Vísir - 16.09.1957, Qupperneq 4

4
Ví SIB
Mánudaginn 16. september 1951?
Wl^XSS.
D A G B L A Ð
yUlr kemur út 300 daga á árl, ýmist 8 e5a 12 blaEsiOur,
Bltstjórl og ábyrgðarmaður: Hersteinn Pálsson,
Sirifstofur blaðsins eru í Ingólfsstræti 3.
JÖMtjórnafskriístofur blaðsins eru opnar frá kl. 8,00—18,00.
Aðrar skrifstofur frá kl. 9,00—18,00.
Afgreiðsla Ingólfsstræti 3, opin frá kl. S.,00—1S,00.
Sími 11660 {fimm línur).
Útgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIE HJF.
Yísir kostar kr. 20,00 í áskrift á mánuði,
kr. 1,50 eintakið í lausasölu,
Félagsprentsmiðjan h.L | "H!r!

Duibúin umhyggja.
Almenningur gæti ætlað, að
bæjarfulltrúarnir fimm, sem
kærðu útsvarsálagningu nið -
urjöfnunarnefndar fyrir fé-
lagsmálaráðherra, beri ein-
hverja sérstaka umhyggju
fyrir einstaklingum í bæn-
um, er útsvörin verða að
greiða. Er það þó mjög fjarri
sanni, því að umhyggjan, sem
þessir menn bera er aðeins
fyrir þeim sjálfum og mögu-
Jeikum þeim, sem þeir hafa
til að vera áfram í bæjar-
stjórn um þetta leyti á næsta
ári. Þeir eru að reyna að búa
sér til einhverjar skraut-
fjaðrir, sem þeir geta leyít
bæjarbúum að sjá, er til
kosninga kemur næst.
Það eru hræddir menn, sem
þarna er um að ræða, því að
þeir vita, að þegar að næstu
kosningum lœmur, þá verða
þeir að viðurkenna, að hér í
Reykjavík hefir verið unnið
að meiri framkvæmdum á
fleiri sviðum en nokkiu
! sinni fyrr. Jafnvel bæjarfé-
lög úti á landi, sem eru undir
stjórn manna úr minnihluta-
flokkunum, eins eða fleiri,
geta ekki bent á neitt sam-
svarandi, ei.da þótt hentugí
væri að geta gert slíkan sam-
anburð, til að færa sönnur á
ódugnað „íhaldsins“. En
engu slíku er til að dreii.a,
því að undir „íhaldsstjórn ‘
er Reykjavík að öllu lej'ti
betur á sig komin og betur
stæð en bæjarfélög undir
annari stjórn.
En nú kemur brátt að því, að
það er nauðsynlegt að geta
bent bæjarbúum á, hvað
minnihlutaflokkarnir hafi
staðið vel í ístaðinu fyrir
kjósendur — staðið gegn lög-
leysum ihaldsins. Aðferðin
er að kæra útsvarsálagning-
una, biðja félagsmálaráð-
herrann að úrskurða lögmæti
hennar eða óiögmæti. Og
ekki stendur á honum —
hann veit, til hvers er ætl-
azt og afgreiðir pöntunina.
Þar með er skrautfjöðrin,
sem á að bjarga kempunum
í kosningunum, fullgerð til
notkunar.
Ríkið eða bæríiui.
Hafi menn ekki vitað það áður,
er öllum það Ijóst nú, að bæj-
arfélög eiga að leita heim-
ildai- félagsmálaráðuneytis-
ins, ef þau óska að leggja á
hærri útsvarsfjárhæð en
nemur svo eða svo miklúm
hundraðshlula umfram með-
altal útsvara undanfarinna
ára. Ríkissjóður getur hihs-
vegar innheimt hvaða fúlgu
sem vera skal, þegar Alþingi
hefir samþykkt það, og það
spyr engan heimildar — og
sízt gjaldþol þegnanna.
Það kom greinilega í ljós fyrii’
jólin síðustu, þegar skatt-
arnir voru í einu vetfangi
hækkaðir um 300 milljónir
króna. Og það gerðu þeir
flokkar, sem segja þeim
mönnum fyrir verkum, er
kærðu útsvarsálagninguna.
Enginn heyrðj þá andmæli
frá þeim vegna pyngju Reyk-
vikinga, og enginn þeirr i
nefndi, að rétt væri að sam-
þykkja ályktun í mótrnæla-
skyni og senda Alþingi og
ríkisstjórn. Þá var þagað.
Þar birtist hin raunverúlega
umhyggja þessara manna
fyrir hag bæjarbúa. Úr bví
að ríkisstjórnin þurfti á fé
að halda, þá var allt í lagi.
Þá mátti hafa álögurnar eins
miklar og hana langaði til —
mótmælalaust. Þannig ræður
hin pólitska þörf gerðuia
þeirra að öllu leyti.
Þjóðskráin veitir ýmis
konar upplýsingar.
Reglur hafa veri5 settar um þessháttar
starfsemi hennar.
Tvíeggjað sverð.
Engum blandast hugur.um, að
úrslit bæjarstjórnarkosninga
fara að miklu leyti eiftir
gangi landsmáia og stjórnar-
farinu undir forsjá hræðslu-
bandalags kommúnista. Eng-
um blandast hugur um. að
álit almennings á stjórnvizku
' og' hæfileikum þessara
flokka hefir farið óðum
’ þverrandi síðustu mánuði,
’■ svo að minnihluta ilokk.arr.ir
I fara halloka, cí þeir cetia
ekki að hafa annað tii að
státa af en ágæti núverandi
rikisstjórnar.
Nú dregur óðum að bæjar-
stjórnárkosningurn, og nú efu
góð ráð dýr. Þá er jafnvel
hægt að notast við kærui
yfir útsvarsálagningu, enda
þótt það brölt geti orðið til
mikiila tafa við ýmsar fram-
kvæmdir í bænum. Það m:m
einnig koma á daginn, að
þetta getur verið tvíeggjað
sverð. Svo getur iarjð, að
þetta skæða „vopn“ minni-
I lögum um Þjóðskrá og al-
mannaskráningu, er sett voru
á síðasta ári, er gert ráð fyrir
því, að Þjóðskráin láti í té vott-
orð og úpplýsingar eftir skrám
hennar og gögnum, og er þetta
mikilvægur þáttur í starfsemi
hennar. Hér er annars vegar
um að ræða vottorð um aðset-
ur fyrirspyrjanda sjálfs eða urn
eitthvað annað um hann skráð,
og hins vegar upplýsingar, sem
fyrirsyrjandi óskai’ að fá um
aðsetur annarra manna nú eða
fyrr. Veiting upplýsinga unij
önnur skráningaratriði en að-
setur er háð vissum takmörk-
únum, eins og vænta má.
Áður var ekki til nein slík
upplýsingamiðstöð, þar sem op-
inberir aðilar, fyrirtæki og ein-
staklingar gátu fengið upplýs-
ingar um aðsetur manna hvar
sem er á landinu, og kom það
sér illa fyrir marga aðila, sem
hér eiga hlut að máli. Nú hefir
þjóðskráin tekið við þessu hlut-
verki og mun hún kappkosta
að fullnægja þörfum þeirra, sem
nota sér þessa þjónústu. í því
sambandi má geta þess, að áður
fyrr gat sá aðili, er annaðist
manntalsskráningu í hverju
sveitarfélagi, yfirleitt aðeins
veitt upplýsingar um aðsetur
manna samkvæmt síðasta mann
tali, en Þjóðskráin fær jafnóð-
um tilkynningar um breytingur
á aðsetri og getur hún því að
jafnaði upplýst aðsetur þeirra,
sem flutt hafa eftir síðasía
skráningardag, sem er 1. des-
ember ár hvert.
Það skal tekið fram, að upp-
lýsingaþjónusta Þjóðskrárinnar
er, að því er snertir fyrirspurn-
ir um aðsetur rnanna í Reykja-
vík, einskorðuð við aðila, sem
þarfnast upplýsinga vegna at-
vinnurekstrar eða annarrar
starfsemi. Almenningur skal
eftir sem áður snúa sér til
Manntalsskrifstofu Reykjavík-
ur með beiðnir sínar í þessu
sambandi. Sömuleiðis skal al-
menningur í hverju umdæmi
utan Reykjavíkur snúa sér til
ifilutaðeigandi bæjarstjóra eða
oddvita, þegar óskað er upplýs-
inga um aðsetur manna í sama
umdæmi.
Stjórn Þjóðskrárinnar hefir
fyrir nokkru sett reglur um til-
högun þessarrar starfsemí og
gjöld fyrir vottorð og upplýs-
ingar, sem hún lætur í té.
Þjóðskránni ber að veita opin-
berum aðilum hverskonar upp-
lýsingar, sem er að finna í
skrám hennar og gögnurn, ef
þeir þurfa upplýsinganna við
vegna embættisfærslu eða hlið-
stæðrar starfsemi, og gerir
Þjóðskráin þetta endurgjalds-
laust. En aðrir, sem fá upplýs-
ingar frá Þjóðskránni, þurfa að
greiða fyrir þær tilskilið gjald
samkvæmt gjaldskrá. Gjaldið
er breytilegt eftir tegund þeirr-
ar þjónustu, sem um er að ræða,
og það fer líka eftir tölu fyrir-
spurna hverju siimi, þannig, að
afsláttur er veittur, ef margar
fyrirspurnir eru bornar fram í
einu lagi. Auk þess er hægt að
fá keypt afsláttai’hefti með 25
eyðublöðum undir fyrirspurnir
til Þjóðskrárinnar. Sérstakur
taxti gildir fyrir upplýsing'ar
veittar ætlfræðingum og öðrum
fræðimönnum. — Gjald fyrir
vottorð og' upplýsingar úr Þjóð-
skránni greiðist um leið og fyr-
irspurn er frarn borin.
Nota skal sérstök eyðublöð
undir fyrirspurnir til Þjóðskrár
innar og fást þau í Hagstofunni.
Þjóðskráin er lögum sam-
kvæmt séfstök stofnun undir
eigin stjórn, þar sem sæti eiga
fulltrúar þeirra aðila, sem stóðu
að stofnun hennar, en hins veg-
ar er hún starfrækt sem deild
í Hagstofunni. Hagstofustjóri
er formaður stjórnar Þjóð-
skrárinnar, en aðrir stjórnar-
menn eru: Einar Bjarnason að-
alendurskoðandi, skipaður af
fjármálaráðuneytinu, Gutt-
ormur Erlendsson, forstöðumað-
ur endurskoðunardeildar
Reykjavíkurbæjar, skipaður af
borgarstjóra Reykjavíkur, dr.
Sigurður Sigurðsson, skipaður
af heilbrigðismálaráðuneytinu
fyrii’ hönd berklavarna ríkisins,
Sverri Þorbjörnsson forstjói,
skipaður af Tryggingastofnun
ríkisins og Þormóður Páisson
bæjarfulltrúi, skipaðúr af fé-
iagsmálaráðuneytinu.
hluta flokkánna verði þein
hættulegra en „íhaldinu“,
sem það er ætlað að veill
holundina. Það mun einnig í
minnum haft um langan ald-
ur, að eitt mesta afrek minn»-
hluta flokkanna er brölt, sem
getur bakað bæjarfélaginu
ýmislegt tjón vegna tafa . á
innbeimtu útsvaranna.
Sérfræðingar á
vegum Söiutækni
l»að lith'ir nú verið afráðið að fá
hingað til lands á vegum félags-
ins SÖLUTÆKNI, með aðstoð
lðnaðarinálastofnunar íslands,
tvo erlenda kunnáttumenn til
þess að halda námskeið í ýmsu,
er einknm lýtur að rekstri smá-
söluverzlana.
Hinir erlendu sérfræðingar
eru Bandarikjamaðurinn Walter
H. Channing og Norðmaðurinn
H. B. Nielsen, en báðir hafa þeir
áður komið hingað svipaðra er-
inda og eru hér góðkunnir. Þeir
hafa unnið saman að stjórn
slíkra námskeiða á vegum Efna-
hagssamvinnustofnunar Evrópu
í Noregi og víðar og liefir það
samstarf borið góðan árangur.
Námskeiðið, sem iialdið verð-
ur i salárkynnum Iðnaðarmála-
stofnunar Islands, mun hefjast
19. þ.m. og standa til 17. okt.
n.k.
í fyrra voru allmörg námskeið
lialdin hér á ’vegtim SÖLU-
TÆKNI og urðu þau mjög vin-
sæl, en þetta er hið fyrsta á
því starfsári, sem nú er að liefj-
ast.
0 ltiuuiai'íska veðnrþjúnustiui
het'nr spáð góðviðri í N'oregl
septembcr. Talið er, að úr-
komulitið verði um Jand allt
í múmiðinum.
Um póstmál.
Á laugardaginn var gerð fyrit-
spurn til Bergmáls út af pen-
ingahvarfinu í pósthúsinu sent
skýrt var frá 1 Vísi s.l. föstudag.
Sú fyrirspurn var á þá lund
hvort löglegt væri að senda pen-
inga í pósti án þess að geta þess
á bréfinu. Jafnframt var spurzt
fyrir um það hvort það væri
miklu ódýrara að hafa þann hátt
á, sem Raforkumálaskrifstofan
hefði — að senda peninga í
ábyi'gðarbréfi og kaupa trygg-
ingu á bréfinu hjá vátryggingar-
félagi heldur en að borga undir
bréfið, sem peningabréf á póst-
húsinu. Loks var svo spurzt
um það livort pósthúsið í Reykja
vik gæti ekki gengið eitthvað
tryggilegar frá ábyrgðarbréfúm
!og öðrum ábyrgðarpósti heldur
en raun virðist vera á.
Bergmáli eru þessi mál ekki.
nógu kunn til þess að geta
svarað fyrirspurnunum, en vísar
þeim til réttra aðila.
Vöruþurrð í landinu.
Bergmáli barzt svohljóðandi
bréf frá reykvískri konu.
„Einn góðan veðurdag fyrir
skemmstu vanhagaði mig urn
ákveðinn hlut á heimili mitt,
hlut sem þarf ákveðið viðhald
og endurnýjun og aldrei verið
skortur á í verzlunum bæjarins
til þessa. En svo undarlega brá
við að þótt ég gengi götu úr
götu og verzlun úr verzlun fékk
ég ekki þennan hlut fyrr
en í búðarholu i einu úthverfi
jbæjarins, þar sem tiltölulega
| fáir eða engir verzla nema þeir
sem eiga heima þar í hverfinu.
1 En það sem mér fanst sér-
kennandi við þessa göngu mína
var sama viðhorfið, sem glumdi
i eyrum minum af hálfu verzl-
unarfólks og kaupmanna. „Við
fáum engar vörur framar, engin
leyfi, engan gjaldejTÍ. Við höf
um reynt að fá þetta flutt inn
en við fáum það bara ekki“.
Mér er spurn: Er ný vöru-
þurrð að dynja yfir?
Blóinskrýddur bær.
Flestum ber saman um það að
aldrei hafi verið gert jafn
mikið að þvi að fegra Reykja
vík með blómskrúði og gróðri
sem nú. Það má vafalaust þakka'
að verulegu leyti dugnaði og
hugkvæmni hins nýja garðyrkju
ráðunautar Hafliða Jónssonar
sem hefur verið vakinn og sofinn
í þvi í allt vor og sumar að
skreyta bæinn með gróðri. Hef-
ur hann 'sýnt verulega hug-
kvæmni i þessa átt og í sumar
hefur borið meiri fjölda blóm-
tegunda fyrir augu bæjarbúa en
nokkru sinni áður.
Þá hefur sú athyglisverða ný-
lunda verið tekin upp við
Austurvöll að skrá blómaheitin
við ýmsar hinar fágætari og ó-
venjulegri tegundir blóma og
er að þessu mikill fræðsluauki
fyrir blómaunnendur og garð-
eigendur. Nú fara blómin að
fölna hvað úr hverju og þeir
sem njóta vilja fræðslu i þessu
efni ættu að hraða sér niður
á Austurvöll til þess að skoða
blómin og auka sér fræðslu með
því að lesa á spjöldin sem greina
hinar einstöku tegundir. — Hafi
garðyrkjuráðunautur þökk fyrir
starf sitt.
• Mikið tjón larð S.L l’östudag
af völdurn fellibyls á KyiLsliu
í Japan. Fjölda margir urðu
he.imilislaasir vegna þess að
hús eyðöögðust eða löskuð-
ust.