Vísir - 12.11.1957, Blaðsíða 5

•Þriðjuðaginn; 12, nóvenaber 1957
VlSIR
S
Fiskafli heimsms um 30
millj. lesta áríega.
Japanir eria mesta fisk-
veiðaþjóð heimsins.
Fiskaflinn í heimirsuin eykst Mikil aukniiig- fiskveiðiflota
stöðugt ár frá ári og er íiú svo
Ikoniið, að dregnar eru áriega úr
sjó og vötnum tæplega 30 millj-
önir smálestir af fiski,
Frá þessu er sagt í nýútkom-
inni skýrslu, sem matvæla- og
landbúnaðarstofnun Sameinuðu
jbjóðanna — FAO — hefir tekið
ísaman. Hefir FAO undanfarin
ár birt fiskveiðiskýrslur frá öll-
tim heiminum í fiskveiðiárbók
sinni og er þar að finna geysi-
mikinn fróðleik um fiskveiðar,
skipaeign ýmsra þjóða og raun-
ar allt er að fiskveiðum lýtur.
Fara hér á eftir nokkurar upp-
íýsingar úr skýrslum FAO:
Árið 1956, sem er síðasta árið
sem skýrslur þessar ná til, nam
Jheildaraflinn í heiminum
29,330,000 smálestum. Til saman-
burðar fer hér á eftir heildar-
nokkun’a fyrri ára:
Ár. Smálestir
1938: 20.440.000
1948: 19.160.000
1953: 24:750.000
1954: 26.690.000
1955: 27.940.000
Átta þjóðir hafa meira en 1
milljón smálesta árlega.
Átta þjóðir I heiminum öfluðu
meira en 1 milljón smálestir
fiskjar árið 1956. Indverjar náðu
bað ár milljón smálesta aflatak-
markinu i fyrsta skifti. Japanar
eru enn langmesta fiskveiðiþjóð
heimsins. Milli hinna átta efstu
fískveiðiþjóða skiftist aflinn
þannig 1956:
2. Japan, heildarafli 4.762.600
smálestir eða 16,3% heims-
aflans.
2 Bandaríki Norður-Ameríku
2,935,900 smálestir, eða 10%
heimsaflans.
3. Kina (meginlandið), heildar-
afli 2,640,000 smál. eða 9%. |
4. Sovétr., heildarafli 2,617,000
smálestir, eða 8,9%
5. Noregur, heildarafli 2,128,900
smálestir, eða 7,3%.
6. Kanada (og Nýfundnaland),
heildarafli 1,076,900 smálest-
ir, eða 3,7%
7. Stóra Bretland, heildarafli
1,050,400 smálestir, eða 3,6%
8. Indland, heildarafli 1,012,300,
eða 3,4% af heimsaflanum.
Á yfirliti heildarafla 34 fisk-
veiðiþjóða sést, að þær átta
íyrstu hafa aflað á þessu ári
samtals 62,1% heimsaflans,' en
Mnar 26 þjóðirnar samtais 30,4%
heildaraflans.
Sovétríkjanna.
í þessari fiskveiðaskýrslu FAO
eru nú í fyrsta skifti birtar töl-
ur um fiskveiðiflota Sovétríkj-
anna og afla hans. Er það einnig
í fyrsta skifti, sem heildartölur
eru birtar um þessi mál frá
Sovétrikjunum.
Tölurnar frá Sovétríkjunum
sýna m. a., að Rússar eiga nú
um 600 fiskveiðiskip þar af eru
1785 botnvörpungar.
Síld ahnennasti nytjafisk-
urinn.
Síld og sardinur eru algeng-
asti nytjafiskurinn, sem veiðist
í heiminum og nemur síldarafl-
inn samtals nærri 7 millj. smá-
lesta. Næst kemur allskonar ó-
tilgreindur fiskur, sem nemur
5.400,000 smálestum af heimsafl-
anum, þarnæst þorsk-fiskur (þor
skur, ýsa upsi, langa o. s. frv.)
samtals 3.070.000 smálestir.
Rúmlega þriðjungur af fisk-
afla heimsins er dreginn á land
af Asíubúum, eða samtals
11,830.000 smálestir. Evrópu-
menn veiddu samtals 7.970.000
smálestir fiskjar 1956 og í Norð-
ur-Ameríku varð aflinn þetta
sama ár alls 4.180.000, Rússar
einir tóku á þurt 2.617.000 smá-
lestir eins og fyrr segir.
Um það bil helmingur af allri-
aflaaukningunni í heiminum í
siðan styrjöldinni lauk hefir orð-
ið íAsíulöndum. Aflaaukningin
nemur 10 milljón smálestum og
hefur aukningin í Asíu á sama
tíma numið um 5 milljón smá-
lesum, úr 6.580.000 smál. árið
1948 í 11.830.000 smál. 1956.
Næstmesta aflaaukning frá
1948—1956 varð í Evrópu þar
sem samanlagður afiinn jókst úr
6.140.000 smálestum 1948 i
7.970.000 smál. 1956 — aukning,
sem nemur rúml. 1.800.000 smá-
lestum. I Rússlandi jókst fiskafl-
inn um rúmlega 1.000.000 smá-
lestir á sama tíma.
Eins og í fiskveiðaársskýrsl-
um FAO eru þessu sinni birtar
upplýsingar um skipastól fisk-
veiðiþjóðanna, gerð fiskiskipa,
veiðarfæri og veiðiaðferðir. Þá
er skýrt frá hagnýtingu aflans.
Einnig eru skýrslur um hval-
veiðar í heiminum.
f* fatat ttsni tkSifö
Skák og mát.
færanefndar fyrir 1957: Vinnu-
áthuganir voru gerðar á kílræsl-
unni. Niðurstöður þeirra sýna,
að gerð voru 1500 m. löng ræsi
á klst. Ræsin voru að jafnaði umj um lan^a hrIð skrifað um rétt'
50 m. Verktíminn skiptist þannig: mðl íslendinga á Grænlandi, og
að um 65% hans fór til þess að hverra hagsmuna þar væri að
Um Grænlandsmálið sjálft er
J ekki þörf að fjölyrða. Hefur það
veríð gert svo rækilega og rök-
stuðlað undanfarija áratugi, að
þar mun litlu við að bæta. Fyrst
og fremst dr. Jón Dúason í hinu
mikla ritverki sinu Réttarstaða
Grænlands nýlendu fslands, og
einnig í ótölulegum fjölda blaða-
greina í flestum blöðum lands
ins, fram til síðustu daga. Einnig
hefur Pétur Ottesen, hinn brenn-
andi áhugamaður og þrautreyndi
þingmaður Borgfirðinga, barizt
fyrir Grænlandsmálinu á Alþingi
hátt á annan áratug, eða jafnvel
enn lengur, og borið fram ræki-
lega rökstudda tillögu sína á
hverju þingi, að efni til hina
sömu ár eftir ár:
„Alþingi ályktar að skora á
ríkistjórnina að gera nú þegar
gangskör að því, að viðurkennd-
ur verði réttur íslendinga til at-
vinnureksturs á Grænlandi og
við strendur þess.“
Um tillögur Péturs Ottesen er
það að segja, að jafnvel allra
örvhentustu rikisstjórnir og dauf,
dumbustu þingnefndir hafa ver-
ið nægilega laghentar og skoll-
eyrðar til þess að stinga þeim
undir stól í hvert sinn, þ’ótt sómi
lands og lifsnauðsyn þjóðar væri
í veði. Verður sú skömm aldrei
af ísl. stjórnmálamönnum skaf-
in, og a enda að loða við þá —
ógleymanlega.
Eftir að dr. Jón Dúason hafði
gera ræsið, 32% var akstur frá
efri enda ræsis að skurðbakka,
og um 3% var stanz á skurð-
bakka. Dýpt ræsa mældist að1
jaínaði 85-90 cm. Fiamkvæmda-
stjóri verkfæranefndar, Ólafur
Guðmundsson, fer lofsamlegum
orðum um kílplóginn í skýrslu
sinni og telur hann hentugan og
afKastamikinn. Kílplógur af
þessari gerð mun kosta 6—7000
kr. oghefur Vélsmiðjan Logi á
Akranesi framleitt hann"
gæta.hófu ísl. útgerðarmenn loks
veiðar þar vestra á hinum nýju
stóru-togurum sínum. Höfðu þá
Færeyingar og Norðmenn stund-
að þar veiðar all-lengi. Nú sækja
ísl. togarar mikinn liluta veiða
sinna á Grænlandsmið við erfið-
ustu aðstæður, og þuría nú eigi
framar hvatningar við. Þó eru
þetta enn aðallega karfaveiðar
á A.ustur-Grænlandsmiðum. Um
þorskveiðar við Vestur-Græn-
land eru þeir aftur á móti af-
skiptir enn að mestu leyti og úti-
lokaðir frá þeim nauðsynlegu
réttindum, sem þeim ber íramar
öllum hinum, sem þar eru fyrir.
Hafa Danir, Færeyingar og Norð
menn búið þar allvel um sig x
föstu aðseti’i, en Islendingum
tæplega ieyft að bjarga lífi sínu
í „danskri landhelgi", nema af
sérstakri náð Dana. Og víð þessa
ósvifnu misbeitingu fangfcrjgins
valdshafa ríkisstjórnirlslands og
stjórnai’völd sætt sig um áfatugi
— frá vettlingatökum sambands-
laganefndar 1918 til hámarks
manndómsleysisins 22/11. 1954.
Þess vegna hefur enn ekkert
áunnizt í þessu auðvelda máli,
þrátt fyrir þráfaldlega ítrekað-
ar áskoranir og kröfur útgerðar-
manna og sjómanna: „Haustið
1951 rigndi yfir íslenzku lands-
stjórnina heilli hlemmidrífu af
áskorunum frá félagssamtökum
útgerðai’manna og sjómanna.
hvaðanæva af landinu, þess efnis
að opna sjávarútveginum hafnir
og fullkomna aðstöðu til atvinnu
reksturs á Grænlandi". (Sbr.
„Ægi“ haustið 1951.)
Þessar kröfur hafa síðan verið
mai’gendurteknar við lands-
stjórn, sem loks neyddist til að
svara 22. nóv. 1954. Og er séð
varð, hvert stefndi um atkvæða-
greiðslu á Alþingi um hinanýju
ihnlimun Grænlands, sendi
F.F.S.I. og A.S.Í. sterkar áskor-
anir og kröfur til fulltrúa íslands
á Alþingi Islendinga um „að
standa vel á verði og vernda
þessi og önnur réttindi sín.“ En
allar áskoranir og kröfur sjó-
manna voru hundsaðar moð kurt
og pí'
Meðal síðustu blaðagreina dr.
Jóns Dúasonar er grein í Sjó-
mannabl. „Vikingi" (ág.—sept.
’57): „Þjóðarsmán, sem aldrei
fyrnist", og i „Vikunni" 35. tbl.
12. sept. s.l. ail-löng grein. Segir
þar m. a. að lokum:
veiðiskip á’ Grænlandi mundi
samtímis leysa stórfelld vand-
ræði íslenzka bátaútvegsins. En
leiðin til að koma þessu í fram-
kvæmd er aðeins ein,sú sem Pét-
ur Ottesen hefur barizt fyrir á
þingi, allt síðan lýðveldið var
stofnað og Island fékk utanlands
mál sin varanlega í eigin hend-
ur: að ganga eftir eignar- og yf-
irráðarétti Islands yíir Græn-
landi og ieggja það mál í alþjóða
dóm, yerði Danmörk ekki refja-
laust við þeirri kröfu að skila oss
landinu aftur.“ ....
Nú virðist þrautreynt, að ríkis-
stjórnir Islands og Alþingi vei'ði
ekki þannig mönnum skipað í ná-
inni fi'amtíð að áræði eigi og
manndóm til að sinna þessum
brýnustu réttlætis-og velferðar-
málum þjóðar sinnar, þótt þjóð-
arhagur séu í veði, og þrátt fyrir
j áratuga áskoranir og kröfur að-
ila. Og á hinn bóginn hafa Is-
lendingar þá reynslu af meðferð
Danastjói'nar á Grænlandsmál-
um, að þaðan er einskis góðs að
vænta — ótilknúið.
Hér er því að svo stöddu aðeins
ein leið opin íslenzkum farmönn-
um og fiskimönnum. Ætti sú
leið að reynast þeim harla greið
með „ratsjá" sögu og leiðarstein
alli'a réttinda. Það er að skáka
Dönum sjálfir í valdi sögu og
skjallegra, viðurkenndra rétt-
inda:
Islenzkir útgerðarmenn og sjó-1
menn taki höndum saman um
nægilega traustan og rækilega
undirbúinn Grænlands-Ieiðang-
ur: a. m. k. 5—10 togara og tug
vélbáta, og setjist þar að á vest-
urströnd Grænlands, er þeir
telja sér bezt henta, og búi þar
vel um sig. Ætti allur undirbún-
ingur að vera svo fullkominn, að
hefja mætti nær viðstöðulaust
fullan rekstur. Væx’i þá minni
hætta á „truflunum" í miðjum
klíðum. — Kurteisis vegna væri
réttast að tilkynna Grænlands-
stjórn, að útgerðarstöð þessi sé
stofnuð að ráði beztu manna,
samkvæmt fullum réttindum Is-
lendinga á Grænlandi, fyi’i* og
Sennilega myndu Danir bregða
hart við og sækja fast á — fyrst
með hótunum, en tæplega þÖ
með lögregluvaldi gegn nægi-
lega sterkri íslenzkri stöð. Myndi
þá fyrst reyna á „sagnfræðilegt"
hugrekki þeirra, hvort þeir á-:
ræddu að kæra fyrir alþjóðadóm
stóli, eins og þeir gerðu við Norð-
menn 1931. En þar með væri þá
Grænlandsmálið komið á þann
vettvang — fyrir tilstilli réttra
aðila — sem stjórnmálamenn
vorir hafa forðast sem heitan
eldinn með allkyns bellibrögðum
á síðustu áratugum.
Sæmilega vel Ieikið mætti slífc
skák valda múti tiltölulega fljótt.
Helgi ^/altýsson.
Kommúnistar í
Burma gefast upp.
Heimurlnn „breytlst
ekkl á einni nóttu'

í Bíírma hefur einn af helztu
leiðtogum kommúnista, sem
barist háfa gegn stjúrnarjhern-
um, gefist upp.
Gafst hann upp skilyrðislaust
og um 100 menn undir hans
stjórn. Burmisk hersveit og
fulltrúar stjórnarinnar voru
viðstaddir uppgjöfina, sem fór
fram á stað nokkrum við járn-
brautina til Mandalay og var
þar talið eitt höfuðvirki kom-
munista.
Því er spáð, að vopnaðri mót-
spyrxxu kommúnista í Burma
verði algerlega iokið.
siðar. Væri tilkynning sú fáorð i lag er fram
ög skoi’inorð. Malajaríkin“.
Mýr fiokkur í
Singapore.
Mynduð hefur verið ný stjórn-
málaleg samfylking í Singapore
við forystn Marslxalls, fyrrver-
andi forsætisrúðherra.
1 ávarpi er sagt, að stefnuskrá
samfylkingarinnar sé „afnám ný
lendustefnu og arðráns og algert
sjáifstæði Singapore og banda-
líða sfúndir.. við
Fimm nýjar bækur frá Máli
og menningu komnar út.
Kjörhækuma í 6. flokki, 8 taíslns, era
þá komnar ut
í kjörbókaflokki Máls og
menningar eru að þessu sinni
átta bækur, þi jár konxu út x
vor, en fimm koma á markað-
inn í dag,
Meðal þeii’ra er þriðja bók
Jónasar Árnasonar sem er með
vinsæíustu útvarpsfyrirlesur-
um og hefir nú hlotið sess með
vinsælustu höfundum íslenzk-
um. Hin nýja bók Jónasar heit-
ir „Veturnóttakyrrur“. Fyrri
bækur Jónasar, „Fólk“ og „Sjór
og xnenn“ er hvort tveggja upp-
selt og pantanir á hinninýjubók
eru nú þegar farnar að berast
frá bóksölum úti á landi, sagði
Kristinn Andrésson er blaða-
menn ræddu við hann í gær.
Þá gefur forlagið út bólc eftir
Pál Bei’gþórsson, veðurfi’æðing
og nefnist hún „Loftin blá“. —
Uppistaðan í bókinni eru hin
vinsælu útvarprerindi er Páll
hefir flutt.
Þriðja bókin er ljóðabók eftir
Þorstein Valdimarsson. Ljóð
„Almenn aðstaða fyrir íslenzk Þorsteins eiga miklum vinsæld-
um að fagna og hafa hlotið
mikið lof.
niikið lof. Nýju ijóðabókina
nefnir hann „Heimhvörf“ Sú
bók kom út í vor.
„Lönd í ljósaskiptum", ferðá-
saga eftir Rannveigú Tómas-
dóttur er ein bókanna. Rann-
veig er mjög vel þekkt fyl’ir
skemmtilegar ferðasögur, sem
hún hefir flutt í útvarpiriú.
Fimmta bókin er „Snorrí
skáld í Reykholti“, eftir Gunn -
ar Benediktsson. Gunnar er að
jafnaði gustmikill og leiðréttir
hér sagnfræðinga, sem að hans
áiliti gera of mikið úr verald-
arhneigð Snorra.
Hinar bæktu’nar í Kjörbóka-
flokknum eru tvö bindi af leik-
ritum W. Shakespeares í þýð-
ingu Helga Hálfdánarsonar.
„Mannabörn", smásagnasafn
Lu Shun í Þýðingu tíalldói s
Stefánssonar og „Vegu.rinn til
lífsins“, eftir Merenko ,1 þýö-
ingu Jphannesar úr Kötíum....