Sími 3350.
/tfwwwwvvwwwtftfwsjwtwvi^wwwwwvftftft
Mðsta og bezta tírvaf helmilisraftækja er hjá okkur
Vöflujárn
Síraujárn
Brauðristar
Straubretti
Prjónavélar
Hringbakarofnar
Hraðsuðukatlar
Hraðsyðukönnur
Kaffikönnur
Kaffiltvarnir
Hrærivélar
Bónvélar
Ryksugur
Strauvélar
Eldavélar
Þvottavélar
U ppþvottavélar
Steikarofnar
Eldhúsklukkui'
Borðklukkur
Rakvélar
Hárþurrkur
Vasaljós
Barnalampar
Ilitabakstrar
Jólatrés-Ijósasamstæður margar gerSir. Verð frá kr. 105.00.
Jólatrésljós. Perur í jólatrésljósasamstæður. Einnig rauðar ,gular, grænar og bláar perur.
Um margt er að velja, sparið tíma og lítið fyrst til okkar. Afborgunarskilmálar ef óskað er, þegar um stærri tæki er að ræða. Öll stærri tæki send heim.
VÉLA og RAFTÆKJAVERZLUNIN
Bankastræti. — Sími 2852.
Tryggvagötu. — Sími 81279.
A%V.'AVVUWVVWVVVWWWVVVWVWVVUWVVVVWVVWVVUVVVVVVWWVVVWVWVUVVVVVWVVV WVWVWVVVW.WI.SVAWAWV/JVW.W.%\%V\