Vísir - 22.03.1957, Síða 6

Vísir - 22.03.1957, Síða 6
 VÍSIR Föstudaginn 22. marz 1957 WESWSL D A G B L A Ð Ritstjóri: Hersteinn Pálsson. Auglýsingastjóri: Kristján Jónsson. Skrifstofur: Ingólfsstræti 3. AfgreiBsla: Ingólfsstræti 3. Sími 1660 (fimm línur) Útgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F. Lausasala kr. 1,50. Félagsprentsmiðjan h.f. IVióðurmáis- £> jodttur HvaH var Stjórnarliðar eru ekki íeimnir við að sýna eindrægnina á stjórnarheimilinu. Svo líður varla dagur_ að ekki slái í brýnu milli stjórnarflokk- anna af einhverri ástæðu, og á það eru færðar sífellt fleiri sönnur, að þessir flokkar eru svo gerólíkir að ecdi og öllu öðru leyti, að þeir geta ekki starfað farsællega saman og stjórnað landinu, svo að vel fari. Þeir eiga aðeins eitt sameiginlegt, og það er löng- unin til að halda í völdin, en hún ein nægir ekki til þess að tryggja lífdaga stjórnar- innar, sem bar í sér sitt dauðamein við fæðinguna. Stjórnarliðið deilir nú til dæm- is um það, hvað hafi raun- verulega gerzt í nóvember- mánuði_ þegar það varð að samkomulagi, að varnarlið Bandaríkjanna skyldi verða áfram hér á landi. Annars vegar er sú skoðun, að á- lyktunin frá 28. marz á síð- asta ári sé nú dauð í eitt skipti fyrir öll, og hefir Áki Jakobsson skrifað grein um þetta í Alþýðublaðið, án i; þess að það teldi ástæðu til að gera athugasemd um ' afstöðu sína til skoðana hans. Hinsvegar er svo skoðun kommúnista, sem halda því fram, að aðoins hafi verið frestað framkvæmd álykt- unarinnar, og sé hún í fullu gildi enn, þótt varnarliðinu hafi verið heimilað að vera hér enn um sinn. Sé því hægt að láta liðið fara hvenær sem Spurt er: Hvort er réttara að o. s. frv. Og sama er að segja, segja: Hann er einn í þeirra þó að greinirinn bætist aftan hóp eða hann er einn í þeirra við, frá bátnum eða bátinum, hópi? króknum^ krókinum. í einu Svar: Annað verður ekki sambandi virðist mér, að þágu- dæmt . réttara en hitt, hvort falls-i-ið haldist oftast í orð- tveggja er rétt, og verður fólk inu bátur, einn á báti, og mætti að fara að eigin smekk, hvort láta sér detta í hug, að gamla það notar. Sjálfum finnst mér vísan alkunna eigi einhvern fallegra að halda i-endingunni þátt í því: Út röri einn á báti/ í þessu orði og öðrum, sem Ingjaldur í skinnfeldi. beygjast eins, segja hópi, hópih- J Mörg orð, sem beygjast eft- um, en sjálfsagt eru ekki allir ir þessum flokki, halda þó i- sammála mér í því. Þessi tvenns þágufallsendingurmi í vönduðu konar þág'uföll stafa af því, að máli: frá fiski, teini, laxi, sam- menn vilji. ■ Virðast fram- á elztu tímum ísfenzks máls sett orð, sem enda á angur, ing- sóknarmenn almennt vera gætir þess, að þágufallsending- ^ ur, ungur: leiðangri, peningi, sömu skoðunar og kommún- in i falli brott í svo nefndum silungi o. s. frv. Einnig manna- istar í þessu máli. | a-stofna orðum, þ. e. orðum, nöfn flest: frá Haraldi, frá Það er táknrænt fyrir ríkis- sem beygðust áður eins og arm- Ragnari, Oddgeiri, Ólafi, Baldri, stjórnina stefnufestu henn- ur eða'dagur, enduðu oftast á Kristni o. fl. Þó verður þess ar og einhug, að innan henn- ar skuli menn ekki almennt vita, hvað það var, sem Al- þingi .gerði fyrir fáeinum mánuðum, þegar það hafði varnarmálin til athugunar. s í eignarfalli eint., arms, dags vart í óvönduðu máli, að i- endingin hverfi einnig hér, sagt sé t. d. frá fisknum í staðinn fyiúr fiskinum, hann kemur frá Kristin í staðinn fyrir Kristni, og ætti að forðast slíkt. Einnig virðist mér þetta og alltaf á -ar í nefnif. fleirt. armar, dagar. Einkum er þetta algengt í skáldskap frá elztu tíð. í sumum þessara orða er i- Einn segir þetta og annar þágufallsendingin alveg horfin, hitt, en almenningur á næsta t. d. í jór, klár, mór. Börnin brottfall þágufallsendingar vera erfitt með að átta sig á því, 'syngja ekki þessa dagana: garp- farið að gera vart við sig í hvernig raunverulega ber að ur á dökkum jói, heldur garpur [ fleiri beygingarflokkum en a- skilja afstöðu stjórnarinnar til þessa mikilvægasta utan- ríkismáls okkar. Það virðist kominn tími til þess, að hún geri sér grein fyrir því_ hver sé raunveruleg skoðun henn- á dökkum jó. Engin.n segir: ló- j an úti í mói, heldur lóan er úti í mó. Svo vill þó til, að bæj- arnafnið Mór er við lýði, og þar helzt i-endingin. Hann á heima á Mói, þetta er bóndinn á ar ■— nema það sé tilgangur- j Syðsta-Mói. Er varla önnur inn að hafa allt í lausu lofti, J skýring á því en sú, að bæjar- svo að loddurunum sé sem ! nafnið er jafngamalt eða eldra auðveldast að túlka málin hverjum á sinn hátt. Og það er einnig' táknræní fyr- ir afstöðuna innan ríkis- stjórnarinnar, að Tíminn tekur hiklaust upp stefnu kommúnista, þegar um ein- hvern ágreining er að ræða. Svo langt er nú forustu- flokkur stjórnarinnar leidd- en Islandsbyggð, frá þeim tíma, er i-ið var ekki fallið brott úr þessu orði, en bæjarnafnið síð- an haldizt óbreytt, þó að orðið breyttist annars. Oft er þó þannig, að hvort tveggja má nota, þáguf. með i-l éndingu og endingarlaust. Er stofnum. Minnist ég orðsins vegur, en það er u-stofn, end- ar á -ar í eignarf. eint., vegar, og -ir í nefnif. fleirt. vegir. í götunöfnum gætir þessa að minnsta kosti, margir segja: hann á heima á Laugaveg 100, í staðinn fyrir Laugavegi 100, þeir óku eftir Fríkirkjuveg í staðinn fyrir Fríkirkjuvegi, og væri óhætt að spyrna hér við fótum. Þá er spurt, hvort það sé ekki danska að tala um, að eldur sé lausi Svar: Rétt, er það, að Danir taka líkt til orða, kalla t. d. svo um fjölda orða hóp(i), flokk(i), t. d. frá bruna ildlös, en minnumst þess, bát(i), 1 að eitt sinn töluðu Danir og ís- að kommúnistar þurfa krók(i), klút(i), plóg(i),þjóf(i) Úendingar sama mál, en dansk- ur, ekki annað en að hrevfa litla fingur, til þess að framsókn- armenn taki viðbragð. Það er ekki einkennilegt, þótt kommúnistar þykist geta sagt fyrir verkum á stjórnar- heimilinu, þegar þeir hafa slíka þjóna í kringum sig. Er það einsdæmi ? Meðferð kommúnista á sjóðum Iðju ætti að gera ýmsum kleift að átta sig á því sið- gæðd, er ríkir hjá kommún- istum. Stjórn félagsins hefir ráðstafað fjármunum þess öldungis eins og þeir væru einkapign þeirra fáu manna, sem kosnir hafa verið til forustu undanfarin ár og - geta menn hugsað sér, hver heiti kommúnistar mundu velja mönnum þessum, ef þeir væru í einhverjum öðr- kommúnista á fjármunum allra félagsmanna, hlýtur fyrir að vekja þá spurningu, hvort hár sé um einsdæmi að ræða — hvort kommúistar í öllum öðrum félögum, sem þeir ráða, sé flekklausir englar, er ekkert illt hafi af sér gert. Menn kunna að ætla það, og margdr munu einnig hafa haldið, að Bjarnasonar Vestmannaeyjar — Framh. af 1. síðu. gott og æskilegt að það væri. Hér er mjög mikið af aðkomu- fólki og sennilega meira en nokkru sinni hefir verið á ver- tíð, og þegar aflinn er mjög misjafn frá degi til dags, er ekki alltaf nóg að gera fyrir fólkið í landi. Er mikið um að bátar verði óhöppum? Nei, það er mjög sjaldgæft. Það er helzt að þeir fái net eða í an tók gagngerum breytingum vegna áhrifa frá þýzku og fieiri málum. Fer að sjálfsögðu ekki hjá því, að danskan varðveiti mörg orð frá þeim tímum, er hún var eins og íslenzkan, flest nokkuð breytt að vísu. Tökuorð úr dönsku og dönskuslettur eru aðeins þau orð og orðasambönd, sem komið hafa inn í íslenzku fu' dönsku, eftir að danskan breyttist, og fer misjafnlega vel. Þetta orðasamband hafa Danir t. d. varðveitt frá gam- alli tíð. í sturlungu er talað um, að eldur sé laus, og er orða- , sambandið rökrétt og eðlilegt.' Grassáning á fslandi. Atvinnudeild Háskólans hefur nýlega gefið ut rit nr. 9. í B- flokki landbúnaðardeildar, „Grasa- og belgjurtategundir í íslenzkum sáðtih'aunum“, eftir Sturla Friðriksson. 1 ritinu er kafli, sem höfundurinn nefnir „Ágrip af sögu grassáningar á lslandi.“ Segir hann í upphafi þess, að mjög sé sennilegt, „að forfeður okkar hafi strax á landnámsöld, beint eða óbeint, notað grasfræ til sáningar við fyrstu túnrækt sína. Við flutn- ingbúsmalans til landsins fi'á heimahögum fluttu landnáms- menn óefað nokkrar heybirgðir. Moði og salla hefur verið dreift kringum fyrstu landnámsbæina, og í fyi'sta hlaðvarpanum hafa vafalaust verið fóðurgrös af erlendum. uppruna. — þannig hafa að líkindum fluzt inn varpasveifgras og húsapuntur sem enn í dag vaxa naumast annars staðar en við mannabú- staði“ o. s. frv. Rekur höfund- urinn þar næst sögu grassán- ingarinnar í höfuðatriðum. Tilraunir Schierbecks. Ekki er unnt að rekja þetta hér, en vert er að minna á, að hér í Reykjavík er enn garður, þar sem gerðar voru hinar merkustu tilraunir með ræktun trjáa, skrautjurta — og sáningu grasfræs. Það er skemmtigarð- urinn á mótum Kirkjustrætis og Aðalstrætis þar sem styttunni af Skúla fógeta hefur \-erið komið fyrir. Hann var lengi kallaður „Bæjarfógetagarðurinn*' og víst þar áður gai'ður Schierbecks landlæknis. Hvatamaður um alla ræktim. Um þessar tilraunir Scier- becks segir Sturla Friðriksson: Schierbeck landlæknir (1886, 1890), sem var mikill hvata- maður um alla ræktun, gerði jafnframt trjáræktar- og skraut- j urtaræktunartilraunum sinuni einnig tilraunir með sáningu grasfræs. Sáði hann til dæmis árið 1S84 rauðsmára rauðtoppi, villiertum og ýmsum tegundum af flækjum í garð sinn í Reykja- vík með sæmilegum árangri. Einnig reyndi hann fjölda a£ úlfabaunum og nokkrai' gras- tegundir, sem einkum voru þó ræktaðar til skrauts. Nokkra í’ótarleggi af þakreyr (Phragm- ites communis) segist hann hafa fengið og plantað í iaupa og sökkt i Reykjavíkurtjöm. HafðL grasið komið vel upp á fvrsta sumri, en síðan dáið út um vet- kaðla í skrúfuna_ þegar slæmt ^Virðist litið á eldinn sem hættu- er í sjóinn eins og var til dæmis í gær, þá voru tveir bátar dregnir til harfnar, Sindri og Freyja. Annar báturinn austan frá Hjörleifshöfða og hinn úr stjórn Björns Selvogi. Báðir bátarnir höfðu í Iðju væri fest net í skrúfunni. Viðhaldi og I lega skepnu, er hafa verði í | böndum, og voðinn vís, ef hún losnar. E. H. F. flekklaus, en raunveruleik- eftirliti véla og báta hefir fleygt inn hefir leitt annað í ijós. fram síðusu árin og bilanir um flokki en þeir fylla. Þá Kosningarnar í Iðju og þaö, sem verða því sjaldgæfari. mundi ekki vera þagað um það, að sjóðum félagsins hefði verið stolið, og þeir Svíar smíða skip fyrir Norðmann. notaðir í persónulegar þarf- ir þeirra óbótamanna, sem félagsmenn hefðu verið svo fyrirhyggjulausir að kjósa í stjórn. i'n þær uppljóstanir, sem orðið hafa í Iðju, varðandi meðferð Svíar liafa nýlega afhent þrjú skip. sem þeir hafa smíð- þær hafa komið upp um 1 að fyrir Norðmenn. varðandi fjárhag félagsins, Er fylgzt með bátunum? j Eitt þeirra, Sonja, er 17250 ættu að vera enn ein hvatn-' Já, hér eru tvær talstöðvar smál. Það er olíuflutningaskip, ingin til þess, að menn taki opnar ' allan sólarhringinn til smíðað í Götaverken. höndum saman. hvar sem þess að fylgjast með bátunum j í Eriksberg skipasmíðastöð- við verður komið. reki og hlusta eftir kalli frá þeim inni í Málmey var smíðað 8.200. kommúnista af höndu.m sér ef eitthvað verður að. Svo er' smál. flutningaskip, ,,Oalíville“, og hreinsi til eftir ráðs- hér eftirlitsskip, sem er til taks 1 og í Kockums skipasmíðastöð- mennsku þeirra. ! ef eitthvað verður að. Eftirlits- I inni . í Málmey 14.000 smál. skip hefur verið hér 'síðan 1920. flutningaskip, ,,Orient“. Bílkaup meí kaupbæti. Þrítugur maður í smábæn- um Dalby í Queenslandi í Ástralíu keypti sér gamlan bíl — árgang 1926 — fyrir 25 pund nýlega. — Þeg- ar liann hafði tekið við far- artækinu, ætlaði hann að lagfæra hnúð, sem var í bak- inu á aftursætinu. Er hann lyfti áklæðinu fann liann, að hnúðurinn var myndaður af peningaseðlum — 18,000 pundiun í áströlskiun og bandariskum seðlum!

x

Vísir

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Vísir
https://timarit.is/publication/54

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.