Vísir - 26.03.1957, Blaðsíða 5

Þriívjudaginn 26. marz 1957
VÍSIR
&
Öræfahjörðin í hættu.
HreSndýrin falla á Fljótsdals-
héraði.
Vonandi hafa hin hö'rðu og
tímabæru orð Sigurðar
fulltrúa Magússonar i útvarp-
inu i kvöld hitt í mark. Þó er
hætt við að hin alvarlega ádrepa
hans sökkvi ekki djúpt i eyru
hlutaðeigandi stjórnarvalda, því
að þar er þykkt fyrir og djúpt
til botns. En að þessu sinni dugir
ekki að skjóta við skollaeyrum i
hálfan annan tug ára. Hér þarf
að bregðast hart við og snöggt!
I stuttu máli: Nú er komið að
þvi, sem klifað hefir verið á við
hlutaðeigandi stjórnarvöld und-
anfarin 12 ár, oft og þráfaldlega,
og margsinnis sum árin: Hvað
gera bæri hið bráðasta til frain-
ííðar öryggis og Iiagnýtángnr
öræfahjarðarmnar. - En reynsl-
an hafði brátt sýnt, að hinum
örlitla stofni, sem eftir var 1939,
fjölgaði hraðar eftir friðunina
þá um haustið. -— Og hér væri
. þá eitt óumflýjanlegt undir-
stöðuatriði: að gera öræfahjörð-
ina smölunarhæfa eins og fjalla
fé (með hjarðmennsku
kunnáttumanna). Þá væri
. þrennt unnið, og allt jafn sjálf-
sagt og nauðsynlegt:
3. Þá fyrst mætti taka hópa og
flytja burt til dreifingar. Og j
einnig reka hópa til slátrunar .
á hverju hausti (að slátur-
húsi).
2. Þá mætti forða hjörðinni frá
felli í harðæri og hagleysum
með þrennu móti.
3 Þá yrði öræfahjörðin verð-
niæt eign Múlasýslna. En
þær eru hinir einu réttmætu
eigendur hjarðarinnar.
Um ailt þetta hefir vinur
minn Friðrik á Hóli i Fljóts-
dal verið mér algerlega sam-
mála. En hann hefir verið
umsjónarmaður hjarðarinnar
frá öndverðu. Höfum við rök- j
rætt málið árum saman. 1
Tilboði hafnað.
Sumarið 1949 lagði ég fram
fyrir ríkisstjórnina ákveðið til-
boð um framkvæmd á „tamn-
ingu öræfahjarðarinnar“. Hafði
ég undanfarin tvö ár rökrætt
málið við góðan bréfavin minn,
Lappaíógetann á Finnmörk, en
hann er norskur embættismað-
ur. Hafði hann valið tvo hjarð-
Lappa (Sama), sem hann þekkti
að frábærum dugnaði og heiðar-
leik. Höfðu báðir verið hjarð-
menn frá æskuárum og sjálfir
átt hjarðir. Þessir Samar voru
fúsir til að íara til íslands og
taka að sér „tamningu“ öræfa-
hjarðarinnar á 1 til 2 árum.
Tiiboð þetta var gegn mjög
sanngjörnum kjörum, og hefði
eðlileg fækkun tarfa og nauð-
sýnleg þá þegar borið allan
kostnaðinn. — Mælti ég mjög
með tilhoði þessu við stjórnina.
En því var ekki sinnt. Hvorki
þá né siðar.
— Nú er sá yngri þessara
iijarðmanna ' hreindýrasmali
Danastjórnar vestur í Eiríks-
íirði á Grænlndi ásamt öðrum
ungum Sama og unir sér þar
vel. Jón Matthiasson Eira er nú
35 ára, og hjörðin lians um 1000
dýr s.l. su.mar. En Grænlands-
stjórn keypti um 300 dýr í
þrændalögum fyrir nokkrum
árum. —
Okkur félögum, sem sök eig-
um á því — um þökk er ekki að
ræða — að hinum litla, hrað-
fækkandi stofni, varð borgið
með algerri friðun 1939, er það
meira en hi-yggðarefni að lifa
það að sjá öræíahjörðina undur-
fögru hrynja niður — eingöngu
sökum vanrækslu stjómarvalda
og skeytingarleysi um hálfan
annan tug ára!
(MiUi miðnættis og óttu, 1S til
19. marz).
llelgi Valtýsson.
Frá lögreglunni:
Rúiubrot og ölv-
un við akstur.
Fremur var rólegt um helg-
ina hjá lögreglunni.
Síðastliðinn laugardag varð
4ra ára drengur fyrir járnhlera
Ný birt er í London skýrsla j herberginu, eða að götur og 'fyrir kjallaraopi í verzlun
sjö brezkra námumanna, semj gangstéttir vantaði í bæi þeirra, 'einni. Urðu meiðslin ekki aivar-
fóru til Ráðstjómarríkjanna í eða einangrun, sem af leiddi að ieg.
ekki væri séð fyrir flutningi | Á laugardag var maður tek-
fólks milli heimila og vinnu- inn fyrir meinta ölvun við
staðar, — eins og á sér stað í akstur
Ráðstjórnarríkjunum. | Klukkan 23,55 á laugardags-
íkvöld tilkynnti varðmaður i
Búnaðarbankanum að þríi
Húsnæði, sem ekki verður
nteð orðum lýst.
Frásögn brezkra námumanna er
heimsóttu stéttarbræður í Ráð-
stjórnarríkjunum.
boði ráðstjórnarinnar. Dvöld-
ust þeir þar í 3 vikur og heim-
sóttu kolanáinuhéruð og bæi
og þorp námumanna. Skýrslan
er 43 bls.
I skýrslunni segjast þeir
hafa komizt að raun um, að al-
menningur yfirleitt leggi mjög'
hart að sér til þess að reyna að
bæta lífskjör sín.
Mjög bág
húsnæðisskilyrði.
Þá segir og að með því að
fjarlægja íveruskúra (shacks)
og uppræta húsnæðisskilyrði,
sem séu svo slæm, að þeim
vrerði ekki með orðum lýst, og
byggja fjölbýlishús og ein-
býlishús fyrir námumenn, sé
reynt að ráða bót á vandanum,
en þrátt fyrir það muni hús-
næðisástandið á námusvæðun-
um verða slænit um mörg ár.
Ástandið er ekki betra en það
enn sem komið er, að 16 manns
býr í húsnæði_ sem fjórir menn
að meðaltali búa í, _í þeim hús-
um, sem byggð eru af hinu op-
inbera fyrir verkamenn.
Einbýlishúsum er stundum
ekki ætlað meira rými en bif-
reiðaskúrum við brezk hús.
Menningarhallir.
En þegar um hinar svo-
nefndu menningarhallir (pal-
aces of coulture) er að ræða, þ.
e. hvíldarheimili verkamanna
og aðrar stofnanir, er regin-
munur á. Þau eru þannig út-
búin að allt er langt fyrir sunn-
an og ofan allt, sem fólkið á við
að búa í daglegu lífi.
í Bretlandi, segir í skýrsl-
unni mundu námumenn ekki
telja slíkar stofnanir bæta úr
ástandi slíku sem því, að tvær
fjölskyldur yrðu að búa í sama
Konur í námunum.
I skýrslunni segir, að rétt sé, menn hefðu brotið rúðu við að-
að í kolanámum Rússa gildi alinngang Búnaðarbankans.
reglan „sarna kaup fyrir sömu Kom lögreglan á vettvang og
vinnu“, hvort sem um konur tók, samkvæmt ábendingu.
cða karia er að ræða. Sömu- varðmannsins, þrjá menn fasta.
leiðis geta konur fengið störf Voru þeir yfirheyrðir af varð-
sem verkfræðingar og við önn- stjóra og viðurkenndu að hafa
ur ábyrgðarmikil störf, en brotið rúðuna.
jafnframt verði að taka fram, ] Kl. 4,35 á sunnudagsnótt vat
að konur vinni þar erfiðustu tilkynnt að bifreið hefði verið
stritvinnu í námunum, verði að stolið við Útvegsbankann. Vat
meðhöndla þung verkfæri, það jeppabifreiðin R 6537.
hræra steypu í byggingavinnu, Fannst hann í fyrradag inni við
og vinna önnur störf, sem í Ellið'aárstíflu.
Bretlandi mundu aðeins vera j Á sunnudag var maður tek-
ætluð körlum. Námumennirmr inn grunaður um ölvun við
brezku segjast vera sannfærð- akstur.
ir' um, að af efnahagsástæðum
sé þessa ekki þörf, að áfram- . .
hald sé á slíku ástandi. — Þeir ^ bæjaira Is un '
, siðasta var samþykkt að íela
segja að vanfærum konum se Jóni Sigurðssyni slökkviliðs.
veitt 8-16 vikna heimfarar- i stjóra að gækja fyrir hönd bœj_
leyfi, en það sé mikils til of arins norrænt brunamálamót er
'stutt, eins mikið og á þessar haldið verður í Gautaborg i
konur sé lagt. jnæsta mánuði.
Margir áhorfendur á 10.
landsflokkaglímunni.
Ármann G. Lárusson slgraði í 1. flokki.
IJr kvikmyndinni „Kegn" (Miss Satiie 'i'hompson), sem nú er
sýnd í Sljörnubíó. — Aðalhiutverk leika: Rila Ilayworth, José
Ferrier og Aldo Ray.
„Dauðaðeit^ í
sjónvarpi.
Um 20 milljónir Bandaríkja-
manna voru í fyrrakvöld fengn-
ir til að taka þátt í ,,dauðaleit“.
Þannig liggur í málinu, að
það „losnaði um“ einn elzta að-
alstitil Breta fyrir nokkru
vegna andláts þess er bar hann.
Erfinginn er talinn niður kom-
inn einhvers staðar í Banda-
ríkjunum, og var mynd af hon-
um birt í sjónvarpi svo að auð-
veldara væri að finna hann.
10. landsflokkaglíman var
háð að Hálogalandi föstudaginn
22. þ. m. Birgir Kjaran hag-
fræðingur setti mótið með
stuttri ræðu. Glímustjórar voru
Gísli Halldórsson formaður
I.B.R. og Daníel Einarsson.
Dómarasveitir voru tvær og
yfirdómarar voru þeir Ingi-
mundur Guðmundsson og'
Gunnlaugur Briem. Glfmt var
í 5 flokkum, þremur þyngdar-
flokkum og 2 aldursflokkum
drengja. Alls voru skráðir 32
keppendur frá 4 félögum. Sex
menn mættu ekki til keppni.
Úrslit:
1. flokkur: 1. Ármann J.
Lárusson, sem vann bikar, er
keppt var um í þriðja sinn_ til
eignar. Lagði Ármann alla
keppinauta sína. 2. Benedikt
Benediktsson, 3. Hannes Þor-
kelsson, 4. Hreinn Bjarnason, 5.
Njáll Guðmundsson.
2. flokkur: Keppendur voru
J 7. Þar sigraði Hafsteinn Stein*
dórsson. 2. Guðmundur Jónsson.
j 3. Trausti Ólafsson, 4. voru
I Hilmar Bjarnason og Kristján
; Andrésson.
3. ílokkur: Keppendur voru
aðeins tveir og sigraði Reynii
Bjarnason Sigmund Ámunda-
son.
í drengjaí'lokki voru 4 kepp-
j endur og sigraði Þórir Sigurðs-
! son frá Ungmennafélagi Bisk-
upstungna, 2. varð Kristján
' Tryggvason óg 3. varð Sveinn
Sigurjónsson.
í unglingaflokki urðu úrslit
þessi: 1. Gunnar Pétursson, 2.
Pálmi Hlöðversson 3. Sigurjón
Kristjánsson og 4, Gunnar Sig-
urgeirsson.
.Benedikt G. Waage afhenti
verðlaun og sleit mótinu með
hvatningu til íþróttamanna.
Áhorfendur voru margir o'g
hylltu glímumennina að lokum.
Ungmennafélag Reykjavíkur
sá um mótið.
Fulltrúa- og trúnaSarmannaráð Sjálfstæðisfélaganna í Reykjavík
heMur FUND
í Sjálfstæðishúsinu í kvöld klukkan 8,30 e.h.
D a g s k r á :
Bjarní Benediktsson alþm.: Fréttir úr Finnlandsför.
Gunnar Helgason erindreki; VerkalýðsmáL
FuIItrúar og Irúnaðarmenn eru áminntir að mæta stundvíslega og sýna skírteini við innganginn.
Frjálsar umræður. ______________________
Stjórnin.