Vísir - 14.09.1957, Blaðsíða 3

iLáugarcasinn 14. september 1957
vtsm
Holliista og heilbrigði
Bót ráðin á þrengslum
í kransæðakerfinu.
— Nú eru til iyf, sem koma í veg fyrir að
sjúkdómurinn ágerist.
Fyrir 30 árum var litið á ang
ina peo.toris, er lýsir sér seni
óþolandi kvalir í brjóstinu og
á rót sína að rekja til þrengsla
í kransæðukerfinú, sem danða-
ilóm.
í dag er sem betur fer litið
öðrum augum á þennan sjúk-
dóm og að öðrum 30 árum liðn-
um má vænta að hann verði
orðinn sjáldgtefúr. Eicki má
rúglá þessum sjúkdóm saman
við hjartaslag, sem 'stafar af
því að kransæðakerfið lokast al-
gjörlega.
Áður fyrr var eríitt að þekkja
Æjúkdóminn og sjúkíingarnir
komu oftast of seint til læknis
og því var erfitt um alla lækn-
ingu. Nú eru til lyf, sem duga
og komá 5 veg fyrir að sjúk-
dómurinn -ágerist. Sjúkdóms-
greiningin er orðinn miklu ör-
uggari og læknar hafa fengið
dýrmæta reynslu um meðferð
sjúklingsins. Þá var amyl nitrite
hotað mikið við sjúkdóminn en
nitroglycerin ekki nema mikið
lægi við. Bannað var að nota
tóbak en ráðgért áð drelcka
whisky. Nú er amyl nitrite sjald-
an notað en nítröglycefin aftur
á móti ráðlágf oft og tíðftm,
ckki aðeins i kasti, heldur til
þess að koma í: veg fyrir kast.
Ef sjúklingurinii á fyrir hönd-
um að þurfa að reyna mikið á
sig, svo sem að ganga upp erfiða
■ lirekku, að ganga eftir máltið,
ganga á móti miklum stormi eða
fara skyndilega út i kuldaveður,
er honum ráðlagt að taka nitro-
glycei'in áður. Þetta getur kom-
ið i veg fyrir kast eða dregið úr
því. Áður var mönnum oft ráð-
lagt að flytjast til heitari landa,
en vegna þess að ýms lyf eru
nú þekkt við sjúkdóminum er
slík breyting á lifnaðarháttum
ekki talin nauðsynleg. Ekki er
nú tóbaksnntkun harðbönmið
lengtu’ og hófleg áfengisneyzla
er ekki talin skaðleg. Hinsvegar
er álitið óviturlegt að banna að
neyta tóbalcs og áfengis, ef það
getur róað hann, þar sem það er
álitið mikils virði að hlifa tauga-
kerfinu. Ofneyzla áfengis er hins
vegar óholl, þar sem það reynjr
of mikið á lijartað. Þá er sjúkl-
ingunum nú óhætt að ferðast
með flugvélum, sem hafa loft-
þrýstingsklefa. Ekki var talið
vogandi að leggja þessa sjúkl-
inga undir uppskurð áður fyrr,
en margvíslegar framfarir, svo
sem betri svæfingarlyf o.fl. ný-
ungar í skurðlækningum hafa
gert það að verkum að manni,
sem þjáist af kransæðaþrengsl-
um. er ekki hæítara á skurðborð-
inu en öðrum. Loks má segja,
að kransæðaþrengsli sem eru
updanfari angina eða lokun
kransæðakerfisÍTÍs, er ekki
hættulegi'i sjúkdómur en hvað
annað og mun eiga rót sina að
rekja til truflana í vinslu lik-
amans úr fituefnum.
]\rýit Itjf viö
lifatfjifji. 1
I iiýleguin fregTiuni frá Banda-
ríkjnnuni er greint frá þri, að
lyf, seni franileitt var í sióari
heimsstyrjöldinni til varnar
gegn malaríu, reynist „bezta
lyf, sem eiui sé fyrir liendi'* í
baráttunn i gegn „rhemnatold
artliritis", einni af verstu tegund
um liðagilctar, seni gert getur
menn að krypplhigum.
Lyfið nefnist „chloroquine“ og
eru upplýsingar um ágæti þess
byggðar á íjuggurra ára ranu-
sóknum dr. Arthurs W. Bangn-
all frá Vancouver, sem skýrði
fréttamönnum svo frá, að hjá
um 72 af 108 sjúklingum, sem
meðalið hefði verið reynt við,
hefðu liðamótahreyfingar orðið
auðveldari en áður. Virtist lyfið
ráðast gegn sjúkdómnum sjálf-
um, en ekki aðeins dhaga úr
þeim bólgum, sem honum væru
samfara, en það gerði aftur á
móti lyfið „cortisone", sem auk
þess leiddi stundum af sér fylgi-
kvilla.
Um „rheumatoid arthritis" er
það annars að segja, að sýkinn-
ar verður venjulega fyrst vart
milli 20 og 50 ára aldurs og
sezt þá að í þeim, sem fyrir
henni verður, en það eru þrefalt
oftar konur en karlar. Ef unnt
er að greiná sjúkdóminn
snemma og meðliöndla hann á
réttan hátt, er í 70 af hverjum
100 tilfellum unnt að forða
mönnum frá því að verða krvpp-
lingar.
Dauðsföllum af völdum
berkla fækkar stöðugt.
Athyglisverð skýrsla alþjóðaheslbrlgðismála-’
stofnunarinnar um ástand þessara mála
í Evrópu.
DauðsföHiun af völdnni berkla
fer stöðugt fækkandi í flestiun
lömlum Evrópu, sainkvæint ný-
útkominni skýrslu alþjóða heil-
brigðismálastofniinarinnar.
1 skýrslunni eru tölulegar upp-
lýsingar um dauðsföll af fyrr-
greindum orsökum á tímabilinu
1950 til 1955 og kemur þar m.a.
íram, að í Danmörku létust 13,8
áf hverjum 100.000 íbúum úr
berklum árið 1950, en aðeins
6,3 af sama fjölda 1955. 1 Frakk-
landi voru hlutföllin 58,1 og 31,3;
og í Portúgal fækkaði dauðsföll-
um úr 143,6 í 63,0.
Berklar í öndunarfærunum,
einkum lungnaberklar, eru enn
sem fyrr aðaldánarorsök af
völdum þessa sjúkdóms. Athug-
anir hafa leitt I ljós, að þeir, sein
helzt verða fyrir barðinu á þess-
ari tegund berkla, eru nú konur
og karlar eldri en 60 ára, en
fyrir síðari heimsstyrjöldina
voru það á hinn bóginn tíðast
konur milli tvítugs og þritugs
og karlar milli 40 og 55 ára.
Þrátt fyrir þennan árangur,
sem náðst hefur og augljós er
af -skýrslu heilbrigðisstofnunar-
innar, er vakin athygli á þvi, ao
berklar séu enn ein af tíu helztu
dánarorsökum í Evrópu og heil-
brigðisyfirvöld landanna leggi
enn mikla áherzlu á berklaskoð-
anir í ráðstöfunum sinum til
aukins. lieilbrigðis.
Geislavirkt bJóðiyf til
rannsóknar á fióm.
Bandarískir vísindanienn ern
nú teknir að nota geislavirkt
eerinm við rannsóknir á flóm og
lulttiim Iieirra.
Nauðsynlegt þykir að afla
nánari upplýsinga um, á hvern
hátt flær bera sjúkdóma á miili
dýra og manna Það eru vísitida-
menn frá heilbrigðiseftirliti
Bandaríkjanna og lælcnadeild
Kaiiforníuháskóla, sem haía |
þetta starf með höndum.
Flúor í vatni ver
tannskemmdum.
Sérfræðingar WHO (Alþjóða
heilbrigðismálastofnunarinnar)
liafa lýst yfir, að undangengn-
um tilraunum, að þeir séu al-
gerlega meðmæltir því, að flúor
sé sett í drykkjarvatn til varnar
tannskemmdum.
Segja þeir, að þetta sé örugt
og hagkvæmt, og áætlanir í
þessu efni muni fyllilega riá til-
gangi sinum. Sérfræðingar voru
frá G löndum og hafa kynnt sér
árangurinn af tilraunum sem
gerðar hafa verið í alls 17 lónd-
um. — sumar um 12 ára Skeið.
Hvítblæði læknað
með kjarna-
Almenningur lineigist sífellt meir að notlcun inargslconar
pillna. Á þessari mynd eru u.þ.b. 250.000 róandi pillur, sem á
einum degi hafa vcrið framiciddar í einni vél brezkrar lj'fja-
vcrksmðju. Á það magn að geta enzt brczkum neytendum I 12
tíma. Samtals er áætlað að í Bret’ ndi séu nouð róandi lyf fyrir
sem svarar 2970,5 millj. isl. lcr. á r en bó er notkunin stórum
meiri í Bandaríkjunum, þar seia talið er að slík lyf séu seld
fyrir jafnvirði 472,6 millj. ísl króna á dag.
Flærnar eru látnar snerta
vatn, er inniheldur geisiavirkt |
cerium, en það er límkennt og
loðir við þær. Eftir að flærnar
hafa fengið á sig geislavirlct
cerium er þeim sleppt og síðan
er hægt að fylgjast með ferðum
þeirra með því að nota geisla-
mælitæki, er þær fljúga frá einu
nagdýri til annars síðan til
annarra dýra og ioks til manna.
Vísindamennirnir vonast til
þess, að þeim takist að kom-
ast að því hve langan tíma það
tekur flærnar að flytjast frá
einu dýri til annars, frá villtum
dýrum til húsdýra, og þaðan til
manna. Þessi aðferð gæti einnig
komið að notum við svipaðar
rannsóknir á háttum blóðmaura,
lúsa og annarra dýra, en mönn-
um hefur hingað til reynst erfitt
að afla sér upplýsinga um venj-
ur og hætti þessara dýra,
Menn gera sér ekici alinenut
grein fyrir því, að ge:slavirlc
kjarnorlcu-læknvslyf, scm nú
eru notuð daglega í sjúkrahús-
um á f’.estum stöðum hieimsins,
voru fyrst notuð fyrir riiirilega
20 árum.
Hinri 24. desember árið 1936
gaf iæknirinn John Lavrence
við Donnerrannsóknarstofuna
við Kaiiforníuháskóia sjúklingi,
sem þjáðist af krónisku hvít-
blæði, inn skammt af geisla-1
virkum fosfór.
Þetta var í fyrsta skipti í sög-
unni, sem geislavirk kjarnorku-
efni voru notuð til lækninga á
sjúkdómi í iriönnum. Síðan hafa
þúsundir sjúklinga verið lælcn-
aðir með þessari aðferð, og er
hún orðin fastur liður á sviði
læknavísindanna. Með því að
nota þessa aðferð hefur lífi
fjölmargra sjúklinga verið
bjargað og líðan þeirra bætt.
Nú sendir kjarnorkunefnd
Bandaríkjanna þúsundir send-
inga af geislavirkum ísótóp-
um árlega til mörg hundruð
lækna alls staðar í heiminum.
Feitar rottur deyja
fremur en grannar.
Waslilngton. — Er það jiess
virði að taka upp sérstakt mat-
aræði til þess að gTenna sig?
Eða svo að spurningin sé öðru
vísi orðuð, er hægt að breyfu
aftur þeim efnamyndunum, sem
offita hefur i för með sér.
Læknir dr. Olaf Mickelsen og
dr. Leon Sokoloff við National
Institute of Arthritis and Meta-
bolic Diseases hafa hafið við-
tækar tilraunir með rottur í
þessu sambandi, og vonast þeir
til, að þær muni stuðla að ein-
hverju leyti að iausn þessa
vandamáls.
Rannsóknaraðferðir þeirra éru
fólgnar i því, að rotturnar eru
aldar á fituefnaríkri fæðu, þang-
að til þær hafa náð næstum því
tvöfaldri þyngcl sinni. Síðan íara
fram rannsóknir á þéssum mjög
svo feitu dýrum, en siðan er
tokið upp sérstakt mataræði til
þess að grenna þau.
Læknarnir, sem að þessum
rannsóknum standa, slcýra svo
frá, að eitir að rotturnar hafi
náð fullum þroska séu dauðs-
föll helmingi hærri meðal íeiíu
rottanna en hinna grönnu. Þó
að eklci virðist sem meiri hætta
sé á hærri blóðþrýstingi eða út-
vikkun æða í feitu rottunum, jiá
stækkar skjaldlcirtillinn og nýrna
hetturnar og hefur þetta áhrif
á störf nýrnanna.
Læknarnir leggja samt scm
áður á það ríka áherzlu, að
þessar breyingar þurfi elcki að
stafa eingöngu af offitu, heldur
geti margt annað komið þar t:I
greina. Þegar eru hafnar rann-
sóknir til þess að ganga úr
skugga um mikilvægi slikra
breytinga. (Úr Medical News).
q Nýra var tekið í fyrri rilcu
úr 14 ára stúllcu í Boston,
Bandaríkjunum, og gaf hún
það tviburasystur sinni, en
úr lienni liafði orðið að talca
skemnit nýra. Aðgerðirnar
gengu að óskum.

JM