Vísir - 08.12.1955, Síða 9

'immtudaginn 8. desember 1955.
VfSTÍÍ
P
bafa
Þaim 20. nóv var þess minnzt
í útvarpinu, að st. Verðandi
varð 70 ára á s.l. sumri.
Flutti þá Þorsteinn J. Sig-
urðsSon, kaupmaður, fyrrver-
andi æðsti templar, eftirfarandi
erindi uin stúkuna:
Að fcrtíð skal hyggja,
er framtíð á að byggja.
3. júlí .1885 stofnaði Björn
Pálsson ljósmyndari st. Verð-
andi nr. 9. Fyrstur skrifaði
Sveinn Jónsson trésmiðarneist-
ari sig sém stofnanda stúkunn-
ar .þá Sigvaldi Bjamason tré-
smíðámeistari, Stefán Runólfs-
son prentari o. fl. Meðal fyrstu
starfsmanna stúkunnar var
Ásgeir Sigurðsson aðalræðis-
maður Breta hér á landi, mik-
ilsvirtur sæmdarmaður. Fljót-
lega bættust við í hópinn, með-
al annarra margir þjóðltunnir
menn, svo sem Indriði Einars-
son rithöfundur og fjölskyldu-
fólk hans, Ólafur Rósenkranz,
leikfimikennari við Mennta-
skólann í Reykjavík, Björn
Jónsson^ ritstjóri og ráðherra,
Haraldur Níelsson. prófessor,
Þórður Thoroddsen, læknir, sr.
Friðrik Friðriksson, Halldór
Jónsson, bankagjaldkeri, Pét-
ur Biering, verzlunarstjóri, og
fjölskyldur þeirra. Síðar urðú
fleiri ágætir menn og konur
dugandi starfsmenn stúkunnar,
og má þar nefna Jón Þórðai’son,
kaupmann, Þórð L. Jónsson,
kaupm., Pétur Zóphoníasson,
ættfræðing, Jakob Möller, ráð-
herra, Sigurð Jónsson, skóla-
stjóra, O. Ellingsen, kaupm., og
frú, Þórg Bjamason, kaupm.,
og frú, Jón Einar Jónssón,
prentara, Sigurð Grímsson,
prentara, A. Stefánsson, prent-
ara, Hallgi’ím Jónsson, skóla-
stjóra, Tryggva Þórhallsson,
forsætisráoherra Pétur Hall-
dórsson, borgarstjóra.
Um þessar mundir var mikill
drykkjuskapur í bænum. At-
vinnuleysi verkamanna og sjó-
manna leiddi af sér, að menn
stóðu og röbbuðu saman í
verzlunarbúðum bæjarins. Þá
var mjög mikið um þá söluað-
gerð á áfengi, í flestum verzl-
unum, að það var selt í staup-
um, og varð af þessu almennur
og mikill drykkjuskapur og
slæpingsháttur, og mun það
hafa átt sér stað, eigi allsjaldan,
að íhlaupavinna fyrir kaup-
menn, var greidd með áfengis-
staupum, og svo skorti heimili
þessara manna brýnustu háuð-
synjar samtímis.
Templarar beittu - sér. fyfir
því að afnumin var staupasala
í vei’zlunum bæjarins og mun
það hafa verið þeirra fyrsti
sigur, og þótti mikiis um vert.
í þá daga.
Templarahúsið gamla, var
sameiginlegt átak stúknanna
Einingin og Verðandi. Lóðina
undir húsið fengu þeir. með
þeim hætti að fylla upp í tjörn-
ina í sjáifboðaliðsvinnu. Marg-
vísleg menningarstörf voru
unnin í stúkunni frá upphafi.
Má til dæmis minnast þess að
öllu samán urðu málaferlí, þýí
að hóteleigandinn taldi þettá*
atvinnuróg fyrir sig, og urðu
úr þessu hinir mestu erfiðleik-
ar, er leiddu til fangelsana
* sunira þeirra, sem að þessu
stóðu. Ósjálfrátt kemur sú
spurning fram í huganum:
Hver vill nú leggja á sig að
standa vörð við vínsölustaðina
þar voru stofnaðir hinu fyrstu |°S reyna að bægja mönnum frá
,,fóstbræður“. Það var cfásam- hinum geigvænlcgu freisting
legur „kvartett", sem söng fyrst 1X111 áfengisins?
í stúkuhni endá áilir félagár Allt var þetta undanfari þess,
þar. Síðar urðu þessir fjórir ag templarar keyptu Hótel fs-
menn þjóðkunnir fyrir störf í;Iand> og Upprættu þannig
söngmerint og öðrurn menning- jstærstu vínsölu þeirra tíma.
[armálum. Þeir voru Pétur síðar kom svo önnur vínsala,
Halldórsson, borgarstjóri, Jón í daglegu tali kallað „Pumpan“
Halldórsson^ skrifstofustjóri, ag Hótel Reykjavik, en hún
n.inar Viðar, aðaibókari, og brann 15. apríl 1915. í þessú
Viggó Björnsson, bankastjóri. sambandi er rétt að geta þess,
Enn má geta þess að hið ástsæla, ag þag hefir ætig Verið höfuð-
býsna margir, sem betur fer, Jakob Möller, fyrrum
hafa tileinkað sér hiná fögru
hugsjón. Þess vegna eigum við
témplarar, eins og svo oft hef-
ir komið í ljós við atkvæða-
og sendiherra.
Óskahdi væri að þeir
sem þjóðin trúir fyrir forustu
í málum sínum, vildu gefa
greiðslu um málstað vom, fleiri fjöldanum gott fordæmi mee
fylgjendur, heldur en tölur um j því að veita bindindisstarfinu.
fjölda fólks innan Reglunnar lið sitt.
sýna. Af því að þessar Reglu-
deildir, Ver.ðandi og Einingin,
eru elztar í höfuðstaðnum, má
benda á að allmörg menningar-
Oft er þörf, en nú er nauð-
syn. Það er mín bjargfasta trú
að þeim rriun fleiri sem fást tii
starfa fyrir kristindóm og bind-
þjóðkunna tónkáld Árni Thor--
steinson, sem var ágáetur bary-
tón, söng oft með snillingnuni
Sigvalda Kaldaíóns, fyrir stúku
þeirra. Þá má geta þess að dóni-
|kirkjuorganistinn Jónas Helga-
1 son tónskáld var og ágætur fé-
lagi og spilaði á orgelharmóní-
um við fundahöld. Það var
hans síðasta starf hér i heimi
að spila á fundi stúkunnar
sinnar.
I
Stærsta vínsöluhús þeirra
stefna hjá Reglunni, sú heilsu-
vernd, að vara i menn við
drykkjuskaparóreglu, bendai
mönnum á, að drekka aldrei
fyrsta áfengisstaupið.
Gætum að því, að ofdrykkju-
mennirnir ætlúðú sér að vera
j hófsmenn. Hver sá sem drekk-
ur fyrsta vínstaupið, á það á
hættu að verða ofdrýkkjumað-
ur. Mjög er mikilsvert að
templarar noti hvert
og heiðarlegt tækifæri
! tímá var Hotel Ísland, á horni virina málstað sínum gagn. Til
dæmis þegar Tryggvi Þórhalls-
son, forsætisráðherra, félagi st.
Verðandi, sá um móttöku mestu
höfðingja og stórmenna sem
nokkurn tíma hafa til íslands
mál, til dæmis tryggingarmál, indishugsjónina, þeim mun
sjúkrasamlag, dýravemdunar- meir fækki ólánsmönnum þjóð-
félag, íþróttafélag, leiklist, félagsins.
hljómlist, telja uppruna sinn til Núverandi stjórn st. Verð-
Reglunnar. Til dæmis að því er andi er: Æ. t. Gunnar Jónsson,
snertir leiklistarmál, má geta rftari Runólfur Runólfsson,.
þess að fjölskylda Indriða Ein- varatemplar Þórunn R. Símon-
arssonar ritliöfundar voru fé- ardóttir, Jóhannes Sígurðu™
lagar stúkunnar, og hófu hinar Jóhannesson. F. æ. t. Þorsteimr
þjóðkunnu leikkonur frú Guð- J. Sigurðsson. Umboðsmaður
rún, ungfrú Emelía, frú Lára, st.t. í st. er Róbert Þorbjörns-
frú Eufemia, frú Marta Ind-; son, bakarameistari.
riðadætur. sína raerku leiklist-,
arstarfsemi þar. Fyrirmenn í
bæjarfélaginu voru að mestmn
hluta félagar þessara st-úku,
fyrir og um og nokkru eftir
aidamótin. -
Sá einstaklingur í stúku vorri
sem hefir gjört okkur ómetan-
legt gagn og Reglúnni í heild,
er hinn nýlátni heiðursmaður

j Áusturstrætis og Aðalstrætis.
I Austurstræti megin var salur
' sem ætlaður var efnuðum,
betri borgurum. Á suðuxhlið,
gegnt verzí. B. H. Bjarnasonar,
var sölustaður fyrir þá efna-, komið, á alþingishátíðina 1930,
minni, verkamenn, sjómenn og án vínveitinga í veizlum þeim,
iðnaðarmenn, í daglegu tali sem haldnar voru. Okkur templ
kallaður „svmastían“ af því að urunum er alltaf mikið í mun,
þar var óskaplegur drykkju-!að vínveitingar af hálfu hins
skapur. Einstaklingar úr stúk-1 opinbera eigi sér ekki stað.
unum stóðu á síðkvöldum fyrir ( Þegar bannlagabaráttan var
utan og reyndu með viðtölum ( hafin, hvað sem um það er að
og fortölum, að fá sérstaklega segja, var það athyglisvert, að
hina ungu, til að láta af þeirri hörðustu og duglegustu banns-
fyrirætlán sirmi að fara inn í baráttumennirnir voru meðal
hótelið til diy’klqu. og mun bindindismannanna þeir, sem
þessu fólki hafa orðið nokkuð áður höfðu verið drykkjumemr.
ágengt. Meðal þeirra sem unnu1 „Greindur nærri getur, en
þetta fórnfúsa tilraunastarf til reyndur veit þó betur“.
björgunar frá áfengisbölinu, I Fjöldi manna kemur í Regl-
voru einnig konur. Út af þessu una, og fer þaðan aftur, en
MNvwvvvwuvwvwvvvvvwwwvvwwyMMyuMWiiM:
VSfWVVSJVWWJVVVVVWÍJVVVVVWVVWWVVWAWVVVVWUV'e
Smtrwi amÍ€Þt4€ÞÍ
Hinn nýi Chrome-hreinsari, sem ekki rispar. —
glngga-þvotialögur. „Wash King“ þvottaskinn, mjög ódýrt
„Miste:rj“ klútar, sem verja móðu á bílgluggum.
SMYnLL, smurclíu- og bílahlutaverzlun
Húsi .SarVeinaðá við Naustin (gegnt Hafnarhúsinu).
lil'a

AlSar sfœrða'
Margir lifir
Mhmúnasíd

©jgr' klmSír miím
Avywwwv'