Alþýðublaðið - 02.11.1928, Síða 2

2
ALÞÝÐUbLAÐIÐ
Virkjnn Sogslns.
Frá umræðum á bæjarstjórnarfandi í gær,
Á fundi Tafmagnsstjórnariimar,
er haldinn Var fyrir viku, spurði
Sigurdur Jónasson, hvað Kði
'fullnaðaráætlun um virkjun Sogs-
ins. Rafmagnsstjórinn kvað mæl-
ingum hafa verið lokið í septem-
ber; væru verkfræðingar þeir, er
þær gerðu, að ganga frá skýrslum
sínum og uppdráttum. Sigurður
spurði einnig um, hvað liði áætlun
um fuilnaðarvirkjun EUiðaánnu
Rafmagnsstjórinn kvað frum-
áætlun þessa vera , sem næst
rafmagnsstjórn mjög bráðlega.
tilbúna, og yrði hún lögð fyrir
Á bæjarstjórnarfundinum í gær-
kveidi hóf Sigurður umræður um
virkjunarmálið. Nú hljóti að fara
að líða að þvi, að tekin verði á-
kvörðun um, hvernig bæjarfélag-
ið útvegar sér orku. Nú er raf-
magnið alt of lítið og svo dýrt,
að ekki er Við unandi. Á velrum
er verð þess hækkað, til þesis að
knýja bæjarbúa ti’l að nota það
sem minst og lítt til annars en
ljósa. Er gripið til þessa, svo að
rafmagnið þrjóti ekkj. ,Sjá allir,
sem sjá vilja, hvílíkt vandræða-
úrraeði þetía er,. Rannsóknir á
jarðhita til v.rkjur.ar myndu taka
svo langan tíma, að Reykvikingar
geta ekki beðið ,eftir því. Það
hefir jafnvel Knútur borgarstjóri
viðurkent. Og um laugavatn ð er
ekki að tala. Það er í alla staði
ónóg og langt fram yfir það, og
gæli því ekki verið til annars að
dreifa en til þitunar og að eins’á
tiltöluiega fáum húsum. Virkjun
Sogsins er eina úrræðið til þess
að fá rafmagniö bæði nóg Og
fljótt. Sé þess vegna algerlega. ó-
verjandi annað en að flýta fyiir
því alt það, ssm unt er, að
Reykjavíkurborg virki Sogið sjálf.
Virkjunin hafj nú Ver.ð ta'in að
óþörfu um eitt ár, þvi að auðvelt
var að byrja á verkinu s. 1. vor.
lhaldöínu í bæjárstjórniMni sé holl-
ast að hætta að . vefjast fyrir
framkvæmd þess. Það er hvoxt
sem er ekki svo máttugt, að það
geti kveðið virkjummá niður, því
að alþýða hæjarins vill ekki láta
hafa af sér gnótt og ódýrt raf-
magn.
Eins og Reykvíkingum og öðr-
um landslýð er kunnugt úiVegaði*
Sigurður Jónasson tilboð um
samninga um virkjun Sogsins og
útvegun fjár hjá , „A. E. G.",
stærsta rafmagnsvirkjunarfélagi
hei.msins. Á fundinum í gær vítti
fcíanm drátiinn, sem orðinn er á
því að reyna að færa sér þenna
samningsgrundvöll í nyt- Aðrir
fulltrúax Alþýðuflökksins, sem
tóku til máls, tóku fastlega undir
þær ávítur.
Ólafar Friorikrson kraið st svars
við því, hvers vegna borgarstjóri
hefir ekki lagt tilboðið fyrir bæj-
arstjórniina, þótt nú séu meira en
tveir mánuðix síðan það kom í
hendur hans. Er það svo, að
samningsgrundvöllur þessi ss að
engu hafður vegna áhrifa nokk-
urra verkfræðinga, sem gætu náð
í umboðslaun, ef önnur félög
fengju virkjunjina i smáskömtum?
Ég spyr, sagði hann, svo' að óg
geti svarað þeim bæjarbúum, sem
ég er fulltrúi fyrir, og marga fýsir
að vi;a samnileikann um meðferð
þessa stórmáls.
Haraldur Guðmundsson benti á,
að því hsfir ekki- verið andmælt
í biEejarstjórninni, að virkjun Sogs-
ins sé ei'na ráðið til þess að lieiða
rafmagnsmál Reykjavíkur til far-
sællegra lykta. Hverju sæíir þá,
spurði hann, að þegar stærsta raf-
magnsfélag h. inisins ger;r tilboð
um samninga, þá er því ekki siht.,
en málið dregið á langinn? Sé
mjög illa farið, að tilboðiö heíir
ekki verið tekið til athugunar í
biæjárstjörninini.. Líti svo út, sem
rneiri hlutinn sé andstæður virkj-
un Sogsins, þótt hann láti það
ekki uppi. Það sé jafnvel reynt
að vekja von í brjóstum bæjar-
manna um, að laugaVatnið geti
nægt sem aflgjaii, þótt það sé
öllum kuninugt, sem nokkur skil
vita á málinu, að það er hin
mesta kórvilia, jafnvel þött veru-
legt vatn fengist ,til hitunar húsa.
Hann mimtist á fullnaðar-
virkjun Elliðiaánna í samanburði
Við virkjun Sogsiins og bemti á, að
úr smástöð hlýtur rafmagnið alt
af að verða dýrara en úr stórri
stöð, þar sem virkjun er auð-
veld. Hann beindi því til raf-
magnsstjómarinnar, að braðað
verði að fullgera virkjunaráætl-
anirnar. Verði þá alþjóð bert, við
hvaða verði álitið er að hægt
verði að selja rafmagn f'rá Sog-
inu ti,l no tkunar.
Stefún Jóh. Slefánsson minti á,
að ljósin okkar eru jafnan í hættu
af frO'Stum, meðan Sogið er ekki
virkjað. Hamingjan veit, hve lengi1
veðrátían verður. okkur svo hag-
stæð, að við fáum ekki að dúsa
í myrkrinu, á meðán alt situr
við sama urn framkvæmdirnar.
Pétur Halldórsson og Hallgrím-
ur reyndu að bera í bætifláka fyr-
(Lr íhaldið í bæjarstjórninni.- Kvað
P. H. orsökina til þess, að tilboð
„A, E. G.‘‘ hefði ekki verið lagt
fyTlr bæjarstjómina, vera þá, að
raninsóknunum á virkjuninni væii
enh 'ekki lokjð. — Þá þarf að
hraða þeim, sagði Haraldur.
ÖL Fr. kvað aúkamælingamaf
í sumar hafa áð eins Verið látnar
fara fram til þess að tefja fýrir
þvi, að hafist væri handa þegar í
vor sem leið. Og Sigurður ■ Jónas-
son benti á, að rafmagnsstjór'nn
og rafmagnsstjórnin hafi lýst yfir
því, að þær mælingar hafi engu
breytt, sem máli skifti- Kvað hann
og Verið hafa auðvelt a’ð sjá það
fyrir fxam. að svo myndi verða.
I sambandi þar við benti Ól. Fr. á,
að við laugaboranirnar hafi hihg-
að til verið notaður svo stuttur
bor, að hann nái að eins um þriðj-
ung þess, sem rafmagnsstjórinn og
Þorkell Þorkelsson hafi í fyrstu
gert ráð fyrir að holurnar þurfi
að vera djúpar, svo að rannsókn-
in komi að tilætlunum notum.
Nú fyrst, þann 26. október,
fól rafmagnsstjórnin rafmagns-
stjóra að athuga og gera tillögu
um, ,,hvort rétt væri að gera ráð-
stafanir um kaup á stærri bor.“
Jáfnframt var samþykt, að tveir
flokkar vinni framvegis ,að bor-
Uíninni, annar að degi, en hinn að
nóttu.
Bæjarbúar og aðrir, sem heima
'ðiga í gréild við 'Reýkjavík, 'þurfa
að fýlgjast vel m?ð því, hvernig
haldið verður á þessu nauðsynja-
máli.
Þar eru góð orð lítils verð',
nema gerðirnar fylgi.
Frá bæjarstjórnarfundi
í gær.
Bæjarstjórniin samþykti eftir til-
lögu fjáThagsnefndarinnar að veita
600 kr. til áramóta til þess að
kosta bifreið handa nætuxlækni,
mda isé ákveðinn læknir til taks
á hverri nóttu; xíásður héknáfélag-
ið fyrirkomulagi næturl'ækhihga
að öðru leyti. LjösXn'æður baájar-
ins hinar skipuðu hafi nol af bif-
reiðinni, ef sVo ber úndir.
Á'gúst JósefsiS'Oh benli 'á, að
sjálfsagt er, að fxamvegis hafi
ajlan Ijósmæður í Reykjavik rétt
til bifreiðariinnar, hvort sem þær
hafa skipunarbréf eða ekki, þótt
það kosti bæjarfélagið nokkurt fé.
Rætt var um, að bærinn taki
eignmarnámi lóð til breikkunar á
Fríkirkjuvegi og Skálholtsstíg. Var
pvi írestað til nánaiiri atfiugunar
samkvæmt tillögu frá H.. G. I
sambandi við það mál benti Har-
aldur á, hve óviturlegt er,' að bær-
inn selur lóðix sínar, en þarf svo
oft og tíðum að kaupa þær aft-
ur við margföldu' söluverðinu.
Saihpykt varað veita 9 trmsækj-
endum istyrk úx Ellistyrktarsjöði,
auk þess, er áður var ákveðið',
og hækka styrk þess 10., sem
áður hafði verið lækkaður af van-
gá. Samtals nemur upphæð þessi
415 kr., og er þá ekkl meira fé
til úthlutunar að þessu sinni. —
Lítill styrkur lúnum gamalmenn-
um.
Byggingarnefndin . ákvað að
svifta trésmið nokkurn byggingar-
leyfi, þar eð hann var ekki fáan-
legur til að fara éftir fyrirmælum
hennar og byggja hús, sem biann
hafði í smíðum, samkvannt upp-
drætii, er samþyktur hafði verið.
Svo mikil áðsókn
Var í gær að útsölunni hjá Mar-
teini, að oft varð að loka búðinni.i
Samtökin.
Sjómatmafélagsfnndurimi
í fyrirakvoid.
Tiiboð fopraeigenda.
Fundur Sjómaninafélagsms í
fynjakvöld var allvel sóttur, fund-
arsalurinn þéttskipaður.
4 nýir félagar voru samþýktir
í félagið. I sksmtinefnd hafði
stjórnin skipað þá Björn Jóns-
son, Bárugötu 30, Eggert Brands-
son, Framnesvegi 16 C, Steingrím
Lýðsson, Skólavörðustíg 28, Jón
Guðlaugsson, Bragagötu 34 B, og
Aðalbjörn Kristjánsson, Skóla-
vörðus'tíg 15. Starfstími nefndar-
innar er allur veturimn.
Stjórrin lagði fram frumvarp
að samnángi við Eimskipafélag ís-
lands um launakjör háseta og
kyndara á skipum félagsins; var
það samþykt í einu hljóði.
Kosnir voru 5 menn í stjómar-
útniefnámgar-nefnd og hlutu kosn-
ingu: Björn Jóhsson, Bárugötu 30,
Jóhann Sigmundsson, Njálsgötu
55, Jön A. Péturssom Framnesvegl
63, Eggert Brandssom, Framnes-
veigi 16 C, og Ari Helgason, Þing-
holtsstræti 22 A.
Haraldur Guðmundsson fluttí
síðan fróðlegt og ítarlegt erindi
um nauðsynina á þjóðnýtingu
togaranna. Kom hatón víða við
og rökstuddi mál sitt sérlega véL
Færi vel á því, að erindi þetta
kæmi fyrjr almenningssijónir.
Að síðustu var tekið til um-
ræðu samningstilboð togaraeig-
enda. Efni þess er í aðaldráttuní
þetta. Lágmarkskaup háseta sé kr.
200,00 á mánuði á síldveiðum og
fiskve'iðum í salt og ís. Auka-
þóknun fyrir lifur sé kr. 24,00
fyrir fat. Aukaþöknun á síld sé
3 aurar af fyrstu 2 þús. málum, 4
aurar af næstu 2 þús. og 5 aurar
af því, sem veiðist yfir 4 þús<
mál, eða með öðrum orðum 1
eyri minna en það, sem var samn-
ingshundið síðast liðið sumar.
Aðrar greinir frumvarpsins eru’
að mestu samhljóða þeim, sehi
nú eru í samningum. Samningur
sé til 3ja ára og kaupið breyt-
ist eftir vísitölu, er sé útbúin að
surnu Ieyti á annan veg en nú er.
Engin af kröfum sjómanna ér tek-
in með í tilboðinu.
Fundarmenn létu sér fátt um
finnast tilboð þetta. Engin álykt-
un var gerð, enda talið sjálfsagt-
að sjómönnum þeim, sem á sjön-
um eru, gefist kostur á að greiða
atkvæði í slíku máli, sem þessu,
ef um tilboð væri að ræða, sem
'líkur bentu til að þeir gætu að-
hylst.
Á fundinum var , upplýst, að<
meðialtala skipverja á þeim skip-
um, iSem stundia ísfiskveiðar séii
20 menn. Árið 1927 var meðaltala
skipverja sú sama. Er iskoðun
margra, að þá hafi skipverjiair
verið fæstír.
Þessa er getið fyrir þá sök, að