Vísir - 06.02.1957, Síða 3

Miðvikudaginn 6. febrúar 1957
VÍSIB
s
Hollusta og heilbrigði ♦
Á að nota börn sem
„tilraunadýr?"
Brezkir þingmrtenn ræða
máiið.
Fyrir nokkru var borin fram
við umræðu í neðri málstofu
brezka þingsins þessi spurning:
Munduð þér vilja fallast á; að
barnið yðar væri notað sem
„tilraunadýr“ í sjúkrahúsi við
fullkomlega örugga rannsókn á
nýju lyfi?
Ian McLeod, heilbrigðismála-
ráðherra, tveggja barna fað-
ir og læknissonur svaraði fyr-
irspurninni játandi. Hann
kvaðst jafnvel mundu veita
samþykki sitt til þess með
mestu ánægju, því að ef til vill
gæti það orðið til bjarga fjölda
Rottuplága á
Englandi
1 Englandi er farin að stafa
allmikil liætta af nýrri rottuteg-
und.
Rotta þessi er þangað komin
frá Suður-Ameríku og var upp-
haflega flutt til Bretlands fyrir
striðið til að hafa hana í búrum
og ala hana vegna skinnsins.
Hún er á stærð við kött, en
miklu gráðugri.
Nokkrar rottur sluppu úr
búruhum og hefur þeim fjölgað
ískyggilega. Þær lifa helzt á
sykurrófum og valda miklu tjóni
á ekrunum. Grafa þær sig djúpt
í jörð og valda einnig á þann
hátt geysi tjóni. Þær éta sem ^
svarar 3 stórum rófum eða um
!
4 - 5kg á dag. Þær setjast oft(
að við lygna læki og grafa þá
sundur landið umhverfis, svo
að jafnvel flóðhætta getur staf-
að af. Þær éta aðeins þann hluta
rófunnar, sem er ofanjarðar og
og gera því meira tjón en bein-
línis vegna þess hve mikið þær
éta. Bændurnir í Norfolk hafa
miklar áhyggjur af rottuplágu
þessari.
barna og til þess að minnka
barnadauðann í landinu.
Fyrirspurnirnar voru bornar
fram í tilefni af því, að í Bristol
hafa verið gerðar slíkar tii-
raunir á 20 börnum með tvenns-
konar tegundir penicillins.
Legge-Bourke þingmaður úr
flokki íhaldsmanna kvað það
fyrir neðan allar hellur, að slíkt
skyldi vera gert án samþykkis
foreldranna, en jafnaðarmaður-
inn Swingler sagði, að læknar
ættu ekki að nota mannlegar
verur til tilrauna í rannsóknar-
stofum. Um rannsóknina í
Bristol sagði hann, að ekkert
barnanna hefði verið þurfandi
fyrir penicillin og slíkar tilraun-
ir ætti aldrei að leyfa, nema
með samþykki þess, sem til-
raunirnar væru gerðar á, og því
1 alls ekki á börnum, og heldur
ekki nema allar líkur væru
fyrir, að þeir, sem tilraunirnar
væru gerðar á, fengju bót ein-
hverra meina.
Kynhormdnar
gegn tannlosi.
Ef til vill liöfum við nú fundið
ráð ti! að fyrirbyggja tannlos
og' riiissi tanna, sagði dr. Irving
Glickman, prófessor við tann-
læknaskóla í Boston. Tilraunir
sem byggjast á því að kynhor-
monuin kvendýra var sprautað
í tilraunadýr, sem voru með
tannlos af völduni sjúkdóma í
tannholdi og gómi, gáfu góða
raun.
Tilraunirnar báru þann árang-
ur að vefurinn í kjálkabeininu
við tannrótina, sem hafði
skemmst, tók að vaxa að nýju
og tennurnar festust.
Sjúkdómur sá er oftast veldur
tannlosi pyorrhea. Sjúkdómur-
inn í gómnum gerir það að
verkum að tennurnar þrýstast
upp úr sæti sínu í kjálkabeininu
og fá þá ekki næringu. Afleið-
ingin er sú að tennurnar deyja
og eyðiieggjast siðan.
Hinar nýju aðgerðir, með því
að sprauta estrogen, kynhormoni
i hin sjúku dýr, kemur alveg i
veg fyrir að tennurnar losni, þar
eð nýr beinvefur vex og tenn-
urnar halda áfram að fá nær-
ingu.
Það hefur sýnt sig að verjast
má tannskemmdum með því að
drekka vatn, sem blandað hefir
verið með fluoride. Þetta er víða
gert með góðum árangri, en það
hefur engin áhrif á vöxt tann-
anna.
Getuf tcbaksreykur ersakað
krabbamein í iungnsn bsnsa?
Hænur látnar „reykja'4 i tll-
raunaskyni.
Víðtækt samstarf til að
finna lyf gegn krabba.
Margt gefur góBar vonlr m árangur.
Sunday Times í Lundúnum
hefur það eftir P. R. Peacock,
sem starfar í Krabbameins-
rannsóknardeildinni í Kgl.
Beatson sjúkrahúsinu í Glas-
gow, að fjórar liænur hafi
,rcykt“ hálfa sigarettu á dag
um nokkurra mánaða skeið.
! Þær voru vandar á þetta, og
það var ekki mjög miklum erf-
iðleikum bundið, nema rétt í
byrjun, því að smátt og smátt
komust þær upp á lagið og una
þessu hlutverki sæmilega. Að
sjálfsögðu var þetta gert í til-
rauna skyni, m. ö. o. hænugrey-
,in eru tilraunadýr. en það sem
verið er að rannsaka er, hvort
I sigrarettureykingar orsaki
krabbamein. Fullgildar sann-
anir fást ekki nema með rann-
sóknum á tilraunadýrum. en
það er að sjálfsögðu nokkrum
erfiðleikum bundið að koma
þeim upp á að reykja. — Til-
raun með mýs gafst ekki vel.
Þær voru látnar vera í hólfi,
sem fyllt var með tóbaksreyk,
en féll sýnilega reýkurinn illa.
Auk þess var talið, að tilraun-
irnar yrði að gera á eins líkan
hátt og unnt væri og þegar fólk
reykir. Auk þess vildi reykur-
inn setjast á skinn músanna og
þær sleiktu það, og þær gátu
ekki andað að sér fersku lofti.
á milli þess, sem þær önducu
að sér reykum. Og nú hafa
menn sem sagt gert hænur að
tilraunadýrum. Tilraununum er
hagað þannig, að gert er dálítið
gat í loftpokann, sem liggur að
lun'gunum, og reyknum þrýst
inn með smádælu. Sumar uiðu
undrandi á svip, er reykur kom
út um nef þeirra, aðrar drúptu.
höfði og lokuðu augunum, og
voru ekki gerðar frekari til-
raunir með þær sama daginn.
Eftir nokka daga voru hæn-
urnar orðnar spakar er þær
fengu sinn skammt. En spurn-
ingin er sú, hvort nokkur
krabbameinseinkenni komi í
Ijós í lungum þeirra.
Ýmsar merkar stofnanir í
Bandaríkjunum cfna samein-
ast til nýrrar sóknar til að reyna
að finna ný lyf til noktkunar í
baráttunni gegn krabbameini.
Meðal þeirra stofnana eru
Krabbavarnafélag Bandaríkj-
anna Kjarnorkurá'5 Bandaríkj-
anna, Damon Runyon minning-
arsjóðurinn til krabbameins-
rannsókna, Matvæla- og lyfja-
ráð Bandaríkjanna, Krabba-
meinsstofnun ríkisins, heil-
brigðismálaráðuneytið o. fl.
Verður þetta í fyrsta skipti,
sem ríkið og ríkisfyrirtæki, fé-
lög einstaklinga og iðnfyrirtæki
sameinast til átaka í þessari bar
áttu.
Hugmyndinni um slíkt sam-
sta.rf var fyrst hreyft við um-
ræður í fjárveitinganefnd öld-
ungadeildar þingsins 1953. en
ýmsir sérfræðingar voru þá
kvaddir á fund nefndarinnar.
..Engin lyf til lækninga á
krabbmeini eru enn fundin, en
margt hefir komið tii sögunnar,
sem gefur von um árangur, og
skilyrði eru fyrir hendi til víð-
tækra ráðstafana," segir dr.
Endicott, framkvæmdastjóri
hinnar nýju samstarfsstofnunar,
og einn af helztu mönnum Na-
tional Cancer Institute.
Alls er nú verið aZ verja 15
milljóum dollara til þess að leita
að efnum, sem geta stöðvað
krabbamein.
Páfi fordæmsr
tæknifrjógun.
v.
Píus páfi XII. hefir cnn harð-
lega fordæmt tæknifrjóvgun,
sem aðferð til þess að hjáipa
barnlausum hjónum að eignast
afkvæmi. Kvað hann hér vera
um brot á náttúrulagmáli að
ræða. Ollum slíkum aðferðunt
bæri og að hafna af siðgæðislr
um ástæðum og vegna þess, að
með ‘þeim væri brotið í bág v.S
lög og rétt.
Hans Heiiagleiki ræddi ekki
þessar aðferuir nánara, en kvð
þessa háskaleg'u þróun hafa
breiðzt háskalega út.
Páfi ræddi þetta í ávarpi, sem
hann flutti á ráðstefnu 150 sér-
fræðinga á kvensjúkdómum.
Bandarískur sé'rfræðingur í
kvensjúkdómnum, frú Alan
F. Guttnacher segir, að tækni-
frjóvgun sé orðin allútbreidd í
Bandaríkjunum.
0 Brezk kaupstcfna og vöru-
sýning verður haldin í lícis-
inki í september n. k.
q Átta vestur-þýzkir aðalrit-
stjórar koinu laiist fyrir
mánaðarmótin síðustu til
Bretlands. Þeir ferðast um
laiulið ti! þess að kynna sér
lifnaðarliátt'u manna og
Iivað eina, sem þeir hafa
lmg á að kynna sér. Þeir
eru gestir utanríkisráðu-
neytisins brezká.
Cusiers.
Hann var háður, er SýðweSdi
Bandarikjanna vard ifM) ára.
stráfolltiaa íatdíánur holieu
h&rswit.
I sigur fyrir Indiána en síðas*'
sigur þeirra allt um það. Eftii
þetta var þeim alis varnað.
HMi-kaleg
tilskipun. .
Þ. 4. júlí 1876 var stórhátíð í
Bandaríkjum Norður-Ameríku,
— þá voru liðin 100 ár frá því
að (þjóðin lýsti yfir sjálfstæði
sínu.
í Fíladelfíu var haldin al-
þjóðleg sýning' og var það upp-
haf að hátíðahöldum þjóðarinn-
ar, því að sumarið átti að halda
hátíðlegt, margvíslega. En það
varð á annan veg. Tæpum
tveim sólarhringum síðar dundi
yfir reiðarslag, sem var engu
minna en árásin á Pearl Harbor
65 árum síðar.
Það var síðasta orusta Cust-
ers, er allt lið hans var brytjað
niður.
Bardaginn fór fram við fljót,
sem Indíánar kölluðu „Feita
grasið“ og þar b'arðist Custer
til frægðar í síðasta sinn. Hann
var hershöfðingi sem marg-
sinnis hafði beðið ósigur, en
eftir þessa eldraun varð hann
þjóðarhetja. Þetta varð stór-
Forsaga bardagans er sú, að
stjórn Bandaríkjanna gaf út
þá tilskipan í desember 1875,
að allir Indíánar, sem ekki væru
á sínum lögskipuðu landssvæð-
um, ætti að vera komnir þangað
31. jan. ’76. Þeir, sem ekki
hlýðnuðust þessu, yrði álitnir
fjandsamlegir stjórninni. Þeir,
sem kunnir eru málum Indíána,
halda því fram, að þetta hafi
verið ólögleg tilskipan, og víst
er um það að hér var harkalega
að verið því að margir Indíánar
þurftu að ferðast langar leiðir
til að ná heim, en vetrarríki
var mikið á þessum slóðum.
En á þeim árum var hið unga
'•íki að vaxa og þurfti að reyna
krafta sína. Það þurfti að ieggja
vegi og járnbrautir yfir álfuna
bvera og það þurfti að vernda
nýbyggja og málmleitarmenn,
og herleiðangur undir stjórn
Custers hafði fundið gull í
Svartásum, þar sem nú er
Suður-Dakota.
Það þurfti að vinna gullið
og hverskonar auðæfi önnur,
sem landið hafði að geyma.
Þeir, sem stóðu í vegi fyrir því
áttu von á að verða að líða fyrir
það, þó að þeir hefði nokkuð
til síns máls. Og Indíánar börð-
ust aðeins fyrir því, sem þeir
töldu sín ævafornu réttindi.
Erfiðasta
vígstaðan.
Sherman hershöfðingi, sem
frægur varð í borgarstyrjöld-
inni, skrifaði Grant forseta:
,,Það verður að útrýma þessu
fólki . . annað nægir ekki . . “
Ekki voru þó allir á sama
máli um það. Margir voru
sama sinnis og Crook hershöfð-
ingi, sem oft hafði barist við
Indíána. Hann sagði: „Erfið-
ast er að leggja til orustu við
þá, sem menn vita að hafa á
réttu að standa.“
En nú þegar hernum var
skipað að ná saman öllum
„fjandsamlegum" Indiánum,
komu örlögin til skjalanna.
Eðlilegast hefði verið, að Custer
hefði verið falin forysta leið-
angursins. Hann var framúr-