Vísir - 06.07.1957, Blaðsíða 4

VÍSIR
Laugardaginn 6. júlí 1957^
■%
rts
»
ÍT —•
Finnlandi, Danmörku, Þýzka-
landi og frá hinum suðlægari
katólsku löndum. í Englandi
bar minna á hræðslunni við
halastjörnuna. Frá París frétt-
ist að ræðumaður hefði komið
fram sem reyndi að sannfæra
áheyrendur sína um, að ómögu-
legt væri að haía það af að
lifa eftir áreksturinn við hala-
á höfði hérna. Hræðslan alveg
hræðileg hér í Stokkhólmi.
Prófessor Selander sver þess
dýran eið að nú sé engin hala-
stjárna sýnileg í öllum heimi
og verði ekki sýnileg. En fólk
fullyrðir að hann viti ekki um
neitt og taki ekki eftir neinu
nema pólstjörnunni — og
svo heidur það líka af því að
stjörnuna. Þá stóð upp maður \ hann sé úr prestastétt þá
úr hópi áheyrenda og ráðlagði' vilji hann bara skyggja á ijósið.
öllum viðstöddum að gera það Menn álíta sjálfsagt að fyrst
sama sem hann ætlaði að gera, þessu er trúað almennt, þá sé
og það var að ferðast til Sviss, það sönnun fyrir því að hala-
þegar ósköpin dyndu yfir. En stjarnan komi, en því sé neitað
honum var bent á að eftir 13. til þess að fólk fari sér ekki
júní yrði ekkert Sviss og ekki að voða of sjiemma.
Frakkland heldur, og var sagt J
að áheyrendur hefðu orðið mjög Konur sömdu
hugsandi yfir því.
Stúdentar gcra
að gamni sínu.
í Kaupmannahöfn var hala-
erfðaskrúr.
Það er setið um stjörnuturn-
inn, eins og fyrri daginn og
menn halda fast við þá ímynd-
un að halastjarnan sé sýnd þar
stjörnunnar beðið með mikilli fyrir 12 skildinga. Það er miög
eftirvæntingu. Bjóst allur fjöld- ódýrt en allur fjöldinn heldur
inn við að hún myndi koma líka að það sé vaktmeistarinn
í ljós kl. 12 á miðnætti. í Sívala- í stjörnuturninum, sem sjái um
turni, sem var álitinn vera þjónustuna.
nokkurs konar viðkomustaður j Vínsali sagði frá því nýlega,
Á síðari helming aldarinnar
sem leið, gekk gamanleikur sem
mikið var sóttur á leikhúsi í
Stokkhólmi. Aðalpersónan var
Látlegur fugl, sem á vorum
■dögum hefði verið kallaður
fjandsamlegur þjóðfélaginu; en
allt ieikritið hvíldi á gaman-
semi hans, og menn hugguðu
sig við það þegar hann hafði
skellt hælunum of fast í þakið
að þetta gerði ekkert til, því að
Þráðum--kæmi hin „mikla kóm-
eta“ og þá væri öllu lokið hvort
sem væri.
Já, halastjarnan mikla, hún
var enginn gamanleikur!' Um
vorið 1857 tóku sænsk og út-
lend blöð að boða það, að 13.
júní það ár, mundi jörð okkar
l)ókstaflega farast, því að hún
myndi verða fyrir halastjörnu,
sem myndi rekast á braut henn-
ar. Þegar þessi fregn var kom-
in vel á skrið, gat hún af sér
ótta, sem náði mikilli út-
■breiðslu.
Ofsahræðsla og
fcriálsemi.
Hræðslan var svo mikil að
hún orsakaði brjálsemi og eftir
jþví sem bezt er vitað, sjálfs-
morð eins bónda í Dölunum.
Hún stöðvaði plóginn í vorönn-
unum — -hvaða gagn væri að
því að plægja og sá ef iörðin
átti áð farast áður en hægt
væri að bjarga uppskerunni —-
hún rak fólk til þess að losa
sig við eignir sínar, bænir voru
þuldar — fólk þyrptist til alt-
aris og margt annað gerði það,
sem var hrein móðursýki.
En það var ekki bara úti á
landsbyggðinni, sem hræðslan
,gerði vart við sig. í borgunum
var óróinn mikill. 13. júní hafði
margt fólk af öllum stéttum
snemma morguns komið til
„stjörnuturnsins í Stokkhólmi til
þess að fá að vita hvernig þetta j
yrði, eða kannske til að horfa
á hið himneska skoðunarspil
frá góðum útsýnisstað. í tilefni.
þessa hafði stjörnufræðingur
vísindastofnunarinnar, prófess-
or Selander, .beðið ritstjóra
kvöldblaðsins að geta þess, að
það væri alls ekki víst að hala-, . ... ,
_. ., . ^ , I ar af folki hreiðrað um sig uti það!
Ætjarnan yrði sjaanleg. En a „ ,
, , ._ . við, það vildi ekki vera mm Og svo rann upp sunnudag-
meðan folk var upptekið af , , . . , , , ................. , _ .
, , ^ , • I1 husi pegar areksturmn yrði, urinn 14. juni. Lesendur ,,Fri-
pvi að rapa til stjornuturnsins, ..... , ,
« , .. og margar fjolskyldur hofðu skytten gatu a manudag
var professor Selander onnum j . .... , , . , , . v .
, , . . . . , . safnað saman ollum smum nan- skemmt ser við að lesa eftirfar-
Kafmn a þmgi, þvi að hann , . .. „ ^ .. . . ,...
, . ' = ■: • ustu, bornum og fullorðnum, til andi grem um halastiornuna,-
var þmgmaður. Folk það sem!. ’ . , • v , • , •-, ,
,. , ...............; ■ v þess að devja saman. sem her verður birt 1 heild, af
lor 1 stjornuturnm til þess að ' “ i . , v . , , , , ,
; þvi að hun endurspeglar þa
JwtiH átti aí famAt /3. jú\ú jjiffir
áfupi.
fyrir stjörnur á ferðalagi, hafði að hann heíði selt .óvenjumikið
hópur af stúdentum sett upp magn af kirsuberjavíni upp á
auglýsingu þar sem tilkynnt var síðkastið. Þetta kemur af því
að því miður hefði halastjarn-' að allir „lesarar" áttu í gær að
an af óviðráðanlegum ástæðum taka sakramenlið. Þó að þeir
ekki getað sýnt sig þann 13,'séu frómir hafa jafnvel þeir,
en það myndi verða tilkynnt ýmisleg smá viðskipti að gera
síðar, livenær hún gæti sézt. Þó upp við samvizku sína. Maður
að furðulegt sé voru margir hefir líka heyrt að gamlar frúr
í hópnum sem beið þarna, sem og heiðarlegar frökenar hafi
tóku þessu í fullri alvöru og látið skrifa erfðaskrá sína —
álitu að það væri samið af þeim en þær verða ekki’lengi að því
„sem rita almanakið“. á morgun að rífa þær í -sund-
Alla nóttina áður höfðu hóp- ur. Sá sem lifir þá fær að sjá
hií.ta prófessor Selander og
aldrei fann hann, hefndi sín á Farvel þú
honum með því að kalla hann' fagri heimur!
prófessor „Sallander“ (sjaldan
jþar).
i dæmalausu þenslu, sem gagn-
: tók hugi manna þegar dagyinn
mikli fór í hönd.
En það voru ekki allir, sem
voru frá: sér af hræðslu. Sums
staðar gerðu menn að gamni Frelsarinn
Reynt að sefa sínu, T. d. skrifaði „Friskytten“, kom ekki.
almenning. blað sem þá kom út í Stokk- „Hún kom ekki, hin hræði-
Mörg blöð gerðu það sem í hólmi, laugardaginn 13. júní, og lega, sem átti með halanum að
þeirra valdi stóð til þess að var ritstjóri þess hinn kunni afnema bæði mennina og jörð-
hæla niður óttann hjá almenn-
ingii Rektor við. nýjan gagn-
útgeíandi Rudolf Wall, sem síð-(ina. Öll bæjarins hjú, piltar og
ar skapaði Dagens Nyheter, svo stúlkur biðu hans í óró og með
fræð'askóla í Stokkhólmi hélt í hljóðandi í blað sitt:
maímánuði nokkra alþýðáfyr-
irlestra og þar sannaði hann
fólki að halastjörnur hafa eng-
an fastan líkama, sem gæti
komið af stað slysum með á-
xekstrum. Kjarni halastjörn-
nnnar er gaskenndur og getur
J)ví ekki orðið til skaða á jörð-
inni. En það var tekið á móti
upplýsingum hans með vantrú,
og því miður náðu orð hans
ekki til þeirra, sem hræddir
voru í sveitunum.
Eitthvað svipað fréttist frá
iillum löndum Evröpu, frá
umtárum og þykkum ullarföt-
„Þegar þetta blað af „Fri- um, á bakkanum við stjörnu-
skytten“ kemur út, eða áður ^ turninn. Þau urðu að fara heim
en það er komið í allra hendur, alveg ósködduð eins og þau
hefir heimurinn farist. Ekki á komu úr vistinni. Því frelsar-
þó „Friskytten" sök á því, þvert inn kom ekki'. Og 14. júní kom
á móti. „Friskytten" vill lifa sólin upp eins og hún var vön
og láta aðra lifa. En það segir og- skein svo mildilega, sem um
með jafnmiklum trega eins og fegursta hásumardag á hin fölu
nokkur annar: Farvel þú fagri ,og köldu andlit. Hún hafði samt
heimur! | bæði gert „gagn og gaman“
En það er blessuð halastjarn- þessi halastiarna, sem aldrei
an, sem á með höfði og hala að kom. Hún hafði gefið herra
gefa jörð okkar skell, svo að Hedberg tækifæri til að skrifa
hún detti um koll. Manni hefir leikrit fyrif ,,Súðúrreikhúsið“,
hingað til fundist allt standa útyegað nokkrum skólabörnum
' aukafrídaga og látið alla þá sem
óhræddir voru hlægja dátt á
kostnað þeirra, sem hræddir
,voru. Ég veit ekki til hverra
bæjarstjórnin í Linköping telst.
! Það má leggja það út á einn
^ og annan veg, að hún skipaði
svo fyrir daginn áður en koma
halastjörnunnar var boðuð, að
slökkvitækin skyldu verða til
taks!
Allur er varinn.
góður.
En það vitum vér, að það
var bara af ótta við halastjörn-
una að gömul frú, kunningja-
kona mín, lét tvo vinnumenn
vinna að því fimmtudag og
föstudag, að pakka inn í hálm
og hey alla sína spegla, allt
sitt postulín, gler og aðra við-
kvæma hluti, til þess að þeir
þyldu skellinn. Annar af vin-
Jum vorum hafði orðið því nær
matarlaus fyrir heimilið, því að
jþegar hún kom niður í Suður-
höfnina laugardagsinorguninn,
var varla nokkur bátur þar.
Fiskimenn og aðrir íbúar
skerjagarðsins höfðu setið
heima til þess að deyja í skauti
fjölskyldunnar. Lofsverð gætni
er það, að ríkur maður, sem
nýlega hafði gift dóttur sína
og hafði ætlað henni vænan
heimanmund, ákvað að borga
hann ekki fyrr en á sunnudag.
Ef heimurinn hefði farist á
laugardaginn, þá hefð'i hann
kannske þurft á sínum 50 þús-
undum að halda annarsstaðar.
Engra „spekulatíona" höfum
við heyrt getið út af halastjörn-
unni, nema þá helzt í bóka-
verzlunum. Vér þökkum fyrir
það að í París datt krukku-
steypara í hug bezta snjallræð-
ið. Hann bjó til litlar krítar-
pípur, alveg eins og halastjörn-
ur í laginu og stóð á þeim „síð-
asta pípan“. Hver reykinga-
maður átti að fá sér síðustu
pípuna og farast í reyki hennar.
Öllum var
boði.ð.
Og í Danmörku lét vertshúss-
eigandi sér detta dálítið gott í
hug. Ifann auglýsti: Þar sem
stjörnuspámaður hefir sagt fyr-
ir nákvæmlega, að heimurinn
farist, eða að það verði að
minnsta kosti höfð endaskipti
á'honum 13. iúní, og við þar af
leiðandi sennilega flvtjum til
tunglsins, en svo löngum flutn-
ingi er sennilega bezt komið
í verk með sameinuðum kröft-
um —- þá leyfi ég mér að bjóða
ekki aðeins öllum yinum, kunn-
ingjum og viðskiptavinum,
heldur einnig þeim háttvirtum
sem ég skulda og hverjum, sem
vera skal öðrum, sem vill verða
þess aðnjótandi að fá að yfir-
gefa þennan táradal í góðum
félagsskap, með sönglist og
dansi og' kanónskotum, með
góðum mat og drykkjarföngum
og mörgu öðru sem getur orðið
dægradvöl á langri leið. Meðal
annars með því að ég fæ nú
ósk mína uppfyllta að geta
skemmt þeim, sem ég skulda,
er það nauðsynlegt að þeir sem
ætla sér að taka. þátt í þessu
geri svo vel að taka með sér
allt reiðufé sem þeir geta dregið
saman fyrir slysadaginn og
geymi það hjá mér, en byrjun-
in getur hafist með því að mér
sé greiddir við innganginn 16
skildingar fyrir fullorðna og
jhelmingi minna fyrir börn.
| Eitt merkilegt er vitað að
halastjarnan hafi afrekað á
vertshúsum hérna í Stokkhólmi.
og það er það furðuverk sem
' gerðist í leikhússkjallaranum
í Ladagárslandi. Það var aug-
lýst í Dagblaðinu í síðastlið-
inni viku, að þar ætti að sýna.
lifandi fílkálf, um 13 ára að
aldri, með fullvaxnar tennur
en lítinn rana, og hann átti.
að ganga um beina þegar til-
tekið væri. Filkálfurinn reynd—
ist vera vertshússeigandinn^
sem gekk á tveim fótum. Það
var halastjarnan, sem olli
breytingunni“. Svo endar „Fri-
skytten“ ummæli sín.
Þá var sú æsifregnin búin.
að vera. En minningin um Hall-
eys halastjörnuna fylgdi þáver—
andi kynslóð til grafar. Og húm
hafði líka sitt hlutverk í thna-
reikninginum því að fyrir
mörgum varð árið 1857 ætífS'
það ár, sem stóra halastjarnaia
átti að koma. Allskonar furðu-
legir útúrdúrar og vitleysá kom
fyrir í öllum löndum í tilefni.
af því að búizt var við hala-
stjörnunni. Einn sérkenileg'ur
þáttur í sálíræði múgsins er hin
óviðjafnanlega trúgirni, sem.
mætir svona spádómi þó að
hann hafi ekkei't heimildarvald.
sér til sönnunar og svo hins-
vegar þrákelknisleg tortryggni
og vantrú gegn öilurn vísinda-
legum skýringum. (Þvtt).
í dag, laugaráag kl. ~=
1,30 hringfer'ð um =”=
Suðurnes. — Farið H =
verður að Höí'num, ===
Sandg., Kcflav'. og = =
'lrindavík. Sd.kaffi - -
í Flugv'allarhótelinu ^
Skcmmtiferð að:
j = 5 Gullfossi, Geysi,;
{ =—= Skálholíi oy Þing- i
1 === völlum sunnudagj
1 = = kl. 9.00. Favarstjórij
I === Björn Th. Björnsson ;
J uu ,,(1 i3iilUcU<kvty ■
ferð liefst föstudag- •
inn 12. júlí um;
Austur- og Xorður-j
land. Gist r. hótel- j
ivn. — Fararstjóri;
Brandur Jónsson. ;
8 daga sumarleyfis- j
ferð um Vesturlandi
og Vestfirði hefst \
Iaugardaginn 13/7. :