Vísir - 13.05.1957, Blaðsíða 6
6
VÍSIR
Mánudaginn 13. maí 1957
WISXK.
DAGBLAÐ
Vísir kemur út 300 daga á ári, ýmist 8 eða 12 blaðsíður.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Hersteinn Pálsson.
Skriístofur blaðsins eru í Ingólfsstrœti 3.
Ritstjómarskrifstofur blaðsins eru opnar frá kl. 8,00—18,00.
Aðrar skrifstofur frá kl. 9,00—18,00.
Afgreiðsla Ingólfsstræti 3, opin frá kl. 9,00—19,00.
Sími: 1660 (fimm línur).
Útgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Vísir kostar kr. 20,00 í áskriít á mánuði,
kr. 1,50 eintakið í lausasölu.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Fegurðardrottningin verður
valin eftir mánuð.
Tekur síðan þátt í keppnt í Katíforniu.
Uppgjef Pólverja.
Fyrir skemmstu var sagt laus-
lega frá því í fréttum, að
nefnd ein frá Bandai'íkjun-
um, sem hefði verið við at-
huganir í Póllandi, og hefði
skilað áliti um ástandið þar í
landi á ýmsum sviðum.
Komst hún meðal annars að
þeirri niðurstöðu, að land-
búriaður Pólverja væri að
minnsta kosti tíu árum á
eftir þ\d sem tíðkaðist í
ýrrisum löndum, og ber að
hafa það í huga i þessu sam-
bandi, að landbúnaðurinn
héfir til skamms tíma verið
aðalatvinnuvegur Pólverja.
Ilinsvegar stæðu Pólverjar
cðriun þjóðum jafnfætis að
sumu öðru leyti, til dæmis
á sviði læknavísinda.
Það vekur að sjálfsögðu nokkra
furðu, að bandarísk nefnd
skuli fá að koma til Póllands
og hnýsast þar í ýmislegt,
sem hingað til hefir verið
taiið til ríkis- ef ekki hern-
aðarleyndarmála í ríkjum
kommúnista. Og það er enn
einkennilegra, að það eru
pólsk yfirvöld — stjórn
kommúnista — sem fara þess
á leit, að Bandaríkjamenn
sendi þessa nefnd, af því að
þau hafa séð sig nauðbeygð
til þess að biðja þetta land
dollaraauðvaldsins um að-
stoð í þrengingum sínum.
Fyrir fáeinum áriun hefði sá
maður sennilega verið tal-
inn viti sínu fjær, er hefð:
lialdið því fram, að komm-
únistastjórn í leppríki Rússa
mundi fara þess á leit við
auðvaldsríki, að það hlypi
undir bagga, þegar illa gengi.
En það hefir einmitt ggí’zt,
að pólskir kommúnistar hafa
gefizt upp á kommúnisman-
um að þessu leyti, og má
segja, að ekki hafi verið
seinna vænna.
Hvað táknar þetta
Ilvað táknar þessí hjálparbeiðni
Pólverja til Bandaríkjanna,
þegar málið er skoðáð ofan
í kjölinn? Ilún táknar ekk-
orl annað en það, að pólska
stjórnin, undir forustu Go-
mulku, treystir hvorki
kommúnismanum heima
fyrir né hinum russneska til
að hjálpa pólsku þjóðinni úr
þcim vanda, sem hún hefir
komizt i á undahfrönum ár-
um, þegar hún hefir verið
cin helzta mjólkurkýrin í
fjósi Stalíns, Krúsévs & Co.
Þetta er einhver merkilegasta
játnxng, se.ri kommúnistar
hafa gert varðandi skipulag
það, sern þeir dásama og
reyna að vinna fylgi með
þjóðum heimsins. Það hefir
verið að koíria sér fyrir og
,,byggja upp sósíalismann'1
í Sovétríkjunum í næstum
fjöi'utíu ár og þrátt fyrir það
gcfur það ekki hjálpað Pól-
verjum, þegar þeir komast í J
ógöngur. Það-fer að verða(
erfitt" fyrú' kommúnista að
lá menn til að trúa'því, að
sovétskipulagið sé eins-
heilladrjúgt, og þeir hafa af
látið, þegar það reynist svo|
vamnegnugt, er á herðir og
citt af bandalagsríkjum þess
lendir í ógöngum.
Þetta er í fyrsta skipti sem
kommúnistaríki leitar að-
stoðar utan járntjaldsins, en
gera má ráð fyrir, að fleiri
hafi þörf fyrir slíka hjálp,
enda þótt þeim hafi ekki
tekizt að gerast svo sjálf-
stæð gagnvart Sovétríkjun-’
um, að þau hafi treyst sér til
að koma hjálparbeiðni á
framfæri. Erfiðleikar Pól-1
verja eru aðeins eilt dæmi
af mörgum um skipbrot
kcmmúnismans.
„Fcgurðardrottning íslands
1957“ verður kjörin i Tívolí
um miðjan næsta mánuð.
Sú, sem fyrir valinu verður,
mun fara vestur til Californíu
og keppa þar um titilinn „Miss
Universe“. en sú keppni fer
fram í Long Beach í júlímáriuði
næstkomandi.
í Long Beach munu fegurstu
stúlkur 42 þjóða keppa um
hinn eftirsótta titil „Miss Uni-
verse“, en auk þess munu þær
14 stúlkur, sem næstar verða
henni í röðinni hljóta verðlaun,
sem jafngilda samtals hálfri
þriðju milljón íslenzkra króna,
en allar stúlkurnar, sem þátt
taka í keppninni hljóta einhver
verðlaun og sumar munu eiga
þess kost að undirrita samninga
við kvikmyndaframleiðendur.
Hátíðahöldin vegna keppn-
innar þar annast borgarstjórnin
í Long Beach, stærsta snyrti-
vörufirma heimsins, Max Fact-
or, Catalina verksmiðjurnar og
ileiri fyrirtæki og stofnanir.
Fegurðarsamkeppnin í Long
Bcach vekur jafnan atheimsat-
hygli og nú í ár mun verða
sjónvarpað frá henni um allan
heim.
í fyrra tóku þátt í keppninni
stúlkur frá 40 þjóðum. Sigur-
vegaririn var amerísk, stúlka.
Önnur í röðinni var þýzk, en
hin þriðja sænsk. Geta má þess
til gamans, að stúlkur frá Norð-
urlöndunum hafa þrisvar borið
sigur af hólmi í þessari keppni.
Reynslan hefur sýnt, að fjöld
inn allur af öðrum þátttakend-
um en þeim, sem komizt hafa
til úrslita, hefur fengið marg-
vísleg og glæsileg tilboð um at-
vinnu.við sjónvarp, hjá heims-
frægum tízkuhúsum og víðar,
en auk þess hafa þær fengið
mikið af gjöfum frá alls konar
fyrirtækjum, félagasamtökum,
t. d. flugfélögum, verið bonir
styrkir til náms í bljómlist,
leiklist og fleiru.
Forráðamenn Miss Universe
keppninnar hér á íslandi hafa
nú ákveðið að taka í annað
sinn þátt í Long Beach keppn-’
inni. Þótti vel takast um val
íslenzka fulltrúans í fyrra,1
enda þótt hann kæmist ekki í
úrslit. Var það mál manna, að
islenzka stúlkan hefði með framl
komu sinni orðið Iandi og þjóð
til sóma.
í keppninni hér heima verð-
ur sem fyrr segir valin „Feg-*
ui'ðardrottning íslands 1957“,^
sem jafnframt verður ‘fulltrúi*
íslands í Long Beach. Auk
fyrstu verðlauna verða veitt
fern verðlaun, sem öll eru mjög
ft-eistandi. Fegurðardrottning-
in fær, auk ferðarinnar til Kali
forníu, ríflegan farareyri, tvo
kvöldkjóla og sundföt. Önnur
verðlaun eru ferð til megin-
lands Evrópu, þriðju verðlaun
ferð til Lundúna, fjórðu verð-
laun gullúr og fimmtu verðlaun
dýrmætar snyrtivörur frá Maxj
Factor. Mjög verður vandað til j
keppninnar og munu forráða- j
menn hennar sjá um að saum- •
að.ir verði sams konar kjólar á
allar stúlkurnar' sem þátt taka ’
í henni.
Allar stúlkur á aldrinum 17
—28 ára éru hlutgéng'ar til
keppninnai.
Þar sem vitað er, að hér á
landi, er margt fallegra stúlkna,
sem til greina gætu komið í
væntanlegri keppni, eru það
tilmæli foiTáðamanna keppn-
innar að vitneskju um þær sé
komið á framfæri í símum 6056, *
6610 eða í pósthólf 368, hið1
allra fyrsta. Er þess að vænta,'
að aímenningur taki sem virk-!
astán þátt i að velja stúlkur,'
sem liklegastar væru til þess
að verða landi og þjóð til sóma'
hér heima og á erler.dum vett-
vángi i væníanlegri keppni.
Menningarsaga og skóla-
rit í einu riti.
Virðingarverð framtakssemí ti! variveizlu
sögu- og menningarsögufegra gagna.
Eftirfarandi bréf hefur borist
írá K.:
„Það var fyiir skörnmu vikið
að þvi i Bergmáli, að talsvert
bryddaði á áhuga fyrir Ameriku-
ferðum. Var þar sagt, að heilar
fjöldskyldur hefðu tekíð sig upp
og fluzt til Kanada, á s.l. ári og
þessu, og margt fólk mundi vera
á biðlista til að komast til
Kanada og Bandaríkjanna. Þetta
var kannske ekki orðað svoria,
en það var eitthvað í þessa átt.
Hver cr orsökin?
Það mun því miður vera alveg
satt, sem þarna var haldið fram.
og hefi ég í rauninni ekki neitt
að athuga við það, sem um það
var sagt, en ég vil ekki láta hjá
liða að drepa á það, er ekki var
sagt, en það þarf sannarlega að
koma í ljós. Ég held neínilega,
að meginorsök þess, að þessi nýi
áhugi fyrir Ameríkuferðum er
kominn til sögunnar, stafi af
þvi, að hér er stefnt að því af
þeim, sem með völdin fara, að
kæfa ailt einstaklingsframtak.
Menn eru skattpindir hcr úr
hófi fram, hér má enginn eiga
neitt, — og menn sjá ekki frárn
á, að hér sé hægt að reka fyrir-
tæki svo, að þau gefi neinn arð,
menn hafa jafnvel misst trúría
á, að hægt sé að láta alit standa
í járnum, en ef það væri hægt.
myndu sennilega margir þrauka,
í von um, að breyting yrði til
hins betra, þegar þcir s.em nú
x’áða missa völdin.
1
Saindráttur.
Er ekki öllum vitanlegt nú
oi'ðið, að hér á sér stað mikiil
samdráttur hjá fyrirtækjum, og
að fjölda mörgum mönnum lieí-
ur verið sagt upp atvinnu?
Menn minnka við sig eða hætta.
Menn eru að missa trúna á, að
þeir geti notið hæfileika sinna
og séð sómasamlega íyrir sér
og sinum við þau störf, sem
menn áður liafa stundaö. Er þá
nokkur furða, þótt. einhverjir
leiti fyrir sér annarsstaSar? —
Hitt er svo hárrétt, að íramtíö-
armöguleikar eru hér miklir og
menn ættu að geta komist eins
vel af hér og jafnvel þar, sem
framtíðarmöguleikar cru eiris
miklir, eins og t.d. i Kanada,
ef valdhafarnir hefðu sanna vel-
íerð lands og þegna að marki.
—K.“
Mergsogin jsjéð.
Spvétstjórnin hefir mergsogið
öll lcppríkin frá þeirri
stundu, þegar þau komust
undir áhrif hennar. Fyrir
þessu fékkst f ulikomnasta
sönnun, sem hægt var að
I hugsa sér á síðasta ári, þegar
Pólverjar fóru að ókyrrast.
Þá var tilkynnt, að sovét-
stjórnin mundi lána pólsku
4 stjórninni t.ltekna fúlgu, og
síðan var því bætt við, að
Pólverjar byrftu ckki að
ondurgreiða „lánið“, því að
þcir væru - raunverulega
búnir að því,'þar sem Rúss-
ar hefðu árum saman keypt
pólsk kol undir heimsmark-
aðsverði. Þar kom „skipu-
iagið“ ágætlega frarn í dags-
birtuna.
Þessi hjálp sovétstjórnarinnar
hefir ekki nægt til að
koma Póiverjum úr erfiiS-
leikunum, og þess vegna
yerður nú að reyna að út-
vega hinum sjúka auðvalds-
blóð. Fleiri kuhna að koma
á éftir til að biðja um blóð-!
gjöf, því að ekki virðist:
Gagnlræðaskólinn í Vest-
inannaey.jum Iicfur iun undan-
i'arln ár gefið út myndarlcgt
ársrit, sem er næsta einstakt í
sinni röð, og f.jallar frekar um
Vestmaiuiey.jar og ibúa þeirra
en um mál skolans, nemenda
hans og kennara,
Fyrir bragðið nær rit þetta
tii Vcstmanneyinga alira, jafnt
iivort þeir eru eða ltafa vérið
nemar gagnfræðaskólans eða
ekki, og sama hvár þcir eru bú-
settir á landinu. En ritið heíur
líka gildi fyrir þá som láta sig
rússneski ,,blóðbankinn“ of
birgur, en spurningin er,
hvcrsu vel hann þolir vax-
andi sjálfstæði leppríkjanna.
Þótt Krúsév og félagar hans
tali digurbarkalega, getur
svo farið, að þessi ókyrrð
verði uppltaf þess, að veldi
líommúnismáris taki að lið-
ast sundur.
varöa sögu lands og þjóðar i
heild, því að það geymir mikinn
fróðleik úr athafna- og menn-
ingarsögu, fvrr og siðar.
Ritið nefnist „Blik" og hefur
! nú komið út í 18 ár samfleytt.
Ritstjóri er Þorsteinn Víglunds-
son skólastjóri og liefur hann
gert sér ailt far um að vanda
til ritsins hið bezta, jafnt að frá-
gangi sem efrii.
Síðásta ársritið -— það 18. í
röðinni - er nýkomið út. Það
hefst á hugvekju, sem ritstjór-
inn Þ. Þ. Víglundsson skóla-
stjóri, fiutti í Gagníræðaskólan-
um s. 1. haust Af öðru efni má
nefna grein um Landakirkju
eftir Jóhann Gunnar Ólafsson
bæjarfógeta á ísafirði, grein
eftir ritstjórann um gamla konu,
Þórunni Ketilsdóttur að nafni,
j sem lengst af ævinnar átti heima
, í Vestmanncyj um og dó þar.
j-Sérá Jés Á. Gíslason skrifar um
I ginkiofann í Eyjum og Baldiir
héraðsíæknir Johnsen þátt af
Hallgrímur Lúðvíksson
tögg; skjalaþýðandi í ensku
1 ‘f’9108 Í^IS — So
dr. Schleisner og baráttunni við
ginklofann í Vestmannaeyjum
og viðar um miðja s.l. öid. Þá .
er i ritinu skýrsla um gagn-
íræðaskólann i Eyjurri 1955-56
og þáttur nemenda, sem er
næsta íjölbreyttur að efni og
margt skemmtilegt. Jón I. SJg-
urðsson iiafnsögumaður skrifar
um hafnsögumannsstörfin áður
fyrr, Þ. Þ. Víglundsson skrifar
um Stakkagerðisvöli, þá eru birt
gömul skjöl varðandi málefni
Eyjarskeggja, ennfremur grein
um sæstreng til Eyja, gaman-
sögur myndir og íróöleiksmolar
ýmsir.
Er gott til þess að vita þegar
einstakar stofnanir, byggöalög-
eða einstaklingar taka sér fýrir
hendur að viða að sér jaín víð-
tækum sögulegum og menning-
arsögulegum heimildum og
forða þéim frá gleymsku, svo
sem hér er gert.