Vísir - 13.08.1957, Blaðsíða 4

4
vísre
Þriðjudaginn 13. ágúst 1957
WISIK.

D A G B L A Ð
1 TI«lr kemur út 300 daga á ári, ýmist 8 eða 12 blaðsíður.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Hersteinn Pálsson.
Skrifstofur blaðsins eru í Ingólfsstræti 3.
RiUtjómcU'skrifstofur blaðsins eru opnar frá kl. 8,00—18,00,
Aðrar skrifstofur frá kl. 9,00—18,00.
Aígreiðsla Ingólfsstræti 3, opin frá kl. 9,00—19,00.
Sími 11660 (fimm línur).
Útgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Vísir kostar kr. 20,00 í áskrift á mánuði,
kr. 1,50 eintakið í lausasölu.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Útverðir í austri og vestri.
Margt er svipað með Finnum og Islendingum, enda
þótt þess verði ekki dulizt, að það er einnig margt,
sem er mjög frábrugðið með þessum þjóðum. Báðar
eru útverðir Norðurlandaþjóðanna, Islendingar í vest-
urátt en Finnar í austri, og víst er um það, að margvís-
leg áhrif lenda á þessum tveim þjóðum, er hinar verða
ekki varar við og kynnast þess vegna vart nema af af-
spurn.
Öhætt mun að fullyrða, að Islendingar finna til ríkari
samúðar og vináttu gagnvart Finnum en flestum öðr-
um þjóðum. Það er margt, sem veldur því, að Islend-
ingar finna sérstaklega til bróðurþels gagnvart þeim,
en senmlega á það einna ríkastan þátt í því, að Finnar
hafa orðið að þola margvíslegar þrengingar undir er-
lendn stjórn eins og íslendmgar.
Örlögin hafa verið Finnum gnmmari en Islendmgum
og raunar flestum þjóðum, og þarf ekki að rifja upp
dæmi þess, því að svo nýlega hafa þau gerzt, að þau
munu flestum í fersku mmm. En Finnar hafa ekki látið
bugast, því að þeir hafa jafnan rétt úr kútnum aftur
á furðu skömmum tíma, þótt þeir hafi orðið fyrir þung-
um búsifjum á margan hátt. Með þrautseigju sinni og
elju hefir þeim tekizt að sigrast á ótrúlegum erfiðleik-
um, og við íslendingar gætum margt af þeim lært í að
sníða stakk eftir vexti.
En Finnar eiga fleira til síns ágætis en dugnað og
atorku, því að þeir eru einmg listræn þjóð, og hst þeirra
á mörgum sviðum er á heimsmælikvarða. Þeir eiga eitt-
hvert stórbrotnasta tónskáld, sem nú er uppi í heimin-
um, í bókmenntum eru þeir meðal fremstu þjóða, og
á því sviði eiga þeir ódauðleg listaverk, sem sum eru
kunn hér á landi, en önnur verða það vænlanlega á
næstunni. Iþróttamenn eru Finnar einmg ágætir og
hafa verið dáðir hér á landi og um langt árabil fyrir
afrek sín á því sviði eins og Öðrum. Þar hafa þeir stað-
íð jafnfætis eða því sem næst miklu mannfleiri þjóð-
um, svo að hróður þeirra mun lengi á lofti í þessum
efnum.
Islendingar fagna nú fulltrúum þessarar frændþjóð-
ar, sem lengst býr í austri, fagna þeim fulltrúum, sem
hún hefir valið fyrir þjóðhöfðingja sína. Landsmenn
bjóða Kekkonen forseta Finnlands, konu hans og föru-
neyti allt hjartanlega velkomið. Og um leið og lands-
menn fagna gestum þessumr senda þeir finnsku þjóð-
inni vinarkveðjur og óskir um, að samvinna, samheldni
og vinfengi bessarra tveggja þjóða, lýðveldanna í hópi
Norðurlandaþjóðanna og útvarðanna í austri og vestri,
megi verða fölskvalaus framvegis sem hingað til.
Sir William Craigie níræður
Orðabókin komin út.
Síðan 1927, er Sir William ’ félagsins og annað það, er hann
Craigie varð sextugur, hafa ís- hefir unnið fyrir hina lang-fyr-
lenzk blöð sífellt minnst hans,1 irferðarmestu og lifseigustu
er hann átti hálfs eða heils ára- 1 grein islenzkra bókmennta. Þar
tugs afmæli. Og í dag, 13. ágúst,' hefir hann óumdeilanlega verið
■ninnu'nst við níræðisafmælis brautryðjandinn, og við verð-
har.s. j um að vona, að í aldir frarn
muni á þessu sviði gæta ávaxt-
anna af starfi hans. En Móses
fekk ekki að ganga inn í fyrir-
heitna landið, heldur aðeins líta
þangað. Slíkt var löngum hlut-
skipti leiðtogans. Craigie fékk
að vita um hina væntanlegu
rímnaskrá Finns Sigmundsson-
ar, árangurinn af 30 ára rann-
sóknarstarfi, en hann fær
naumast að sjá hana, þegar
úgáfa hennar hefst á næsta ári.
Þegar þeirri útgáfu lýkur, hefir
Rímnafélagið lyft Grettistaki
og búið í hendur komandi kyn-
slóðum.
Því miður er nú heilsufari
hans svo komið, að til lítils
mundi að senda honum kveðjur,
eins og íslenzkir menntamenn,
ríkisstjórnin og vinir hans hafa
gert að undanförnu. Hann
mundi naumast fá notið þeirra.
Um mánaðamótin maí—júní
veiktist hann skyndilega af
kranzæðastíflu og var þá dög-
um saman milli heims og helju,
svo að fremur mun hafa verið
búizt við dauða en lífi. Þó sner-
ist þetta á þann hátt, að hann
hjarnaði nokkuð við, en rúm-
fastur hefir hann legið síðan og
löngum sárþjáður. Mun talið
vonlaust, að um nokkurn eigin-
legan bata geti orðið að ræða.
Því er það mín bæn fyrir þess-
um trygga alúðarvini um meir
en fjörutíu ára skeið, að drott-
inn láti nú þennan þjón sinn í
íriði fara.
Þegar kona hans lézt, fyrir
tíu árum. skrifaði hann mér að
það gleddi sig, að eg hefði ekki
séð hana niðurbrotna af sjúk-
dómsstríði og að mynd hennar
geymist því í huga mínum eins
og hún var í fullu fjöri. Sjálfan
sá eg hann siðast 22. maí, er
eg heimsótti hann með tveim
börnum mínum. Þá var hann
svo hress og fjörugur að okkur
nálega undraði, og-við nutum’okkar
þá nokkurra klukkustunda ó- i
gleymanlegra samvista með j
honum. En þá var þess skammt
að bíða, að fregnin um hinn
harða sjúkleik hans bærist mér
sem reiðarþruma til London. Og
þakklátur er eg síðan, að heim-
sókn mín frestaðist ekki leng-
ur. Eg finn það glöggt, hve eg
og land mitt erum snauðari
þegar hann er ekki lengur í tölu
lifandi manna. Eigi að síður
mundi mér sú fregn kærust, að
hann væri loks leystur úr á-
nauðinni og þangað kominn, er
hans góði lífsförunautur um
hálfrar aldar skeið bíður hans.
I
Hitt er hin nýja útgáfa af
orðabók Guðbrands (réttara
væri Konráðs, og svo vildi
Craigie segja), er hann hefir
unnið að átta síðustu árin og
Oxford University Press (Clar-
endon Press) hefir nú sent út.
Rúmir átta áratugir eru nú
liðnir síðan sú mikla gersemi
birtist fyrst, en í fjörutíu ár er
hún búin að vera ófáanleg, og
hafi skotið upp eintaki, hefir
það farið fyrir afarverð. Hin
nýja útgáfa mun reynast ómet-
anleg lyftistöng námi íslenzkr-
ar tungu og kynningu íslenzkra
bókmennta úti um heiminn. Og
hér heima má vænta að hún
efli mjög þekkingu á móðurmáli
Bók þes.;i er ekkert smásnuði, I
því hún er réttar 900 síður þétt-
prentaðar í stærsta fjórblöð-
ungsbroti. Prentið er svo fagurt
og bandið svo traust og stíl-
hreint, að augnayndi er að hafa
hana fyrir framan sig.
Hér er vitanlega fleirum að
þakka en Craigie einum, og þá
fyrst og fremst okkar óhvikula
vinni Dr. Kenneth Sisam, sem
var æðsti ráðamaður Oxford
University Press, þegar íslenzka
stjórnin samdi um útgáfuna.
Skyldum við sjá um þóknun til
Craigie’s fyrir starf hans, en
bókin siðan verða seld við
kostnaðarverði. En hér hefir
forlagið gengið lengra en lofað
hafði verið, því bókin er seld
langt undir kostnaðarverði eða
á einar fimm gineur. Gott er að
að taka þessu, en þrefalt þetta
verð mundi hafa verið nær
sannvirði. Mun varla svo snauð-
ur námsmaður, að hann hafi
ekki einhver ráð með að afla
sér hennar.
Það er orðið mikið sem Ox-
ford University Press, elzta.
stærsta og frægasta háskólafor-
lag í heimi, hefir fyrir okkur
gert fyrr og síðar.
Á hinum síðari árum, eða frá
því að Lady Craigie andaðist,
hefir verið minna um að ís-
lenzkir menn heimsæktu Sir
William. Þó munu þeir Dr. Al-
exander Jóhannesson og Dr.
Sigurður Nordal ógjarna hafa
komið svo til Englands, að þeir
ekki vitjuðu hans. Og þær heim-
sóknir hafa verið honum kær-
komnar. Um það er mér kunn-
ugt.
íslenzk þjóð er illa samstillt
og því oft erfitt að mæla fyrir
munn hennar allrar. En það
veit eg þó að eg geri, þegar eg
bið guðs blessunar yfir Sir
William Craigie og æfistarf
hans.
Sn. J.
Híltl a ra íliii n:
Er rösklega 10% nteiri en
á santa tíma í fyrra.
Bræðslitsíldin er num meiri,
söltun tæpur helmingur.
í síðustu viku varð heildar-1 Bára, Keflavík
afli síldveiðiflotaus heldur j Bergur, Vestm.eyjum
um 80 bús. mál og tunnur, mest
í bræðslu, eða 67,855 mál, og
saltað var í rúmlega 10 þúsund
tunnur.
Við hlið sinnar ágætu eigin- , meiri en vikuna áður eða alls
konu var hann ávallt sælastur
og eg veit, að hana hefir hann
ávallt þráð öll þessi ár. Engar
harmatölur mundu eiga við um
burtför hans. Hann hefir lok-
ið dagsverki sínu, og var það
mikið dagsverk.
Sir William Craigie er ekki
sonur íslands, en aldrei átti það
samt trúrri son eða dyggari, og
um langan aldur hefir það orðið
að venju að lita á hann í hans
eigin landi sem íslending engu
síður en Skota. Nafn hans verð-
ur ávallt órjúfanlega tengt ís-
landi. En bæði er það, að þrá-
sinnis hefir áður verið nokkuð
greint frá störfum hans fyrir
okkar þjóð, og líka hitt, að hér
er nú ekki r.úm til þess. Enn
er og það, að í svipinn væri eg
lítt til þes§ fær, því að svo
stendur á, að eg-verð að fá ann-
ars manns hönd til þess að koma
3850
5055
5220
3012
3378
3595
3248
3538
3726
3725
Grundfirðingur, Grafarn. 3185
Grundfirðingur II., Gr. 5702
mál Guðbjörg, ísafirði 3138
5210
Bjarmi, Dalvík
Björg, Eskifirði
Björn Jónsson, Rvik
Einar Hálfdáns, Bol.
|Erlingur V., Vestrn.
þessum orðum á pappírinn. En Akurey, Hornafirði
tvennt er það, sem vart verður
um þagað við þetta tækifæri.
Hið fyrra er stoínun Rímna-
Um siðustu helgi var heildar Fákur, Hafnarfirði
aflinn, sem hér segir (aflinn J Garðar, Rauðuvík
um sama leyti í ívrra í svig- Glófaxi, Neskaupstað
um):
Bræðslusild 435,919
(245,173), saltsíld 124,814 tn.IGuðfinnur, Keflavík
(257,845). fryst síld 12.681 tn. Guðm. Þórðarson, Gerðum 3188
5309
3856
1297
3473
4600
4099
3158
3497
3937
5561
3091
7058
4493
3217
5309
meira.
(9544) eða samtals 573,408 mál Gullborg, Vestm.eyjum
og tunnur (512,562). jGullfaxi, Neskaupstað
Vegna rúmleysis verður að ^ Gulltoppur, St.-Vatnsl.
þessu sinni að nægja að birta Gunnvör, ísafirði
skrá yfir þau skip, sem fengið Gylfi II., Rauðuvík
hafa 3000 mál og tunnur eða Hafrenningur, Grindav.
Hafrún, Neskaupstað
Hagbarður, Húsaík
Hannes Hafstein, Dalvík
7593 Heiðrún, Bolungavík
(Heimaskagi, Akranesi
4656 Helga, Reykjavík
3079 Helga, HúsBvík
3938 Helgi Flóventsson, H.
Keflavík
Botnvörpuskip:
Jörundur Akureyri
Mótorskip:
Akraborg, Akureyri
Arnfirðingur, Reykjavík
Baldur, Dalvík
Baldvin Þorv., Dalvík'
5006 Hilmir
5797 1
Friuahaid á 7. *ííu,