Vísir - 21.01.1957, Qupperneq 7

Mánudaginn 21. janúar 1957.
vtsm
t
“in er eins og eitt hljóðfæri; þar
sem hægt er að láta menn sjá,
hvað stjórnandinn vill. í óper-
uni er svo margt annað fyrir
utan hljómsveitina, sem getur
risið upp og truflað áhrifin.
Hvað er það?
„Það er til dæmis sérkenni-
leiki söngvaranna — þó að eg
hafi nú annað nafn yfir það.
Og svo eru vandræðin með
leiksviðdð og leiksviðsstjórnina.
Þegar Arturo Toscanini fór í til Ítalíu til að sækja hljóm- | Wagner fann að til þess að óp-
skóia í Parma, af því að hann sveitina í La Scala til þess að era yrði listaverk, yrði hún að
fæddist þar og af 'pví að mú- fara til Ameríku. | vera sameinuð heild, og yrði
sik-kennsla hans mmidi þar j>ag er ag hann var fjar- einn maður að stjórna henni al-
verða ókeypis, hefir hann varla verandi 1914. ítalskur her barð-' veS- Og hann fór eftir því sem
getað ímyndað sér, að Ihann jsj vjg Austurríkismenn og hann kenndi. Hann skrifaði
yrði ráðinn sem „cellisti“ þcg- Toscanini sagði að samvizka sín hljómlistina og ljóði líka. Síð-
leyfði sér ekki að vinna í öðru
landi þegar landsmenn sínir
sttu í svo miklum erfiðleikum.
Toscaninis.
Honum var valinn skóli með tilliti
til þess, að þar var tónlistar-
kennsla ókeypis.
eins marga utanaðkomandi j
krafta við að glíma. Hljómsveit
ur að sjá, hann var dökkur á
hörund og hárið var grátt og
þunnt, en augun dökk. Og í
undirbúningi var hann harður
verkstjóri, en hver er sá stjórn-
andi, er ekki þai’f að vera það?
Kannske mestu lofsyrðin hafi
þó komið frá þeim mönnum,
sem voru í hljómsveitum hans.
Þegar þeir hafa gengið gegnum
margar æfingar og koma þaðan
þreyttir og slæptir eru það þeir,
sem segja kuldalega, en með
aðdáun í rómnum: „Honum
tekst það vafalaust, að gera
okkur að góðum hljóðfæraleik-
urum!“
Norðmenn sigra
Svía á skautum.
Frá fríttaritara Vísis. —>
Osló f janúar.
Dagana12. oy 13.þ.m.kepptu
Norðmenn og Svíar í skauta-
hlaupum f Þrándheimi,
Það vakti sérstaka athygli,
ao allir þátttakendur stóðu sig
frekar illa m. a. Evrópu- og
. heimsmeistarinn Sigvart Er-
i icsson, sem var engan veginn
eins góður og áður, og vann
enga grein. Norðmenn sigruðu
með 231 st. gegn 139.
ar hann væri 19 ára, að óperu
í Rio de Janeiro.
En svo var það eitt kvöldið í
fcniðri óperunni Aida, að áheyr-
an lagði hann niður fyrir sér
leiksvið og teiknaði jafnvel óp-
eruhúsið."
Hann fór þá aftur heim og1
endur æptu að sfjórnandanum, fréttist, að hann hefði stjórnað, Pianissimo.
að ástæðulausu, að því er virð- herhljómsveit skammt frá víg-
ist. Þótti þá þörf úrbóta og var
Toseanini settur til að stjórna
ópeiunni og tókst það svo vel,
að hann var látinn halda áfram.
Fæddur var hann í Parma
árið 1867. Hann fékk 1. einkunn
sem ,,cellisti“ árið_ sem hann
2auk því, sem skólinn gat kennt
honum, og varð
stöðvunum. 1917 efaðist hljóm-
listarblað í Ameríku um þetta,;
sérstaklega þegar það fylgdi
sögunni, að ítalska stjórnin
Það er sagt ao þegar Toscan-
ini var að æfa 9. symfóníuna
og kom að vissum stað, þar sem
fielurnar verða að lækka sig
svo mikið að hljóðið á að vera
hefði sæmt hann heiðursmerki. eins og sárt lágvært óp þá virt-
fyrir að leika til sigurs fyrirjist hann ekki geta látið hljóð-
herflokk sinn, og hafði hann' færaleikendurna skilja hvað
Að lokum tók
þá leikið í skjóli við klett, sem hann meinti.
og varð himinlifandi, var j nánd víglínunnar. En í hann klútinn af hálsinum á sér
þegar hann var strax ráðinn að. maj i919 gat hljómlistarblað í | 0g hélt horium í hendi sér augna
óperufelagi í Suður-Ameríku. Bandaríkjunum komið með blik og lét hann svo líða niður
Og þegar hinn undarlegi at- myncj af Toscanini, sem tekin J á gólfið. „Eg vil tón, sem er
fcuiuur gerðist, að óp og óhljóð var þegar atburðurinn gerðist
voru gerð að óperustjóranum,
sem fleyttu Toscanini í það að sögoxr frá e
ver'i söngsveitarstjóri, gat æfinglUT,.
hann aðeins litið um öxl og á ... ,
. A * „ ! Það eru fair oviðkomand:
k.nefiðluna sma og sagt það, . ,
6 e , mpnn sem verið hafa á æfing
þessu líkur,“ sagði hann mjúk-
lega. Leikararnir reyndu aftur.
En tónninn var ekki réttur. Þá
sagt að hann hafi fleygt
er
taktsokk sínum í fjærsta horn
í leikendapallinum og hrópað
sem hann hefir alltaf síðan sagt 6 I .. ,,, , * n/r-
_ , . , , s ’ um hja Toscamm. En þeir sem með velbyssuhraða: „Mjuklega
»\ 1- n ATlrtl fl 1 Tmm r>i n n M n n A ,. X 1
að knéfiðla væri sín sanna ást.
Blismunandi.
Það eru ef til vill til fleiri
sögusagnir um Toscanini en um
nokkurn annan mann í nútíma-
hljómlistarlífi. Þeir virðast hafa
verið tveir — sérstaklega hljóð-
látur mafur sem lætur sér
nægja lítinn vinahóp og elskar
að sjá þá hjá sér og myndi aldrei
heima gefa þeim neina ástæðu
til að halda að hann væri nokk-
urn hlut skyldur þeim fjöruga
og lifandi manni sem stendur
á palli söngstjórans.
Hver saga sem um hann er
sögð ætti að byi'ja á þessum orð-
um „það er sagt“. Því sð sög-
urnar eru eins margar og fólk- j
ið, sem segir þær. Ein sagan
segir, að hann sé eins og þrumu-
veónr á æfingum. Önnur segir,
að hann sé rólegur, þolinmóð-
ur og hugulsamur maður. Ein
sagan segir, að hann tali ensku,
önnui\ að hann tali hana alls
ekki. Enn segir sagan, að hann
noti aldrei sama taktstokk
tvisvar, að dóttir hans klippi
hár hans, svo að hann þurfi
aldrei að fara inn á rakarastofu,
því að það sé stofnun, sem hann
haii. Þeir segja, að hægt sé að
vera heilan dag á ferli og rek-
ast aldrei á skapminni mann,
og enn segja aðrir að hann sé
skapríkasti maður, sem uppi
hafi verið.
f
Fyrs': í óperu.
Guilio Gatti-Casazza réði
han r til að stjórna óperum í
La Scala í Mílnaó 1898 og þar
var hann þangað til árið 1908.
I hóvember það ár tók Gatti-
Carazza hann með sér til Me-
tropolitan óperunnar í New
York og þar var hann þangað
tit árið 1915. Hann fór þá aftur
hafa verið þar segja frá hita og 1 — mjúklega, mjúklega
| rósemi á víxl; þolinmæði og eg að segja!
ofsa; hæðni og sefandi var-
færni við að meðhöndla menn,
sem, þegar öllu er á botninn
hvolft, eiga að hjálpa stjórnand-
anum til þess að móta hljóm-
sveitina, svo að hún verði full-
komin heild
Þegar Toscanini hætti að
stjórna óperum gerði hann það,
að því er hann sagði af því að
symfóníustjórnandi hefir ekki
var
Þessi mynd var tekin af Sir Anthony Eden og konu lians, er
hann lagði upp í síðustu för sína som forsætisráðherra Breta,
hvíldarförina til Vestur-India.
Engin ráð til að finna
falin kjarnorkuvopn.
S.þ. rííyna a5 samræsna fe’amkainaar tÉöpr
\ kjarnorku- og afvopnunarmiiuiia,
Ekkert nema
taktstokkinn.
Þegar hann stjórnaði notaði
hann enga skrifaða hljómlist,
cg ekkert hljómlistarborð. Hann
kom á leiksviðlð og bar takt-j
stokkinn undir- handleggnum,'
alveg eins og riddari bsr svipu
sína. Það var enginn ofsi yfir
honum. Hann var lítill og mild-!
ólk- ] •
Þolinmæðin að þrotum lcomin.
Kjarnarku- og afvopnunar-
málin eru nú rædd á vettvangi
Sameinuðu 'þjóðanna, m. a.
tillögur Rússa oe Bandaríkja-
manna, Breta og Frakka, og
tillögur fleiri hjóða hafa verið
baðaðar.
Það er nú almennt viður-
kennt, segir brezkur kjarnorku-
fræðingur, að ekki sé hægt að
finna leyndar birgðir kjarn-
orkuvopna, — vísindin þekki
ekkert öruggt ráð til þess, enn
sem komið sé, og þetta verði
að hafa í huga, þegar rætt sé
um kjarnorkuvopnin.
Vandamálið verði því fyrir
þjóðirnar, að búa við bað, að
slík vopn kunni að verða fram-
leidd með leynd, þrátt fyrir
bann við framleiðslu þeirra, en
reyna með öllum ráðum að
giiða fyrir hættuna, sem af
þeim stafar. Til þessara megin-
atriða hafa bar.damen.n teki
tillit í þeim tillögum, sem fré
þeim hafa komið, en Ráðstjórn-
arríkin hafa lagt til, að fram-
leiðsla kjarnorkuvopr.a verði
bönnuð um allan heim, en
bannið eitt leysir ekki vand-
ann. Hér kemur þá einnig t’1
greina tillagan um bann við
prófunum kjarnorkuvopna, en
það bann yrði að vera tengt
hinu, banninu við framleiðslu,
og hvorttveggja liðir í áætlun
um allsherjar afvopnun. Sam-
kvæmt tillögum Breta og
Frakka er gert ráð fyrir að
takmarka, og síðar banna með
öllu, að sprengja kjarnorku-
sprengjur í tilraunaskyni, og
fúsa til samkomulags og að vera
aðili að samkomulagi um tak-
markaðar prófanir, þótt það
samkomuleg væri ekki tengt
samkomulagin um almenna af-
vopnun.
I stuttu máli er það álit
þjóðanna, sem sæti eiga í und-
irnefnd afvopnunarnefndar
Sameinuðu bj, nema Rússa, þ.
e. Breta, Frakka, Bandaríkja-
manna og Kanadamanna, að
ekki sé unnt að ráðast í stór-
fellda afvopnun, meðan jafn
ófriðvænlegt er í heiminum og
nú, — afvopnunin nái ekki til-
gangi sínum, nema jafnframt
nái«t sa™komuiag um heims-
vandamálin, en seinustu til-
löeur Rússa eru bornar fram á
þeim grundvelli, að afvopnun
verði að ná fram að ganga án
tillits til samkomulags um þau
mál. Vesturveldin viðurkenna,
að afvonnun gæti orðið til að
draea úr styrjaldarhættu, en
eV-i á ra’tnsasi. bvggt
"ð gena ráð fyrir allsherjarsam-
-o’mh-Kri á þeim grundvelli,
sem Rússar leggja til. Nú verð-
ur reynt að samræma fram-
komnar tillögur, en um hversu
til tekst verður engu spáð á
þessu stigi.
Námskeið í litafræoi.
Námskeið í litafræði b’u’iar í
Handíða- og myndhstaskólan-
um í þessari viku. í kenslunni
verður stuðst við litfræðikerfi
bað sem kennt er við Sverre
Johannsson kunnan sænskan
litafræðing. Kennari verður frú
Sigrún Jónsdóttir, sem numið
hefur hjá Sv. Johannsson. —
Kennsla þessi hentar öllum,
sem mikið vinna með liti, t. d.
málunim, hannvrðakonum,
vefnaðarkonum o. fl. Umsóknir
tilkynnist skrifstofu skólans
mánud., miðvikud. og föstud.
kl. 5—61/2 siðd. (Sími 82821).