Vísir - 17.05.1957, Síða 4
4
VÍSIK
Föstudagim:- 17. jjíaí 1S57
Vík í Mýtdal.. Útsýn til ausíurs. Hjörleifshöfði í fjarska. Klett-
arnir t. v. heila Víkurhamrar. Fram aft Kötlugosinu á 17. öld
féll þar sjór aft hergi og sátu tnenn á fiskimiðum þar sem þjóft'-
vegurinn liggur nú.
Óhemjan Jökulsá
á Sólheimasandi.
Við Jökulsá á Sólheimasandi
varð ekki hjá því komizt, að
opna bilrúðurnar pínulítið til
Bílakostur Guðmundar Jónassonar á ausiurJeift. Fremsíur fer
,,flaggbíll“ Guðmundar K-376, þá R-346 og loks l’iiiis þjóftfrægi
eldhúsbíll H-3. Myndin er tekin vift Núpstað í Fljótshverfi, en
þar eru hamrar miklir og auðugir að kýnjamyndum.
Yfii* svag*ía siaiisí;»
skesiiitslör í feiiiiii -tll öræfa
var farfii m páskans.
Á skirdagsmorgun íagói Guftmundur Jónasson öraafabilstjóri
i Jánassyii.
Farkostur og
(þátttákendur.
Fyrir bænadagana hafði
nokkuð kólnað í veðri og hreytt
úr éíjum. Þetta hafði þau áhrif
aí’skekktustu hjggiíar á íslar.di, Örsefasveitar í Ausíur-Skafta-
fellssýslu.
Bílar haía að vísu farið aust- á því uni hverja páska eít rletð-
ur um Skeiðarársand tvö eða is að íá stóra ferðamanna n opa
þrjú unaanfarin vor með vörur úr Reykjavík í bíladata yíir
til þeirra Öræfinga og bafa það Skeiðarársand. Þeir setn tóku
verið stórir vöruflutningabilar þátt í förinni nú á dögunum
frá Kaupfélaginu í Vík svo og munu seint gleyma henni og
ílutningsbílar frá Vegagerð fiestii' munu vafalaust teija
ríkisins sem ílutt hafa efni til ^ , röð eftirminnilegustu og
í leiðangwr með flmmiíu manna hóp karla og kvenna til eiimar ^ sem huglausastir voru, að
þeir drógu sig til baka á síðustu
stundu og fóru hvergi. Fyrir
bragðið fór Guðmundur aðeins
með þrjá bíla í leiðangurinn í
stað fjögurra, sem fyrirhugað
hafði vei'ið. Voru tveir þeirra
fullskipaðir farþegum en þriðji
bíilinn var hið nafntogaða yfir-
byggða eldhús Guðmundai' sem
fylgt hefur honurn um óbyggðir
landsins á undanförnum sitmr-
um ög reynst kjörgripur hinn
mesti.
þess að lofa farþegunum áðjgóðs lags og komizt yíir ána á
að finna „ilm“ árinnar, sem milli þess sem boSamir skullu
brúarbyggingar austur þar. En
að bíiar hafi lagt með hóp far-
þega ausíur um Skeiðarársand
hefur ekki þekkst fvrr en r.ú í
síðustu páskaviku. Og það var
vissulega ekki neinn smáfloti
þar á ferð. Auk Guðmundar og
fylgdarliðs hans, sem var í
þrem bifreiðum var Páll Ara-
son fjallabílgarpur með aðra
þrjá bíla og um 40 manna hóp.
Og enda þótt Öræfingar séu
ekki lengur óvanir að sjá
ferðamannaílokka, sem flestir
koma að-vlsu flugleiðis, — en
sumir bílleiðis yfir Breiða-
merkursand — hafa þeir þó
naumast séð þvilíkan hóp í
einu áður. Níutiu manna ferða-
hópur — sern auk þess kemur
í bílum alla leið frá Reykjavik
er viðburður, sem ekki á neina
hliðstæðu i sögu Öræfinga.
Fjölbreytileg leið.
En nú er braulin rudd og
sennilega eiga Öræfingar von
skemmtilegustu -páskaferða sem
þeir hafa farið. Það er heldur
ekki að ófyrirsynju þvioll léið-
in austur er fjölbreytileg svo
af ber og á henni eru ýmsir f ;g-
urstu og stórbrotnustu staðir
sem gefur að líta í byggð. Veð-
urguðirnir voru ferðafólkinu að
þessu sinni vonum framar hlið-
hóllir, því víðasthvar annars-
staðar á landinu \ ar leiðinda-
veður og þungskýjað. — Öræfa-
farar nutu sólar alla dagana,
misjafnlega mikið að vísu og
aðeins einn dagur — páskadag-
ur — var nseSta dumbungsleg-
ur fram undir kvöld: Þá birti til
og sólin skein að nýju. Hvernig
átti líka annað að vera? Guð-
mundur Jónasson hafði vit á því
að taka Jón Eyþórsson veour-
fræðing með sem gisl til að
jhalda veðurguðunum í skefjum
þrátt fyrh’ aldagamla trú á
hregg'i og hreti um hvérja
páska.
Þsð var hálft hundrað .manna,
sem lagði upp frá Þverholti 15
— bækistöð Guðmundar bíl-
stjóra — klukkan hálfníu á l
skírdagsmorgun. Útsynnings-
éljaveður var á og hélzt það
allan daginn með fallegum og
sólbjörtum uppstyttum og
skýjarofum á milli.
Rétt fyrir neðan Kolviðarhól
festist einn híllinn í slarki —
lítillega að vísu og varð ekki af
nein töf — en þótti sumum
þá sem farartálmanir gerðu
næsta fljótt vart við sig og
hugsuðu með nokkrum ugg
um það, sem síðar kæmi og
fjær höfuðborginni. Raunin
varð hinsvegar sú, að því fjær
senx dró bænum, þvi betri urðu
vegirnir, og þegar austur úr
Holtunum kom, voru vegir eins
og þc-ir verða beztir á sumar-
degi.
öðru nafni heitir Fúlilækur og
virðist sannkallað réttnefni.
Þeir, sem ekki þekktu þessa
eiginleika Fúlalæks og áhrif
hans á þeffæri fólks, litu
íbyggnir í kringum sig, hugs-
uðu, að einhverjum ferðafélag-
anna væri alvarlega illt í mag-
anum og brugðu vasklútunum
í laumi upp að nösunum.
Fúlilækur, — eða Jökulsá á
Sólheimasandi — lítur um
þetta leyti árs, svo sem aðrar
jökulár, meinleysislega út, og
nú er hún ekki framar farar-
tálmi neinum ferðalang svo
sem hún var á meðan hún var
óbrúuð.
Það er talið, að Jökulsá á
Sólheimasandi hafi verið hættu
legast og mannskæðast allra
vatnsfalla á Suðurlandi og
fjöldi manns drukknað í henni
á öllum öldum frá íslands-
byggð. Þegar Jökulsá er í
vexti, er hún í senn vatnsmikil
og straumhörð samfara því,
sem botnimi er stórgrýttur og
upp í ármynnið. Mistækist það
var viðbúið, að rnáður og hest-
ur sogaðist á haf út. í mildum
sjógangi eða brimj var fjö>-u-
vaðið jafnan talið ófært.
JöRalsá var brúuð 1918.
Síðan hefir húr. ekki valdið
neinum ferðalang áhyggjum
og er að ongu getið orðið í
sambandi við iökulvötn og
ferðalög. Og að þessu sinni
virtist okkur hún ekki mikiö
vatnsmeiri en •: ú.sl bæjar-
jlækur og þcir sem ekki þekkja
j kenjar hennar myndu • trauðhr
trúa þ vú, að hún hafi orðið
íieiri mönnum að aldurtila en
nokkurt annað vatnsfall á Suð-
urlandi. ‘ Eyjólfur bóndi og
hreppstjóri á Hvóli hermir, að-
í rnanna mirmurn háfi 24 manns
farizt í Jökulsá og hafi þær
kallast á um manndráp, Duf-
þekja í Vestmannaeyjuni og
Jökulsá á Sólheimasandi. Sjálf-
ur man Evjólfur eftir fimm
mönnum, sem dmkknað hafa í
ánni fram að þeinr tíma-er’ hún.
40 árum.
o'ft jakaburður í ánni. Jaka- ar brúuð fyrir na-
bm'ðurinn var hvað hættuleg-
astur, því venjulega sást illa
til jakanna i kolmórauðri ár- Litlu nxurxafti.
eðjuhni og því erfitt að varast °S töldu hana af.
þá. Skyllu þeir á hesti slóguj Eyjólfur segist ékki vita
þeir honum flötum og þá var nema um tvö dæmi þess, að
voðinn vís og tilviljun ein hvort mönnum, sem fó: :i af hesti í
þeim, sem á honum sat, skolaði Jökulsá, hafi verið bjargáð, i
lifandi á land eða ekki.
Fyrsti áfanginn var á Hellu
og þar boðið upp á kaffi — og
snjókast — en síðan ekið að
heita mátti stanzlaust til Víkur.
Flestir ferðalangamia höfðu
farið þessa leið áður — sumir
oft, en fyrir nokkra var þetta
nýr heimur, sérstaklega eftir
að kom austur undir Eyjafjöll-
in. Voru það einkum útlc-nd-
ingarnir í hópnum, sem li-tu
landið undrandi auga, ekki sízf
gnæfandi fjöllin fyrir ofan þæ-
ina. Þótti þeim það býsn mikil,
að nokkur bær fengi staðið und-
ir þessum bröttu fjallagnípum,
því víða sást, að grjótflug e'ða
skriður höfðu fallið allt um-
hverfis bæina og niður á slétt-
lendi.
Fátítt var að farið væri fyrir
Jökulsá á jökii, því jökullinn
var þar jafnan tætíur mjög og
sprunginn og oft með öllu ó-
fær yfirferðar. Á vetrum, þegar
áin var bólgin af krapa cða
skai’ir að henhi svo hún vv.c
ófær, var þrautalendingin að
fara hana á fjöruvaði við sjó
niffur. En það var í senn hættu-
legt og ævintýralegt, því þar
j urðu menn að sæta lögum á
svipaöan hátt og við útróður
eða lendingu á söndum. Valt
allt á því, að sætt væri nógu
annað skiptið konu, sem var
’ að koma ásamt 'fölki- vestan af
Eyrarbakka. Áin v&r i vexti, en.
þó fær, og gekk ■ flí’stum vel
yfir. En hesturinr.y’ sem konan
reið, hrasaði í nfifri ánni, svo
hún skall yfir hest og reiðtygi
og konan lenti öt föstmum og'
út í beljandi sfraumfallio.
Konan barst 'cf-'fluga með'
straumnum og áin þar neðra
svo djúp og straumþung, að
rogasund var hverjum-hesti Og
óstætt með öHu: Samfylgdar-
menn konunanr hoifðu á þetta
Frh. á 9. s’íðu. >
Players vhidlinga, fékk bréf og
greiddi reikninga, elskaði og
var elskaður — en samt hafði
þessi majór aldrei fæðst, aldrei
verið í tölu hinna lifandi, en
nútíma skriffinnsku verður
ekl-ci skotaskuld úr því að gefa
einum ,,dauðum“ líf með
stimþlum sinum, skilríkjum og
vegabréfum. Sá, sem las þau rit
öll með athygli, skoðaði cld-
spýtubréfin, sem ýmiskonar
klúbbar gefa meðlimum sínum
af svo mikilli rausn, virða fyrh’
sér myndir unnustunnar, hann
getur ekki efast urn eigandann,
sem ber þetta í veski. sínu í
aldarinnar vai* kominn fram á
sjónarsviðið — hjá Adolf Hitler
og kumpánum hans.
Það voru fleiri bréf skrifuð
fyrir Martin majór, bréf með
eiginhandar undirskrift frægr.a
manna í hernaði: Louis Mount-
battens lávarðar, j’firnianns
hinna samræmdu hernaðarað-
gerða bandamanna, sem skrif-
aði Cunningham aðmírál, sem
stjórnaði hernaðaraðgerðum
flotans á Miðjarðarhafi og
sagðist senda honum lej’nibréf
og fyrirskipanir um fýrirhug-
aðar aðgerðir, með beiðni um
að hann kæmi þeim til Alex-
hjartastað. Hcmunkulus 20. andcrs hershöfðingja eins og
óskað hefði verið. Sagðist hann
senda bréf þessimeðeinumsinna
beztu manna, Martin majór.
Þessi bréf lentu í skjalatösku
hins nýbakaða majórs. Loks
kom það merkilegasta: Æðsti
maður brezka herráðsins, Sir
Archibald Nye gefur Alexander
hershöfðingja yfirmanni X8Í
hersins í Afríku nákvæmar
fvrirskipanir um árásir á Grikk
land og Sardiniu. Sýndarárásir
— þannig var það orðað í bréf-
inu — skal gera til að’ láta
Þjóðverja trúa því, að innrásin
sjálf verði gerð á Sikiley. Það
skuli gerðar árásir á Sik’iley til
þess að Þjóðverjar sannfærist
um, að það sé engum "blöðum
um það að fletta, að þar sé að-
alinnrásin fyrirhuguð.
Fyrir utan þetta bréf var svo
annað bréf Mounthattens lá-
varðar til Ei’senhowers hérs-
höfðingja. Voru þar frekar þýð-
ingarlitlar tilkymxingar brezku
stjómarinnar — sem Churc'htll
hafði sjálfur samþykkt og
snertu yfirstjórn hersins við
Miðjarðarhaí. Öll skjölin vcru
ekta; hinir háttsettu hérrar
höfðu allir skrifað undir þau
mcð eigín hendi áður cn þau
voru lögð í töskuna, seni síðan
var buiidin við líkiö, þar Sem
þáð lá í íshúsinu. Allt þetta var
ætlað Hitler og hans kumpán-
um — en mundi það nú koma
1 il skila?
,;Kjötbúðingur“ er ekki bein-
línis smekklegt na£a á leikriti.
þar sem lík leikur aðalhlut-
vcrkið. En dulncfrú á h.ernaðar-
legum framkvæmdum lúta ekki
j lögmáli fágurfræðínnar, heldur
! réglum dulmál'Sns og þess
^vegna hlaut framkvæmd þessi
! nafn'ið „kjötbúðmgœ*inn‘\ og
þannig er .hún takmið i leynd-
arskjölum brezku hermála-
stjórnartnhar. Þess vegna vissu
fáir- starfsmenn hcrmálastjórn-
arinnar í LoridoÁ hváð það
Framh.