Vísir - 05.11.1957, Blaðsíða 4

YÍSIR
Þriðjudaginn 5. ►íióvember 195f
nsn
D A 6 B L A Ð
Vísir kemur út 300 daga á ári, ýmist 8 eða 12 blaðsíður.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Hersteinn Pálsson.
Skrifstofur blaðsins eru í Ingólfsstræti 3.
Ritstjómarskrifstofur blaðsins eru opnar fró ki. 8,00—18,00.
Aðrar skrifstofúr frá kl. 9,06—18,00.
Afgreiðsla Ingólfsstræti 3, opin frá kl. 9,00—19,00.
Sixni: 11660 (fimm línur).
Útgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Vísir kostar kr. 20,00 í áskrift á mánuði,
kr. 1,50 eintakið í lausasölu.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Veltuskatturinn.
Að undanfömu hefir veltuskatt
urinn verið nokkuð á dag-
skrá, og er það á flestan hátt
eðlilegt, því að hann er orð-
inn svo þungur baggi á mörg
um aivinnurekstri, að ekki
verður lengur komizt hjá
þvi að gera á honum ein-
hvcrja breytingu. Þar við
bætist. að hann kemur ójafnt
þeir kröfðust þess, að kaup-
félögin yrðu einnig látin
greiða veltuútsvör. Þeir vita
um þarfir bæjanna, en þeir
vita ekki síður um getu
kaupfélaganna. Þess vegna
er þessi samþykkt enn mik-
ilvægari og merkilegra inn-
legg í þetta mál en menn gera
sér grein fyrir í fijótu bragði.
Mínnzt þjóðbyltingár
Unqvena. ^^0^
w Ji kvikmyndum.
1 x . Iðulega er kvartað yfir kvik-
Orreisio var sarast — ntenit myndum, sem hér eru sýndar,
niáiifin pnna cLnAim en viðurkenna verður, að jafnan
HlcfKU “Hy<i aKtfflUU Udlft* hefur verið reynt aí hálfu kvik-
I fyrradag yar efnt til sam- augnabhki, að Russar hefðu myndir> sem mesta athygU vekJa,
kornu í Gainla bio a vegum látið sér segjast við það, og i en(ja hafa margar ágætar mjmd-
Frjálsrar menningar til þess að hefði það áugnablik komið í jr verið sýndar hér á liðnum ára-
ininnast ársafmælis þjóðbylt- byltingunni, en það hefði ekki' tugum. En því er heldur ekki að
ing’arinnar í Ungverjalandi og verið notað. Menn hefðu skilið neita, að svo mikið af lélegum
talaði þar m. a. ungverskur rit- það svo í úlvarpi Frjálsar Ev-.kvikmyndum hefur oft slæðzfc
stjóri, George Faludy, cn hann rópu, áð slíkrar hjálpar mætti rneð, að full ástæða hefur verið
er flóítamaður, nú búsettur I væiita. Almennt vár hlustað á
London, og kom hann hingað það og talið að þar væri mælt j
í boði frjásrar menningar. fyrir munn Bándaríkjánna, þótt
Aðrir ræðumenn voru skáld- því sé haldið uppi með frjálsu
in Gunnar Gunnarsson og Tóm-; samstarfi, og er allar vonir
niður, og er það raunar ekki Einn af helztu stuðningsmönn-
ný bóla, að einum aðila 'sé í-
þyngt óhóflega, en annar um
leið undanþeginn sköttum
og skyldum að mestu eða
öllu leyti. Er það eftir mörgu
öðru í þessu þjóðfélagi, þar
sem stór hópur þegnanna er
markvisst alinn upp í þéirri
sannfæringu, að hann eigi að
njóta forréttinda á mörgum
| sviðum. — Annað komi ahs
; ekki til greina.
f þessu sambandi er vert að
minnast þess, sém Vísir sagði
frá um miðja síðustu viku,
en það er fulltrúafundur
kaupstaðanna á Vestur-,
Norður- og Austurlandi, sem
haldinn var í september.
Gerði fundurinn að sjálf-
um „ríkisstjórnarinnar hefir
meira að segja komizt svoáð
orði, að kaupfélögin ættu að
taka þátt í skattgi'eiöslum
eins og aðrir aðilar þjóðfé-
lagsins. Forvígismenn félag-
as Guðmundsson og Ki'istján
Albertson rith., en Gísli Magn-
ússon lék ungversk lög á píanó.
Húsfyllir var og fór samkoman
hið bezta fram og vakti ræða
Faludys mikla athygli, og einn-
ig var gerður ágætur rómur að
öðrum ræðum, er fluttar voru.
G. Faludy ræddi við frétta-
menn á íaugard. um byltinguna
í Ungverjalandi, svaraði ýms-
um íyrirspurnum, og kom víða
V'ð.
Hann mæltr á enska tungu,
sem hann kann vel, og hann er
mikili málamaður, talar þýzku
sem sitt eigið mál, ítölsku og
anna munu hinsvegar berjast, ,frönskii,-.en auk þess hefir hann
1 ’ 'i-
fyrir- því með hnúum og
hnefutn að halda þeirri að-
stöðu, sem þeir hafa haft á
kostnað annarra þegna þjóð-
félagsins, enda þótt allar að-
stæður sé nú gerbreyttar frá
því að lögin um skattfrelsi
kapfélaganna voru sétt, og
þau hafi nú ekki þá þörf fyr-
ir- skattfrelsið og áður, þeg-
ar efnaliagur alls almennirigs
var lélegri en nú.
sögðu margvíslegar sam- Að sjálfsögðii gei'a forsprákkar
■ þykktir varðandi málefni
bæjanna, svo sem um fjár-
mál þeirra, og á einum stað
er komizt svo að orði: „Sett
’ verði ákvæði um hámark
’ veltuútsvara í hinum ýmsu
greinum verzlunar- og at-
vinnurekstrar, og þau látin
ná til alls rekstrar sam-
vinnufélaga, sem og alls ann-
ars rekstrar. Slík veltuút-
svör séu frádráttarbær frá
' skatt- og útsvarsskyldum
árstekjum fyrirtækisins."
Kétt er að benda á það í þessu
sambandi, að kaupfélögin
eru mjög sterk á þeim stöð-
um, sem áttu fulltrúa á ráð-
stefnunni. Þar af leiðir, að
fulltrúarnir vissu 'mætavél,
hvað þeir voru að gera, er
kaupfélaganna sérfulla grein
fyrir því, að þörf þeirra fyrir
skattfrelsi er ekkert í sam-
anburði við það, sem áður
var, en þeir munu telja hana
engu minni en áður. Forrétt-
indaaðstöðunni vilja þeir
ekki sleppa, þótt hennar sé
ekki þörf eins og nú er hög-
um háttað. Og þeir vilja ekki
halda í hana vegna einstakra
bænda eða alþýðu manna í
landinu heldur vegna þess
hagnaðar, sem forustuliðið
hefir af henni, bæði efnalega
og til dæmis á sviði stjórn-
mála. Það er þetta, sem er
aðalástæðan fyrir því, að
framsóknarmenn vilja halda
í þetta gamla atriði, skatt-
frelsi kaupfélaganna.
Endurskoðim er nauðsyn.
Annars er nauðsynlegt, að allt
skattakerfið sé tekið til
gagngerðrar endurskoðunar,
. því að það er meingallað.
Það er raunar ekki ný upp-
, finning, því að menn hafa
vitað það lengi, og allir
j flokkar virðast sammála
r
um, að endurskoðun og „yf-
irhaling“ sé brýn nauðsyn
f
þegriunum er mjög mismim-
að ‘ á sviði skattlagningar,
sem fér eftir því, hvar þeir
eru búsettir á landinu og
hvaða störf þeir stunda.
Slíkt á ekki að viðgangast,
þegar allir eða flestir halda
því fram, að allir eigi að vera
jafnir fyrir lögunum —
skattalögunum sem öðrum.
og raunar því brýnni, sem Sá flokkur, sem gengi á undan
’ríkið gerir meiri kröfur til
þegnanna í þessu efni. Það
eykur einnig á nauðsyn end-
urskoðunar og umbóta, að
svó ér um hnútana búið, að
við endurskoðun skattakerf-
isins, mundi áreiðanlega upp-
skera mikið þakklæti skatt-
greiðendfi .um langan aldui-.
kynni af fleiri málum, sem hann
getur lesið sér að gagni, svo
sein , Nor.öurlandamálin, hefir
Iagt mikla stund á þýðingar og
er sjálfur ljóðskáld og gagnrýn-
andi.
G. Faludý er af menntuðu
fólki kominn og gekk mennta-
veginn, lagði stmid á heimspeki
við háskóla í fjórum Evrópu-
borgum, París, Boulogne, Lon-
don og Berlín. Hann var í Mar-
okkó 1940, en nazistar hand-
tóku hann. Hann komst þó und-
an og til Bandaríkjanna í boði
Roosevelts, en var fangelsaður
vegna róttækra skoðana, og
vakti það mikla athygli, er birt
var fregn í blaði um fangelsun
hans undir fyrirsögninni „Gest-
ur Roosevelts í fangelsi".
SjáliboSaliðL v - ”
Heimkoma. —■
I fangabúðum.
' Úr rættist og Faludy gerðist
sjálfboðáliði í bandaríska hern-
um í heimsstyrjöldinni, en hélt
ungverskum borgararéttindum,
og fór heim 1946. Gerðist hann
þá ritstjóri blaðs jafnaðar-
manna. Komniúnistiskt stjórn-
arfar vakti með honum mikil
vónbrigði og fyrir gagnrýni
sína var hann illa séður af
kommúnistum. 1950 ætlaði: sina
brugðust, hefði mönnum verið
næstum jafnþungt í skapi til
Bandaríkjamanna sem Rússa.
Fréttaútvarp BBC gat, hann
ekki nógsamlega lofað. Það
hefði sagt óþaégilegar fréttir, en
það sagði satt.
Faludy ræddi nökkuð von-
brigðin út af kommúnistisku
stjórnarfari, bág kjör og skort,
en í byltingunni hefðu allir haft
nóg að borða, því að bændur
hefðu flutt firn matvæla til
borgarinnar. Slíkur var sam-
hugurinn. En það sem verst var
og menn alltaf fundu sárast til
var ófrelsið:
„Menn mega ekkert segja —
enga skoðun hafa,“ sagði hann.
Hann nefndi dæmi um systur
sínar, sem höfðu verið komm-
únistar í 25 ár. Önnur þeirra
sagði honum, að sér liði illa út
af því, að geta ekki sagt systur
1 til kvartana. Þetta mun stafa
af því, að mér hefur skilizt, að
samninga vegna verða kvik-
myndahúsin að taka við þeim
eigi að sður en hinum. Það eru
einkum afbrotamyndir, sem
margir amast við, telja þær ó-
hollar fyrir alla, einkum æsku-
lýðinn, og nákvæmlega sömu
kvartanir koma fram erlendis úfc
af slíkum myndum, hvort sem
þær eru sýndar í kvikmyndahús-
um eða sjónvarpi.
Slæm áhrif.
Það þarf enginn að fara í graf-
götur um það, hvaða áhrif saka-
málamyndir geta haft á börn og
unglinga, jafnvel þá, sem eldri.
eru. Þar er um slæm áhrif að
ræða. Rokkmyndir eru mein-
lausar, þær skjóta vafalaust upp
kollinum enn um sturid, en áhug-
inn er dvínandi erlendis, og eins
verður hér. Menn eru orðir leiðir
á arginu og garginu og öllum.
villimannslegum láíum í sam-
bandi við rokkið, en rokkdans-
inn sjálfur gæti orðið vinsæll á»
fram með fágaðri blæ, að
margra ætlan.
Fræðimyndir.
Eg hef fyrír
þvi nokkra
sinni frá þúí, að hún væri von-
svikin, en hún þorði það ekki reynslu, er hýsna stói
af ótta við afleiðingarnar. Miss-1 hóp+ur 861X1 hann vel f
eri síðar sagði hin systirin við
hann nákvæmlega það sama.
Hún var lilía vonsvikin, en
þorði ekki um það að tala jafn-
vel við systur sina.
Var í faagelsi
með Kadar.
G. Faludy hafði verið í íang-
elsi með Kadar. Hann kvað leita
verða sálfræðilegra skýringa á
meta fræðslumyndir, myndir,
sem eru skemmtandi og fræð-
andi í senn, en slik myndatöku-
gerð hefur tekið miklum fram-
förum. Aukamyndir af þessu.
tagi ætti jafnan að sýna. Með
því er sinnt menningarhlutverkh
og er uppbót stundum og hún
iriikil fyrir vonbrigði, sem ýmsir
kunna að verða fyrir af aðal-
mynd. Og tvöföld er ánægjan, ef
aðalmyndin fellur vel i geð líka.
Um þetta hef ég oft hugsað, og
framferði hans og fleiri, sem: Þ&ð kom upp í hug mér aftur, er
taldir væru svikarar við Þióð„
sína. Pólitískur metnaður kæmi
sjálfsagt oft til greina, er mönn-
um væru gerð gylliboð og af-
leiðingin væri, að þeir sviki
sjálfa sig.
FjöEbreytt vetrar-
starfsemi UMFR.
Ungmennafélag Reykjavikur
er nú að het.ja vetra rstarí'sem i
seinustu helgi afbragðs fallega
vetrarmynd írá Yellowstone
Park, m. a. af gosi úr gamla
„Geysi“ þeirra þar vestra. Kvik-
myndin er sýnd í Hafnarbíó.
Blöðin ættu að geta góðra auka-
mynda, sem annarra. Það er
livatning í þvi, að sýna slíkai?
myndir á hverri sýningu. — 1.
hann að fara til Tékkóslóvakíu
og fekk vegabréfsáritun, — en
var handtekinn áður en hann
komst yfir landamærin. Loks
tókst honum að flýja á bylting-
artímanum. Nú er hann ritstjóri
bókmenntarits.
Þjóðin var
vonsvikin.
Faludy kvað þjóðir.a hafa
verið vonsvikna .— öll þjóðin
hefði stutt frelsissinna. Hún
hefði trúað því, að vestrænu
löndin myndu hjálpa, ekki með
því .að fara í. síýrjöki, þess;,hefði
Ópgínn -óskað,. én riieð svo á-
kveðirini yfiriýsipgu á . réttu
Elín Sigurvinsdóttir íþrótta-
kennari hefur verið ráðin til að
þjálfa stúlkur í leikfimi o’g
írjálsíþi'óttum en Lárus Saló-
monsson mun, eins og undan-
farin ár annast glímuþjálfun
karla. Mun byrjendum jafnframt
gefast kostur á að vera rneð
þar.
Félagið hyggst efna til nokk-
urra fræðslukvölda og er hið
fyrsta þeirra áætlað 10 nóvem-
ber og mun það að sjálfsögðu
verða haldið í heimili félagsins
í Laugarnesi.
Þeir sem hafa hug á, að vera
á fræðsulkvöldum þessum geta
fengið i nánari upplýsingar hja
húsverði íélagsheimilisins og
Gaíllard spái traustum
melrihluta.
Horfur eru nú sagðar þær, að
Gaillard fái traust fulltrúadeild-
arinnar sem forsætisráðherra-
efni, er hann gerir grein fyrlr
steínu sinni á mogun.
Menn hafa fram áð þessu ver-
ið ýmist vantrúaðir á, eða í vafa
um, að Gaillaid myndi heppnast:
stjórnarmjmdun, en nú hafa
jafnaðarmenn samþykkt, að
styðja stjóm hans, og sá stuðn-
ingur ríður baggamuninu, að því
er Parísarfregnir í gærkvöldi
liermdu.
verða þar jafnframt veittar nán-
ari upplýsingar um félagsstarfs-
semina alla fyrir þá,- er þes§
óska. Simi er 32538.