Vísir - 14.07.1956, Page 7

Laugardaginn 14. júlí 1956.
TlSIR
■T"l
IVorskir bændnr em at-
orB&usamii* myiid&riiieiiii.
se§fr lormaður BúnaBarfélags Islands, ný-
komfnn úr afmælfshófi Morges Bondelag.
I I¥«sirðiir-I¥oregi ern rækiaðar
karíöllur, seni fsola 3—4 st. frost.
norska ríkinu. Það er hags-
munafélag, er á verði um hags-
muni bændastéttarinnar, á því
meira skylt við Stéttarsamband
bænda en Búnaðarfélag fslands
hér hjá okkur. Félagsskapurinn
er borinn uppi af árstillögum
félagsmanna sem voru á s.l. ári
um 2 milljónir króna. Um 30%
norsku þjóðarinnar starfa að
landbúnaði.
Og' hvað fannst þér svo um
fundinn? Þú hefur í huganum
líkt honum við Búnaðarþing
eða Stéttarsambandsfund hér
heima?
Fundinn sátu hátt á annað
hundrað fulltrúar og verð eg að
Eg mætti þarna sem fulltrúi' segja það, að mér fannst bæði
dsl. bænda, segir Þorsteinn. I fróðlegt og ánægjulegt að sitja
Norges Bondelag hefur áhverju hann. Fjöldinn allur af fundar-
Er eg heimsótti Þorstein
bónda Sigurðsson á Vatnsleysu
á dögunum, var hann nýkom-
inn úr ferðafötunum og farinn
að vinna að heyskapnum ásamt
f ólki sínu.
Þorsteinn hafði brugðið sér
til Noregs í boði Norges Bonde-
lag (Bændafélags Noregs) og
setið landsfund og afmælishóf
þeirra merku samtaka, í Har-
stad í Norður-Noregi. Kunni
hann frá mörgu að segja, þó á
fátt eitt verði drepið að þessu
sinni.
Mætti sem fulltrúi
íslenzkra bænda.
ári að undanförnu boðið okkur
ásamt hinum Norðurlöndunum,
mönnum flutti stuttar og hnit-
miðaðar ræður sem voru skýrt
að senda fulltrúa á aðalfund hugsaðar og vel undirbúnar og
sinn. Bjarni heitinn Ásgeirsson
sendiherra mætti þarna undan-
farin ár fyrir okkar hönd. Full-
trúar frá Norðurlöndum hafa
skipzt þarna á að flytja kveðju.
Nú stóð svo á að haldið var upp
á 60 ára afmæli N. B. og komið
að okkur að flytja kveðju fyrir
hönd gestanna. Þótti því ekki
fært annað en einhver færi héð-
an að heiman. Fundir þessir eru
fluttir til frá ári til árs, en þó
einkum staðsettir sunnan til í
landinu, í þéttbýlinu og þar,
sem samgöngur eru beztar. Er
þetta gert til að fólk fái tæki-
færi til að fylgjast sem bezt
með félagsstarfinu og eru þá
oftast hátíðahöld í sambandi við
fundina. Norður-Noregur hefur
verið útundan í þessum efnum,
þar hefur aðalfundur ekki ver-
ið haldinn í 37 árt eða síðan ár-
:ið 1919. Þess vegna var nú á-
kveðið að gleðja Norðlending-
ana og minnast afmælisins í
Harstad, sem er bær á stærð við
'Vestmannaeyjar. Stendur hann
á Hinnöy, sem er stærsta eyja
Norégs, skammt fyrir norðan
Lófót, um það bil á fimmtugustu
gráðu norðlægri.
Þú fórst flugleiðina?
Flaug fyrst til Oslo, var þar
'þó varla hálfnað norður eftir,
enda leiðin álíka löng frá Oslo
til Harstad eins og frá Oslo
suður á Ítalíu. Fór eg síðan fyrst
:njeð landflugvél norður til
Bodö, en þaðan með sjóflugvél
á áfangastað. Var seinni vélin
dæmalaust skrifli og raunar
furðulegt farartæki. Vai; þetta
25 ára, gömul flugyél fyrir 16
farþega. Mér leist sannast að
segjá ' ekki á blikuna, en þeir
liugguðu mig með því Norð-
jnennirnir að hún hefði nú
igengið nokkurn veginn fram að
þessu og aldrei hlekkst neitt
.verulega á!
Norges Bondelag er algjör-
lega óháð norska ríkinu.
Er norska bændafélagið byggt
tipp á svipuðum grundvelli og
Búnaðarfélag ísland?
N. B. er félagsskapur norskra
Jbænda og er algjörlega óháður
var það til fyrirmyndar. Margar
voru ræðurnar í fyrirspurnar-
formi, en stjórnin svaraði og
leysti gréiðlega úr hverju v.ið-
fangsefni. Deilt var um einstök
atriði. Voru sumir allkröfu-
harðir fyrir hönd landbúnaðar-
ins og vildu að stjórnin væri
betur á verði, eins og gengur.
Því fór þó fjarri að nokkur
barlómur væri í mönnum og
menn voru yfirleitt ánægðir
með stjórn félagsins. Til.marks
um það má nefna, að formað-
urinn var endurkosinn með svö
til öllum greiddum atkvæðum.
Er það ungur maður, um það bil
35 ára gamall, Hallvar Eika að
nafni. Mun hann vera landbún-
aðarkandidat að menntun, býr
á Þelamörk, fremur litlu búi,
skildist mér. Eika er þróttmikill
maður, mjög vel inni í málum
að mér virðist. Yfirleitt virtist
mér norskir bændur dugmiklir
og myndarlegir menn.
Öngþveiti á
málssviðinu.
Þú hefur skilið allt, sem
fram fór? spyr eg Þorstein, sem
dvaldi í Noregi á nám^árum
sinum og viráíst fylgjas't vel
með, a. m. k. málefnum norskra
bænda. g .
Eg var spurður að því sama
þar úti af manni þeim sem sér
um búriáöárþættmá'í norska út-
varpinu, en áður en ég svaraði
sagði hann niér að nokkuð
vantaði á að hann skildi öll þau
orð sem þarna væri töluð. Það
er erfitt fyrir íslendinga að
gjöra sér í húgárlurid það ö'ng-
þvéiti, sem ‘ er sámfara ríkis-
málinu, landsmálinu og öllum
mállýzkunum í Noregi. og þó er
því ekki að neita, að norskan
hljómar oft afburða fallega í
eyrum okkar.
Hvað gast þú ráðið um af-
komu bænda af að sitja þennan
fund?
Afkoman virðist mér í fljótu
bragði vera svipuð og hér á
landi. Get ég nefnt sem dæmi
að norskir bændur fá 69 aura
fyrir mjólkurlítrann, en tíma-
kaupið er þar um kr. 4.50. Við
fáum kr. 2.80 fyrir mjólkina
hér á Suðurlandi, en tímakaup-
ið er kr. 17,55. Þarf því um 6
lítra af mjólk fyrir klukku-
stunda vinnu í hvoru landinu
fyrir sig. — Bændur þarna
norður frá hljóta að komast vel
af þegar miðað er við byggingar
og ræktun og ekki síður þegar
miðað er við mjólkurbúin
þeirra og sláturhúsin, sem eru
með miklum myndarbrag. Þá
sá eg einnig ullarþvottahús
þarna í Harstad sem er til mik-
illar fyrirmyndar. Akuryrkja
er lítil svona norðarlega og
kornyrkja svo til engin, en
mjólkurframleiðslan er mjög
mikil og allmikil sauðfjárrækt.
Túnin þóttu mér varla vera í
nógu góðri rækt, er eg miða við
okkar tún. Ef til vill hefur hér
verið áburðarskorti um að
kenna.
Afmælishóf í tjaldi, sem
tekur 5—6 þús. manns.
Hve lengi stóð fundurinn?
Hann stóð aðeins einn dag,
29. júní. Þ. 30. júní hófst svo af-1
mælishóf, sem stóð í 2 daga.!
Fór hófið fram í geysistóru
tjaldi, sem N. B. á og flytur á
milli fundarstaða. Mun það
rúma 5—6 þúsund manns og
var þétiskipað báða dagana og
komust þó víst færri að en
vildu. Þarna var ýmislegt til
skemmtunar og fróðleiks báða
dagana, ræðuhöld, leiklist og
upplestur og fjölbreytt tónlist
en Norðmenn eru mikil músik-
þjóð, eins og kunnugt er. Þessu
vár svo öllu útvarpað alveg
eins og Skálholtshátíðinni hér.
Og þarna hélzt þú þína ræðu?
Já, en það fór nú ekki mikið
fyrir henni, eg flutti þarna
nokkur kveðjuorð, talaði í 6
mínútur. Að því búnu. sungu
samkomugestir alla þjóðsöngva
Norðurlanda með undirleik
hljómsveitar. Nokkrir tóku
undir við mig er þjóðsöngur-
inn var leikinn, en þeir voru
ekki margir. Útlendingum þyk-
ir þjóðsöngur okkar erfiður.
Fulltrúi Norges Bondelag Einar Kaarbö (t.v.) og Per Kind (t. h.)
, »
ræðismaður Islands, taka á móti Þorsteini Sigurðssyni í Harstad.
riorðurfrá og var þó sannarlega
engin leiðindasvipur á fólkinu.
Þú hefur svo stigið upp í þá
öldruðu og haldið suður á bóg-
inn aftur?
Nei, nú var eg búin að fá nóg
af flugvélaforngripnum, vildi
líka sjá mig ögn um, steig eg
því upp í bifreið ásamt nokkr-
um fundarmönnum og ókum
við 200 km. leið, til flugvallar-
ins á Bardufoss, sem er stærsti
flugvöllur í Norður-Noregi, eins
konar Keflavíkurfluvöllur
þeirra þar norðurfrá, þótt her-
inn sé innlendur. -— Þaðan flaug
eg svo til Oslo.
Messað í 700 ára
gamalli steinkirkju. [
Síðari samkomudaginn var
hlýtt messu í Harstad og
kirkjum í nágrenninu. Fór eg í
Trondeneskirkju, sem er 700
ára' gömul steinkirkja, nokkuru
fýíir norðán Harstad. Ók þang-
að með sjálfum biskupnum í
Norður-Noregi, sem messaði.
Þetta var ákaflega hátíðleg og
viðfeidin guðsþjónusta og það
þótti mér sérkennilegt að þarna
var enginn sérstakur kirkjukór,
en leikið vaf á pípuorgel og all-
ur söfnuðurinn söng og söfnoð-
urinn svaráði prestinum.
Var svó ékki dans og' drykkja |
í s ambandi við þessi hátíða-
höld?
Enginn dans, en meiriháttar
samsæti var haldið annan há-
tíðardaginn. Viðvíkjandi
drykkjunni, þá er vitað að eng-
inn hörgull er á drykkjarföng-
um í Noregi og áfengur bjór í
hverri búð og þarna voru öl-
búðir rétt við samkomutjald-
ið, sem stóð á íþróttavellinum,
en það er fljótsagt, eg sá ekki
vín á einum einasta manni,
dagana sem eg dvaldi þarna
I.and ísaks Selanrá
cr dásamlegt land.
Inn af Bardu er mikil skóg-
arbyggð, sem , skerst inn í há-
lendið milli Noregs og nyrzta
hluta Svíþjóðar. Eru þó ekki
nema 150—200 ár síðan þarna
tók að byggjast. Sagt er að
Hamsun hafi haft þetta byggð-
arlag í huga er hann ritaði önd-
vegis skáldverk sitt, ,,Gróður
jarðar“. s.vo þarna ættu eigin-
lega að vera aíkomendur ísaks
Selenra og kellu hans.
Það er fallegt þarna norður
frá?
Norður-Noregur er dásam-
lega fallegt land og hlýtur ís-
skóginn þarna langt norður í
íshafi. í námunda við Harstad
eru fjöllin vaxin fallegum, há-
vöxnum birkiskógi, upp á hæstu
brúnir. Annarsstaðar þarna
norður frá sá eg hvar birki_ og
barrskógurinn óx svo til upp, í
snjóskaflana í fjöllunum, sá þá
jafnvel teygja sig upp á milli
þeirra. Kemur þetta manni ein-
kennilega fyrir sjónir og manni
verður á að hug'sa sem svo
hvort ekki vanti einhver efni í
jarðveginn á laridi voru, svö að
skógurinn geti þrifist almenn-
legá, því skilyrðin virðast að
ýmsu leyti vera mun betri hér á
landi, en þarna norður frá.
við reynslu okkar hér á þessum
slóðum, við eigum án efa að bera
meiri fosfórsýruáburð á túnin
en við gerum. — Annars kynnt-
ist eg þarna mörgum ágætum
bændum og búnaðarfrömuðum
víðsvegar að úr Noregi. Þá mun
eg leng'i minnast íslenzka ræð-
ismannsins í Harstad, sem tók
mér tveim höndum og greiddi
götu mína á allan hátt.
Ýmsu fleira sagði formaður
Búnaðarfélags íslands mér frá
þessari löngu för sinni, sem
' hann fór til þess að halda 6
mínútna ræðu, eiris og hann
komst sjálfur að orði. Það er
skoðun hans að margt s'é skylt
með íslenzkum og norskum
bændum, ekki sízt bændum í
Norður-Noregi og telur hann að
þeir geti lært margt hvorir af
öðrum. Sagðist hann t. d. hafa
átt tal við þekktan ráðunaut,
Myklebost að nafni, sem hafði
mikinn áhuga á því að hér á
landi yrði reynt frostþolið kar-
töfluafbrigði, sem farið er að
rækta í N.-Noregi með mjög
!góðum árangri. Þolir það að
sögn 3—4 stiga frost, án þess að
sjái á grösum. Mun Þorsteinn
láta athuga þetta nánar.
| Þorsteinn á Vatnsleysu mun
jvera einhver vinsælasti bóndi
,hér á landi. Fer því vel á því að
hann skipi öndvegið sem for-
maður Búnaðarfél. íslands. Qg-
á erlendum vettvangi er hann
án efa virðulegur Eulltrúi .stétt-
ar sinnar.
Sveitungar hans og kunn-
ingjar vita þó, að bezt kann
hann við sig heima á búi sínu
og þar er gott í góðu tómi aS
sitja og rabba við hann. Qg
sé honum þökk fyrir viðtalið og
frú Ágústu fyrir kaffið.
St, Þ.
Fosfórsýru vantaði.
Þú hefir líklega' ékki •hitt
marga kunningja þarna? ,
Nei, en maður kom þarna, til
mín og ávarpaði mig með nafni.
Kom hann hingað til lands með
norska skógræktarfólkinu í
fyrra og hitti eg hann þá. Hafði
hann kynnst fólkinu í Miklholti
hér í sveit og bað mig fyrir
kveðju þangað. Hann stóð þar
víst ekki lengi við, en nóg til
þess að hann gaf sér tíma til að
fara út á túnið og taka jarðvegs-
sýnishorn, sem hann lét greina
er heim kom til Noregs. Kom þá
í ljós að það vantaði forfórsýru
í jarðveginn. Kemur þetta heim
Togliatti fer
tið Kiína.
Tilkynnt hefir verið í miðstöffi
ítalska kommúnistaflokksins, að
Togliatti heimsæki Kínvérja í
sumar.
Mun hann fara austur Í 'séþt-
ember-rnánuði, og er látið í
veðri vaka, að för þessi sé tákn
þess, að kommúnistaflokkar
hiriria ýmsu landá njóti nú
meir'a frjálsræðís en áður, rúss-
néski flokkúfinn ségi ekki eins
fyi'ir verkum.
■jlf Dunlop hjólbarðaverksmiðj-
urnar í Bretlandi áforma að
segja unp 500 verkamönm-
um. Minni bifteiðafram-
leiðsla bitnar á félaginu.