Vísir - 25.03.1957, Blaðsíða 4

4
VÍSIR
Mánudaginn 25. ínarz 1957
Eindi*aiigiiriiiii“ brotnar.
þó á því verdi enn biH.
Hi5 heimskunna bla5 Economist ræ5ir atburði
seinustu mánaSa og horfurnar.
Enska vikuritið Economist hana til að sætta sig við, að hafa,
hefir komizt að þeirri nifiur-
stöðu, að hið mikla rússneska
kommúnistaveldi, sem Stalín
gerði að traustri og, að því cr
sem þá vanhagar um sjálfa.
Og Rússar eru veikari fyrir,
efnahagslega, einnig vegna
þess, að Pólverjar tóku þá af-
stöðu og héldu fast við hana, til
íhlutunin í Ungverjalandi hefir
vakið nokkurn beyg í Júgó-
slavíu. — Kínverskir komm-
únistar eru ekkert hrifnir af
stórveldishroka, en þeir eru
þeirrar skoðunar, að samheldni
kommúnista verði að haldast
til frekari útbreiðslu kommún-
ismans, og af þeirri hagsmuna-
legu ástæðu viðurkenna þeir
fúslega sovézka forustu, að þeir
þurfa mjög á efnahagslegri
ein leið til sósjalisma", og þess
virðist, órjúfandi heild, sé í I vegna sé Gomulka í rauninni,
mikiHi hættu vegna óeiningar.
Sprungur scu komnar í eining-
arveginn og veiki hann og geti
jafnvel kiofið hann er frá líður.
Blaðiö ræðir íyrst hin tiðu
i'erðafóg æðstu manna í hinunr
hemil á frekari freisiskröfum í , , , - - --
bili. Minnir ritið jafnframt á| fð hjálp að halda frá Rússum.
En vikuritið varar við því
að álykta, að hinum kommún-
istiska heimi muni allt liðast í
sundur fljótlega, en þær-hug
sjónaöldur, sem þar hafa risið
muni ekki hjaðna, efnahagserf-
iðleikarnir muni aukast, og
ofsafengin, niðurbæld reiði yfir
valdbeitingu Rússa og nærvera
að áliti rúrÆneskra leiðtoga, að
tefla yfirráðum þeirrá í hættu.
Auk þess hafi hann hafið við-
ræður við júgóslavneska leið-
toga, eimitt þegar samskipti
Rússa og Júgóslava versnuðu
! hruni, að sníða sér í þeim efnum
stakk eftir vexti. (Þeir fara að
dæmi Júgóslava og láta svo lítið,
að þiggja aðstoð vestrænna
þjóða, og eftir síðari fregnum
að dæma, munu þeir ekki hafa
farið bónleiðir til búðar í Baftda
ríkjunum, sbr. yfirlýsingu
Eisenhowers nú fy.rir nokkrúm
kommúnistiska heimi. Þar sé aftur, og það 'samstarf, sem
Biltaf Wí'ið að „skiptast á skoð-
virðist vera á uppsiglingu milli
dögum).
Viðbrögð
«mun\ vinsamlega og bróður- Póllands og Júgóslaviu, sé ekki Rússa
!lega“. Æfistu menn frá öllum
kommúnistalöndunum í Austur-
Ewöpu hafi verið í Moskvu,
Kirúsév og Malenkov og fleiri
^feafi heimsótt höfuðborgir þess-
ara lairda, og Chou En-lai hafi
verið á þönum milli Moskvu,
Varsjár og Búdapest, en hann
var kvaddur í skyndi til hjálp-
ar, alla leið frá Nýju Dehli.
(Svo mikils þótti við þurfa, að
hann mátti ekki íjúka heim-
sókn sinni þar, og varð að fara
þangað aftur).
Á öllum þessum miðsvetrar-
ráðstefnum, s^gir vikuritið,
ríkti mikil eining og einhugur
um_ að varðveita hana, að .því
er tilkynnt var æ ofan. í æ, en
sannleikuriim er sá, segir Eco-
nomist,. að sú hætta, að hið
mikla kommúnistiskaveldi lið-
fagnaðarefni Rúss.um. Fyrirj vegna ríkjandi óánægju,
tveimur árum gerðu þeir sér ag leggja megináherzlu á.
sovézkra hermanna — allt
þetta rnuni í vaxandi mæli gera
^ kommúnistiskum ríkisstjórnúm
er erfiðara fyrir. Mjög mætti þó
afi draga úr þessum áhrifum, ef
Stálu skartgripm fyrir
50 míllj. franka.
Á vetrarhátíðinni í Nizza
fyrir nokkrum vikum komust
bófar yfir 50 milljóna franka
virði ai’ skartgripum.
Notuðu þeir sér, að á vetrar-
hátíðinni klæðast margir alls-
konar skringilegum búningum
og ganga með grírnur og fóru
þannig klæddir inn í skart-
griþavérzlun, og tíndi skart-
gripina ósköp rólegir í striga-
poka, sem þeir höfðu meðferðis.
Ljós logaði í verzluninni, sem
var við aðalgötu, og hundruð
manna fóru um götuna, en —
allir voru með hugann við annað
og fóru bófarnir burt með ráns-
fenginn, án þess að þeir yrðu
fyrir nokkru ónæði.
Ráðstjórnarríkjanna með því
að bjóða „glataða syninum“
(Júgóslavíu) heim aftur til föð-
vonir um, að geta treyst aðstöðu'kommúnistaþjóðirnai'snúi sam- Rússar tækju upp aðgengilegri
an bökum, haldi fast við grund- ! stefnu gagnvart hinum minni
vallaratriði kommúnismans, og {kommúnistaríkjum og geiast
hafi horfið aftur til þeirra kúg- sannir velgerðarmenn í stað
urhúsanna. Nú verða leiðt. ^ unaraðferða, sem Stalín beitti, þess að vera arðránsmenn sem
að horfa upp á það ,að Tító leiði þar sem ekki er lengur hægt að á liðnum tíma. En all scm gcrzt
höfuðforsprakka annars komm- háfa með öðru móti taumhald hefir seinustu mánuði eykur
á hinum frjálslyndu stefnum, þ*r vonir, að sá dagur komi,
sem vorú stöfi-ugt að eflast á þott enn geti það dregizt nokk-
liðnu ári. uð> kommúnistisk kúgun
verði úr sögunni í heiminum.
Á yfirborðinu,
segir vikuritíð, munu Rússar
viðurkenna, að sérhver komm-
únistaflokkur verði að finna
sína eigin leið og að hver þeirra
únistaríkis á götur, sem í aug-
um þeirra séu villigötur. Og
Tító virðist tilkippilegur í eins-
konar hugsjónalega fjölbragfia-
glímu við alla hina.
Leppríkin orðin
til byrðar.
Blaðið rekur þar næst í grein-
inni, sem er of löng til að birt- j geti mikið lært af hinum, en í
ast í heild, að leppríkin hafi átt ( reyndinni verfiur þetta svo, að
að vera einskonar verdai'belti1 allt er gott og blessað með „hin-
Peron óvinsæll
í Venezuek.
Juan Peron, fyrrverandi ein-
ræðisherra í Argentínu, kann að
neyðast til þess aö hverfa frá
Venezucla hvað líður'.
Er vaxandi óánægja yfir þvi,
í Caracas, að hann noti aðstöðu
sína til þess að stjórna hermd-
arverkum Peronista i Argen-
tínu.
í júlí í fyrra var Peron knú-
inn til þess að fara úr landi í
Panama.
við Ráðstjórnarríkin vestan-
ist sundur, hefir aldrei verið verð _ og meira en það
meiri en nú. , Rússar töldu sig hafa komið þar
Byltingin í Úngverjalandi svo ár sinni fyrir borð, að þeir
var einskonar gjaldþrota-1 ættu þar trausta bandamenn í
yfirlýsing — hún afsannaði hernaði, ef til styrjaldar kæmi.
allar staðliæfingar um, að Nú eru þessi lönd að verða þeim
liið kommúnistiska stjórnar-1 til hernaðarlegra — og efna-
fyriricomulag væri alþýðlegt. hagslegra — byrða. í einu land-
íhlutun Rússa til þess að inu stai'far ríkisstjórn í skjóli
bæla niður frelsishreyfing- j rússneskra skriðdreka, í öðru
xma hefk* ckki eingöngu hefir verið samningsbundið,
valdið áhyggjmn meðal hvar rússneskt herlið megi vera
kommúnista úí um heim og í landinu, og eftir það sem gerð-
klofningi' hún hcfir einnig ist í Ungverjalandi,. verfiur að
sannað, hvcr cr samsetning draga mjög í efa, að Rússum sé
þess- lélega bindiefnis, sem styrkur að þessum bandamönn-
heldur saman kommúista-1 um sínum, ef til styrjaldar
blökkinni, þótt rcynt sé að kæmi, jafnt Ungverjum sem
kalka yfir sprungurnar í því, öðrum þjóðum í verndarbeltinu.
og sú aðforð vilíi enn suma. Rússar geta nú ekki legur arð-
rænt þessi lönd, — þeir eru
PóIIand. tilneyddir að hjálpa Ungverj-
í greininni er bcnt á, að Go-( um, vegna þess að að algeru
mulka hafi tekizt að fá dá- efnahagslegu hruni var komið,
lítið aukið frjálsræði þjóð sinni með lánum og mefi því að senda
til handa og söihuleiðis að fá þeim kol, matvæli og vörur,
ar ýmu leiðir til sósialisma",
meðan sovézkum yfirráðum cr
ekki stefnt í neina hættu.
Kjami málsms.
Ef litið er á kjarna málsins
umbúðalausan kemur hið sama
í ljós, í Moskvu, Varsjá, Pek-
ing, Belgrad og víðar, að glimt
er við sama vandamál: Að búa
svo rnn hnútana, að kommún-
istar geti haldið völdunum.
Gomulka hyggur, að staða
hans til að halda völdunum
verði traustari, ef hann getur
sýnt, að hann sé óháður Rúss-
um en leiðtogar í Prag og
Búkarest kunna að óttast,
nema augljóst sé náið samband
þeirra við Moskvu, að eins fari
hjá þeim og í Ungverjalandi. •
Júgóslavar hafa unnið sér sjálf,
stæði, en þeir geta ekki verið
öruggir fyrr en viðurkennt er
í orði sem á borði, að önnur
kommúnistisk ríki séu frjáls að
að álykta, að í hinum kommún-
6 volta 90, 150, 225 ampst. — 12 volta 75, 90, .105 ampst.
Rafgeymasambönd allar stærðir. Rafgeymaskór og klær.
Einnig start-kaplar í lengdum eftir ósk kaupanda.
Smyríll, Husi Sameinaða Sími 6439
Staðgreiðsla
hjá vélsmiðjunum.
Vegna sívaxandi erfiðleika og skorts á rckstursfé, þá
neyðast vélsmiðjumar í Reykjavík hér með að ítreka fvrri
tilkynningu um staðgreiðslu fyrir unnin verk. Ef föst
reikningsviðskipti er að rasða, þá skulu þau gerð upp í lok
hvers mánaðar, en greitt inn á verkin vikulega.
Messtaraféíag járniðnaðarmanna.
þau,“ svaraði hún, „svo að þau
verða send.“
Eg lék á als oddi, því að nú
þóttist eg vel hafa gert. En
seinna um daginn frétti eg, að
mín skeyti hefðu einnig verið
stöðvufii og að eg — og allir
aðrir blgðamöm í Budapest —
hefðum beðið ósigúr fyrír
fréttarítara frá smáblaði í Ung-
verjalandi. Hann var í þinghús-
inu og var einmitt að tala í síma
við blað sitt, þegar skothríðin,
hófst og homim tókst að skýraj
frá því, sem gerzt hafði, áður en
sambandinu var slitið.
Öðru sinni kom heppnin mér
til hjálpar i mynd ungrar og
fallegrar blaðakonu frá Frakk-
landi. Það gerðist árifi 1933, er
•eg var á leið til Englands í
Æumarieýfi Eg rakst á blaða-
konuna á járnbrautarstöðinni í
Zagreb. Plún var vön að beita
yndisþokka sínum í fréttaöfl-
unarskyni og sagði mér nú i
óspurðum fréttum, að kveldið
áfioir hefði hún verið að
skemmta sér með lögreglustjór-
anum í Zagíeb. Hann þurfti
alltaf að vera að bregða sér frá
og skýrði henni frá því, að
hann hefði fengið skeyti um
það frá Belgrad, afi nokkrir
menn í borg hans væri að
brugga Alexander konungi
Jaunráð. Löigreglustjóranum
þótti þeir harlá drýldnir í Bel-.
grad að halda að þeir gætu sagt
honum hvað væri að gérast í
ríki hans, en lét þó til leiðast að
senda tvo lögreglumenn til
hússins, þar sem samsæris-
mennirnir áttu að hafast við.
Það reyndist rétt, að þar voru
fyrir menn með morð í huga,
því að þegar þeir urðu lög-
reglumannanna vai'ir, skutu
þeir á þá og drápu annan, en
særðu hinn. Hinn særði gat þó
gert aðvart um, hvernig komið
væri og samsærismennirnir
voru handsamaðir. Þeir höfðu
verið sendir úr nágrannalandi
til að myrða Alexander konung.
Rétt um leið og blaðakonan
lauk sögunni, rann lestin mín
af stað.
Þegar eg var kominn heim
til Englands tveim dögum síð-
ar leit eg í blöfiin til að ganga
úr skugga um það, hvort vara-
maður minn í Belgrad hefði
komið fréttinni úr landi. Hún
var hvergi sjáanleg, svo að eg
skrifaði Reuter bréf um sam-
særið. Fréttastofan sendi fregn-
ina til viðskiptavina sinna. var
ein um hana og hún var alls-
staðar birt á fyrstu síðu. Stjórn-
in í Belgrad bar fregnina til
baka, en þegar hinir væntan-
legu morðingjar voru leiddir
fyrir dómara nokkurum mán-
uðum siðar, kom það í ljós, að
allt hafði verið rétt, sem mér
hafði verið sagt í Zagreb.
En það voru ekki einungis
slíkar fregnir, sem gerðu Bel-
grad að mikilvægri fréttamið-
stöð í augum Lundúnablaðanna.
Það voru fregnir af alýðu
manna, sem mestur matui' þótti
í, — fregnir sem voru ekki
sendar í skeytum, heldur í pósti.
Veizt þú, að enn búa óblandað-
ar svertingjafjölsk^’ldur um-
hverfis borgina Ulcinj á strönd
Svartfjallalands? Svertingjar
þessir tala serbnesku og eru
taldir afkomendur þræla Róm-
verja til forna. Eða veiztu að
úlfaldinn er afialáburðardýrið
í hinum afskekktari héruðunr
Suður-Serbíu? Eða að í heilum
landshlutum er það enn alsiða,
að ungir menn kaupi brúðir
sínar og sjái þær ekki, fyrr en
lijónavígslan er unj garð geng-
in. Fyrii' þá, sem sækjast eftir
slíkum blaðamat, er óþrjótandi
uppsprettá í Júgóslavíu.
Þafi eru líka enn til ræningj-
ar af gamla Balkan-taginu.
Það hefir reynzt ógerningur að
uppræta þá. Þeir eru ekki ein-
vörðungu glæpamenn af því
tagi, sem menn þekkja frá
Ameríku. Öldum saman hafa
Framh. ;