Vísir - 21.08.1957, Side 4
«4
V í S I R
Miðvikudaginn 21. ágúst 1957
WISXK.
D A G B L A Ð
▼í*ir kemur út 300 daga á ári, ýmist 8 eða 12 blaðsíður.
Bitstjóri og ábyrgðarmaður: Hersteinn Pálsson.
Skrifstofur blaðsins eru í Ingólfsstræti 3.
Eítstjómarskrifstofur blaðsins eru opnar frá kl. 8,00—18,00.
Aðrar skrifstofur frá kl. 9,00—18,00.
Aígreiðsla Ingólfsstræti 3, opin frá kl. 8,0Q—19,00.
Sími 11660 (fimm línur).
Útgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Vísir kostar kr. 20,00 í áskrift á mánuði,
kr. 1,50 eintakið í lausasölu.
Félagsprentsmiðjan h.f.
VEGIR
OG
VEGLEYSlJR
Er stundin upp runnin ?
Vísir skýrði frá því í gær, að
fyrir nokkru hefðu verið
stofnuð tvær verktakafélög
suður með sjó, og hefði ver-ið
tilkynnt um stofnun þeirra í
Lögbirtingablaðinu, eins og
Jög mæla fyrir. í tilkynning-
unni urn annað félagið er
það beinlínis sagt, að það sé
stofnað til þess að vinna við
framkvæmdir fyrir varnar-
liðið, og þótt þess sé ekki get-
ið um hitt félagið, gildir
vafalaust hið sama um það.
Þau eiga sama fæðingardag,
tilkynningarnar í Lögbirt-
ingablaðinu eru með sönriu
dagsetningu, og er þetta
hvort tveggja varla fullkom-
in tilviljun. Þegar á þetta
allt er litið, virðist ekki alveg
út í hött að gera ráð fyrir, að
hin mikla stund sé upp runn-
in — framkvæmdir eigi að
fara að hefjast þar syðra.
Margir þeirra, sem störfuðu áð-
ur fyrr við framkvæmdir á
vegum varnarliðsins en hafa
síðan misst þá vinnu, af því
að framkvæmdir drógust
saman til mikilla muna, hafa
beðið eftir því með eftir-
væntingu að framkvæmdir
ættu að hefjast á ný í sam-
ræmi við eitt af kosninga-
loforðum utanríkisráðherr-
ans. Hann lofaði mönnum
ekki minni atvinnu en áður.
þótt liðið færi, og menn hafa
skilið það þannig, að um ein-
hverja atvinnu mundi þó
verða að ræða. þótt það færi
hvergi. En dráttur hefir orð-
ið mikill á þvi, að hafizt yrði
handa, eins og menn vita.
Félagastofnunin suður með sjó
virðist vera fyrsta merki
þess, að nú eigi ekki að sitja
auðum höndum lengur. Síld-
veiðarnar fyrir Norðurlandi
hafa auk þess brugðizt að
mestu leyti — rétt einu sinni
— svo að nú veitir víst ekki
af að afla dollara þar suður
frá, úr því að ekki var unnt
að afla nægrar síldar gegn
rúblum fyrir norðan. Gjald-
. eyris- og vöruþörfin er
alltaf hin sama, og með ein-
hverjum hætti verður að
reyna að fullnægja hvoru
tveggja.
Stjórn vinnandi stétta má held-
ur ekki láta það um sig
spyi-jast, að vesöld og vand-
ræði verði ríkjandi í öllum
efnum í stjórnartíð hennar,
þegar almenningur hefir átt
góða daga undir „íhalds-
stjórn“. Þess vegna verður að
neyta allra bragða til að afla
gjaldeyris, sem nota rná til
vörukaupa. Þá er jafnvel
ekki hikað við að gera það,
sem kommúnistum mun
þykja verst, nefnilega að láta
menn vinna við mannvirkja-
gerð fyrir varnarliðið suður
með sjó og víðar.
Það var látið spyrjast í vor,
þegar menn voru í óða önn
að búa skipin á sildveiðar,
að ekki yrði farið að ráða
menn til varnarliðsfram-
kvæmda, fyrr en síldveiði-
flotinn væri kominn norður.
Það mátti ekki keppa við
hann um mannaflann. Nú
hefir hinsvegar farið öðru
visi um síldveiðarnar en
margir vonuðu í upphafi, því
að ætlað var, að nú kynnu
síldarleysisárin að vera á
enda. Rétt einu sinni þarf að
fylla skarð, af þvi að síidin
hefir ekki kornið í því magni,
sem ætlazt var til, og ef til
, vill er þá stundin upp runn-
in til að láta menn hefjast
handa fyrir varnarliðið í
staðinn.
Slitnir úr tengslum.
Það var ekki nema eðlilegt, að
Alþýðublaðinu kæmi það
illa, sem sagt var í Vísi á
mánudaginn um skipun í
sendiherraembættin síðustu.
■ Spyr blaðið í því sambandi
um skipun fyrri sendiherra,
eins og Jakobs Möllers og
Gísla Sveinssonar, og er því
auðsvarað, að þegar þeir
voru skipaðir, var ekki sá
fjöldi hæfra manna í utan-
ríkisþjónustunni og nú, svo
að allur samanburður í þessu
efni er Alþýðublaðinu og
flokki þess mjög í óhag, enda
gerir það sér vaíalaust grein
EFTIR
Víðförla
fyrir því, þótt það vilji
ekki viðurkenna það upp-
hátt.
Aiþýðublaðdð segir ennfrémur,
að það almenningsálit, sem
Vísir tali um, muni vera
heimatilbúið. Er það mjög að
vonum, að Alþýðublaðið
skuli ekki vita um almenn-
ingsálitið. Blaðið er ekki
frekar í tengslum við það en
aiþýðuna. sem það er kennt
við. Það er því ekki nema
eðlilegt, að þetta aumingja-
blað eigi bágt með að átta
sig á því, sem er að gerast.
Þeir, sem halda austur yfir
fjall um þessar mundir, munu
flestir taka eftir nývirki
nokkru, þá komið 'er austur í
Svínahraun. Þetta er nýr veg-
ur, sem liggur þar til hægri,
þráðbeinn og breiður. Þetta er
hinn nýi langþráði Þrengsla-
vegur, sem nú er í smíðum, en
ekki gott að segja hvenær lýlt-
ur. Flestir munu fagna þessum
vegi, og þeir, sem til þeldija
segja að hann muni verða mun
snjóléttari, en hinn gamli veg-
ur yfir Hellisheiði. Vonandi
verður mönnum að trú sinni.
Einrí af elztu og reyndustu
langferðabílstjórum þessa lands,
maður sem hefur ekið austur í
sveitir í áratugi kom að máli
víð mig um daginn og sagði:
,,Þeir ætla ekki að gera það
endasleppt, sem ráða vegagerð-
um á þessu landi, þó manna-
slvipti verði. Nú eru þeir að
leggja veg um Þrengslin og hann
á að verða allt að því snjólaus.'
Ég er á því að þarna sé mun
minni snjór en á Heiðinni, en
ef þeir hafa eklvi veginn hærri, |
en nú er verið að gera, þá verð- 1
ur þarna eytt milljónatugum
fyrir lítið. Vegurinn þarf að
i
vera allt að því metra hærri en:
nú er, þá festir ekki- á honum
snjó, nema í mestu snjóum.'
Þeir eiga að skilja það, þessir^
góðu menn, að þetta er hag-
fræðispursmál líka. Það er
nefnlega mörgum sinnum ó-
dýrara að ýta saman vegi, en (
að hækka hann síðar, með því
að aka i hann. Kúbikmeterinn
af samanýttum vegi mun kosta
10 kr. en af því, sem er ekið
saman um 40. Hvað er að þéss- (
um mönnum?" Spyrja kannske
fleiri.
En þetta var ríú i rauninni
eklti það, sem ég ætlaði að gera
að umtalsefni. Spurningin, sem
mig langaði til að varpa fram
er: Hvað á að verða um
Kamba? Á því er enginn vafi
að fleiri, útlendir sem innlendir,
lrafa lirifist af íslandi af
Kambabrún en nokkrum öðrum
stað á landinu. Þó að útsýni sé
ekki sérstaklega tilkomumikið
þaðan, þá' er það svo myndrænt
og litfagurt að undrun sætir.
Og það, sem gefur þessum stað
sitt mesta gildi, er að útsýn
þaðan er oft á tíðum fegurst i
misjöfnu veðri. Ef vegur kemur
um Þrerígslin þá má með engu
móti leggja niður Kambaveg,
um það verða allir. sem urma
fegurð íslands, að taka höndum
saman.
En það eru fleiri staðir r-n
Kambár, sem við megum ekki
við að tapa úr vegakerfinu, tn
eru nú í hættu. Einhver feg-
ursti útsýnisstaður í byggð i
landinu er á Snæfellsnesi. Það
er Setbergslráls á Skógarströnd.
Frá þessurn stað sér út yfir ad-
an Breiðafjörð og. fjallahring-
inn handan lrans, inn um alla
Dali. út allt SnæfeJlsnes að
Jökli. Nú er hafin vegarlagning
fram yfir þennarí háls. Þá tekst
af að vísu einn allra erfiðasti
liaflinn á veginum inn Skóg-
arströnd, en um leið þessi dá-
samlegi útsýnisstaður. Sjálf-
sagt mun einhver segja að það
sé ekki nema meðalmannsverk
að ganga þarna upp, og það er
satt. En það eru bara svo marg-
ir, sem ekki geta gengið upp
bratta brelvku, en hafa yndi af
að ferðast og skoða landið.
Þeirra er tapið, sem sízt mega
við því.
Nú er kominn tími til að
þetta mál sé tekið til alvarlegr-
ar athugunar. Um allt land er
verið að leggja nýja vegi og
breyta gömlum. Við þessa vega-
lagningu mega ekki ráða hags-
munasjónarmið þeirra er lands-
hlutana byggja einvörðungu.
Fólkið, sem um landið ferðast,
hvort sem það er til skemmt-
unar eða í nauðsyn, það á fulla
heimtingu á því að einhverju
af vegafé sé eytt til þess ein-
vörðungu að það geti notið
fegurðar landsins í ríkara mæli.
Stundum sér maður þess getið
að það hafi verið lient stórfé í
að byggja brú fyrir 2—3 bæi,
eða leggja langan veg fyrir
gæðing. Ég hefi sjaldnast viljað
taka undir þessa kveinstafi, því
mér er aldrei grunlaust að þarna
hafi opnast ný leið til að njóta
fegurðar og sérkenna lands-
ins. En ég hryggist þegar lagð-
ir eru niður vegir þaðan sem
víðsýnt er og fagurt, en fló-
arnir þræddir í staðinn.
Nú þætti mér vænt um ef
þeir, sem vegamálum stjórna,.
létu til sín heyra um þetta mál
og þessi dálkur mun ætíð standa
þeim opinn.
í ráði er að efnt verðj til
skoðanakönnunar meðal ferða-
langa sumarsins, sem nú er að
halla út. Sú slcoðanakönnun er
ekki fullráðin ennþá en mun
aðallega snúast um góða fyrir-
greiðslu á hótelum og greiða-
sölum, Jijá ferðaskrifstofum,
skipaafgreiðslum, bilstöðvum
o. þ. h. Á miðvikudaginn kemur
verður nánar frá þessu skýrt,
og þessari skoðanakönnun
hleypt af stokkunum.
Nú er nótt orðin dimm og
ljósaskipti löng. Munið að at-
huga, að ljósaútbúnaður á bíln-
um ykkar sé í lagi, og gætið
fyllstu varkárni, er þið mætið
öðrum bílum í varasömu
rökkri.
Vaxandi viðskipti Banda-
ríkjanna og Póllands.
Viðskipti milli Bandaríkj-
anna og landanna austan tjalds
eru vxandi, en 'öó enn lítil. Þau
námu 5,5 millj. doll. á 2. fjórö-
ungi þessa árs og höfðu vaxið
um helming.
Það eru aðallega viðslíiptin
við Pólland, sem eru vaxandi.
Þó hafa verið gerð nokkur
viðskipti við Austur-Þjóðverja,
og innflutt þaðan m. a. reikni-
og ritvélar.
Framfarahugiir
í Færeyjum.
Mikill framfarahugur er nú í
Færeyjum og hyggja þeir til um-
bóta á ýmsum sviðum, og þá
fyrst og fremst á sviði útgerðar-
innar, enda er nærri allt útflutn-
ingsmagnið sjávarafurðir (95%).
Fyrir nokkru var stofnað á
Færeyjum hlutafélag, sem heí-
ur að markmiði að útvega til
Færeyja 25 fiskiskip með öllum
nútímabúnaði, og voru það bank-
ar, félög og fyrirtæki og einstakl
ingar, sem sameinuðust um'
þessa ft.agsstofnun.
500 færeyskir
sjómenn
munu fá atvinnu á þessum
skipum. Hér er um að ræða 5
stóra dieseltogara, sem kosta 5
millj. kr. hver (d. kr.), tiu stór
ir og 10 minni línuveiðarar, en
samtals kosta þessi skip um 40
millj. kr. Þessi skipastóll, segja
norsk blöð, ætti að auka fisk-
framleiðslu Færeyja svo nemi
15.000 smál. af saltfiski og 30—
40.000 tn. síldar. Það er mikið á-
tak fyrir litla þjóð, 35 þúsund
manna þjóð, að koma þessu máli
í höfn, en það er hugur í mönn-
um — telja beina lífsnauðsyn að
koma þessu framkvæmd. Fær-
ingar eru duglegir sjómenn, en
skipin þeirra gömul og úrelt
flest. Kútterar smíðaðir á Eng-
landi hafa til þessa verið meg-
inhluti flotans — þægindalausir,
úreltir, en góð sjóskip. Menn
hafa komizt af með nýtni og
sparsemi, þrátt fyrir rýrar tekj-
ur, en nú er kominn nýr tími
með sinar kröfur. ■
Standa vel
að vigi.
Vegna þess live afkoman var
bág og möguleikarnir takmark-
aðir leituðu oft dugmestu sjó-
mennirnir burt. Um 3500 Fæxæy-
ingar stunda sjómennsku, en
einn af hverjum þremur ræður
sig á norsk, ensk, íslenzk, þýzk
og dönsk fiskiskip. Nú standa
Færeyingar vel að vigi að því
leyti, að þeir eiga mikinn hóp
dugandi, ungi'a sjómanna, sem
hafa öðlazt rnikla reynslu á er-
lendum togurum og öðrum fiski-
skipum, þeir hafa m. a. vanizt
vélum og meðferð nútíma veiði-
tækja. Ábyrgir færeyskir stjórn-
málamenn, segir í norsku blaði,
telja það eitt sitt höfuðvei'kefni,
að tryggja Færeyingum þetta
vinnuafl, til þess að bj'ggja upp
höfuðatvinnuveg eyjanna.
Dugandi sjómanna-
stétt höfuðstyrlair.
Dugandi sjómannastétt er meg
instyrkur löndum eins og Noi’egi
og íslandi og mörgum fleiri. En
víða bryddir á því, m. a. bæði í
Noregi og hér, að allt of marga
unga ménn skorti áhuga fyrir
að sækja sjóinn. Þess vegna hef-
ur orðið að leita til Færeyja til
að geta mannað skipin. Norð-
menn gera sér ljóst. að á kom-
andi tímum, verður að leita ann-
ari'a ráða, en að sigla til Fær-
ey'ja eftir sjómönnum. Það geta
íslendingar ekki frékar en Norð-
menn og aðrar þjóðii', hvað Jíð-
ur, og horfast verður í augu við
þá staðreynd, að finna verður
ráð til þesss að vekja áliuga
ungra manna fyrir sjómennsku.
Mun mai'gt rætt nú á tímum
sem óþarfara er en þetta vanda-
mál.
♦-------