Vísir - 14.12.1957, Blaðsíða 6

VtSIR
Laugardaginn 14. desember 1957.
Wl’SlSS.
D A G B L A Ð
Vísir kemur út 300 daga á ári, ýmist 8 eða 12 blaðsíður.
Ritsfejóri og ábyrgðarmaður: Hersteinn Pálsson.
Skrifstofur blaðsins eru í Ingólfsstræti 3.
Ritstjórnarskrifstofur blaðsins eru opnar frá kl. 8,00—18,00.
Aðrar skrifstofur frá kl. 9,00—18,00.
Afgreiðsla: Ingólfsstræti 3, opin frá kl. 9,00—19,00.
Sími: 11660 (fimm línur).
Útgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Vísir kostar kr. 20,00 í áskrift á mánuði,
kr. 1,50 eintakið í lausasölu.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Eiís 'tijjís atf irúmtíi:
Rödd úr svartholi.
BEítt er brosað.
Búlganin hefir sett upp eins-
konar jólabros, þegar hann
settist síðast við bréfaskrift-
ir til stjórnmálamanna hjá
iýðræðisþjóðunum fyrir
nokkrum dögum. En hann
hefir ekki haft þá góðu,
gömlu jólavenju að bjóða
upp á nýmeti — hann hefir
sannarlega ekki nagað penna
stöngina, meðan hann hefir
velt því fyrir sér, hvað hann
gæti sagt nýtt í bréfum sín-
um. Það eru gömlu lumm-
urnar, sem komnar eru á
borðið rétt einu sinni, og það
eru harla litlar líkur til þess,
að þær þyki fallegri eða
renni betur niður að þessu
sinni en áður.
Tillögurnar eru hinar sömu og
áður: Sovétríkin skuli flytja
á brott hersveitir sínar frá
iöndunum með fram járn-
tjaldinu, ef Bandaríkin vilji
á móti fallast á að flytja
1 hersveitir sínar frá, V.-
Þýzkalandi og öðrum lönd-
1 um Atlantshafsbandalagsins.
Alltaf er það aðalatriðið, að
dregið sé úr vörnum í V.-
Evrópu, því að þótt rúss-
neskar hersveitir verði flutt-
ar eitthvað austur á bóginn,
þá tekur það þær fáeinar
stundir að' komast aftur í
somu varðstöðvar og áður.
Árangurinn yrði því í raun-
inni óbreytt aðstaða Rússa
gegn stórhættulega veikri
aðstöðu allra Evrópuþjóða
vestan járntjalds — miðað
við það, sem nú er.
Kommúnistar eru jafnan hættu-
legastir, þegar þeir brosa
blíðlegast. Það hefir oft
komið á daginn, að þeg-
ar þeir látast vera til-
búnir til samninga, sitja þeir
á svikráðum við þá, sem þeir
segjast reiðubúnir til að
semja við eins og jafningja.
Þannig fóru þeir að gagn-
vart Pal Maleter og öðrum
foringjum ungversku þjóð-
arinnar fyrir þrettán mán-
uðum og rúmlega það, þegar
þeir létust vera fúsir til að
semja um það,að sovc.herinn
skyldi fluttur úr Ungverja-
landi. Síðan hafa Maleter og
félagar hans ekki sézt og
hafa jaínvel fallið fyrir
morðingjahendi.
Imre Nagy taldi, að hægt væri
að treysta loforðum gamalla
baráttufélaga sinna, þegar
hann hafði leynzt um skeið
í sendiráði Júgóslavíu í
Budapest, og ráðstjórnarfull-
trúar samþykktu, að hann
fengi að fara úr landi. Síðan
hefir enginn séð Nagy og fé-
laga hans, eða fjölskyldur
þeirra, konur og börn — og
enginn getur sagt með vissu,
hvort þetta fólk sé lifandi
eða einnig fallið fyrir morð-
ingjahendi, Og hvernig var
ekki farið með pólsku stjórn-
málamennina, sem ginntir
voru til Moskvu til viðræðna
um framtíð Póllands? Jú,
þeir voru þegar handteknir,
og veit enginn hvort þeir
voru skotnir tafarlaust, eða
hvort þeim leyfist að svelta
og þræla austur í Síbiríu eða
á öðrum slíkum stöðum.
Þannig er ferill mannúðar-
stefnunnar, sem þykist hafa
forustu í að koma á friði í
heiminum. Þessi er fortíðin,
sem menn eiga ekki að láta
sér úr minni líða, því að eng-
inn má láta þá blekkingu ná
tökum á sér, að kommúnistar
hugsi og hegði sér eins og
venjulegt, heiðvirt fólk.
Kommúnistum er ekki sjálf-
rátt, ef þeir gera það, og
raunar má segja, að maður
geti ekki í senn verið kom-
múnisti og heiðvirður dreng-
skaparmaður. Það á alveg
eins við hér á landi og annars
staðar.
Setið á svtkráðum.
Engan þarf að undra, þótt kom-
múnistar hvarvetna sitji á
svikráðum við lýðræðissinna
og lýðræðisþjóðirnar, þegar
á það er litið, hvernig á-
standið er á hinu mikla
„heimili“ þeirra. Þar er hver
höndin upp á móti annari, og
sá, sem sigrar i-dag, veit það
eitt, að hann hefir eignazt
enn fleiri óvildarmenn en
áður en hann sigraði. For-
ingjarnir sitja á svikráðum
hver við annan, eins og allt-
af kemur í ljós við og við,
enda þótt sigurvegarinn þori
ekki ævinlega að gera alla
höfðinu styttri, eins og gert
var við Beria til hátíða-
brigða um jólaleytið fyrir
fjórum árum.
Hinn frjálsi heimur kveður
sjálfur upp dauðadóminn
yfir sér, ef hann treystir fag-
urgala og loforðum komm-
únista skilyrðislaust. Til-
gangurinn hjá kommúnistum
er að svæfa hinn írjálsa
Á morgun koma skilaboð frá
manni, sem er í fangelsi.
Hvernig ætli það sé að vera í
fangelsi? Það er misjafnt og fer
aðallega eftir þvi, hvað menn
hafa með sér inn i fangaklef-
ann. Hafa með sér? Menn fá
ekkert að hafa með sér. Allt er
tekið af þeim, meira að segja
fötin. Þeir eru auk heldur svipt-
ir mannorði sínu, nema svo vel
takist til, að þeir verði sýknaðir
fyrir dómi. Og þó mun ýmsum
þykja blettur á þeim allt að
einu. En eitt er ekki tekið af
þeim: Samvizkan. Og sá, sem er
í fangelsi með góða samvizku
er áreiðanlega betur farinn en
hinn, sem gengur laus með
vonda samvizku.
Maðurinn, sem skilaboðin
koma frá á morgun, er í vondu
fangolsi. Hann situr í mýrkum
kiefa. Fúl siepja af byrgðum j
sagga ð veggjum, gólfið bert og
þvalt. Ek’ ort rúmstæði, ekkert !
brekárt. Á rammiegri hurð er |
ofurlít'l rauf. Inn um hána er
f’eyvt i haT,n mátarbita og lögg
af vat'-’i í skítugri skál.
Fangelsið er í kjallara mikils
líastala. Uppi yfir er dýrindis
! öll. Þar er hvers kyns yndi:
Skartmunir, listaverk, öll hugs-
anleg hægindi. Þjónar ganga
um tugum saman. Hvern dag er
eitthvað til fagnaðar og hverja
nótt fyllast hinir ginnfögru sal-
ir af angan dýrra veiga og kostu
legra ilmvatna, af ómi hörpu-
strengja og dúnmjúkum fóta-
burði fagurra dansmeyja. Þá
situr glæsilegt mannval að krás-
um og vel er orðum hagað og
hvergi ber skugga á. í öndvegi
er kóngurinn Heródes og drottn-
ing hans, frjálslynt fólk, sem fer
ekki að smáborgaralegum sið-
venjum og gömlum; kreddum
varðandi hjúskaparmál og aðra
smámuni. Drottning þessi var
áður gift bróður konungs, en
skildi við hann og tók saman við
Heródes, sem var hressilegri og
heppnari í pólitíkinni. Verst, að
hann var farinn að renna hýru
auga til dóttur hennar, munað-
arseggurinn sá arna! En svo
sannarlega sem hún hét Heró-
días og var klók drottning
skyldi hún sjá til þess, að hún
missti ekki karlflykkið í greip-
arnar á þeirri lostugu flennu,
dótturnefnunni! Villidýrið í
dýflissunni skyldi hjálpa henni
til þess, óbeinlínis. Með hann að
agni skyldi hún ginna þau til
þess að vinna verk, sem drægi
eitthvað úr lyst þeirra hvoru
á öðru, alltent i svipinn.
„Villidýrið" í dýflissunni hét
Jóhannes, nefndur skírari. Hann
var þröngsýnn maður. Því að
hann hafði næma, óbilgjarna
samvizku og lotningu fyrir einu
aðeins: Guði og sannleik hans.
Hann var furðu djarfur, hafði
sagt við sjálfan kónginn: „Þú
mátt ekki eiga konu bróður
þíns“. Var ekki eðlilegt, að kon-
ungur reiddist? Var ekki sjálf-
sagt að loka svo óskammfeiln-
um munni í eitt skipti fyrir öll?
Bara maður þyrði að drepa Eimskip.
hann! En það var varla óhætt. Dettifoss fór frá Ríga 11. des.
Fólkið hélt, að þessi tannhvassi ti! og Rvk. Fjall
foss fór frá Seyðisfirði í gær
til Akureyrar og Siglufjarð-
ar, og þaðan til Liverpool,
London og Rotterdam. Goða-
foss fór frá Rvk. 11. des. til
eitt skammarvíg í viðbót. i K.höfn. Lagarfoss fór frá
heim, svo að hægt verði að
vinna á honum sofandi.
Kommúnista munar ekki um \
kreddupési talaði Guðs orð. Það
kynni að snúast á sveif með
hættulegum, pólitískum keppi-
nautum og rægja völdin af hon-
um, Heródesi. Rétt að fara var-
lega. Það var enda algengast, að
þeir, sem unnu til þess að lenda
í svartholinu yrðu sjálfdauðir.
Sagði fátt af flestum, sem þang-
að fóru.
En einu sinni auðnaðist Jó-
hannesi að koma orðum til vina
sinr.a gegnum raufina á kleía-
hurðinni. Og hvað lá honum á
hjarta? Hann notaði ekki þetta
dýrmæta tækifæri til þess að
biðja fyrir skilaboð til Heródes-
ar og taka orð sín aftur ogæskja
vægð’ar. 1 einveru, myrkri,
dauni og ógn dýflisunnar var
hann ennþá vissari en nokkru
sinni fyrr, að það var aðeins
eitt, sem skipti máli. Fyrir alla.
Alla-, sem höfðu hlustað á boð-
skap hans, alla, sem höfðu ekki
heyrt hann. Og þetta eina var
Jesús Kristur. Jóhannes hafði
varið lifi sínu til þess að benda
á hann, vitna um komu hans,
boða, að frelsarinn væri í nánd,
hinn fyrirheitni lausnari og
konungur mannshjartans. Þeirri
köllun skyldi hann vera trúr til
síðasta andvarps. Þess vegna
sendi hann vini sína beint til
Jesús sjálfs, til þess að þeir
fengju að heyra af vörum hans
þann vitnisburð, sem skæri úr.
Og vinir hans fóru og spurðu
Jesúm: „Ert þú þá sá, sem koma
skal, eða eigum vér að vænta
annars?“
Jesús svarar, óbeint en ótví-
rætt. Enginn gat verið í efa um,
að hann svaraði játandi. Jó-
hannes var hálshöggvinn
skömmu siðar, höfuð hans borið
á fati inn í veizlusal hallarinnar
eitt kvöldið, þegar gleðin var
venju fremur konungleg og
hinni glæsilegu drottningu hafði
ennþá einu sinni tekizt ao' sýna
svart á hvítu, hver var snjöllust
í djörfum leik. En svo undar-
legur ertu, lesandi sæll, að þú
lýtur hinu blóðga, óhreina höfði
þröngsýnismannsins lotningar-
fullum huga, en allir hinir, sem
fyrir ber í höllinni, eru skuggar
viðbjóðs og afskræmis. Mætti ég
aðeins spyrja: Er afstaða þín
öldungis eins gagnvart veruleik
líðandi stundar og viðhorfum
lífsin.s i dag? Ég spyr þig af
því ég spyr sjálfan mig. En
annað er það þó, sem varðar
ennþá meiru: Skilaboðin. Hver
er Jesús Kristur? Er hann sá,
sem koma skal, eða áttu að
vænta annars? Er hann sá, sem
hefur lausnina á vanda þínum
er hann eina hjálpin? Er hann
sá, sem þú leitar að innst inni,
lífgjöf frá Guði handa sálu
þinni?
Skilaboðin eru í spúrnar-
formi. En þau vísa til hans, sem
einn getur svarað, Jesú Krists
sjálfs. Þau eru í rauninni leit
hans að þér, spurning hans:
Hvar ertu, barnið mitt?, kall
hans: Komdu til mín!
í Viðey fyrir ttæpri
ýld.
1 Minningum Jóns Jónssonar,
er birtar voru í Tímariti Þjóð-
ræknisfélags Islendinga 1934, nú
endurprentuðum í nýútkomnum
Frey, er sagt frá daglegu lífi
„á sunnlenzku höfuðbóli fyrir
tæpri öld“, en Jón gerðist vinnu-
maður í Viðey 1862. Húsbóndi
þar var þá Ólafur Magnússon
Stephensen, en hann var sonur
Magnúsar konferenzráðs Step-
hensen. Fer hér á eftir dálitill
kafli úr minningum J. J.
Á vetrum
lét frúin allar sinar stúlkur
vinna við ullarvinnu og sauma-
skap alla rúmhelga daga. Ólaf-
ur smiður var alla daga í prent-
smiðjunni að smíða og gera við
það, sem þurfti. Mikið þurfti af
meisum og misjafnir voru þeir
að stærð. Stundum var hann
úti í smiðju að smiða Ijái. Þá
þurfti marga, því að hver sláttu
maður hafði þrjá ljái yfir dag-
inn. Dengdi smiðurinn alla ljái
fyrir alla. Á kveldin óf Ólafur
oft.
Á piltaloftinu
héldu vinnumennirnir til, er
útiverkum var lokið. Sumir að
vinna hrosshár og flétta reipi,
og einn, sem kunni að spinna,
spann hamp í hrognkelsanet.
Um heustið, þegar húsbóndinn
var að raða niður þessum verk-
um, sagði hann mér að konan
sín vildi eiga vökuvinnu mína.
Frúin (Sigríður. Hún var ekkja
síra Tómasar Sæmundssonar)
kom svo til mín og sagði, að ég
ætti að kemba fyrir þær. Eg
sagðizt hafa kembt, en sá væri
gallinn á, að ég sé svo kvöldsvæf
ur, að ekki sé mögulegt fyrir
mig að vaka við jafn leiðinlega
vinnu. Hún brosti við og sagðist
ekki trúa því, að jafn stór og
fallegur stúlknahópur gæti ekki
haldið mér vakandi. Fór ég síð-
an að kemba fyrir Valgerði
þjónustu mína. Fékk ég lof fyr-
ir, að ég kembdi vel, en strax
fór að svífa á mig svefn og
hrökk ég upp við það, að annar
kamburinn féll á gólfið. Eg bjóst
við, að frúin mundi reiðast, en
hún brosti að og sagðist hafa
heyrt, að ég væri vel lesandi, og
því hafi hún hér bók, sem mundi
vekja mig og hressa upp stúlk-
urnar, ef ég læsi í henni stund-
ar korn. Það voru fornaldarsög-
ur Norðurlanda. Fór brátt af
mér allur svefn, og ekki nóg
með það, stúlkurnar unnu nú af
meira kappi en fyrr. v
Kveldlestur.
Fór það nú svo, að ég kembdi
dálitla stund á hverju kvöldi en
las svo sögur þangað til stúlk-
urnar fóru að mjólka, en er
það var búið var lesinn kveld-
lestur og gerði Magnús það, og
sat við dyrnar milli herbergj-
anna, svo að húsbóndinn gæti
heyrt .... húsbóndinn byrjaði,
því að hann var raddmaður mik-
ill, og allir sungu, sem gátu, því
að nógar bækur voru til. Eftir
lesturinn kom kveldskatturinn
og allir áttu að fara að hátta kl.
10,30, en allir fóru ætíð snemma
á fætur.
Vestm.eyjum 12. des. til
Ríga og Ventspils. Reykja-
foss kom til Rvk. 7. des. frá
Rotterdam. Tröllafoss kom
til New York 11. des. frá
Rvk. Tungufoss fór frá ísa-
firði 12. des. til Húsavíkur,
Siglufjarðar og Akureyrar.
Drangajökull fór frá K.höfn
New York. Gullfoss kom til
Rvk. í gær frá Leith og
10. des. til Rvk.