Vísir - 18.10.1957, Blaðsíða 3

Fösiudaginn 18. október 1957
VlSIB
Byltingin í San Marino.
IUestur vígahugur I krökkum -
grasekkjur í góðum fagnaði.
Dvergríkið „San Marino“ á
Italiíu komst fyrir nokkru í
heimsfréttirnar, sem kunnugt er,
því að „borgarastyrjöld“ — ekki
blóðug að visu — var háð í land
inu, en átökunum milli þeiiTa,
semi þar áttust við er nii lokið.
í þessu fallega, litla ríki, með
gömlum klaustrum og höllum,
við hið bláa Miðjarðarhaf, gekk
allt á tréfótum, sem vonlegt var,
því að stjórnmálaflokkar lýðveld
isins litla höfðu hnífjafna þing-
mannatölu, 30 þingmenn hvor
flokkur, og engum málum varð
komið gegnum þingið. í öðrum
flokkum eru jafnaðarmenn, í hin
um kommúnistar og litlir kœr-
leikar þar, og mun svo víðar
vera milli þessara flokka. Ekki
var þó ríkiskassinn tómur, því
að talsverðar tekjur hefur San
Marino haft, m. a. af frímerkja-
sölu, en frímerkin eru eftirsótt
vegna fegurðar þeirra, svo
flykkjast ítölsk hjón, sem ætla
að skilja og þurfa að fá fljóta
afgreiðslu, til San Marino, og
greiða drjúgan skilding fyrir.
Og sv'o er „rikið" — en þar fá
menn keyptan drykk, er nefnist
titanium og mun vera „svarti
dauði“ þeirra í San Marino.
hað „óti'úlega skeði“.
En „það ótrúlega skeði“. Einn
kommúnistannta gekk í fylkingu
krata. Og þar með höfðu hinir
síðarnefndu fengið meirihluta á
þingi. Það v'ar ekki nema eitt um
að ræða, sem kommúnistar gátu
gert. að þeim fannst. Þeir „her-
tóku“ gamla gotneska kastalann
við Frelsistorgið, læstu sig þar
inni og tilkynntu, að þeir væru
„hin löglega stjórn landsins." Nú
var úr vöndu að ráða fyrir krata.
San Marino er í rauninni frið-
semdar riki, og engum dettur í
hug að skjóta náunga sinn, svo
að kratar tóku sér bráðabirgða- j
aðsetur i húsi undir hlíðum Tit-
ano-fjalls og mynduðu bráða-
birgðastjórn, en gátu iítið að-
hafst, þarna við fjallsræturnar,
með kommana uppi á toppinum.
Stofnaður Jier.
Og nú stofnuðu kommar her
80 manna, sem ber fornar byss-
ur. Kratar stofnuðu 50 manna
her. Svo óheppilega vildi til, að
báðir herirnir höfðu samskonar
einkenni — bláhvít bönd. Afleið-
ingin, að menn vissu aldrei hvort
þeir voru að „berjast" við félaga
eða andstæðing. Þeir rauðu leit-
uðu stuðnings Sameinuðu þj.,
eins og allir góðir kommúnistar,
en bráðabirgðastjórnin á náðir
Italíustjórnar, sem sendi nokkra
skriðdreka á vettvang og lokaði
öllum vegum til San Marino.
Skortur matvæla. Grasekkjur
una sér vel.
Þegar fór að bera á nokkrum
matvælaskorti, sem . ítalska
stjórnin mun hafa bætt úr síðar.
Nokkrar ítalskar grasekkjur á
baðstaðnum Rimini undir sér hið
bezta, þótt samgöngur hefðu
rofnað, — og voru alvég ör-
uggar um, að eiginmennirnir
gætu ekki sótt þær i bili. Skólum
lokað og mikill fögnuður milli
barna og ungmenna.
En sumir sögðu raunar, að
vigahugurinn hefði verið lang-
Nafnabreytingar í Sovét-

Lenui liinn mikli kenndi sovét-
þjóðum að vera litillátar og' var
mestur í krökkunum, sem vildu
nota fríið til bardaga. Öllu lauk
nú samt án þess til stórorrustu
kæmi.
Eins og' í „Don Caniiilo".
Aðalmaðiu'inn, sá sem mest
var rætt um fréttunum var Fred-
erico Bigi prófessor, forsætisráð-
herra bráðabirgðastjórnarinnar,
sem er lýst svo, að hann gæti j sjáifur lítillætið og' einfaldleik-
verið ein af aðalpersónunum i jnn uppmálaðiu' og lagðist ákveð
Don Camillo, risi vexti, gildvax-1 jg gegn því, að nafni sínu væri
inn, góðlyndur, með aila kosti og ]laWið á lofti
lesti kaþólsks kierks og komm- j „Ekki er hægt að ímynda sér,
únistisks borgarstjóra, matmað- ]lve óskaplega óþægileg mér
ur og mælskumaður. Að einni flnnst þessi mikla notkun nafns
langri umræðu lokinni, þar sem mjns" sagði hanru
öllum volgnaði vel, neytti hann j gvo Segir í tilskipun um
nafnabreytingar, sem æðsta ráð
Sovétrikjanna sendi frá sér 11.
sept. Annar undirskriftarmaður-
inn var Vorosilov og setur hann
með þessu fram furðulega sjálfs-
gagnrýni, þar eð hann hefur léð
Þar hétui 45 staðir eftir Lenin.
máltíðar hraustlega, og segir
sagan, að er að ábætinum kom,
sem var rjómaís, hafi hann feng-
ið 14 sinnum á diskinn. Annars
cr Bigi vcl menntaður maður og
kcnnir itölsku og latinu. Hann
hefur heimsótt Bandarikin og fjölda borga og fyrirtækja nafn
tekið þátt í alþjóðaráðstefnum. sitt. Lenin sjálfur leyfði aldrei,
„Þar reyni ég að gera sem , að nafn sitt væri notað á þennan
hátt. En hann var auðsjáanlega
slæmur uppfræðari, því aðeins
minnst úr mér“, segir hann“,
sem er engan veginn auðvelt"
(hann er sex fet á hæð og vegur
245 þund), og bætir við: „Ég get
allt af stært mig af að tilheyra
þjóð, sem — þótt fámenn sé —
hefur gætt freisis sins í 600 ár“.
1 alírifrelsisbaráttu hefur Bigi
tekið þátt, er á reyndi. Hann er
rammur andstæðingur kommún-
fimm dögum eftir dauða hans
ista. Og því gerist liann upp-
reistarmaður nú. Byltingunni.
lauk nefnilega með því, að
kommúnistar urðu að lyppast
niður.
Lýðræðisstjórnin
var hin eftirtektaverðasta allra
nafnbreytinga gerð, er Péturs-
borg var skirð upp og nefnd Len-
ingrad.
★
Þar með brustu allar hömlur.
Fjöldi endurskírna fór fram, og
hálfu ári seinna neyddist Kalinin
tii að mótmæla þvi, að héraði
væri gefið nafn hans.
„Slíkt og annað eins nær ekkí
nokkurri átt,“ sagði hann. „Það
kostar bara fé og leiðir i ijós
þverrandi virðingu fyrir hinu
iiðna. Nei, bíðið þar til 50 ár eft-
ir andlát okkar. Þá sést, hvort
það er þess vert,“ sagði hann í
ræðu i ágúst 1925. Hún var birt
í Izvestia 15. sept 1957.
Hann mátti sín þó einskis
gegn vaxandi persónudýrkun.
Stalin gekk þar í fai’arbroddi.
Þegar 1925 var Tsaritsyn skírð
upp og nefnd Stalingrad. Og Kal-
inin lét ekki ganga lengi á eftir
sér heldur. Árið 1931 fékk æva-
forn borg, Tver, nafn hans.
Nokkrar aðrar þekktar nafn-
breytingar eru t. d. að Novgorod
var 1932 gefið nafnið Gorki og
Perm nefnd bolotor 1940. Þann-
ig komust skírnir eftir flokks-
goðum og frægum mönnum í
sovét upp í þúsundir.
1 vanalegu korti yfir Sovétrik-
in (1955) má slá upp á nafninu
Lenin á 45 stöðum, Stalin 22,
Kalinin 21 o. s. frv. Við þetta
bætast svo auðvitað nöfn ótal
þorpa, verksmiðja, torga, gatna
m. m. Krúsév og Malenkov vant-
ar að vísu í landakortið — þar
eð þeir komust ekki til valda fyrr
enn rétt fyrir andlát Stalins —
en þeir hafa einnig gefið nafn
bæjum og smærri fyrirtækjum.
Tilskipunin þann 11. sept. er
um endurskírn staða og fyrir-
tækja, sem nú hafa verið skirð
nöfnum lifandi manna. Hversu
mjög þetta nær til þegar liðinni
atburða er ekki gott að vita. Þeg-
ar i fyrrasumar voru Stalin-bíla-
smiðjurnar í Moskva endurnefnd
ar og kallast Lichatjev-verk-
smiðjurnar. Og friðarverlaun
Broitnám Mu§§oíini§.
Það var eitt mesta dirfsiiu
bragð styrjaldaráranna.
Framh.
hentist i loftköstum yfir grýtta
fjallshlíðina. Loks varð kyrrt.
Lokan fyrir lúkugatinu hafði
í’ifnað i burtu. Ég smeygði mér
út á hliðinni og hélt um vél-
skammbyssuna.
Fyrsti italski varðmaðurinn,
sem ég sá stóð á dálítilli hæð við
eitt hornið á hótelinu, sem var
aðeins fimmtán metra í burtu.
Hann glápti á mig hreyfingar-
laus, eins og tröll á heiðríkju,
þegar ég hljóp fram hjá honum
með menn mína másandi á eftir
mér. Ég hafði sagt þeim, að
en^inn mætti hleypa af skoti á
undan mér. Árás okkar átti að
koma þeim í opna skjöldu.
Við komumst að hótelinu. Þar
var annar steinhissa og aðgerð-
arlaus varðmaður. Ég hrópaði
„mani in alto“ (upp með hend-
urnar), hljóp inn í húsið og kom
að hermanni, sem var að eiga
við 'útvarpssenditæki. Eitt spark
var nóg til að fella stólinn undan
honum og annað nægði til að
eyðileggja senditækið. Það voru
engar dyr á þessu herbergi inn
í hótelið, svo við hlupum út
aftur.
Er við hlupum meðfrarri bygg-
ingunni og fyrir næsta horn,
komum við að vegg á upphækk-
un eða palli, um þrem metrum
hærri en stígurinn meðfram hús-
inu. Himmel iiðþjálfi bauð mér
bakið og komst ég upp og yfir
í snarhasti. Hinir kom í hóp á
eftir.
Er ég leit yfir framhlið bygg-
ingarinnar, kom ég auga á auð-
þekkt andlit i glugga á neðstu
hæð. Þetta var andlit Mussolín-
is,
Ég öskraði á hann: „Frá glugg
anum!“ og við hlupum allir að
fordyrinu, i flasið á hóp italskra
hermanna, er ruddist út. Ég
þrengdi mér gegnum hópinn og
notaði byssuskeftið til frekari
áherzlu.
Tvær vélbyssur stóðu þarna
framan við innganginn. Við
stukkum til og gerðum þær ó-
virkar. Enginn hafði ennþá
hleypt af skoti.
Ég var nú kóminn in-n í for-
salinn. Ég hafði engan tíma til
að fylgjast með hvað gerðist að
baki mér. Hægra megin við inn-
ganginn var stigi. Ég hljóp upp
stigann og tók þrjú þrep í stökki
kom upp á gang og hratt upp
dyrum á vinstri hlið. Mussolini
og tveir ítalskir herforingjar
stóðu í miðju herberginu.
Ég ýtti herforingjunum til
hliðar og lét þá standa með bak-
ið að dyrunum. Andartaki síðar
birtist undirforingi minn, Schw-
erdt í dyrunum. Hann gerði sér
strax grein fyrir aðstæðum og
hrakti hina undrandi herforingja
út úúr herberginu.
Okkur haíði tekizt fyrsti hlut-
inn af fyrirætlun okkar. Mussol-
ini var heill á húfi i höndum
okkar. Aðeins þrjár til fjórar
mínútur voru liðnar frá þvi við
lentum.
Á þvi augnabliki birtust höfuð
þeirra Ilolzer og Benz, tveggja
liðsmanna minna, fyrir framan
gluggann. Þeim hafði ekki tekizt
að brjótast gegnum þyrpinguna
í fordyrinu og höfðu klifrað upp
eldingavarann. Ég setti þá á vörð
frammi á ganginum.
Ég leit út um gluggann og sá
þá Radl, undirforingja minn, er
hafði lent svifflugu sinni næst á
eftir mér, á hlaupum í áttina
til gistihússins með stormsveitar-
mönnum sinum. Á hæla þeim
komu hóparnir úr þriðju og
fjórðu svifflugunni.
„Alt í lagi!“ hrópaði ég til
þeirra. „Standið á verði“.
Ég beið dálítið lengur til að
horfa á fimmtu og sjöttu svif-
fluguna lenda. Þá skeði óhappa-
slys. Sjöunda sviflugan hlýtur
að hafa lent í sviftivindi, hún
byltist og féll svo allt í einu
eins og steinn beint til jarðar,
lenti í grýttri hlíðinni og brotn
aði í spón.
Nú heyrðust skothrið úr fjar-
lægð og ég rak höfuðið fram
á ganginn og kallaði á foringja
þann er hafði stjórn varðliðsins
á hendi. Höfuðsmaður einn birt-
ist og ég skipaði honum að gef-
ast upp. Hann bað um frest til
að hugsa sig um. Ég gaf honum
einnar mínútu fi’est. Á meðan
hún var að liða kom Radl. Hann
hafði orðið að ryðjast inn með
valdi.