Vísir - 26.02.1957, Blaðsíða 5

IÞriðjudaginn: 26. fehrúar 1957
VÍSIE
Síaukinn kostnaður við lít-
gerð brezkra togara.
I þá átt sveigir, að togararnir verði
eign fárra, fjársterkra félaga.
Verðliabkkun sú, sem varð á landi en togarar af mnnistu og
Nærri 237 þús. manns enn í
þýzkum flóttamannabuðum
Margir hafa veriÓ þar í 8 ár eða leitgur.
svartoliu í s.l. mánuði, segir
)hið kunna blað, Financial
Times í London, hefur í för með
sér útgjaldaaukningu fyrir tog-
araflotann brezka, sem nemur
1.5 stpd. á ári.
Fyrir togara, af þeirri stærð,
sem sækja á fjarlæg mið, nem-
ur 40% verðhækkun á olíunni,
sem um er að ræða_ 10 % aukn-
ingu á reksturkostnaði. sem nú
uemur 350 til 375 stpd. á dag.
Verð á dieselolíu hefur einnig
hækkað og verð á skipakolum,
en ekki í hlutfalli við verð-
hækkunina á svart- eða jarð-
olíunni. En hinir stóru togarar,
sem dieselvélar eru í, eru fáir,
og flestir togararnir, sem
breima kolum eru gamlir, og
reksturskostnaður þeirra meiri
en þeirra, sem breima svartolíu.
Síhækkandi kostnaður
mndongengin 3 ár.
Togaraeigendur hafa átt við
að búa síhækkandi útgerðar-
kostnað á undangengnum 3 ár-
um. Eldsneytiskostnaður hefur
faækkað á þessum tíma um
60%, kostnaður við skipasmíði
mm 30% og kaup um 17%%.
Heildarútgerðarkostnaður hef-
'Ur hækkað um 40% og (þegar
um stóra togara er að ræða)
orðinn um 110.000 stpd. fyrir
„fiskiárið“.
.Sala á fiski hefur
aukist hægt.
og fyrir vestan Bretlandseyjar.
Næstum allur flotinn sem sæk-
ir á fjarlæg mið, er frá Hull,
Grimsby og Fleetwood. Hinir
eru dreifðari á ýmsar hafnir,
aðallega Aberdeen, Grimsbý,
Lov'estoit og Fleetwood o. fl.
jfækkað eftir styrjöldina, en í
■ staðinn hefur komið. að byggð
hafa verið fullkomnari skip.
Heildaraflinn. sem hefur auk-
ist stöðugt frá 1945, er nú að
eins minni en heildaraflinn
1938. Nýir togarar hafa komið
stað gamalla, útbúnir fiskleit- Á tólfta ári frá lokum styrj-
artækjum. Rikisstjórnin hefur aldarinnar er enn næstum
lagt fram fé og veitt lán til að.fjórðungur milljónar flótta-
endurbyggja togaraflotann. 31.'manna í búðum í V.Þýzka-
landi.
í landinu eru 1913 flótta-
niannabúðir, og í þeim hafast
við 236,096 manns. sem flúið
hafa undan kommúnistum. Er
þar ekki einungis um Þjóðverja
að ræða, því að tugir þúsunda
manna af öðru þjóðerni hafa
einnig flúið vestur á bóginn og
bíða þess í flóttamanabúðun-
miðstærð veiða í Norðursjó ma.rz 1956 námu bein íramlöS
2.95 m. stpd. og lán 7.25 millj.
Hér er um stuðning til að smíða
togara af meðalstærð og litla
togara að ræða. Auk þess er
styrkur, er sækja má um
(White Fish Subsidy). er nam
(2.75 millj. 1955—56.
illverjir eiga togarana?
28.000 stunda sjó.
Heildartala þeirra, sem
stunda sjóinn er lág — aðeins eign lítilla félaga. í Aberdeen,
um 28.000 (1955). Þar af eru til dæmis, eru mörg fyrirtæki heimkynni
Togaramir eru enn yfirleitt um’ að samtök þjóðanna komi
þeim einhvern veginn í fáSt
4250 í Hull_ þar sem verkafólk
er samtals 134.000, en áætlað
er að um 60.000 af íbúum Hull
eigi afkomu sína beint undir
fiskveiðunum. í Grimsby
stunda 4130 sjó, en verkafólk
er þar 55.000, en nrikill fjöldi
manna hefur atvinnu við fisk-
verkun. og dreifingu og við
höfnina.
Togaraflotinn
hefur minnkað.
Brezkum togurum
hefur
Meira en tþriðjungur þessa
fólks hefir verið í flótta-
mannabúðum í meira en átía
ár, og nærri 82 af hiuidraði
hafa verið í þeirn í meira en
hálft annað ár.
Ekki er allt þetta fólk þó
sem eiga aðeins einn togara
hvert og aðeins 3 eiga togara,
sem sækja á fjarlæg mið. Yfir-
leitt stefnir í þá átt, að togar-
arnir komist á hendur færri,
fjársterkra fyrirtækja. Stór,
ný togari kostar nú 200—250
þús. stpd. og ein léleg vertíð iðjulaust. þvi að llðleSa «órði
getur riðið litlu fyrirtæki að byer niaður hefir fengið viimu
fullu_ sé um stóran togara að
ræða. Stóru félögin er ráða yfir
meira fjármagni, standa að
öliu leyti betur að vígi, til að
standast öll áföll.
1955, og er þetta í fyrsta skipti
sem fullkomnar upplýsingar
eru fyrir hendi um allar flc-tta-
mannabúðir landsins og íbúa
þeirra.
w
Utbreióslufundur templl-
ara í Hafnarfírdi
Sunnudaginn ,10. febrúar
1957 buðu Góðtemplarareglan í
Haínarfirði og Umdæmisstúkan
nr. 1 nemendum Flensborgar-
skólans til útbreiðslu- og
skemmtifundar i Góðtemplara-
húsinu í Hafnarfirði. Hafði
stjórn Góðtemplarahússins á-
kveðið að minnast þannig 70
ára afmælis hússins, er var
fyrr í vetur. Samkoman var
endurtekin samdægurs. því að
húsrám leyfði ekki, að nem-
endur kæmu allir í einu.
Formaður húsnefndar, Krist-
inn J. Magnússon málarameist-
ari bauð gestina velkomna.
ísiand gerir Fuibright-samn-
ing við Bandaríkin.
Næstu 4 ár verður 400,000 kr. varið
til námsstyrkja.
Á laugardag var undirritaður I
samningur milii rikistjórna Is-J
| lands og Bandarikjanna um
Sala á fiski til neyzlu hefur | menningarsamskipti mUli land-
anna og greiðslukostnaðar af
I
aukist hægt. Eftirspurnin er
breytileg eftir því hvernig afl-
ast. Á fyrra helmingi árs 1956
til dæmis voru landanir 20%
meiri en á sama tíma 1955 og
salan jókst um 15%. Aflinn í(
janúar (í ár) var 30% minni,
en í jan. 1956 og afleiðingin,
að verð hækkaði mjög.
Þótt eldsneytiskostnaður er-
lendra togara, sem keppa við
forezka, hafi ekki hækkað eins
mikið, er ekki líklegt að það
hafi mikil áhrif.
þeim.
ísland stærsti
keppinauturinn.
ísland er stærsti keppinaut-
urinn, en íslendingar eiga að
eins um 40 togara. Á árinu
1951. sem var bezta ár íslend-
ingá í þessu tilliti eftir styrj-
öldina. námu landanu- ísí, tog-
ara aðeins 7 % af löndunum úr
brezkum togurum. Þegar lönd-
unardeilan kom til söguhnar
og landanir úr íslenzkum tcg-
urum- féll niður, var nokkuð
um landanir úr norskúm; cg
þýzkum togurum, en þæf yóru
tiltölulega fáar, og hætta sénni-
lega, þar sem landanir úr- ís-
lenzkum togurum eru byrjað-
ar aftur, og þar senvfiskvprð á
meginlandinu eru og vanalega
'faærra en í Bretlandi.
45% aflans frá 1 ”
fjarlægum niiðum.
Brezkir togafar i sem sækja á
íaiðin við Grænland. ísland og
Ntwaft landa um 45 % af öllúm
Slski sem landaður er á Bret-
Samningurinn var undirritað-
ur af þeim Guðmundi I. Guð-
mundssyni, utanrikisráðherra,
og John J. Moccio, ambassador
Bandaríkjanna hér.
Samningar sem þessi gánga
almennt undir nafninu Ful-
brightsamningar, og bera nafn
| bandaríska þingmannsins J- W.
1 Fulbright, en hann átti frum-
kvæðið að því, að þjóðþing
Bandaríkjanna samþykkti lög
I þau, sem heimila rikisstjórn
landsins að gera slika samninga
við aðrar þjóðir. Samskonar
samningar eru nú í gildi milli
Bandaríkjanna og margra ann-
arra landa víðsvegar um heim.
Mörg þúsund námsmönnum
utan Bandarikjanna hefur á
þennan hátt reynzt unnt að fara
þangað til náms, og sömuleiðis
hefur. fjöldi bandariskra náms-
manna og fræðimanna hlotið
Fulbrightstyrki til náms í ýms-
um löndum. Samningsumleitanir
um að Island gerist þátttakandi
í þesSUm alþjóðlegu menningar-
skiptúm hafa staðið yfir i meira
en ár.
Samkvæmt samningi þeim,
sem gerður hefur verið, verður
varið 400.000 krónum á ári
hverju i fjögiu’ ár af því íé, sem
ríkisstjóm Bandaríkjanna á i
íslenzkum bönkum og er hluti
af andvirði ýmissa eigna, er
Bandaríkjaher skildi hér eftir að
héimsstyrjöldinni lokinni, til
þess að greiða ferðakostnað is-
lenzkra námsmanna og fræði-
manna, er vilja fara til Banda-
ríkjanna til náms og fræðiiðkana
og bandarískra náms- og fræði-
manna, sem til Islands vilja fara.
Ef þessi starfsemi reynist eins|
vinsæl hér á landi og í öðrura
löndum, er vonazt til þess að
henni verði haldið áfram lengur
en þau fjögur ár, sem um getur
í samningnum og að þá muni
finnást aðrar leiðir til þess að
standa straum af kostnaði við
starfsemina.
Framkvæmd samningsins verð-
ur í hðtodum 6 manna nefndar
og verða 3 nefndarmenn skipaðir
af ríkisstjórn Bandarikjanna, en
hinir 3 af ríkisstjórn Islands.
Nefndinni er veitt víðtækt vald
til þess að ákveða á hvern hátt
þvi fé verður varið, sem henni
er fengið til umráða.
Meginákvæði þessa samnings
eru hin sömu og í samskonar
samningum, sem um all langt
skeið hafa gilt milli ríkisstjórna
Bandarikjanna og Noregs, Dan-
merkur, Svíþjóðar, Finnlands og
margra annarra landa.
Á árinu 1954 hlutu 194 náms-
menn í Noregi Fulbrightstyrk
til náms í Bandarikjunum, og 40
Bandaríkjamenn hlutu styrk til
þess að fara til Noregs í svipuð-
úm erindum. Sama ár fóru 107
námsmenn frá Danmörku vestur
um haf, en 33 Bandaríkjamenn
fóru á sama tíma -til Danmerkur
til náms og fræðistarfa.
Venjulega er reynt að útvegá
þeim, sem hljóta ferðastyrk sam-
kvæmt samningnum, frekari
styrk til náms eða fræðistarfá i
Eandarikj unum og aðra fyrir-
greiðslu þar.'
Stærsti hópur atvinnuleysingja (Umdæmisternplai. Þorsteinn J,
stettum m mi ndðai- gigurðsson kaupmaður í Reyjcja
vík, flutti ræðu. Skólastjóri
Flensborgarskólans. Ólafur Þ..
Kristjánsson, þakkaði boðið
fyrir hönd skólans og ávarpa'ði
nemendur. Milli atriða sungu
nemendur með undirleik söng-
kennara skólans, Páls Kr. Páls-
sonar organleikara. Félagar úr
stúkunum í Hafnarfirði. Morg-
unstjörnunni og Daníelsher,
sýndu leikritið Happið eftir Pál
J. Árdal við ágætar xmdirtekt -
ir. Að síðustu var stiginn dans..
Töldu bæði fundarboðendur
og' gsetir samkomuna hafa tek-
izt mjög ánægjulega.
er ur
manna og landbúnaðarverka-
manna, enda þótt mest sé eft-
irspurnin á atvinnumarkaðin-
um eftir mönnum úr þeim
stéttum. Meðal kvenna er at-
vinnuleysi mest í þeim hópi,
sem hafði heimilishjálp að at-
vinnu.
Ráðuneyti það ’ i Bonn, sem
fjallar um flóttamannavanda-
málið, hefir framkvæmt athug-
un á högum flóttamannanna og
lízt ekki á blikuna. Hefir at-
hugunin staðið frá því í júní
Mollet og Pineau
farnir vestur.
Viðræður Eisenhowers Banda
ríkjaforseta og Mollet forsæt-
isráðherra Frakklands eiga að
hefjast á morgun.
Mollet sagði við burtförina,
að hann væri sannfærður um,
að viðræðurnar mundu Verða
til stuðnings ' vestrænu ‘ sam-
starfi. Pineu utanríkisráðherra
er með honum i förinni.
Vörusýning verður haldiu i
Amsterdani 22.—31. maz.
Bretar hafa þar sérstakan
sýningarskála og sýna kvik-
myndir til þess að vekja athygli
á brezkri framleiðslu. Brezk-
hollenzk viðskipti Jiafa jafnati
verið mikil. Bretar telja þar jafn-
vel sinn bezta Evrópumarkað,
enda kaupa Hollendingar af
þeim vörur fjTir 100 milljón
stpd. árlega. ,
Norimenn vifja ekki íþrótta
samvinnu vii Riíssa.
ftu'iisk kVlöjJ vilju lieldur ens*ixi
fiilltrúaskipti.
Margir þekktir Norðmenn
hafa gefið út ávarn, þar sem
þeir eru algerlega andvígir
samvinnu Norðinanna við
Rússa á sviði íbrótta.
Meðal þeirra, sem undirrita
ávarp þetta eru heimsfrægir
menn eins og Birger Ruud,
próf. Francis Bull, Odd Nan-
sen, Reidar Andersen og fleiri.
í ávarpi þessu er várpað fram
þeirri spurningu, hvers vegna
Norðmenn hætti við skauta-
keppni við Rússa og bjóði þeim
ekki á Holmenkoilen-mótið,
enda þótt þeim íinnist ekkert
að því að keppa við þá á
Ölympíuleikunum ‘ óg cðrum
meistpramótum.
í , ávarpinu segif énnfremur:
■;„Ef nokkurt vi,t á áð vera i
þeirri afstöðu, sem við tókum,
þegar um okkur sjálfa var að
ræða — afstöðu, sem við gerð-
um einnig ráð fyrir, að aðrar
þjóðir mundu einnig taka —
ætti það að vera eðlileg skýlda
okkar að slíta tafarlaust hvers-
kyns. íþróttasambandi við
Sovétríkin.
Hér er ekki um stjórnmál að
ræða — þetta er sjálfsvirðing.
Mörg sænsk , íélágasamtök,
meðal annars ýrriis visinda- og
menningarfélög háfa' samþykkt
áð þiggja ekki héiinboð frá
Sovétríkjunum og bjóða ekki
mönnum þaðan til’ Svíþjóðar
'vegna atburðainná ***-«•w-***".
tandi,......
erja-