Vísir - 17.05.1957, Blaðsíða 3

Föstudaginn 17. mai 1957
VISIR
♦ FRAMFARIR OG TÆKNI
Sóiarofiiirsri fulikomnasta að-
ferðin tii að nýta sólarorkuna.
fVíifiitéðarlítusn ú ©Hk*#-
VUntlíESSS ÚÍÍ B9SUSS BB Bi SýBSSÍttS.
■ í>að liefur lengi verið draiunur
mannkynsirLS ai'i' fiiina leiðir til
að' geta- notfserl sér hita sðlar-
innar.
Frá lienni kemur allur hiti og
allt Ijós, sem er undirstaða lífs-
ins á jörðinni. Sólarofninn er nú
orðinn að veruleika og heíu'r
verið tekinn í notkun í iðnaðin-
«m í Bandaríkjunum. Þetta er
auðveldasta eða að minnsta kosti
'beinasta leiðin til að framleiða
— eða safna — hita. Þegar við
brennum kolum eða viði erum
við reyndar að leysa úr læðingi
sólarhita, sem fyrir aldaröðúm
„tók sér bólfestu“ i efninu.
Þessi aöferð, til að afla sér hita-
orkunnar, er hinsvegar króka-
leið, og þar fer mikið forgörðum,
nýtnin er tiltölulega lítil. Þá er
allur sá búnáður, sem nauðsyn-
iegur er til þess að framkalla
bitann all viðamikill og rekstur-
■ inn venjulega óhagstæður, að
■minnsta kosti fræðilega séð. Þá
eru takmörk fyrir þvi hversu
mikinn hita er hægt að fram-
leiðá á þennan hátt eða yfirleitt
.við brennslu algengra efna. Vis-
indamönnunum hefur nú tekist
að framleiða allt að 3350°C hita
í sólarofni, en það er um 60r/c
ai yfirborðshita sóiarinnar.
Speglar eru aðalatriði.
Aðallilutar sólarofnsins eru
speglar, sem safna geislum sól-
- arinnar. Speglum ' þessum er
þannig komið fyrir að þeir end-
uryarpa geislunum á milli sín
þannig að þeir falla loks saman
í einn brennipunkt eða safnara.
Þá er þar hitastillir, hann getur
verið'- í líkingu við ljósop á
myhdavél eða eins og rimla-
gluggatjald. Loks er því sem
hita skal komið fyrir á hentugan
hátt, þannig að geisiarnir eða
hitinn falli á það. Með hitastill-
inum má ákveða hitastigið
hverju sinni og getur munað þú-
undum stiga milli lægsta og
hæsta hita.
Úr sólarofninum koma engin
úrgangsefni svo sem aska eða
reykur og má nærri geta hversu
þýðingarmikið það er í sjálfu
sér. Af þessu leiðir ennfremur
að lykt eoa bragð skapa engin
vandamál — það sem liitað er,
verður ekki fyrir áhrifum af
neinu sliku. Og loks ber að gera
sér grein fyrir þeim mikla kosti,
að það, sem hita skal, kemur
ekki í snertingu við hitagjafann
— getur verið innilokað í um-
búðum eða á annan hátt þannig
að það verði ekki fyrir utanað-
komandi áhrifum öðrum en
hitanum sjálfum. Það geta því
engar keðjuverkanir átt sér stað
eða efnabreytingar aðrar en
þær, sem hitanum einum er
ætlað að framkalia.
Sóiarofninn er kominn n mark-
aðinn i Bandaríkjunum og er
verð hans frá-verksmiðjunni um
14500 dollarar.
I>ar sem sólar nýtur ....
1 ýmsum suðrænum lönduni.
svo sem Indlandi, hafa verið
teknir í notkun einfaldir sólar-
ofnar, sem eingöngu eru ætlaðir
til að framleiða hita til heimilis-
notkunar og eru seldir vægu
verði. Að vísu liggur það í aug-
um uppi, að sólarofn verður að
vera vel staðsettur, Þ.e.a.s. hann
verður að vera þar sem sólar
nýtur vel og lengi. Hér á vorum
norðlægu sióðum er sóiargangur
að vísu langur að sumrinu, en
vegna veðurskilyrða mundi þess
ekki njóta til fulls eins og
kunnugt er. Að vetrinum mundi
sólarofn ekki koma að neinu
verulegu haldi hér. Hinsvegar
eru þeir staðir á jörðinni, sem
vegna mikils sólarhita eru orðnir
að eyðimörkum. Mundi þar ekki
skoría sólarljósið til hagnýting-
ar i sólarofnum og má geta
nærri hvilikir möguleikar gætu
skapast þar, ef sú geysiorka,
sem saína má með sólarofnum
yrði hagnýtt.
Það er skoðun bjartsýnismann-
anna, að kjarnorkan, sem undan-
farið hefur verið talin framtiðar-
orkan, muni brátt hverfa í
„skuggann" af sólarorkunni, enda
má segjá, að það sé fullkomn-
asta leiðin til að hagnýta sér
náttúruöflin, að taka hitann
beina leið úr sjálfum frumorku-
gjafanum, sólinni.
Hljóðlausir
steinborar.
ítalskt fyrirtæki, Societa
Bretvetti Piazza í Mílanó, hef-
ir fundið upp ný liljóðlaus tæki
til að bora mcð í stein.
Eru tæki þessi svo hljóðlát,
að unnt er að vinna með þeim
ao næturlagi. í tsða lofts er
notast við sveigjanlegar steng-
ur til að knýja borana. Orkan
fæst frá raf- eða benzínmótor,
og- orkuþörfin er fimmtungur
þess, sem þarf við loftbora með
sömu afköstum.
Knapar v Englandi verða nú
að hafa hjálin á höfði til þess
að forðast mciðsli er þeir
dctta af baki í hita kapprcið-
anna.
Plastpokar til
sjóhreinsunar.
Vísindamenn hafa fundið upp
nýja tcgund af plasti, sem gerir(
það mun ódýrara cn áður, að' i
ná salti úr sjó. I
Er sjórinn látinn í poka eða 1
geyma úr plasti þessu, og sólin .
síðan iátin ná að skína á hann, j
’en þá gerist breytingin sjálf- |
krafa. Plast var áður notað við
þet.ta, en entist illa. Nýja gerð-
in endist í 10 ár.
Handhægt tæki til
dauðhreinsunar.
Bretar hafa fundið upp létt,
handhægt tæki til að sótthreinsa
loft.
Það getur dauðhrinsað allt
að 350 rúmfetum á mínútu með
geislun. en engin geislunar-
hætta stafar þó af því. Tækið
er gert til notkunar í sjúkra-
húsum og matvöruverzlunum.
18 kjarnorkurafsfö5var
í undirbúníngi.
Tilkynnt hefir verið að
Yankee Atomic Electric-fyrir-
tækið í Bandaríkjunum hafi nú
gengið frá samingum um smíði
á 134.000 kílówatta kjarnorku-
1 rafstöð.
j Þetta fyrirtæki er samsteypa
af 12 smærri iðnfyrirtækjum,
sem aosetur hafa í Nýja-Eng-
landi í norðausturhluta Banda-
ríkjanna.
| Westinghouse Electric Cor-
poration mun gera uppdrátt afS
og byggja kjai’norkuofninn.
jBygging orkustöðvarinnar, sem
þessi kjarnorkuofn verður í,
hófst snemma á árinu 1956.
i
Stöðin er í Rowe, í vesturhluta
Massachusetts, og er búizt við,
^ að hún geti tekið til starfa árið
1960. Þessi rafmagnsstöð er ein
af 18 slíkum kjarnorkustöðv-
um, sem nú er verið að byggja
i eða í ráði er að byggja á næst-
j unni í Bandaríkjunum og verða
þær allar byggðar og reknar af
einkaf yrirtækj um.
Ekur bæði á vegi
og teinum.
Bandarískt jámbrautarfélag
hefir látið smíða vagn, scm
bæði má nota á vcgum og tein-
um.
Undir honum eru bæði
gúmmi- og stálhjól, svo að hægt
^er að' nota hann sem dilkvagn
aftan í bil eða hluta af járn-
brautarlest. Rekstur á slíkum
vagni — sem hluta af lest —
mundi vera 20 c/c ódýrari en ef
dilkvagn væri fluttur á járn-
brautarvagni, eins og oft tiðk-
ast.
Vatnsdropinn
leysti vandaiut.
Bandarískir flugvclafram-
leiðendur hafa varið miklum
tíma og fc í að Ieita að efni og
aðferð til að ganga úr skugga
um, livort málmflctir séu hrcin-
ir áður en þeir cru sctfir saman.
Sérstaklega er þetta nauð-
synlegt við samsetningu hinna
ýmsu hluta á bol þrýstilofts-
flugvéla, því styrkur flugvél-
anna byggist mikið á því, að
hlutarnir falli vel saman.
Eftir margháttaðar tilraunir
komust vísindamennirnir að
því, að hreinn vatnsdropi var
lausnin. Þegar vatnsdropi er
settur á hveinan flöt breiðir
hann úr sér þar til hann er
næstum flatur, en séu óhrein-
indum á fletinutn heldur hann
ikúlulögun sinni vegna þess, að
óhreinindaagnir, sem ekki
! verða séðar með berum augum,
hindra hann í a'ð fletjast út
Því er nú haldið fram, að
innan skamms muni verða
ódýrara að framleiða rafmagn
í kjarnorkustöð, heldur en í
stöðvum, þar sem brennt er ol-
íu eða kolum. Er nú í ráði að
reisa kjarnorkustöð i New York,
þar sem það mun þykja bezta
lausnin á raforkuþörfinni þar
um slóðir.
Koptar notaðir
vii fiskleit.
IJrctar hafa fyrir nokkru
tekið að sýna nýja aðfcrð við
fiskileit.
Nota þeir „ko'pta", scm
búinn cr einskonar fisksjá,
er tengd cr við bcrgrnáls-
tæki. En það er hinsvegar
dregið í sjó — nærri yfrr-
borði — og gcfur nrerki, þeg-
ar það ,,finnur“ einhem
lilut í nánd. Er vonast til, að,
að með þessu móti vcrði
unnt að spara skipum langa
og kostnaðarsama leit, og
árangurinn verði einnig
meiri og betri og ódýrari
fiskur. Tilraunum með leit-
araðferð þess.a og tækin er
ekki að fullu lokið (Ur.esco).
Furðulegastastríðssagan!
IVBððurinn sem var ekki ti
fræði, Sir Bernards Spilsburys
prófessors. Prófessorinn sagði,
að það væri einn sjúkdómur.
sem erfitt væri að greina frá
drukknun, sem dauðaorsök,
jafnvel þótt líkkrufning færi
fram; það væri lugnabólga. Að
vísu mundu færustu sérfræð-
ingar sennilega komast að réttri
niðurstöðu, en á Spáni væru
engir slíkir snillingar, svo
kunnugt væri.
Nú var leitað til sjúkrahús-
anna í London og grenslast
eftir manni, sem dáið hefði úr
lungnabólgu þá dagaiia. Hami
fannst. Hver maðurinn var, mun
heimurinn sennilega aldrei fá
að vita. Þeir geta þagað, menn-
irnir í brezku leyniþjónustunni.
En við vitum hvaða hlutverk
honum var falið og hvernig
hann vann mikinn sigur yfir naz
istunum og hérna segir frá því.
Hinn dauði fékk nú nafn —
William Martin skyldi hann
heita. Hann fékk líka vegabréf
og öll skilríki ásamt mynd, eins
og hermanni í þjónustu hans
hátignar sæmir. Hann var gerð-
ur að majór. Síðan var opnaður
bankareikningur í nafni hans
og íé lagt inn á reikninginn —
majórar eiga fé á banka! Og
þar sem ungir, kvongaðir maj-
órar eiga vanalega vinkonur,
var ein starfsstúlkan í leyni-
þjónustunni valin til að gegna
því hlutverki. Hún skyldi hér
eftir heita Pam — stytting úr
Pamela. Að svo búnu var hinn
nýbakaði majór lagður í ís.
Það var þá, sem hann fór að
,,lifa“ lífinu í raun og veru,
majórinn sá. Hann fór að taka
fc út úr bankanum og leggja fé
inn. Veskið hans fylltist af
kvittunum, aðgöngumiðum og
því um líku, eins og gengur og
gerist. Hann keypti aðgöngu-
miða að „Prince of Wales“ leik-
húsinu, miðinn gilti á leik-
húsínu, miðinn gilti á leiksýn-
inguna 22. apríl og var reyndar
búið að rífa af honum. MÍðinn
fór að vísu ekki strax í vasa
hins endurfædda, heldur báru
liðsforingjar hann í vösum sín-
um til að byrja með, en svo
lenti hann í veski majórsins eins
og- ýmislegt fleira, svo sem
eins og ástarbréf frá Pam.
„Elsku Bill“, stóð þar, „eg er
alveg brjáluð, eg er svo hrifin
af hrignum, hann er svo aga-
Iega fallegur — þú veizt að eg
elska demanta — ég get ekki
Margir kossar .... þín elskandi
Pam.“ Það var líka reikningur
yfir hringinn einhversstaðar í
veskinu hans. Reikningurinn
var frá hinu þekkta fyrirtæki S.
J. Philipps í Bondstreet. Bill
majór átti líka föður á lífi og
eins og aðrir góðir feður, hafði
hann skrifað syni sínum, og
þar mátti lesa þessar venjulegu
áminningar og þar var lýst á-
hyggjum föðurs, sem á son sinn
á vígvöllunum. Bréfið var skrif-
að í Wales, þar sem faðirinn
bjó og pappírinn í bréfsefninu
var vissulega frá Wales og um-
slagið stimplað þar á staðnum,
enda látið þar í póstinn.
Þannig var komin til skjal-
anna í London einn gráan
þokudag árið 1943 vofa majórs
eins, sem ferðaðist með spor-
vögnunum, fór í bíó og reykti